ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ឯកឧត្តម លោកជំទាវ សមាជិក សមាជិការាជរដ្ឋាភិបាល!
ឯកឧត្តម លោកជំទាវ ឯកអគ្គរាជទូត ឯកអគ្គរដ្ឋទូត និងអង្គពិធីទាំងមូលជាទីរាប់អាន!
ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំពិតជាមានសេចក្ដីសោមនស្សរីករាយក្រៃលែង ដែលបានចូលរួមជាអធិបតីនៅក្នុងពិធីសម្ពោធដាក់ឱ្យអនុវត្តជាផ្លូវការនូវយុទ្ធសាស្រ្តជាតិស្ដីអំពី “ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធឆ្នាំ ២០២៣-២០២៨” ដែលជាឯកសារដ៏មានសារសំខាន់ ដែលត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងកម្មវិធីគោលនយោបាយអាទិភាពមួយ ក្នុងចំណោម អាទិភាព ៦ របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលត្រូវចាប់ផ្ដើមអនុវត្តឱ្យបាននៅមុនដំណាច់ឆ្នាំ ២០២៣។ នៅក្នុងឱកាសដ៏វិសេសវិសាលនេះ សូមពាំនាំនូវការផ្ដាំផ្ញើសួរសុខទុក្ខរបស់ សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ដែលជាអគ្គមគ្គទេសក៍ដ៏ឆ្នើម ក្នុងការផ្ដួចផ្ដើម និងចង្អុលបង្ហាញឱ្យរៀបចំនូវយុទ្ធសាស្រ្តជាតិនេះឡើង។
[ចាប់ផ្ដើមសេចក្ដីអត្ថាធិប្បាយ ១]
(១) សុវត្ថិភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ពិសេសរបស់និស្សិត ជាអាទិភាពធំបំផុតរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល
មុននឹងចូលដល់ប្រធានបទ ដែលយើងជជែកគ្នាអំពីសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ តាងនាមឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាល និងក្នុងនាមខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំសូមចូលរួមរំលែកទុក្ខក្រៀមក្រំបំផុតជាមួយនឹងគ្រួសារសពនៃនិស្សិតខ្មែររបស់យើងម្នាក់ឈ្មោះ ចាន់ ឧត្តម ដែលបានបាត់បង់ជីវិតនៅក្នុងហេតុការណ៍ប្រយុទ្ធគ្នា រវាងកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល និងកងទ័ព (Hamas) ហាម៉ាសដែលចាប់ផ្ដើមតាំងពីថ្ងៃទី ០៧ ខែតុលា កន្លងមកនេះ។ សូមយកឱកាសនេះ បញ្ជាក់ជូនបងប្អូនជនរួមជាតិទាំងអស់ ជាពិសេសនិស្សិតដែលកំពុងមានវត្តមាននៅប្រទេសអ៊ីស្រាអែល ក៏ដូចជាគ្រួសាររបស់ខ្លួននៅប្រទេសកម្ពុជាថា សុវត្ថិភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋយើងនៅអ៊ីស្រាអែល ជាពិសេសនិស្សិតរបស់យើង គឺជាអាទិភាពធំបំផុតរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។ យើងបានខិតខំជាប់ជាប្រចាំ ទាំងយប់ទាំងថ្ងៃ សហការជាមួយអាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែល ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសនិស្សិតរបស់យើងនៅទីនោះ បានទទួលនូវការការពារនិងទទួលបាននូវសុវត្ថិភាពរបស់ខ្លួន។
[បញ្ចប់សេចក្ដីអត្ថាធិប្បាយ ១]
តាងនាមឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ខ្ញុំសូមសំដែងនូវការកោតសរសើរ និងវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះឯកឧត្តមអគ្គបណ្ឌិតសភាចារ្យ អូន ព័ន្ធមុន្នីរ័ត្ន ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ ដែលបានខិតខំប្រឹងប្រែងដឹកនាំ និងសម្របសម្រួលជាមួយគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ ទាំងក្រសួងស្ថាប័នរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ស្ថាប័នអន្តរជាតិ អង្គការសង្គមស៊ីវិល ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ និងវិស័យឯកជន រហូតសម្រេចបាននូវសមិទ្ធផលដ៏ត្រចះត្រចង់នេះ។
ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណដល់គ្រប់ក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ដែលបានចូលរួមរៀបចំយុទ្ធសាស្រ្តជាតិប្រកបដោយស្មារតីបុរេសកម្ម និងការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុត។ សូមអរគុណក្រសួងឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកវិទ្យានិងនវានុវត្តន៍ ដែលបានរៀបចំពិធីដ៏មហាឱឡារិកនាពេលនេះ។ ខ្ញុំពិតជាមានសេចក្ដីសោមនស្ស និងសូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះវត្តមានយ៉ាងច្រើនកុះកររបស់ថ្នាក់ដឹកនាំ ទាំងថ្នាក់ជាតិនិងថ្នាក់ក្រោមជាតិ ភ្ញៀវកិត្តិយសជាតិ និងអន្តរជាតិ អង្គការសង្គមស៊ីវិល ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ និងបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋជាទីរាប់អាន។
នៅទូទាំងពិភពលោក សេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធគឺជាសមភាពមួយដ៏សំខាន់នៃសេដ្ឋកិច្ច ដែលបាននិងកំពុងចូលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការបង្កើតអាជីវកម្ម មុខរបរ និងការងារ ព្រមទាំងជាប្រភពចំណូលដ៏ចម្បង ពិសេសរបស់ប្រជាជនក្រីក្រ និងងាយរងហានិភ័យ ដែលមានលទ្ធភាពទាប ទាំងក្នុងទិដ្ឋភាពចំណូល ចំណេះដឹង ការយល់ដឹងនិងជំនាញ។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោកក្នុងឆ្នាំ ២០២២ សេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ បង្កើនការងារប្រមាណ ៧០% នៃទំហំការងារសរុប និងរួមចំណែកប្រមាណ ៣២% នៃផលិតផលសរុបក្នុងប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចកំពុងរីកលូតលាស់និងកំពុងអភិវឌ្ឍ ដែលជាភាសាអង់គ្លេសហៅថា Emerging and development countries។
ក្នុងស្មារតីនេះ ការជំរុញការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធឱ្យក្លាយទៅជាកាតាលីករ រួមចំណែកសម្រេចបាននូវការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព បរិយាបន្ន និងភាពធន់ទៅនឹងវិបត្តិ ត្រូវបានកំណត់ ជារបៀបវារៈគោលនយោបាយដ៏ចម្បង ទាំងនៅតាមបណ្ដាប្រទេសជឿនលឿន ទាំងនៅតាមបណ្ដាប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ចកំពុងរីកលូតលាស់ និងកំពុងអភិវឌ្ឍ។ ដូចគ្នានេះ ក្នុងពេលកន្លងទៅ រាជរដ្ឋាភិបាលក៏បានដាក់ចេញនិងអនុវត្តកម្មវិធីអន្តរាគមជាបន្តបន្ទាប់ ដែលផ្ដល់បច្ច័យវិជ្ជមានដោយផ្ទាល់និងដោយប្រយោលដល់អ្នកប្រកបរបរ និងធ្វើការងារនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធដូចជាកម្មវិធីសាច់ប្រាក់ពលកម្ម កម្មវិធីឧបត្ថមសាច់ប្រាក់ជូនគ្រួសារក្រីក្រ និងងាយរងហានិភ័យ ក៏ដូចជាការផ្ដល់ការថែទាំសុខភាពដោយឥតគិតថ្លៃ និងការផ្ដល់ការបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញជាដើម។
[ចាប់ផ្ដើមសេចក្ដីអត្ថាធិប្បាយ ២]
(២) ក្រៅប្រព័ន្ធនិងក្នុងប្រព័ន្ធ សុទ្ធតែជាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ត្រូវជួយដល់គាត់គ្រប់គ្នា
ខ្ញុំសូមអនុញ្ញាតចំណាប់អារម្មណ៍បន្តិចពាក់ព័ន្ធការងារក្រៅប្រព័ន្ធនិងក្នុងប្រព័ន្ធ។ ឯកឧត្តម(រដ្ឋមន្ត្រីឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រ និងនវានុវត្តន៍) ហែម វណ្ណឌី បានលើកហើយ។ និយមន័យអំពីសេដ្ឋកិច្ច/ការងារក្រៅប្រព័ន្ធ និងនៅក្នុងប្រព័ន្ធ។ និយមន័យសេដ្ឋកិច្ចមានលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យខុសគ្នាខ្លះ។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលដូចគ្នាគឺទាំងក្រៅប្រព័ន្ធនិងក្នុងប្រព័ន្ធ សុទ្ធតែជាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលយើងមានកាតព្វកិច្ចខិតខំយកអស់កំលាំងកាយចិត្តដើម្បីជួយដល់គាត់គ្រប់គ្នា។ នេះជាគោលដៅធំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។ ពិតណាស់ លទ្ធភាពរបស់បងប្អូននៅក្រៅប្រព័ន្ធអាចប្រកបរបរ(ចិញ្ចឹម)ជីវិតតូចតាច ប៉ុន្តែគាត់ក៏ជាកំលាំងចលករមួយធំសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចជាតិផងដែរ។ ដូចនៅក្នុងរបាយការណ៍អម្បាញ់មិញ នៅទូទាំងពិភពលោក ៧០% ជាង ការបង្តើតការងារនៅក្រៅប្រព័ន្ធនេះឯង។ នៅកម្ពុជាក៏ដូចគ្នា។ ទំហំនៃការគិតគូរនេះគឺសំខាន់ …។
(៣) ប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ មានជីវភាពតូចតាច ក្រៅប្រព័ន្ធ ជាគោលដៅអាទិភាពតាំងពីអាណត្តិទី៦
តាមបទពិសោធន៍របស់យើង ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ដែលមានលក្ខណៈតូចតាចនេះ គឺជាប្រជាជនងាយរងគ្រោះបំផុតក្នុងការប៉ះពាល់ដោយបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច និងបញ្ហាវិបត្តិផ្សេងៗ។ ជាក់ស្ដែងនៅជំនាន់ កូវីដ–១៩ យើងបានឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ ប្រជាពលរដ្ឋដែលមានជីវភាពតូចតាច ហើយជាពិសេសអ្នកនៅក្រៅប្រព័ន្ធនេះ ងាយក្នុងការរងគ្រោះ។ នេះគឺជាគោលដៅអាទិភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលតាំងពីអាណត្តិទី៦ និងអាណត្តិមុនៗ។ ក្នុងអាណត្តិទី៧នេះ រាជរដ្ឋាភិបាលមានគោលដៅអាទិភាពចាត់ចែងវិធានការផ្សេងៗ ជាបន្ទាន់ដើម្បីជួយដល់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋដែលមានជីវភាពក្រីក្រលំបាកនេះ …។
(៤) ការគ្រប់គ្រងព័ត៌មានមិនទាន់ច្បាស់ លំបាកជួយដល់បងប្អូននៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ
ជាមួយគ្នានេះ យើងក៏ដឹងថា ជាបទពិសោធន៍កន្លងទៅ ដោយសារការគ្រប់គ្រងព័ត៌មានយើងមិនទាន់ច្បាស់ (ដូចនេះ)ក៏មានការលំបាកក្នុងការជួយទៅដល់បងប្អូនដែលនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ។ ការគ្រប់គ្រងព័ត៌មាននេះ(បានហ្មត់ចត់ នឹងជួយ)កំណត់អត្តសញ្ញាណឱ្យបានថា អ្នកណាខ្លះ នៅទីណាខ្លះ ដើម្បីងាយស្រួលជួយ។ (ការមិនទាន់មានការគ្តប់គ្រងព័ត៌មាននេះហើយ ទើប)នៅក្នុងជំនាន់កូវីដ–១៩ នេះមានបញ្ហា។ (ដូចជា)ក្នុង ៣ ថ្ងៃនេះ នៅ អ៊ីស្រាអែល ដើម្បីជួយនិស្សិត និងជួយប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើង ខ្ញុំបានដាក់គោលការណ៍តាំងពីថ្ងៃដំបូងឱ្យស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធមានក្រសួងការបរទេស កសិកម្ម អាជ្ញាធរសមត្ថកិច្ចរបស់យើង ធ្វើម៉េចទី១ កំណត់ឱ្យបានចំនួនប្រជាពលរដ្ឋយើងនៅអ៊ីស្រាអែលទាំងអស់ ទី២ រកឱ្យបានព័ត៌មានថាពួកគាត់នៅទីណា ដើម្បីងាយស្រួលយើងអន្តរាគមន៍ជួយ។ មកដល់ម៉ោងនេះព្រឹកមិញម៉ោង ៧ ព្រឹកនេះ ខ្ញុំទទួលបានព័ត៌មានថា តាមទិន្នន័យប្រមូលបានពីបញ្ជីសាលាគឺ ៤៥៤ នាក់ ក្នុងនោះបានជម្លៀសចេញជាង ៣២៣ នាក់ ទៅកន្លែងសុវត្ថិភាព នៅ ១៣១នាក់ទៀត នៅតំបន់ដែលមានហានិភ័យនៅឡើយ។ យើងនៅបន្តសហការណ៍។
បើសិនជាយើងមិនមានទិន្នន័យមិនដឹងថាគាត់នៅកន្លែងណា យើងពិបាករក ពិបាកជួយ ពិបាកអន្តរាគមន៍ … វាមិនខុសគ្នាពីការជួយនិស្សិតរបស់យើងនៅអ៊ីស្រាអែល ដែលកំពុងតែប្រឈមនេះ។ ជាមួយនឹងការដាក់ចេញនូវវិធានការណ៍ជាក់លាក់គឺត្រូវដឹងថា បងប្អូនជាគោលដៅដែលយើងត្រូវជួយនៅទីណាខ្លះ។ ហេតុនេះហើយបានជាយើងត្រូវដាក់យុទ្ធសាស្ដ្រជាតិស្ដីពីការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធនៅឆ្នាំ ២០២៣ – ២០២៨ នេះឯង ដើម្បីយើងអាចក្ដាប់បានទិន្នន័យថាបងប្អូននៅទីណា និង(ទី៣) ត្រូវការអ្វីខ្លះ ជួយអ្វីខ្លះ មិនខុសពីនិស្សិតដែលនៅទីនោះ(អ៊ីស្រាអែល) អ្នកនៅតំបន់សុវត្ថិភាពត្រូវការជួយអ្វីខ្លះ? អ្នកនៅតំបន់ក្រហមត្រូវជម្លៀសចេញ ហើយត្រូវការជួយអ្វីខ្លះ។
(៥) យុទ្ធសាស្ដ្រអភិវឌ្ឍក្រៅប្រព័ន្ធ បង្កើតលទ្ធភាពរាជរដ្ឋាភិបាលជួយបានសមស្រប ទាន់ពេលវេលា និងមានប្រសិទ្ធភាព
ការដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ដ្រអភិវឌ្ឍក្រៅប្រព័ន្ធនេះ ក៏គឺក្នុងគោលដៅនេះឯង។ ធ្វើយ៉ាងណាបង្កើនប្រសិទ្ធភាព បង្កើតលទ្ធភាពឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលអាចដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយជួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធឲ្យបានសមស្រប ទាន់ពេលវេលា និងមានប្រសិទ្ធភាព។ នេះគឺជាគោលដៅធំនៃយុទ្ធសាស្ដ្រជាតិ។ យុទ្ធសាស្ដ្រនេះ មិនមែនទើបគិតគូរនៅទីនេះទេ គឺផ្អែកចេញពីមូលដ្ឋាននៃបទពិសោធន៍(ក្នុងការគ្រប់គ្រងផលវិបាកបណ្តាលពី)កូវីដ-១៩។ ក្រោយមក យើងក៏នឹងអាចអនុវត្ដកិច្ចការនេះ នៅក្នុងពេលស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចលំបាក អតិផរណាផ្សេងៗ ដូចគ្នា។ ហេតុនេះហើយបានជា សម្ដេចតេជោ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលនៅអាណត្ដិទី៦ បានដាក់ចេញនិងណែនាំផ្ដួចផ្ដើម ឲ្យគិតគូរក្នុងក្របខណ្ឌគោលនយោបាយ ដែលមកដល់ម៉ោងនេះ យើងបានចេញជាការអនុវត្ដហើយត្រូវអនុវត្ដបន្ទាន់នៅមុនដំណាច់ឆ្នាំ ២០២៣ នេះ។
ប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងត្រូវការការជួយ។ មួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃវាសំខាន់សំរាប់គាត់។ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយជាបន្ទាន់ អត់ចាំបាច់ដល់ ១០០ ថ្ងៃទេ។ យើងចេញគោលការណ៍តាំងពីដំបូងដៃតែម្ដង។ ខ្ញុំសូមអបអរសាទរ ហើយសូមអរគុណ ឯកឧត្តម អគ្គបណ្ឌិតសភាចារ្យ ប្រធានគណៈកម្មាធិការគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ (Economic and Financial Policy Committee)និងមន្ដ្រីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ក៏ដូចជាឯកឧត្តម ហែម វណ្ណឌី និងមន្ដ្រីនៃក្រសួង(ឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រ និងនវានុវត្តន៍) ដែលបានសហការគ្នា ខិតខំទាំងយប់ទាំងថ្ងៃពន្លឿនគោលនយោបាយនេះដើម្បីចេញដំណើរ។ យុទ្ធសាស្ដ្រជាតិស្ដីពីការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ២០២៣-២០២៨ ពោលគឺមានថេរវេលាប្រាំឆ្នាំម្ដង។ តើគោលនយោបាយនេះដាក់ចេញមកដើម្បីអ្វី?
(៦) ជួយប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ប្រៀបដូចជាព្រួញមួយបាញ់បានសត្វបី
គោលដៅធំគឺជួយប្រជាពលរដ្ឋសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ប៉ុន្ដែទស្សនៈវិស័យ ច្បាស់លាស់គឺ តាមរយៈការជួយប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ យើងអាចប្រើប្រាស់ព្រួញមួយបាញ់បានសត្វបីគឺ (១) ពង្រឹងនិងជួយបងប្អូននៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ដែលភាគច្រើនជាប្រជាពលរដ្ឋស្ថិតក្នុងជីវភាពងាយរងហានិភ័យនិងក្រីក្រ។ យើងជួយកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនិងវិសមភាពសង្គម។ ពេលដែលយើងជួយបងប្អូនដែលនៅកំរិត(ជីវភាព)ទាប ឲ្យកាន់តែមានជីវភាពខ្ពស់ ដើម្បី(បន្ថយ)នូវគំលាតជាមួយអ្នកដែលមានលទ្ធភាពនិងជោគជ័យ គឺយើងបង្កើននូវគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍដោយសមធម៌។ បានន័យថាយើងធ្វើអោយមានការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនៅក្នុងប្រជាពលរដ្ឋ។ គឺយើងបានលើកកម្ពស់នូវកម្រិតជីវភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់និងសំខាន់បំផុតផលប្រយោជន៍បានទៅដល់ដៃប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ។ នេះជាគោលដៅអាទិភាពមួយដែលយើងបានរៀបចំក្នុងការពង្រឹងប្រជាពលរដ្ឋនៅខាងក្រោម (យើង)មិនធ្វើតែនៅលើទេ។ យើងជួយរុញទៅដល់ក្រោមតែម្ដង។
ទី២ គឺការពង្រឹងភាពធន់នៃសេដ្ឋកិច្ចសង្គមជាតិ។ ដូចដែលខ្ញុំបាននិយាយអញ្ចឹង ប្រជាពលរដ្ឋក្រៅប្រព័ន្ធ ជាប្រជាពលដែលមានជីវភាពរដ្ឋក្រីក្រ គឺជាអ្នកដែលងាយរងផលប៉ះពាល់ពីកូវីដ -១៩ ក៏ដូចគ្នាពីសំពាធអតិផរណានៃសេដ្ឋកិច្ច។ ភាគច្រើនសេដ្ឋកិច្ចនិងជីវភាពនៃការប្រកបរបររបស់(ពួកគាត់)មិនទៀងទាត់ ហើយមានលក្ខណៈតូចតាច។ ដោយហេតុនេះ (ពួកគាត់)ងាយស្រួលនឹងរងផលប៉ះពាល់។ (ហេតុនេះហើយ)បានជារដ្ឋត្រូវរកគាត់ឲ្យឃើញដើម្បីជួយពង្រឹងភាពធន់របស់គាត់ តាមរយៈការជួយគាំពារ (ផ្ដល់)អត្ថប្រយោជន៍ផ្សេងៗ ពង្រឹងសមត្ថភាពគាត់ឲ្យពូកែ។
ការហ្នឹងពាក់ព័ន្ធនឹងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច។ ទី៣ តាមរយៈការជួយបងប្អូនក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ គឺយើងជួយ(ឲ្យមាន)កំណើនសេដ្ឋកិច្ច ដោយសារបងប្អូនភាគច្រើនជាចលករសំខាន់ក្នុងសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើង។ វិស័យនីមួយៗ កើតឡើងពីប្រជាពលរដ្ឋដែលកើតក្នុងវិស័យនោះ។ ការលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅ និងលើកស្ទួយបងប្អូននៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ធ្វើឱ្យយើងសម្រេចនូវគោលដៅ ៣ ក្នុងពេលតែមួយគឺ (១)កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនិង(ពង្រីក)វិសាលភាពសង្គម (២)ពង្រឹងភាពធន់នៃសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមជាតិ និងទី ៣ ជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច (ដែលទាំង)នេះជាគោលដៅនិងទស្សនៈទានក្នុងការដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្រ្តជាតិស្តីអំពីការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ឆ្នាំ ២០២៣-២០២៨ នេះ។
(៧) សុខចិត្តថាមានផែនការមិនល្អឥតខ្ចោះ តែអាចអនុវត្តបានលើដី(ជាក់ស្តែង)
ឥឡូវថាការនិយាយសមហើយ។ តើធ្វើយ៉ាងម៉េច? … រឿងដែលសំខាន់បំផុតធ្វើយ៉ាងម៉េច។ តាមដានត្រួតពិនិត្យយ៉ាងម៉េច ដើម្បីយើងធ្វើឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព? … លើក្រដាសទ្រឹស្តីល្អហើយ។ ខ្ញុំក៏ធ្លាប់រៀនស្រាវជ្រាវដែរ។ អ្វីដែលសំខាន់សម្រាប់ខ្ញុំ គឺគ្រប់យ៉ាងដែលអាចអនុវត្តបាននៅលើដី។ សុខចិត្តថាផែនការនេះមិនល្អឥតខ្ចោះចុះ តែអាចអនុវត្តបានលើដី(ជាក់ស្តែង)។ ក្រុមការងាររបស់យើងមិនមែនត្រឹមតែតាក់តែងគោលនយោបាយ ផ្អែកទៅលើទ្រឹស្តីស្រាវជ្រាវប្រមូលចងក្រងពីសៀវភៅ ឬពីប្រទេសនានាមកនោះទេ គឺយើងផ្អែកទៅលើបទពិសោធន៍ជាក់ស្តែង ផ្អែកទៅលើស្ថានភាពជាក់ស្តែង និងគិតដាក់ចេញនូវវិធានការអនុវត្តដោយជាក់លាក់ដោយច្បាស់លាស់ ផ្អែកទៅលើលទ្ធភាពនៃថវិកាដែលយើងមានជាជំហានៗ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឱ្យគោលនយោបាយនេះចេញទៅជាសកម្មភាពនិងលទ្ធផលជាក់ស្តែងជូនប្រជាពលរដ្ឋ …។
(៨) រៀបចំឱ្យបងប្អូនក្រៅប្រព័ន្ធ ឈានចូលក្នុងការរៀបចំ និងឈានទៅក្នុងប្រព័ន្ធពេញលេញ
ខ្ញុំសូមនិយាយដោយសង្ខេប។ អម្បាញ់មិញ ឯកឧត្តម ហែម វណ្ណឌី បានជម្រាបទាក់ទងនៅក្នុងគោលនយោបាយ និងវិធីសាស្ត្ររបស់គាត់ថា ដោយសាមញ្ញយើងបែងចែក(អ្នកប្រកបរបរអាជីវកម្ម ប្រកបរបរប្រចាំជីវិតជា៣តំបន់គឺ តំបន់ក្រៅប្រព័ន្ធ តំបន់នៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ និងតំបន់ក្នុងប្រព័ន្ធ។ ថ្ងៃនេះខ្ញុំអត់និយាយពីតំបន់ក្នុងប្រព័ន្ធទេ។ ក្នុងប្រព័ន្ធ បងប្អូនបានដឹងហើយ។ អ្នកចុះឈ្មោះចុះអីបានទទួលផល ឬអនុវត្តយ៉ាងម៉េចអី។ តំបន់ក្រៅប្រព័ន្ធគឺសម្រាប់បងប្អូនដែលមិនបានចុះបញ្ជី ថាតើគាត់ប្រកបរបរមានចំណុចខ្លាំងចំណុចខ្សោយយ៉ាងម៉េច? ថ្ងៃនេះយើងនិយាយពីការវិវឌ្ឍតំបន់សេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ធ្វើយ៉ាងម៉េចរៀបចំមូលដ្ឋានលក្ខណៈអំណោយផលដើម្បីឱ្យបងប្អូនដែលនៅក្រៅប្រព័ន្ធឈានចូលមក(ក្នុងការរៀបចំមួយជំហាន) ដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាពគាត់។ ជួយអីបានមុននឹងគាត់ឈានចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធពេញលេញ។
អាទិភាពគោលដៅយុទ្ធសាស្ត្ររបស់យើងគឺធ្វើយ៉ាងម៉េចពង្រឹងតំបន់នៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធនេះ ឬ ហៅថាដំណាក់កាលអន្តរកាលដើម្បីឱ្យបងប្អូនចូលមកក្នុង(ការរៀបចំ)ហ្នឹង … ត្រលប់មករឿងនៅអ៊ីស្រាអែល។ ដំបូងយើងអត់ដឹងថាបងប្អូននៅឯណាទេ? ឥឡូវឱ្យគាត់ថ្ពក់ចូលក្នុងប្រព័ន្ធ Telegram។ ដល់អញ្ចឹងយើងដឹងថាគាត់នៅឯណា។ ខាងស្ថាប័នចារកិច្ចគាត់ធ្វើ Update រាល់ម៉ោង។ ប៉ុន្មាននាក់នៅតំបន់ក្រហម ប៉ុន្មាននាក់នៅតំបន់ខៀវ ប៉ុន្មាននាក់ដែលត្រូវការជម្លៀស? គឺធ្វើយ៉ាងម៉េចឱ្យបងប្អូនរបស់យើងនៅក្រៅប្រព័ន្ធ ដែលយើងពិបាករក ឱ្យគាត់ចូលមកមានការចុះបញ្ជី។ មានការអីយើងដឹង។ ឱ្យគាត់ចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធ ត្រៀមលក្ខណៈយើងជួយដើម្បីរឹងដៃរឹងជើងចូលក្នុងប្រព័ន្ធពេញលេញ។ ខុសគ្នាយ៉ាងម៉េចនូវកន្លែងនេះ? ក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធយើងមិនមានព័ត៌មាន (ដូចនេះ)ពិបាករៀបចំអោយបងប្អូនទទួលផល។
នៅក្នុងតំបន់ដែលចូលអន្តរកាលនេះ គឺជាអ្វីដែលយើងយកចិត្តទុកដាក់ ហើយបងប្អូនក៏ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ដែរ។ បងប្អូនប្រាកដជាឆ្ងល់ ហើយជាបញ្ហាដែលបងប្អូនបារម្ភបំផុតថា ហេតុអីបានជាខ្ញុំត្រូវចុះឈ្មោះចូលប្រព័ន្ធធ្វើអី? តើខ្ញុំចុះឈ្មោះនេះអស់លុយប៉ុន្មាន? អស់លុយច្រើនទេ? តើខ្ញុំចុះបញ្ជីហើយជាប់ពិន័យអីទេ? តើខ្ញុំចុះបញ្ជីហើយជាប់កាតព្វកិច្ចស្អីឬទេ? ហើយតើខ្ញុំចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធហ្នឹង ចុះបញ្ជីនៅក្នុងតំបន់អភិវឌ្ឍក្រៅប្រព័ន្ធនេះ តើខ្ញុំបានផលអីខ្លះមកវិញ? នេះជាសំណួរដែលបងប្អូនប្រាកដជាសួរ ហើយដែលក្រុមគោលនយោបាយយើងយកចិត្តទុកដាក់ធំជាងគេ។ យើងជជែកគ្នាក្នុងអន្តរក្រសួងថាធ្វើយ៉ាងម៉េចជួយបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋឲ្យចំគោលដៅ ហើយទៅតាមលទ្ធភាពដែលយើងអាចធ្វើបានឲ្យរឹងដៃរឹងជើង។
(៩) គោលការណ៍អត្ថប្រយោជន៍ដើម្បីបងប្អូនបានចូលរួមក្នុងដំណាក់កាលអន្តរកាល
ខ្ញុំសូមយកឱកាសនេះ ជម្រាបជូនបងប្អូននៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ដែលថ្ងៃនេះមានបងប្អូនខ្លះចូលរួមដែរថា គោលនយោបាយរបស់យើងគឺលើកទឹកចិត្តឲ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋចូល មិនមានការបង្ខំឲ្យចូលទេ។ ចេញពីហ្នឹងទៅ ប្រយ័ត្នច្រឡំថានឹងមានគោលនយោបាយថ្មីបង្ខំអ្នកលក់ទឹកអំពៅឲ្យចុះឈ្មោះ បើមិនចុះពិន័យ ឬមួយក៏អី។ ចាំខ្ញុំបញ្ជាក់។ (យើងរៀបចំជា)គោលការណ៍លើកទឹកចិត្តឲ្យបងប្អូនចុះឈ្មោះ តាមរយៈការបង្ហាញជាក់ស្តែងនូវអត្ថប្រយោជន៍ដើម្បីបងប្អូនបានចូលរួម។ យើងចង់បានបងប្អូនចូលរួមឲ្យច្រើននៅក្នុងដំណាក់កាលអន្តរកាលនេះ។ រាជរដ្ឋាភិបាលចង់បានទិន្នន័យដើម្បីងាយស្រួលនៅក្នុងការគ្រប់គ្រង និងដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយជួយបងប្អូនឲ្យទាន់ពេលវេលា និងចំគោលដៅ។ នៅក្នុងពេលលំបាក ដូចជាកូវីដ១៩ យើងធ្លាប់(បានជួបប្រទះ)ហើយ។ ទៅមុខទៀត បើសិនជាមានបញ្ហាអតិផរណាសេដ្ឋកិច្ចនិងបញ្ហាផ្សេងៗ រាជរដ្ឋាភិបាលក៏នឹងអាចជួយបាន។
វិធានការគោលនយោបាយអាទិភាព ៦ ចំណុចរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលត្រូវចាត់តាំងអនុវត្តថ្មីនេះផ្តោតខ្លាំងទៅលើជួយបងប្អូននេះឯង … ឥឡូវសួរទៅវិញ ចំពោះបងប្អូនដែលត្រូវជាគោលដៅដែលយើងចង់លើកទឹកចិត្ត ដើម្បីឲ្យបងប្អូនឈានចូលមកក្នុងដំណាក់កាលនៃការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធនេះ ដែលយើងអាចធ្វើបាន និងជួយបងប្អូនបាន តើបើបងប្អូនចុះឈ្មោះ អស់លុយអីខ្លះ ជាប់ពិន័យអីខ្លះ ចុះបញ្ជីហើយជាប់កាតព្វកិច្ចអីខ្លះ? ពីមុនមកអត់ធ្លាប់អនុលោមទៅតាមគោលការណ៍ផង តិចចូលទៅគេចាប់ផ្តើមពិន័យយ៉ាងម៉េច។ ខ្ញុំចុះពេលណា ហើយបើខ្ញុំចូលឲ្យអីខ្លះខ្ញុំ។ រដ្ឋជួយអីខ្លះ?
[បញ្ចប់សេចក្ដីអត្ថាធិប្បាយ ២]
(ទី១) ចំណុចនេះខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា បងប្អូនសហគ្រាសមីក្រូតូច និងមធ្យម ដែលចុះឈ្មោះបញ្ជីដោយស្ម័គ្រចិត្តក្នុងរយៈពេលអន្តរកាលនេះ នឹងទទួលបាននូវអត្ថប្រយោជន៍និងការលើកលែងពិន័យនានា បំណុលពន្ធ ចំពោះការបំពេញអនុលោមភាពកន្លងទៅ និងការផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តខាងពន្ធដារផ្សេងៗ។
[ចាប់ផ្ដើមសេចក្ដីអត្ថាធិប្បាយ ៣]
ខ្ញុំសូមសូមអានតែម្តង (ថាតើមាន)គោលការណ៍អីខ្លះ។ ខ្ញុំនិយាយអម្បាញ់ម៉ិញជាគោលៗ តែឥឡូវនៅក្នុងគោលនយោបាយដែលយើងដាក់ចេញ មានគោលការណ៍អនុគ្រោះ ៩ចំណុច សម្រាប់បងប្អូនដែលយើងចង់លើកទឹកចិត្តឲ្យចូលមកក្នុងប្រព័ន្ធ ក្នុងដំណាក់កាលនៃការអភិវឌ្ឍន៍នេះ។ គោលការណ៍ធំរបស់យើងគឺផ្តល់ការលើកលែងការផាកពិន័យ និងបំណុលទាំងអស់នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៣-២០២៨ ចំពោះការមិនបានបំពេញអនុលោមភាពកន្លងមក ដើម្បីបើកច្រកឲ្យបងប្អូនចូលមក នៅក្នុងការប្រកបអាជីវកម្មក្នុងប្រព័ន្ធដោយមិនមានការព្រួយបារម្ភ ២០២៣-២០២៨(រយៈពេល) ៥ ឆ្នាំ។
[បញ្ចប់សេចក្ដីអត្ថាធិប្បាយ ៣]
ទី ២៖ គឺផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តផ្នែកពន្ធដារ សម្រាប់សហគ្រាសមីក្រូ ចំពោះការចុះបញ្ជីដោយស្ម័គ្រចិត្តនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៣-២០២៨ ដោយលើកលែងកម្រៃសេវាចុះបញ្ជីពន្ធដារ និងកម្រៃសេវាធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព។
ទី ៣៖ ផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តផ្នែកពន្ធដារ សម្រាប់សហគ្រាសធុនតូចចំពោះការចុះបញ្ជីដោយស្ម័គ្រចិត្តនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៣-២០២៨ តាមរយៈការលើកលែងពិន័យទោសទណ្ឌ និងបំណុលពន្ធ ចំពោះការមិនបំពេញអនុលោមភាពកន្លងមក មុនការចុះបញ្ជី។ ទី ២ លើកលែងកម្រៃសេវាចុះបញ្ជីពន្ធដារ និងកម្រៃសេវាធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពនៅពេលចុះបញ្ជី និងទី ៣ លើកលែងពន្ធ លើប្រាក់ចំណូល ប្រាក់រំដោះពន្ធលើប្រាក់ចំណូល និងពន្ធអប្បបរមា សម្រាប់ ២ ឆ្នាំក្រោយការចុះបញ្ជី។
ទី ៤ គឺផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តផ្នែកពន្ធដារសម្រាប់សហគ្រាសធុនមធ្យម ចំពោះការចុះបញ្ជីដោយស្ម័គ្រចិត្ត ក្នុងឆ្នាំ ២០២៤-២០២៥ តាមរយៈទីមួយការលើកលែងពិន័យទោសទណ្ឌ និងបំណុលពន្ធ ចំពោះការមិនបំពេញអនុលោមភាពកន្លងមកមុនការចុះបញ្ជី និងលើប្រាក់ចំណូល ប្រាក់រំដោះពន្ធលើប្រាក់ចំណូល ពន្ធអប្បបរមាសម្រាប់រយៈពេល២ឆ្នាំក្រោយការចុះបញ្ជី។
ទី៥ ផ្ដល់ការលើកទឹកចិត្តផ្នែកពន្ធដារសម្រាប់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្បមចំពោះការចុះបញ្ជីដោយស្ម័គ្រចិត្តក្នុងឆ្នាំ២០២៤ឬ២០២៥ តាមរយៈការលើកលែងការបង់ពន្ធ ការបង់ពន្ធបាតង់សម្រាប់រយៈពេល ២ ឆ្នាំបន្ទាប់ពីការទទួលបានការសម្រេចចិត្តចុះបញ្ជី។
ទី៦ ការកាត់បន្ថយថ្លៃសេវាសម្រាប់ការផ្តល់សេចក្តីប្រកាសជូនដំណឹងបើកសហគ្រាស និងការចុះបញ្ជីការ សៀវភៅបញ្ជីប្រចាំគ្រឹះស្ថាន និងសៀវភៅបើកប្រាក់ខែសម្រាប់សហគ្រាស ដែលមានចំនួនកម្មករនិយោជិតតិចជាង ៨ នាក់។
ទី៧ ពង្រឹងយន្តការស្វ័យត្រួតពិនិត្យ និងពង្រឹងការអនុវត្តយន្តការក្រុមអធិការកិច្ចអន្តរក្រសួងនៅថ្នាក់ជាតិដើម្បីធានាការចុះធ្វើអធិការកិច្ចរួមគ្នាក្នុងពេលតែមួយ និងមួយលើកក្នុងមួយឆ្នាំកុំឲ្យចុះច្រើនពេក ដើម្បីសម្រួលឲ្យបងប្អូនងាយស្រួលកុំឲ្យបន្តិចមានអ្នកនេះ បន្តិចមានអ្នកនោះមក ធ្វើតែម្តងក្នុងមួយឆ្នាំដើម្បីឲ្យងាយស្រួលនៅក្នុងការអនុវត្តធ្វើអាជីវកម្មរបស់បងប្អូនរបស់យើង។
ទី៨ រៀបចំការត្រួតពិនិត្យ និងការធ្វើអធិការកិច្ចរួមគ្នាក្នុងពេលតែមួយ និងតែមួយលើកក្នុងមួយឆ្នាំ នៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ មិញខ្ញុំនិយាយថ្នាក់ជាតិ ឥឡូវខ្ញុំនិយាយថ្នាក់ក្រោមជាតិ សម្រាប់គ្រប់សហគ្រាសដែលបានរួមបន្ទាន់ បានចុះបញ្ជី ឬស្នើសុំអាជ្ញាប័ណ្ណ ឬលិខិតអនុញ្ញាតិផ្សេងៗ។
ទី៩ រៀបចំបង្កើតបទដ្ឋានគតិយុត្តិក្របខណ្ឌ និងយន្តការដែលផ្តល់ស្ថានភាពស្របច្បាប់ ជាសហគ្រាសធុនមីក្រូ និងតូច ដោយភ្ជាប់ជាមួយនឹងអត្ថប្រយោជន៍ផ្សេងៗ ដូចជាការលើកលែងការបង់ថ្លៃសេវារដ្ឋបាលនានាសម្រាប់រយៈពេល ៥ ឆ្នាំ ជាដើម។
[ចាប់ផ្ដើមសេចក្ដីអត្ថាធិប្បាយ ៤]
(១០) អត្ថប្រយោជន៍បណ្តុះបណ្តាល ហិរញ្ញប្បទាន និងសង្គមកិច្ចសុខាភិបាល
បងប្អូនអាចនឹងដឹងបានហើយ ដែលខ្ញុំអានមកនេះ។ អ្វីដែលសំខាន់ គឺអាចឆ្លើយតបជាមួយនឹងបងប្អូនថាដែលចុះឈ្មោះហ្នឹង បង់លុយច្រើនអត់ ជាប់កាតព្វកិច្ចឬអត់ក្រោយពីចុះ ត្រូវបង់ពិន័យអីឬអត់។ គោលការណ៍ដែលយើងបានដាក់ចេញទាំង ៩ចំណុចនេះ ខ្ញុំបានបញ្ជាក់ច្បាស់ហើយ។ បងប្អូនមិនត្រូវបានបង្ខិតបង្ខំទេ។ បងប្អូនត្រូវបានលើកទឹកចិត្តខ្ពស់ឲ្យចូលរួម។ នៅពេលដែលបងប្អូនចូលរួមដោយស្ម័គ្រចិត្ត បងប្អូននឹងទទួលបាននូវការលើកលែងពន្ធ ការអនុគ្រោះពិន័យផ្សេងៗ ដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងការធ្វើអនុលោមភាពកន្លងទៅ ក៏ដូចជាពន្ធលើកទឹកចិត្តផ្សេងៗ នេះគឺនិយាយនៅក្នុងក្របខណ្ឌពន្ធ។ ក្រៅពីការលើកលែងការផាកពិន័យបំណុលនិងការលើកទឹកចិត្តខាងពន្ធដារ បងប្អូនទទួលបានអីទៀត?
ចំណុចបន្ថែមទី១ បងប្អូនអាចទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលនានាពាក់ព័ន្ធនឹងការវិវឌ្ឍ ពាក់ព័ន្ធការគ្រប់គ្រងសហគ្រាស ការបណ្តុះបណ្តាលដល់កម្មករបុគ្គលិកនៅក្នុងសហគ្រាសដើម្បីលើកកម្ពស់សមត្ថភាពផលិតផល និងសហគ្រាសកាន់តែរឹងមាំ។ យើងនឹងជួយបង្កើនសមត្ថភាពបងប្អូនលើហ្នឹង ដើម្បីបងប្អូនកាន់តែរឹងមាំ។ រដ្ឋនឹងដាក់ចេញគោលនយោបាយនិងកម្មវិធីដើម្បីជួយបណ្តុះបណ្តាល។ នេះជាគោលការណ៍ ដែលក្រៅតែពីរឿងលើកលែងពន្ធអីៗ បងប្អូនបានផលបន្ថែមទៀត មិនមែនសម្រាប់តែម្ចាស់សហគ្រាសទេ សម្រាប់ទាំងកម្មករនិយោជិតនៅក្នុងសហគ្រាសផង …។
ចំណុចមួយទៀត(ទី២) … ការចុះបញ្ជីក៏នឹងជួយដល់បងប្អូនឲ្យមានលទ្ធភាពអាចទទួលបាននូវហិរញ្ញប្បទានជាមួយនឹងអត្រាការប្រាក់សមរម្យពីធនាគាររដ្ឋផងដែរ។ ចំពោះវិស័យអាទិភាពមួយចំនួន កន្លងទៅយើងមានធនាគារ SME Bank ជាធនាគារសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមដែលរដ្ឋទម្លាក់ថវិកាជូនដើម្បីជួយផ្តល់ឥណទានហិរញ្ញប្បទានមួយចំនួន មានការប្រាក់សមរម្យដល់វិស័យអាទិភាព។ បានចុះបញ្ជី បងប្អូនមានអត្តសញ្ញាណ មានលក្ខណៈសម្បត្តិអាចទទួលបានការគាំទ្រហិរញ្ញវត្ថុនេះទៅតាមលទ្ធភាពដែលយើងមាន។ យើងមានលទ្ធភាពដើម្បីបង្កើនថវិកា។
(មួយទៀត)ទី២ ពង្រីកវិសាលភាព(អត្ថប្រយោជន៍សង្គម) កាលពីអាណត្តិមុនយើងបានដាក់អាទិភាពនៃវិស័យមួយចំនួន។ ឯកឧត្តម អគ្គបណ្ឌិតសភាចារ្យ អូន ព័ន្ធមុន្នីរ័ត្ន បានពិនិត្យថាតើវិស័យអីផ្សេងទៀតដែលយើងអាចពង្រីកអោយចូលបានផលទៀតទេ …ចំណុចមួយទៀត សម្រាប់បុគ្គលស្វ័យនិយោជន៍។ បានន័យថាបងប្អូនប្រកបរបរខ្លួនឯង។ ឧទាហរណ៍ថាប្អូនជាម្ចាស់កង់៣ ខ្លួនឯង មិនធ្វើការឲ្យក្រុមហ៊ុនទេ។ បងប្អូនលក់ទឹកអំពៅតាមផ្លូវ បងប្អូនធ្វើអាជីវកម្មតូចតាចតាមផ្លូវ។ ហ្នឹងយើងហៅថា ស្វ័យនិយោជន៍ … ភាគច្រើនស្ថិតនៅក្នុងគ្រួសារក្រីក្រនិងគ្រួសារងាយរងហានិភ័យ ដែលនឹងទទួលបាន ទី១ ការថែទាំសុខភាពដោយឥតគិតថ្លៃ តាមរយៈមូលនិធិសមធម៌សុខាភិបាល ដែលយើងហៅថាបណ្ណក្រីក្រ។ យើងនឹងពង្រីក។ យើងដឹងមុខសញ្ញា។ យើងជួយបាន។ យើងជួយកាន់តែច្រើនថែមទៀត។ ទី២ បានទទួលការបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញដោយឥតគិតថ្លៃ និងប្រាក់ឧបត្ថម្ភប្រចាំខែ ដែលជាគោលនយោបាយអាទិភាពមួយទៀត នៅក្នុងចំណោម ៦ចំណុច គឺអនុវត្តអាហារូបករណ៍សម្រាប់កូនចៅប្រជាពលរដ្ឋ ១លាន ៥សែននាក់ ទទួលបានការបណ្ដុះបណ្ដាលដោយឥតគិតថ្លៃ ហើយថែមទាំងបានប្រាក់ឧបត្ថម្ភប្រចាំខែទៀត។ នេះគឺជាអ្វីដែលភ្ជាប់ជាមួយនឹងការទទួលផលរបស់បងប្អូននៅក្រៅប្រព័ន្ធ។ ទី៣ រដ្ឋាភិបាលនឹងជួយសម្រួលដល់ការស្វែងរកការងារតាមរយៈទីភ្នាក់ងារជាតិមុខរបរ/ការងារ សម្រាប់បងប្អូន និងកូនចៅបងប្អូនដោយជួបការលំបាក។
(១១) រដ្ឋមានព័ត៌មានពីធនធានមនុស្សនិងកម្លាំងសេដ្ឋកិច្ច ពលរដ្ឋក្រៅប្រព័ន្ធទទួលបានការអនុគ្រោះ ការគាំទ្រ និងការថែបំប៉ន
សរុបសេចក្ដីមក ការចុះបញ្ជីរបស់បងប្អូនក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ តើរដ្ឋបានអី? រដ្ឋបានព័ត៌មានដើម្បីរៀបចំផែនការជួយឲ្យបានចំគោលដៅ ជួយឲ្យចំតម្រូវការ និងទាន់ពេលវេលា។ រដ្ឋបានអាហ្នឹង។ រដ្ឋក៏បានមួយទៀតគឺធនធានមនុស្ស និងកម្លាំងសេដ្ឋកិច្ច កាន់តែមានសក្ដានុពលចូលរួមនៅក្នុងការលើកស្ទួយសេដ្ឋកិច្ចជាតិ។ នេះគឺអ្វីដែលរដ្ឋទទួលបាន។ អ្វីទៅដែលប្រជាពលរដ្ឋនៅក្រៅប្រព័ន្ធបានទទួល? គឺការជួយអនុគ្រោះ ការគាំទ្រ និងការថែបំប៉ននៅក្នុងគោលការណ៍ទាំងប៉ុន្មាន ដើម្បីឲ្យគាត់កាន់តែរឹងមាំ។ អញ្ចឹងគោលនយោបាយនេះគឺគោលនយោបាយឈ្នះឈ្នះ។ រដ្ឋក៏ឈ្នះ ប្រជាពលរដ្ឋជាពិសេសអ្នកក្រៅប្រព័ន្ធក៏ឈ្នះ ជាតិយើងទាំងមូលនឹងឈ្នះ។
នេះជាគោលគំនិតនៃយុទ្ធសាស្រ្តជាតិនៅក្នុងការដាក់ឲ្យអនុវត្ត។ យើងនឹងឈានជាជំហាន ហើយនឹងខិតខំដើម្បីពង្រីកវិសាលភាពជាជំហាន។ នេះហើយជាអ្វីដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានយកចិត្តទុកដាក់។ ថ្ងៃមុន (ខ្ញុំបាននិទាន)រឿងម៉ែកាពៅ។ ខ្ញុំមិនរំលឹកឡើងវិញទេ។ ប៉ុន្តែត្រូវយល់ថា ទោះជាក្នុងកាលៈទេសៈណាក៏ដោយ ទោះជាលទ្ធភាពរដ្ឋយើងមិនធំដុំដូចប្រទេសជាច្រើននៅលើពិភពលោក តែរដ្ឋយើងមិនបាននៅស្ងៀមនៅក្នុងការជួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋយើងតាមគ្រប់បែបយ៉ាង គ្រប់ពេលវេលា គ្រប់លទ្ធភាពដែលអាចធ្វើទៅបាន និងគ្រប់មធ្យោបាយ ជាពិសេសប្រជាពលរដ្ឋដែលមានជីវភាពក្រីក្រនិងងាយរងគ្រោះនោះទេ …។
[បញ្ចប់សេចក្ដីអត្ថាធិប្បាយ ៤]
ដើម្បីទទួលបាននូវជោគជ័យនៅក្នុងការអនុវត្តយុទ្ធសាស្រ្តជាតិនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលដាក់ចេញនូវអាទិភាពជាយុទ្ធសាស្រ្ត ៥ ចំណុច ដូចដែលបានលើកឡើងដោយឯកឧត្ដម ហែម វណ្ណឌី រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍។ ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនេះ ខ្ញុំសូមពន្យល់ដោយសង្ខេបអំពីអាទិភាពយុទ្ធសាស្រ្តទាំង ៥ ចំណុចនេះដូចតទៅ ដើម្បីអនុវត្តគំនិតយុទ្ធវិធីដែលយើងត្រូវធ្វើ៖
ទី១ កំណត់ កែសម្រួល និងរៀបចំយន្តការដែលបង្កលក្ខណៈងាយស្រួល ដើម្បីឈានចូលក្នុងប្រព័ន្ធ។ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងពង្រាយយន្តការ និងពង្រឹងយន្តការគ្រប់គ្រង និងភាពប្រទាក់ក្រឡាគ្នារវាងវិធានការដែលត្រូវអនុវត្តដោយក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ដើម្បីធានាសង្គតិភាព និងប្រសិទ្ធភាពក្នុងការអនុវត្ត និងការកែសម្រួលនីតិវិធីឲ្យបានជាអតិបរមា។
ទី២ ការកាត់បន្ថយបន្ទុកលើការបំពេញអនុលោមភាព។ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងកាត់បន្ថយបន្ទុកលើការបំពេញអនុលោមភាពឲ្យបានជាអតិបរមា បញ្ចៀសនូវការបង្កើតបទដ្ឋានគតិយុត្តិជាច្រើន និងធានានូវភាពអាចប៉ាន់ប្រមាណបានសម្រាប់ការប្រកបមុខរបរ និងធ្វើការងារ។
ទី៣ ផ្ដល់ការគាំពារ និងការគាំទ្រដល់អ្នកដែលបានឈានចូលក្នុងប្រព័ន្ធ។ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងពង្រឹង ពង្រីកវិសាលភាពនៃមូលធន មូលនិធិសមធម៌សុខាភិបាល ព្រមទាំងផ្ដល់ការគាំទ្រផ្នែកសុវត្ថិភាពការងារ សំដៅផ្ដល់នូវការគាំពារសុខភាពដល់ក្រុមអាទិភាព ដើម្បីឲ្យមានលទ្ធភាពនឹងអាចរស់នៅក្នុងប្រព័ន្ធ ក្នុងកម្រិតជីវភាពមួយសមរម្យ និងមិនធ្លាក់ចូលទៅក្នុងភាពក្រីក្រ ឬទទួលរងហានិភ័យខាងជីវភាព។
ទី៤ លើកកម្ពស់សមត្ថភាព និងគាំទ្រដល់អ្នកដែលបានឈានចូលនៅក្នុងប្រព័ន្ធ។ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងលើកកម្ពស់គុណភាព និងភាពងាយស្រួលនៅក្នុងការទទួលបានសេវាសាធារណៈ និងការគាំទ្រផ្សេងៗ ការពង្រឹងការបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញ ការបង្កើតលទ្ធភាពស្វែងរកទីផ្សារ ជាដើម នៅក្នុងគោលដៅជំរុញឲ្យអ្នកដែលបានឈានចូលក្នុងប្រព័ន្ធរីកធំធាត់ និងអាចចូលរួមពេញលេញក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រព័ន្ធ។
និងទី៥ ពង្រីកនិងពង្រឹងការផ្សព្វផ្សាយការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹង និងការចូលរួម។ ដើម្បីសម្រេចគោលដៅនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងពង្រីក និងពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពនៃការផ្សព្វផ្សាយ និងការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីគោលនយោបាយ និងយុទ្ធសាស្រ្តរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ព្រមទាំងការយល់ដឹងអំពីអត្ថប្រយោជន៍នៃការឈានចូលក្នុងប្រព័ន្ធ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ រាជរដ្ឋាភិបាលក៏នឹងជួយជំរុញការរៀបចំសម្ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ដើម្បីលើកកម្ពស់កិច្ចសន្ទនា និងការចូលរួមនៅក្នុងការរៀបចំគោលនយោបាយផ្សេងៗ។
ខ្ញុំសូមលើកថា កាលពីថ្ងៃទី១២ កញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ ខ្ញុំបានសង្កេតឃើញការផ្សព្វផ្សាយអំពីការព្រួយបារម្ភរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលប្រកបមុខរបរតូចតាចក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ជុំវិញការតម្រូវឲ្យមានការស្នើសុំច្បាប់អនុញ្ញាតប្រកបអាជីវកម្ម និងបន្តសុពលភាពអាជីវកម្ម។ ភ្លាមៗនោះនៅថ្ងៃ១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ ខ្ញុំបានផ្ដល់ការណែនាំឲ្យគណៈកម្មាធិការគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ធ្វើការសិក្សាជាបន្ទាន់។ ខ្ញុំក៏បានសម្រេចដាក់ចេញនូវសេចក្ដីសម្រេចលេខ ១០០ ស.ស.រ ស្ដីពីការផ្អាកការផ្ដល់សេវារដ្ឋបាលមួយចំនួនរបស់រដ្ឋបាលក្រុង/ស្រុក/ខណ្ឌ ដើម្បីដោះស្រាយកង្វល់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ នេះគឺជាឧទាហរណ៍តូចមួយដែលឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញអំពីការប្ដេជ្ញាចិត្ត និងការបន្តការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ចំពោះសុខទុក្ខរបស់ប្រជាជន ជាពិសេស អ្នកប្រកបមុខរបរ និងធ្វើការងារនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ។
ជាមួយនឹងការដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្រ្ត ស្ដីពី “ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធឆ្នាំ២០២៣-២០២៨” ក្នុងថ្ងៃនេះ ខ្ញុំមានការជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំថា យុទ្ធសាស្រ្តជាតិនេះនឹងក្លាយជាប្រទីបបំភ្លឺ និងត្រួសត្រាយផ្លូវ និងជាទុនយ៉ាងសំខាន់សម្រាប់កម្ពុជាក្នុងការតម្រង់ទិសការអភិវឌ្ឍសង្គម-សេដ្ឋកិច្ច សំដៅឈានឆ្ពោះទៅរកការសម្រេចបាននូវការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព បរិយាបន្ន និងភាពធន់យ៉ាងពិតប្រាកដ សមស្របតាមគោលការណ៍មិនបោះបង់ពលរដ្ឋខ្មែរណាម្នាក់ ទាំងក្នុងន័យអភិវឌ្ឍ ទាំងក្នុងន័យចូលរួមក្នុងដំណើរការនៃការអភិវឌ្ឍ។
ក្នុងស្មារតីនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងផ្ដល់អាទិភាពខ្ពស់លើការអនុវត្តយុទ្ធសាស្រ្តជាតិនេះ ដោយប្រគល់ភារកិច្ចឲ្យក្រសួងឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍ ដើរតួនាទីជាស្ថាប័នបង្គោលក្នុងការជំរុញការអនុវត្ត និងការតាមដានការអនុវត្តយុទ្ធសាស្រ្តជាតិនេះ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងស័ក្ដិសិទ្ធភាព ដើម្បីជាប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាជនកម្ពុជាទាំងមូល។ ខ្ញុំសូមស្នើឲ្យក្រសួងឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍ គ្រប់ក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ និងមន្រ្តីរាជការគ្រប់ថ្នាក់ ត្រូវខិតខំឲ្យអស់ពីកម្លាំងកាយចិត្ត និងប្រាជ្ញាស្មារតី ក្នុងការចូលរួមជំរុញការអនុវត្តយុទ្ធសាស្រ្តជាតិនេះ តាមដែនសមត្ថកិច្ចរៀងៗខ្លួន។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ខ្ញុំសូមលើកទឹកចិត្តឲ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ក៏ដូចជាធុរជន វិនិយោគិន សមាគម អង្គការសង្គមស៊ីវិល ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ និងស្ថាប័នជាតិនិងអន្តរជាតិ ចូលរួមឲ្យបានផុសផុលក្នុងការគាំទ្រការអនុវត្ត និងទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ឲ្យបានជាអតិបរមា ពីយុទ្ធសាស្រ្តជាតិដ៏មានសារសំខាន់នេះ។
ជាទីបញ្ចប់ ខ្ញុំសូមជូនពរឯកឧត្ដម លោកជំទាវ អ្នកឧកញ៉ា លោកឧកញ៉ា លោក លោកស្រី និងសមាជិក/ជិកាអង្គពិធីទាំងមូល សូមប្រកបដោយសុខភាពល្អបរិបូណ៌ មានសុភមង្គលក្នុងក្រុមគ្រួសារ និងសម្រេចបាននូវជោគជ័យគ្រប់ភារកិច្ច ក្រោមម្លប់ដ៏សែនត្រជាក់នៃសុខសន្តិភាព។ ខ្ញុំសូមប្រកាសដាក់ឲ្យអនុវត្តជាផ្លូវការនូវ យុទ្ធសាស្រ្តជាតិ ស្ដីពី “ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធឆ្នាំ២០២៣-២០២៨” ចាប់ពីពេលនេះតទៅ៕
