ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ សូមក្រាបថ្វាយបង្គំ ព្រះតេជព្រះគុណ ព្រះសង្ឃគ្រប់ព្រះអង្គ!
ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អស់លោក/ស្រី ក្មួយៗនិស្សិតជ័យលាភីទាំងអស់ ជាទីស្រឡាញ់!
ថ្ងៃនេះ ថ្ងៃចន្ទ ១៥ កើត ខែផល្គុន ត្រូវនឹងថ្ងៃទី ០៦ មីនា (២០២៣) យើងនៅសល់តែ ៦០ ថ្ងៃទៀតទេ កម្ពុជានឹងចាប់ផ្តើមឈានទៅដល់ការបើកស៊ីហ្គេម ដែលជាការរង់ចាំរយៈពេល ៦៤ ឆ្នាំ។ ឥឡូវ យើងនៅរង់ចាំត្រឹមតែ ៦០ ថ្ងៃទៀតប៉ុណ្ណោះ ជាមួយនឹងការខិតខំទាំងឡាយ ដើម្បីធ្វើឱ្យកម្ពុជាក្លាយទៅជាម្ចាស់ផ្ទះ ដែលទទួលភ្ញៀវបានល្អ សូមអបអរសាទរ!
(១) វិទ្យាស្ថានខ្មែរជំនាន់ថ្មីរួមចំណែកទប់ស្កាត់មហន្តរាយសុខភាពសាធារណៈ
ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ រីករាយ ដែលបានមកចូលរួម ដើម្បីចែកវិញ្ញាបនបត្រ/សញ្ញាបត្រ សម្រាប់សិស្ស/និស្សិត ជ័យលាភី នៃវិទ្យាស្ថានជំនាន់ថ្មី ចំនួន ១ ៧២៨ នាក់។ អ្វីដែលជាការរីករាយ ដោយឃើញវឌ្ឍនភាព នៃវិទ្យាស្ថាន(ខ្មែរជំនាន់ថ្មី) ទោះបីជាឆ្លងកាត់នូវដំណាក់កាលដ៏លំបាកដោយសារកូវីដ-១៩ (កាលពី)ឆ្នាំ ២០២១ (ដែល)វាបានវាយលុកធ្ងន់ធ្ងរ សម្រាប់យើង ក៏ប៉ុន្តែជាទូទៅផ្នែកវិស័យអប់រំរបស់យើង បើទោះបីជាបានផ្លាស់ប្តូររបៀបបង្រៀន/រៀនក៏ដោយ តែយើងនៅតែដំណើរការបានតាមរយៈការរៀនតាមអនឡាញ។ បន្ទាប់ពីការគ្រប់គ្រងបាននូវកូវីដ-១៩ យើងក៏ចាប់ផ្តើមបើកឱ្យរៀន/ឱ្យមានការជួបជុំគ្នាឡើងវិញ។ ខ្ញុំសូមយកឱកាសនេះ ថ្លែងនូវការកោតសរសើរ ចំពោះវិទ្យាស្ថានខ្មែរជំនាន់ថ្មី ដែលបានរួមចំណែកខិតខំកសាងនូវធនធានមនុស្ស (ហើយរួម)ជាមួយនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលក៏ដូចជាសង្គមជាតិទាំងមូលឆ្លើយតបនឹងមហន្តរាយសុខភាពសាធារណៈ ដែលបានផ្ទុះឡើងនៅទូទាំងពិភពលោក/ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ វាមិនមែនជាបញ្ហាដាច់ដោយឡែករបស់វិទ្យាស្ថានខ្មែរជំនាន់ថ្មីនោះទេ (តែ)វាជាបញ្ហារួមរបស់ពិភពលោក/កម្ពុជា។ យើងបានប្រឹងប្រែងគ្រប់ទីកន្លែងទាំងអស់ ចាប់ផ្តើមពីមនុស្សម្នាក់រហូតទៅដល់សង្គមជាតិទាំងមូលដើម្បីគ្រប់គ្រងសភាពការណ៍ដ៏អាក្រក់នេះ។
(២) គ្រប់គ្រងបានកូវីដ-១៩ ជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចពី-៣,១% នៅឆ្នាំ ២០២០ មក៥,២% ឆ្នាំ ២០២២
យើងអាចចាត់ទុកថាកម្ពុជាមានជោគជ័យក្នុងការគ្រប់គ្រងកូវីដ-១៩ ហើយបានបើកប្រទេសឡើងវិញ ដែលជំរុញទៅដល់ការកើនឡើងនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ច បន្ទាប់ពីការធ្លាក់ចុះរហូតទៅដល់ -៣,១ (ភាគរយ)។ យើងក៏បានធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចងើបឡើងវិញក្នុងអត្រា ៣ភាគរយ នៅឆ្នាំ ២០២១ និង ៥,២ភាគរយ នៅឆ្នាំ ២០២២ កន្លងផុតទៅនេះ។ នោះគឺបានមកពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នា។ យើងបានធ្វើយ៉ាងល្អ(ក្នុងការទបើទល់នឹងជំងឺកូវីដ១៩ ដោយ) យើងបានស្រោចវ៉ាក់សាំងនៅទីនេះ/នោះ … ដើម្បីធានាយ៉ាងម៉េចកុំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងប្រឈមនឹងការស្លាប់។ យ៉ាងណាក្តី យើង(មានការ)សោកស្តាយ ដែលត្រឹមតែមួយរយៈពេលខ្លីប៉ុណ្ណោះ យើងបានបាត់បង់ជីវិតមនុស្សរហូតដល់ ៣ ០៥៨ នាក់។ (នេះ)ជាចំនួនមួយដ៏ធំ ធៀបទៅនឹងប្រទេសតូចមួយ … យើងបាន … (ធ្វើ)ការប្រកាសអាសន្នឱ្យបង្កើតទីប៉ាឆា រកកន្លែងបញ្ចុះសាកសព និងឱ្យធ្វើក្តារមឈូស រហូតទៅដល់អ្នកប្រឆាំងមួយចំនួនគេបាននិយាយថាខ្ញុំមើលងាយជីវិតមនុស្ស។
(៣) ឆ្លងវាល ៣ តាមពាក្យចាស់
សូមកត់សម្គាល់ ប្រទេសមួយចំនួនទុកឱ្យប្រជាជនដេកនៅតាមទីកន្លែងមិនសមរម្យនិងសាកសពមួយចំនួនគឺមិនបានកប់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវនោះទេ។ សម្រាប់កម្ពុជា យើងធ្វើកិច្ចការបានល្អ។ យើងមិនត្រូវភ្លេចថា យើងបានរួចផុតពី(ជ្រោះមរណៈ) តែរួចផុតនេះក៏វាមិនទាន់អស់នៅឡើយទេ។ ចាស់ៗ ធ្លាប់និទានរឿង “វាល ៣”។ ស្អីទៅ “វាល ៣”?។ ព្រះតេជព្រះគុណ ព្រះសង្ឃច្បាស់ជាយល់ហើយ។ “វាល ៣” នេះ យើងបានឆ្លងផុត “វាល ២” ហើយ ក៏ប៉ុន្តែ “វាលទី ៣” នេះ យើងកំពុងហែលឆ្លង ហើយប្រហែលជាឆ្លងវាមិនផុតទេនៅលើពិភពលោកនោះ។ សូមអភ័យទោសបើខ្ញុំនិយាយខុស។
(៤) ឆ្លងផុតវាលសង្គ្រាមនៅថ្ងៃ ៨ ធ្នូ ១៩៩៨ (វាលទី១)
“វាលទី ១” គឺសង្គ្រាម។ វាលនេះវាបានកើតរ៉ាំរៃនៅក្នុងប្រទេសរបស់យើង។ យើងបានពន្លត់នូវវាលសង្គ្រាមនេះបានជោគជ័យ។ (យើង)បញ្ចប់វាត្រឹមតែថ្ងៃទី ២៩ ធ្នូ ១៩៩៨។ ឆ្នាំនេះ ជាឆ្នាំខួបលើកទី ២៥ នៃការបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិល នាំមកនូវការឯកភាពជាតិ/ទឹកដីជាលើកដំបូងនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់យើង។ សង្ឃឹមថា នឹងមិនមានអនុភាពប្រតិកិរិយាណាធ្វើឱ្យកម្ពុជាវិលត្រឡប់ទៅរកសង្គ្រាមឡើងវិញទេ។ ច្បាស់ណាស់(ថា) យើងមិនអត់ឱនឱ្យសកម្មភាពណាក៏ដោយ ទោះបីដោយតម្លៃណាក៏ដោយ សម្រាប់អ្នកដែលមានចេតនាបំផ្លាញសន្តិភាពនៅក្នុងកម្ពុជា។ យើងយល់/ដឹងអំពីបំណងរបស់មនុស្សខ្លះ ដែលជាមជ្ឈដ្ឋានក្រៅប្រទេសផ្តល់ក្តីកង្វល់ចំពោះយើង។
(៥) សង្ឃឹមថា មិនមានការផ្ចុងផ្តើមបដិវត្តន៍ពណ៌ បំផ្លាញសន្តិភាព បង្កើតសង្គ្រាមឡើងវិញ
យើងក៏សុំប្រាប់ទៅអ្នកទាំងអស់ឱ្យបានជ្រាបថា អ្នកក៏គួរយល់អំពីកង្វល់របស់យើង។ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាជាទឹកដីកំសត់មួយ ដែលពួកអ្នកបានរួមចំណែកបំផ្លាញនិងធ្វើសង្គ្រាមក្នុងប្រទេសយើងកាលពីពេលមុន។ សង្ឃឹមថា អ្នកនឹងមិនដុតកម្លោច ដោយជួយផ្ចុងផ្តើមទៅដល់ក្រុមអ្នកធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ ដើម្បីបំផ្លាញនូវសន្តិភាពនៅក្នុងប្រទេសរបស់យើង ហើយបង្កើតឡើងវិញនូវសង្គ្រាម ដែលក្នុងពុទ្ធទំនាយរបស់យើងបាននិយាយរហូតមកដល់ពេលនេះទាក់ទងនឹងការឆ្លងកាត់ “វាល ៣” ដែល “វាលទី ១” គឺវាលសង្គ្រាម។ យើងលំបាកណាស់ ដែលយើងចំនាយអស់ជីវិតមនុស្សប៉ុន្មាន ដើម្បីទម្រាំរកបាននូវសន្តិភាពនេះ។ តើយើងនៅសល់ជនរបួស/ពិការប៉ុន្មាននាក់ ដែលកំពុងតែនៅរស់ ហើយស្ថិតក្នុងស្ថានភាពពិការដោយសារសង្គ្រាម? វាមិនមែនជាការចៃដន្យទេ។
(៦) ប្រទេសគាំទ្ររដ្ឋប្រហារទម្លាក់ព្រះនរោត្តម សីហនុ ឆ្នាំ ១៩៧០ មានចំណែកបង្កើតសង្គ្រាមនៅកម្ពុជា
រំលងអធ្រាត្រពីម្សិលមិញ ខ្ញុំបានបង្ហោះនូវរូបភាពវីដេអូខ្លីមួយ នៅថ្ងៃទី ០៤ ធ្នូ ១៩៨៧។ ពេលនោះខ្ញុំទើបមានអាយុ ៣៥ ឆ្នាំ។ រូបភាពនោះ បន្ទាប់ពីការចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីប្រកាសរួម ហ៊្វែអង់តាឌឺណ័រ (Fère-en-Tardenois) រវាងខ្ញុំនិងសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ដែលពេលនោះចរចាជាមួយគ្នា និងចេញសេចក្តីប្រកាសរួម។ យើងចង់បង្ហាញទៅអ្នកដទៃដែលមិនមែនជាខ្មែរថា សូមកុំតាំងខ្លួនស្រឡាញ់ខ្មែរលើសខ្មែរទៅទៀតអី។ ពេលដែលខ្មែរស្លាប់ ជនបរទេសទាំងឡាយមិនបានមកស្លាប់ជាមួយខ្មែរនោះទេ។ គេនាំគ្នារត់ចោលយើង ទុកឱ្យពួកយើងស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពដ៏លំបាក។ នៅពេលដែលមានសន្តិភាព គេបែរជាបង្ហាញនូវកង្វល់ព្រួយបារម្ភជួសយើងទៅលើបញ្ហានេះ/នោះ។ គេមិនបានចាប់អារម្មណ៍ ឬគិតគូរដល់កង្វល់យើងពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹង សន្តិភាពនិងសង្គ្រាមនោះទេ។
(៧) សូមកុំធ្វើកំហុសជាលើកទី ៣, គាំទ្ររដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្តេច ព្រះនរោត្តម សីហនុ ជាកំហុសទី១
អ្វីដែលខ្ញុំនិយាយនេះ អាចជាការដាស់តឿនឱ្យអ្នកដទៃទៀត កុំកសាងកំហុសទី ៣ ដូចដែលខ្ញុំលើកឡើងកាលពីប៉ុន្មានថ្ងៃមុន ហើយសូមកុំរើសដាក់ខ្លួនថាប្រទេសណាជាប្រទេសណា។ ប្រទេសណាក៏ដោយ ដែលបានគាំទ្ររដ្ឋប្រហាររបស់ លន់ នល់ ទម្លាក់ ព្រះនរោត្តម សីហនុ នៅឆ្នាំ ១៩៧០ សុទ្ធតែមានចំណែកដុតកម្លោចសង្គ្រាមនៅកម្ពុជា។ តាំងខ្លួនជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ ក៏ប៉ុន្តែគាំទ្ររដ្ឋប្រហារយោធា គឺជារឿងដ៏គួរឱ្យអស់សំណើច។ សូមកុំនិយាយពីរឿងប្រជាធិបតេយ្យតទៅទៀត។ប្រសិនបើអ្នកក្រឡេកមើលក្រោយត្រឡប់ទៅវិញ អំពីការដែលអ្នកបានគាំទ្ររដ្ឋប្រហារយោធារបស់ លន់ នល់ ហើយបង្កើតឱ្យមានសង្គ្រាមឆាបឆេះនៅកម្ពុជា។
(៨) គាំទ្រខ្មែរក្រហមនៅអង្គការសហប្រជាជាតិរយៈពេល ១២ ឆ្នាំ (១៩៧៩-១៩៩១) ជាកំហុសទី២
ឯកំហុសទី ២ បើសិនជាអ្នកសម្លឹងទៅថា អ្នកបានគាំទ្រខ្មែរក្រហមនៅអង្គការសហប្រជាជាតិអស់រយៈពេល ១២ ឆ្នាំ ពីឆ្នាំ ១៩៧៩-៩១។ ខ្ញុំគិតថា ល្មមត្រូវនិយាយគ្នាអំពីបញ្ហានេះ។ សូម្បីតែរឿងកំពង់ផែសមុទ្ររាម (ពួកអ្នកឯងបានពូតផ្តុំអោយ)ក្លាយទៅជាកង្វល់របស់ពួកអ្នកឯង។ (ក្នុងពេលដែលអ្នកឯង)នៅចម្ងាយរាប់ម៉ឺនគីឡូម៉ែត្រពីកម្ពុជា អ្នកឯងបានបង្ហាញពីកង្វល់អំពីសន្តិសុខរបស់អ្នកឯង ប៉ុន្តែអ្នកឯងក៏មិនបានបង្ហាញកង្វល់អំពីសន្តិសុខជាតិរបស់កម្ពុជា តាមរយៈនៃការធ្វើបដិវត្តព័ណ៌ផ្តួលរំលំ(រាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់នោះឡើយ)។ ខ្ញុំពិតជាទទួលបានព័ត៌មានដ៏ល្អៗច្រើន ពីអតីតយុវជននៃគណបក្សប្រឆាំងដែលបានចូលរួមរស់ជាមួយគណបក្សប្រជាជន ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានអាទិត្យចុងក្រោយនេះ។ នោះជារឿងដែលគួរឱ្យគិត។ គេមិនចាំបាច់ប្រើរដ្ឋាភិបាលទេ គេប្រើអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល គឺគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីនឹងបំផ្លាញ …។
(៩) ឆ្លងផុតវាលអត់ឃ្លាន (វាលទី២)
“វាលទី ១” គឺ វាលសង្គ្រាមនេះ។ “វាលទី ២” ដែលយើងបានហែលឆ្លងកាត់រួចមកហើយ គឺវាលអត់ឃ្លាន។ នៅចាំបានទេ ក្នុងសម័យសង្គ្រាម ជាពិសេសក្រោយរបប ប៉ុលពត ការអត់ឃ្លានបានកើតឡើងនៅក្របខណ្ឌទូទាំងប្រទេស។ ការអត់ឃ្លានក្នុងជំនាន់ ប៉ុល ពត គឺរហូតដល់មានមនុស្សស្លាប់។ ក្រៅពីការសម្លាប់ គឺការស្លាប់ដោយការអត់ឃ្លាន។ អត់ថ្នាំសង្កូវ គឺជារឿងមួយទៀត។ បន្ទាប់ពីររំដោះប្រទេស(ចេញពីរបប ប៉ុល ពត) យើងបានចាប់ផ្តើមនូវផលិតកម្ម (ដោយ)ដោះស្រាយការលំបាករបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ពេលនោះ(សម្បូរ)ស្ត្រីមេម៉ាយ/កុមារកំព្រា។ កម្ពុជាជាប្រទេសដែលមានកុមារកំព្រា/ស្ត្រីមេម៉ាយច្រើនជាគេលើពិភពលោក បើគិតទៅនឹងអត្រាចំនួនប្រជាជន។ យើងអត់មានជម្រើសក្នុងការរៀបចំបែបផែនផលិតកម្មឬទំនាក់ទំនងផលិតកម្មឡើងវិញទេ។ ក្នុង ២០ គ្រួសារ មានគោ ១ នឹម។ តើយើងដោះស្រាយរបៀបណាទៅ?
(១០) ដោយសារសង្គ្រាម ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងប្រទេសនិងភៀសខ្លួនទៅទឹកដីថៃជួបការអត់ឃ្លាន
ពេលនោះ យើងធ្វើម៉េចចងក្រងគ្នាឱ្យបានរស់រានមានជីវិតដើម្បីដោះស្រាយសភាពការណ៍មួយគ្រាសិន។ ក្រោយមកយើងចាប់ផ្តើមធ្វើកំណែទម្រង់ដីធ្លីដែលផ្តល់កម្មសិទ្ធិជួនប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើង។ អ្នកណានៅទីណាគឺនៅទីនោះ ដោយសារតែក្នុងសម័យ ប៉ុល ពត បានដកហូតកម្មសិទ្ធិរបស់ប្រជាជនអស់ទៅហើយៗ ក៏បានជម្លៀសប្រជាជនពីកន្លែងមួយទៅកាន់កន្លែងមួយ។ នេះក៏ជាចំណុចដែលយើងត្រូវមើលឃើញនូវផលវិបាកចាប់ផ្តើមពីសង្គ្រាមនាំទៅដល់ការអត់ឃ្លាន (ដែល)បានគំរាមគំហែងនៅក្នុងក្របខណ្ឌទូទាំងប្រទេស មិនថាតែអ្នកនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទេ បងប្អូនយើងដែលបានរត់ភៀសខ្លួនទៅនៅក្នុងទឹកដីថៃ ក៏ទទួលនូវការអត់ឃ្លាន ដែលត្រូវផ្តល់ជំនួយពីសំណាក់ប្រទេសនានាទៅជុំរុំជនភៀសខ្លួននៅក្នុងប្រទេសថៃ …។
(១១) ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាមិនចាត់ទុកអ្វីផ្សេងក្រៅពីស្រូវអង្ករជាស្បៀងទេ
ពេលនេះ វាលអត់ឃ្លាន វាមិនកើតមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទៀតទេ។ យើងបានប្រឹងប្រែងធ្វើឱ្យប្រជាជនយើងមានស្បៀងអាហារគ្រប់គ្រាន់។ ឥឡូវនេះ យើងមានស្បៀងអាហារសម្រាប់ការនាំចេញទៅក្រៅប្រទេស។ ក្នុងមួយឆ្នាំយើងមានស្រូវសល់មិនតិចជាង ៦ លានតោន ដែលគិតជាអង្ករ គឺជាង ៤ លានតោន សម្រាប់ការនាំចេញទៅក្រៅប្រទេស (ដែល)នោះនៅមិនទាន់គិតពីប្រភេទស្បៀងដទៃទៀត ដូចជាដំឡូងមីឬពោតជាដើម។ ឆ្នាំ ១៩៨៤ ពេលនោះខ្ញុំនៅធ្វើនាយករដ្ឋមន្ត្រីស្តីទីនៅឡើយ ក្នុងពេលដែលបង ចាន់ ស៊ី គាត់ទៅសម្រាកព្យាបាលនៅឯសហភាពសូវៀត ឯទីក្រុងម៉ូស្កូ អគ្គនាយក FAO បានមកកម្ពុជា។ គាត់បានសួរអំពីផលិតកម្មកសិកម្មថាមានស្អីប៉ុន្មានៗ។
គិតចុះគិតឡើងគាត់ថា កម្ពុជាអត់ខ្វះស្បៀងទេ កម្ពុជាមានស្បៀងលើសសេចក្តីត្រូវការ ដោយសារពោតអ្នកឯងប៉ុណ្ណេះ ដំឡូងមានប៉ុណ្ណេះ។ ខ្ញុំបានតបថា “សុំទោស ឯកឧត្តម កុំនិយាយរឿងប្រជាជនខ្ញុំស៊ីពោតតទៅទៀត។ លឺសូរតែថាឱ្យ(ដាំ/ហូប)បាយលាយពោតហ្នឹង គឺថានិយាយគ្នានឹងប្រជាជនខ្ញុំអត់បានទេ។ ខ្ញុំអត់គិតអញ្ចឹងទេ។ ខ្ញុំគិតពីរឿងប្រជាជនខ្ញុំត្រូវការអង្ករ មិនមែនត្រូវការគ្រាប់ពោត/ដំឡូងមីទេ”។ឥឡូវ យើងមានដំឡូងមីជិត ២០ លានតោន ដែលត្រូវនាំចេញ។ ខ្ញុំបានទៅ សាវតូម៉េ ប្រាំងស៊ីប (São Tomé and Príncipe) ចំនួនមួយអាទិត្យ។ ជាប់នៅលើកោះហ្នឹងដូចជា ៦ ថ្ងៃ។ ខ្ញុំស៊ីបាយបានតែ ២ ដងទេ ក្រៅពីនោះស៊ីចេក។ គេចាត់ទុកចេកជាស្បៀងមួយនៅក្នុងប្រទេស São Tomé and Príncipe ដែលជាកោះមួយ។ ហោះចេញពី Angola ទៅចុះចតនៅទីនោះ។
(១២) ពីអត់ឃ្លាន មកធានាការហូបចុកឱ្យបានឆ្អែត បានឆ្ងាញ់ និងធានាសុខភាព
អញ្ចឹង វាលអត់ឃ្លាននេះ មិនមែនជាចំណោទបញ្ហាសម្រាប់យើងទៀតទេ។ បើសិនជាកសិករយើងនៅបន្តការខិតខំប្រឹងប្រែងដូចសព្វថ្ងៃហើយមានសន្តិភាពដូចសព្វថ្ងៃ ប្រព័ន្ធស្រោចស្រពរបស់យើងមានកាន់តែច្រើន ដែលទីកន្លែងមួយចំនួនត្រូវបានធ្វើរហូតទៅដល់ ២ ដង ឬអាចឈានទៅដល់ ៣ ដង (ព្រមដោយ)ពូជស្រូវរបស់យើងកាន់តែមានរយៈពេលខ្លីទៅៗ។ តាមរយៈរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងកសិកម្មឱ្យខ្ញុំដឹងថា ពូជស្រូវរបស់យើងអាចស្ថិតនៅក្នុងរយៈពេលជាង៧០ ថ្ងៃ គឺមិនដល់៣ ខែទេ។)តែជាង២ ខែ យើងអាចច្រូតបាន។ យើងកំពុងពិនិត្យមើលលទ្ធភាពប្រើពូជទាំងនេះ ជំរុញការដាំដុះក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើង។ ពីមុននេះយើងអត់ឃ្លាន បន្ទាប់ទៅធ្វើម៉េចរកឱ្យខ្លួនឆ្អែតសិន។ បន្ទាប់ពីនោះ ធ្វើម៉េចឱ្យឆ្អែតហើយឱ្យឆ្ងាញ់។ ឥឡូវនេះ ដំណាក់កាលឱ្យឆ្អែត ឱ្យឆ្ងាញ់និងឱ្យធានាសុខភាព។ ឥឡូវនេះ កំពុងតែគិតអំពីសុវត្ថិភាពអ្នកប្រើប្រាស់។ (ដូច្នេះ)គ្រប់ផ្នែកទាំងអស់ត្រូវគិតពីរឿងហ្នឹង។ សុវត្ថិភាពនៃអ្នកប្រើប្រាស់ ជាចំណុចត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ជាមួយនឹងការផលិតដោយមិនប្រើជីគីមី ឬក៏ប្រើដែរ តែកុំប្រើហួសជ្រុល។ លើកទឹកចិត្តឱ្យផលិតដោយជីសរីរាង្គ ដែលវាធានាសុវត្ថិភាពសុខភាព។ យើងកំពុងគិតទៅដល់ធានានូវសន្តិសុខស្បៀងផង និងធានាទៅដល់សុវត្ថិភាពសុខភាពនៃអ្នកប្រើប្រាស់ផងដែរ។ បន្លែបង្ការក៏ត្រូវមានការដាំដុះរបៀបណា ធានាចូលទីផ្សារកុំឱ្យប៉ះពាល់សុវត្ថិភាព នៃអ្នកប្រើប្រាស់។ អញ្ចឹង “វាលទី ២” នេះ យើងបានឆ្លងផុតរួចហើយ។
(១៣) កំពុងហែលឆ្លងវាលជំងឺតម្កាត់ (វាលទី៣)
ឯ “វាលទី ៣” យើងបាននឹងកំពុងហែលឆ្លង ហើយប្រហែលជា “វាលទី ៣” នេះ គឺឆ្លងមិនផុតទេ។ ផុតរឿងមួយដល់រឿងមួយ។ នោះគឺជំងឺតម្កាត់នេះឯង។ ចាស់ៗគាត់ពោលអញ្ចឹង។ ខ្ញុំមិនដឹងថា តើមានការបកស្រាយណាផ្សេងទៀតក្រៅពីហ្នឹងទេ។ ពីមុនគ្រុនផ្តាសាយបក្សី បន្ទាប់ទៅដល់អាគ្រុនផ្ដាសាយជ្រូក ខ្ញុំធ្លាប់ឆ្លងអាហ្នឹង រួចហើយទៅឆ្លងដល់ប្រពន្ធខ្ញុំទៅទៀត។ កាលហ្នឹងមកពីប្រជុំនៅគណៈរដ្ឋមន្ត្រី(នៅ)អគារមិត្តភាព។ ឥឡូវនេះ មកដល់កូវីដ-១៩។ កូវីដ-១៩ នេះវាបំប្លែងខ្លួនតាំងពីអាល់ហ្វាល់ (មក)ដល់ដែលតា (មក)ដល់អូមីក្រុង។ ជាមួយ(គ្នា)នោះ ការគំរាមគំហែងនៃជំងឺគ្រុនផ្តាសាយបក្សីនៅតែបន្ត។ ប៉ុន្មានថ្ងៃមុនមានស្លាប់ម្នាក់នៅឯខេត្តព្រៃវែង។ ឥឡូវក្រសួងសុខាភិបាលកំពុងចាក់ឡើងវិញនៅតាមទូរទស្សន៍ (អំពី)ការអប់រំទាក់ទងនឹងជំងឺគ្រុនផ្ដាសាយបក្សី។ សូមអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅទូរទាំងប្រទេស យកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហាសុខភាពអស់ទាំងនេះ។ ការឆ្លងមានពីដំណាក់កាលមួយទៅដំណាក់កាលមួយ។ ពិភពលោកកំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ (យើង)មិនដឹងថាជំងឺអី(វានឹង)កើតឡើងទៀត។ តិចដល់ដំណាក់កាលមួយ ស្រាប់តែមួយពិភពលោកមនុស្សកើតឃ្លង់ទាំងអស់គ្នា។ គិតយ៉ាងម៉េចឥឡូវ? អ្នកណាព្យាបាលអ្នកណា? …។
(១៤) មិនអត់ឱនឱ្យសកម្មភាពប្រឆាំងឯករាជ្យ អធិតេយ្យ ក្រោមហេតុផលប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្ស នាំឱ្យកើតសង្គ្រាមឡើងវិញ
ថ្ងៃនេះ ចម្លែកមកបកស្រាយ “វាលទាំង ៣”។ មិនមែនកាត់មុខព្រះតេជព្រះគុណសម្រាប់ការទេសនាទេ ហើយមិនមែនកាត់មុខព្រះសង្ឃនូវការផ្ដល់ការទេសនានោះទេ។ “វាលទី ១” គឺវាលសង្គ្រាម យើងបានឆ្លងផុត ប៉ុន្ដែយើងសូមដាស់តឿនអ្នកដទៃ សូមកុំធ្វើសកម្មភាពណាមួយ ដែលជំរុញឱ្យប្រទេសមានសង្គ្រាមឱ្យសោះ។ យើងមិនអត់ឱនឱ្យអ្នកណាក៏ដោយ មិនថាខ្មែរ/បរទេស ដែលធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងនឹងឯករាជ្យ អធិតេយ្យ ក្រោមហេតុផលប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស ធ្វើឱ្យប្រទេសមានសង្គ្រាមឡើងវិញនោះទេ។ យើងស្លាប់មនុស្សច្រើនណាស់ហើយ វាលើសពីការគ្រប់គ្រាន់ ដូច្នេះ (គ្រប់គ្នា)ត្រូវរួមចំណែកការពារសន្ដិភាព ទើបប្រសើរជាង។ នៅសល់វីដេអូច្រើនទៀត ដែលយើងនឹងបង្ហោះជាបន្ដបន្ទាប់ឱ្យ (ដើម្បីឱ្យ)ឃើញថា ការខិតខំប្រឹងប្រែងនាពេលនោះយ៉ាងម៉េច … បើពេលនោះគ្មានជំនួប រវាងខ្ញុំនិងព្រះករុណាព្រះបិតា ដែលយើងហៅថាជំនួប សីហនុ-ហ៊ុន សែន ហ៊្វែអង់តាឌឺណ័រ (Fère-en-Tardenois) ទេ តើយើងអាចដោះស្រាយបានឬអត់? បើគ្មានតួនាទីអ្នកខាងក្នុង ខ្មែរគ្នាឯងទេ តើបរទេសអាចធ្វើអីកើត? រឿងនេះ ជាការពិត។ វាទាមទារឱ្យមានការត្រូវគ្នានៅក្នុងស្រុកនោះឯង។ គេអាចយល់បានហើយថា នេះជាប្រភេទនៃសារមួយក្នុងចំនោមសារការពារសន្ដិភាព ឯករាជ្យ និងអធិបតេយ្យភាពជាតិ។ សង្ឃឹមថា អ្នកដែលធ្លាប់ផ្ដល់ការគាំទ្រឱ្យរដ្ឋប្រហារយោធានិងរបបប្រល័យពូជសាសន៍នៅអង្គការសហប្រជាជាតិ មិនធ្វើកំហុសទី ៣ នៅលើទឹកដីដ៏កំសត់របស់យើង។
សិស្សទទួលការបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈមានការងារធ្វើ ១០០ ភាគរយ
ខ្ញុំសូមកោតសរសើរ លោកបណ្ឌិត ណុប នរិន្ទ ដែលនៅតែរក្សានូវការបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ដែលនៅក្នុងនេះសិស្សដែលទទួលការបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈមានរហូតដល់ ៧៤៨ នាក់។ សុំមើលអត្រាអ្នកដែលមានការងារធ្វើ (ក្នុងនេះ) សិស្សថ្នាក់វិជ្ជាជីវៈមានការងារធ្វើ(រហូតទៅដល់) ១០០ ភាគរយ។ (ថ្នាក់)បរិញាបត្ររង(មានការងារធ្វើ ចំនួន) ៩៦,៤ ភាគរយ។ (ថ្នាក់)បរិញ្ញាបត្រ(មានការងារធ្វើ ចំនួន) ៩១,៩៣ ភាគរយ។ (ថ្នាក់)បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់(មានការងារធ្វើ ចំនួន) ១០០% ក្នុងនោះ ទៅ(បម្រើការងារនៅ)ស្ថាប័នរដ្ឋមាន(ចំនួន) ៣៥ ភាគរយ (វិស័យ)ឯកជន(ចំនួន) ២៩,៩៩ ភាគរយ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលជាតិ/អន្ដរជាតិ(ចំនួន) ២៤,៩៨ ភាគរយ (បង្កើត)អាជីវកម្ម(ផ្ទាល់ខ្លួន ចំនួន) ០,០២ ភាគរយ។ ខ្ញុំសូមលើកទឹកចិត្តឱ្យបន្ដការខិតខំ ដើម្បី(បណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈនេះតទៅទៀត)។
បន្ដជំរុញការបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈដើម្បីទាក់ទាញវិនិយោគទុន
និយាយយ៉ាងដូច្នេះ មិនមែនមានន័យថា បោះបង់ការសិក្សាបរិញ្ញាបត្ររង បរិញ្ញាបត្រ និងបរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ទេ ប៉ុន្ដែ ខ្ញុំចង់ចង្អុលបង្ហាញថា ដើម្បីជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងផលិតកម្មទាំងក្នុងស្រុក និងទាក់ទងវិនិយោគ ទាមទារឱ្យមានជំនាញ(វិជ្ជាជីវៈ)។ យើងកំពុងផ្ដល់ការរៀបចំឱ្យមានការបណ្ដុះបណ្ដាល សម្រាប់សិស្សក្រីក្ររបស់យើង ១ លាន ៥ សែន នាក់ ក្នុងនោះ អាចវិទ្យាស្ថាននេះទទួលយកពីក្រសួង(ការងារ/វប្បធម៌) ដើម្បីនឹងធ្វើការបណ្ដុះបណ្ដាលផងដែរ ព្រោះមានសាលាមួយចំនួនទទួលបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ។ អញ្ចឹងទេ ផែនការ(បណ្ដុះបណ្ដាលសិស្សក្រីក្រ) ១ លាន ៥ សែន នាក់ ក៏អាចផ្ដល់ឱ្យវិទ្យាស្ថាន(ខ្មែរជំនាន់ថ្មី ក៏ដូចជា) សាលាឯកជន ដែលមានការបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ផ្ដល់ឱ្យពួកគេ សម្រាប់ការបណ្ដុះបណ្ដាល ដើម្បីទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគបាន។ មិនមែនអ្នកវិនិយោគគេមកហើយ បែរជាយើងមិនចេះអី ឬក៏(យើង)អត់បច្ចេកទេសសោះ ហើយគេទទួលយកយើងឱ្យធ្វើការនោះទេ។
វិទ្យាស្ថានខ្មែរជំនាន់ថ្មី មានជោគជ័យនៃការបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ
ខ្ញុំសប្បាយរីករាយ ដែលបានឃើញនូវជោគជ័យ នៃការបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈនៅទីនេះ។ ដូចខ្ញុំបានបញ្ជាក់ គឺមិនមែនត្រឹមតែលើកទឹកចិត្តនូវការបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈទេ ថ្នាក់រៀនដទៃទៀត ដែលមានបរិញ្ញបត្ររង បរិញ្ញាបត្រ បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ ក៏នៅតែបន្ដការលើកទឹកចិត្ត គ្រាន់តែចង្អុលបង្ហាញចំណុចអាទិភាព នៃការបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ដែលសាលានេះមិនត្រូវបោះបង់ចោលទេ ហើយខ្ញុំបានក៏បានចែករំលែកជាបន្ដបន្ទាប់ គឺក្នុងមួយខែអង្ករ(ចំនួន) ២ តោន និងថវិកា(ចំនួន) ៥ លានរៀល ជារៀងរាល់ខែ សម្រាប់សិស្សនិស្សិតក្រីក្រ ដែលរៀននៅទីនេះ(ចំនួន) ១២៦ នាក់។ អញ្ចឹងទេ ក្នុងមួយឆ្នាំខ្ញុំត្រូវផ្ដល់ឱ្យវិទ្យាស្ថាន(ខ្មែរជំនាន់ថ្មី)នេះ(ថវិកាចំនួន) ៦០ លានរៀន និងអង្ករ(ចំនួន) ២៤ តោន។ ហើយខ្ញុំសូមអរគុណវិទ្យាស្ថានខ្មែរជំនាន់ថ្មី ដែលបានផ្ដល់អាហារូបករណ៍ សម្រាប់ខ្ញុំរហូតទៅដល់ ៣ ០៦០ កន្លែង។ ហើយ(អាហារូបករណ៍) ៣ ០៦០ កន្លែងហ្នឹង (គឺខ្ញុំផ្ដល់ឱ្យ)មករៀននៅទីនេះវិញដដែល។
(១៥) គណបក្សប្រជាជន មិនសន្យាខ្យល់ តែអនុវត្តជាក់ស្ដែង
ខ្ញុំនៅមានអំរែក ៥ ទីតាំង(ទៀត) ដែលខ្ញុំ(ត្រូវ)ផ្ដល់(ការឧបត្ថម្ភ)ក្នុងមួយខែៗ សម្រាប់សាកលវិទ្យាល័យ និងអង្គការនានាមានលទ្ធភាព ដើម្បីជួយបណ្ដុះបណ្ដាល។ នេះជាការអនុវត្ដជាក់ស្ដែង ដែលយើងបានឃើញ និងទទួលផលរួចមកហើយ មិនមែនជាការសន្យាខ្យល់និងដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយខ្យល់នោះទេ។យើងមិនបន្ដុះបង្អាប់ជាមួយនឹងគោលនយោបាយរបស់អ្នកណាទេ ប៉ុន្ដែសម្រាប់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនបានអនុវត្ដជាក់ស្ដែង (ដែលប្រជាពលរដ្ឋបាន)ទទួលផលរួចមកហើយ និងកំពុងពង្រីកនូវការទទួលផលបន្ថែមទៀត។ ពី(ពេល)នេះរហូតដល់ថ្ងៃទី ២៣ កក្កដា ២០២៣ គឺជារដូវដេញថ្លៃ។ មានបក្សមួយនោះគេ(ធ្លាប់និយាយ)ថា (បើគេឈ្នះឆ្នោត)ម្នាក់ត្រូវបានប៉ុណ្ណេះរៀល បក្សមួយទៀតគេថាបានប៉ុណ្ណោះរៀល។
(១៦) អ្នកចោទគេថាកម្មុយនីស្ត ខ្លួនឯងឃោសនាកំណត់ថ្លៃឥន្ធនៈ, មិនជាការធ្វើប្រជាភិថុតទេឬ?
ខ្ញុំនៅចាំ(បាន)គណបក្សដេញថ្លៃគ្នា។ គណបក្សមួយ(និយាយ)ថា បើបក្សខ្ញុំឈ្នះ(ឆ្នោត) ឱ្យ(តម្លៃ)សាំងនៅតែ ១ ៨០០ រៀល/លីត្រ។ ឯបក្សមួយ(ទៀតនិយាយ)ថា ខ្ញុំឱ្យតម្លៃសាំងនៅសល់ត្រឹមតែ ១ ៥០០រៀល/លីត្រ ក្នុងពេលដែលខ្លួនឯងគ្មានសាំងមួយតំណក់ ទៅដេញថ្លៃ/កំណត់តម្លៃសាំង? ខ្លួនឯងឃោសនាថា គណបក្សប្រជាជនជាបក្សកម្មុយនីស្ត ប៉ុន្ដែដល់ទៅទង្វើនិងរបៀបធ្វើរបស់អ្នកឃោសនា(នោះគឺ)កំណត់ថ្លៃ។ (ដូច្នេះ)អ្នកដែលឃោសនាថា គណបក្សប្រជាជនជាគណបក្សកម្មុយនីស្ត មិនគោរពក្រឹត្យក្រមទីផ្សារនោះទេ ជាអ្នកកំណត់ថ្លៃសាំង។ នោះជាអ្វី? ជាការធ្វើប្រជាភិថុត។ នេះជាសិទ្ធិរបស់អ្នកឃោសនា តែអ្វីដែលសំខាន់ អ្នកជឿបានក៏ជឿទៅ។អ្នកខ្លះជិះកង់សោះ ទៅសន្យាឱ្យម៉ូតូ បើគេឈ្នះ(ឆ្នោត)។ ខ្លួនឯងនៅផ្ទះស្បូវ ទៅសន្យាធ្វើផ្ទះក្បឿងឱ្យគេ រហូតដល់គេថាត្រឡប់ទៅវិញថា អញឃើញអ្ហែងនៅផ្ទះស្បូវសោះមកសន្យាអញ(ថា)ឱ្យផ្ទះក្បឿង? អ្ហែងរកតែផ្ទះក្បឿងនៅខ្លួនឯង(ឱ្យ)បានសិនទៅ។ ជំនាន់នោះជំនាន់ជិះកង់នៅឡើយទេ មិនសូវសម្បូរម៉ូតូដូចឥឡូវទេ។ អញឃើញអ្ហែងជិះកង់ អ្ហែងមកសន្យាឱ្យម៉ូតូអញ? អាហ្នឹងប្រជាជនគាត់ឆ្លើយតបភ្លាមៗ។ យើងត្រូវធ្វើឱ្យកាន់តែច្រើនថែមទៀត ដើម្បីប្រជាជនយើងទទួលបានផលប្រយោជន៍ពីយើង។
កុំសរសេរ/បញ្ជូនសម្លេងវែងពេក មកសុំឆ្លងយោបល់
អនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ សូមអបអរសាទរជាមួយព្រះតេជគុណព្រះសង្ឃ ក៏ដូចជា អបអរសាទរ ចំពោះសិស្ស/និស្សិតជ័យលាភី ដែលទទួលសញ្ញាបត្រនៅថ្ងៃនេះ សង្ឃឹមថា អ្នកទាំងអស់គ្នានឹងបន្តការខិតខំតទៅទៀតមិនមែនចប់ត្រឹមពេលដែលយើងទទួលសញ្ញាបត្រ។ នេះគ្រាន់តែជានិមិត្តរូបតែប៉ុណ្ណោះ នៃការជួបជុំដើម្បីប្រថាប់ត្រា នៃការទទួលសញ្ញាបត្រ ក៏ប៉ុន្តែ ដោយសារតែយើងមានមនុស្សច្រើន បូកនឹងបញ្ហាកូវីដ-១៩ យើងកាត់ពេលវេលា នៃការដែលយើងទទួលសញ្ញាបត្រ។ ថ្ងៃនេះ ឯកឧត្តម ហង់ជួន ណារ៉ុន ជាប់ប្រជុំ អ្នកណានៅបន្តចែកនៅទីនេះ? ឯកឧត្តម អ៊ិត សំហេង នឹងបន្តចែកតទៅទៀត។ ឯចំពោះខ្ញុំ(ថ្លែង)សុន្ទរកថារួចហើយ (គឺ)ទៅហើយ ដោយសារតែសុំសិទ្ធិ ០២ ថ្ងៃ គឺថ្ងៃសៅរ៍/អាទិត្យ អត់ធ្វើការ។ អត់តែឯកសារទេ ប៉ុន្តែ វាយតាមសារមក គឺច្រើន។
សូមអំពាវនាវអ្នកបញ្ជូនសារមកផងដែរ ទី(១) ប្រហែលជាខ្ញុំមិនមានឱកាសឆ្លើយតបទេ។ គ្រាន់តែថាខ្ញុំបើកមើលទៅគឺគ្រប់គ្រាន់ហើយ។ ជាទម្លាប់របស់ខ្ញុំ ឬមួយប្រើពាក្យថា បានទទួល ឬមួយផ្ដល់មតិត្រឡប់ទៅវិញយ៉ាងម៉េចអីយ៉ាងម៉េច ឬមួយដាក់ថា អរគុណ។ ដោយសារវាច្រើនពេក (និងមាន)ចម្រុះ សុំទោសប្រហែលជាមិនអាចឆ្លើយបានទេ។ សារ(ហ្នឹង) បើសិនជាវាយមក គឺសុំកុំឱ្យច្រើនពេក។ សារសម្លេងខ្លះខ្ញុំអត់ទាន់បើកស្ដាប់ទេ ព្រោះខ្ញុំមើលទៅ៥ (សារ)មកតែម្ដង។ ដល់មើលទៅ(សារសម្លេង)ខ្លះ៤ នាទី (សារសម្លេង)ខ្លះ៥ នាទី (សារសម្លេង)ខ្លះ៣ នាទី។ (អញ្ចឹងទេ) ទុកសិន។ យប់មិញឃើញសារមួយ(ផ្ញើ)មក(មាន)៤ ឃ្លីប។ មានមួយនោះ៤ (នាទី) មានមួយនោះ៥ (នាទី) មួយនោះ២ (នាទី) មួយនោះ គឺអត់ដល់១ នាទីទេ។ អញ្ចឹង ធ្វើម៉េចស្ដាប់? ទុកចោលនៅក្នុងហ្នឹង គ្រាន់តែបើកឃើញ ប៉ុន្តែអត់បានស្ដាប់ទេ។ សុំទោស។ ខ្ញុំមានពេលឯណាទៅស្ដាប់អស់លោកអ្នកវាយមកមួយជន្លាស?
កន្លងទៅខ្ញុំមានទំនាក់ទំនងទូលំទូលាយបន្តិច ប៉ុន្តែអ្នកដែលបញ្ជូនសារមកឱ្យខ្ញុំហ្នឹង វាយមួយដងមួយជន្លាស តើអ្នកណាទៅ(មានពេល)អង្គុយមើល? ខ្ញុំត្រូវការធ្វើការងារ(ដែរ)។ ឯកសារខ្ញុំ(ត្រូវពិនិត្យ/សម្រេចមានច្រើនណាស់)។ សូម្បីតែឯកសារ(របស់) ណុប នរិន នេះ ខ្ញុំទើបហ្នឹងមើលល្ងាចមិញទេ។ ដាក់ទៅយូរក្រែលហើយ ខ្ញុំទើបនឹងមើលទេ។ ខ្ញុំបញ្ចូលទៅក្នុង iPad របស់ខ្ញុំ សម្រាប់ព្រឹកស្អែក។ ដាក់ iPad មួយគូតាម មួយខ្ញុំបញ្ចូលសុន្ទរកថាសម្រាប់បុណ្យនារីព្រឹកស្អែកនេះ។ ព្រឹកស្អែក(ថ្ងៃទី) ០៧ មីនា យើងធ្វើមុន(ថ្ងៃ) ព្រោះថ្ងៃទី ០៨ (មីនា) ស្រីៗគេដើរលេង។ អញ្ចឹង យើងធ្វើថ្ងៃទី ០៧ (មីនា) ទៅ។ ដល់ពេលល្ងាចថ្ងៃទី ០៧ (មីនា) ស្អែកនេះ សុខាភិបាល។ អញ្ចឹង ត្រូវបញ្ចូលក្នុង iPad មួយទៀត។ ឥឡូវ ខ្ញុំមិនសូវអាន(សុន្ទរកថា)ហ្នឹងក្រដាសទេ ខ្ញុំប្រើ iPad។ ទៅអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏ខ្ញុំយកអាហ្នឹងទៅអានដែរ ព្រោះវាស្រួល អក្សរវារាងធំៗបន្តិច …។
សូមអ្នកដែលប្រើ(សារ)សម្លេងមកខ្ញុំក្ដី សុំឱ្យបានខ្លី ទី(១)។ ទី(២) វាយមកសុំឱ្យខ្លី បើថាវែងពេកខ្ញុំអត់មានពេល(អាន)ទេ។ សុំអភ័យទោស បើសិនជាខ្ញុំមិនបានឆ្លើយទេ។ គ្រាន់តែបើកមើលហើយអត់បានឆ្លើយ គឺចាត់ទុកថាបានមើលហើយ។ មានចៅហ្វាយខេត្តពីរ (មួយ)ចៅហ្វាយខេត្តកំពតសព្វថ្ងៃ និងចៅហ្វាយខេត្តកំពង់ស្ពឺ កាលណាយើងបើកមើលហើយ យើងមិនបានឆ្លើយក៏គាត់ឆ្លើយថាអរគុណដែរ។ ប៉ុន្តែ អ្នកខ្លះកុំសង្ឃឹមថាពេលដែលខ្ញុំបើក គឺចេញសញ្ញាហ្នឹងថាខ្ញុំអាន។ ខ្ញុំអត់អានទេ។ ប្រធានបទជួនកាលវាមិនមែនស្ថិតនៅក្នុងត្រូវសុំមតិដោះស្រាយ។
បើសិនជាអាចធ្វើទៅបាន ពេលព្រឹកសូមកុំបញ្ជូនរឿងអាក្រក់ៗមក។ ក្រោកពីដេកឡើងចង្រៃចូលខ្លួនតែម្ដង។ កុំបញ្ជូនសារក្បែរភ្លឺ(ទៅ)មើល ដល់ឯងភ្ញាក់ឡើងឆែកមើលព័ត៌មាន ឆែកទៅប៉ះរឿងមិនសប្បាយចិត្ត។ បើសិនជាចិនវិញចង្រៃសុទ្ធ។ បើកលក់ឥវ៉ាន់ភ្លាមសុំបណ្ដាក់ប៊ីចេង ៥ រៀល ដឹងតែស៊យ។ យកល្អព្រឹកឡើងកុំឱ្យឃើញរឿងមិនល្អ ចាំថ្ងៃបន្តិចបានឬអត់? ប៉ុន្តែ បើសិនជារឿងបន្ទាន់ ទាក់ទងនឹងសភាពការយោធា សន្តិសុខ ឬរឿងនយោបាយ បញ្ជូនមកចុះ។ ប៉ុន្តែ បើរឿងខ្លះទាក់ទងបញ្ហានេះ/នោះ ចាំថ្ងៃត្រង់បន្តិច(ចាំបញ្ជូនមក)បានទេ? កុំឱ្យព្រលឹមឡើងឯងមិនទាន់បានស្អីផង ស៊យកាត់ព្រឹកហើយ។ និយាយឱ្យត្រង់ៗជាមួយគ្នាតែម្ដងទៅ ព្រោះនាយករដ្ឋមន្ត្រីម្នាក់មិនមែនទទួលសារត្រឹមតែមួយកន្លែងទេ (គឺ) ២៥ ខេត្ត/រាជធានី។ មានរដ្ឋមន្ត្រីខ្លះក៏បញ្ជូន រដ្ឋមន្ត្រីខ្លះក៏មិនបញ្ជូន ព្រោះបណ្ដារដ្ឋមន្រ្តី ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី សុទ្ធតែដឹងថាខ្ញុំរវល់។
(១៧) សភាពការណ៍សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកមិនល្អ ធ្វើអោយការបញ្ជាទិញពីក្រៅមានការថយចុះ
… មានបញ្ហាមួយ ដែលខ្ញុំគួរតែត្រូវបានលើកនៅទីនេះ ហើយដែលបានប្រគល់ការងារនេះឱ្យ ឯកឧត្តម អ៊ិត សំហេង និងឯកឧត្តម អូន ព័ន្ធមុន្នីរ័ត្ន។ សភាពការសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកមិនល្អទេ ទាំងនៅអាមេរិក ទាំងនៅអឺរ៉ុប ជាពិសេសនៅអឺរ៉ុបតែម្ដង។ ពិតមែនតែវាមិនធ្លាក់ចុះធ្ងន់ធ្ងរ ក៏ប៉ុន្តែវាបានកើតបញ្ហាធំណាស់ អតិផរណាទូទាំងសកលលោក ធ្វើឱ្យមនុស្សដែលមានប្រាក់ចំណូលនោះខាតបង់យ៉ាងធ្ងន់។ ការបញ្ជាទិញពីខាងក្រៅមកក្នុងប្រទេសរបស់យើង ពិសេសទាក់ទងជាមួយហ្នឹងសំលៀកបំពាក់ (និង)ស្បែកជើង ត្រូវបានកាត់បន្ថយ។ នៅចាំបានទេ ក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចសកលបានចាប់ផ្ដើមពីអាមេរិកឈានចូលទៅអឺរ៉ុប ការបាត់បង់ប្រាក់ចំណូលនៅអាមេរិក/អឺរ៉ុប បានប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ចំពោះតំបន់ផលិត ទាំងនៅបង់ក្លាដែស/កម្ពុជា/វៀតណាម(នឹង)នៅប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងការបញ្ជាទិញ ដោយសារតែអ្នកទាំងនោះបាត់បង់ប្រាក់ចំណូល។
ឧទាហរណ៍ថា មនុស្សម្នាក់ធ្លាប់ទិញអាវ ៣ កំផ្លេ/ឆ្នាំ ដោយសារប្រាក់ចំណូលធ្លាក់ចុះ គេនៅទិញតែ ១ កំផ្លេទេ។ អញ្ចឹង តម្រូវការទីផ្សារទិញរបស់គេក៏មានការធ្លាក់ចុះនៅក្នុងប្រទេស ដែលមានបញ្ហា ជាពិសេស អឺរ៉ុបតែម្ដង។ បើតម្រូវការក្នុងប្រទេសដែលមានបញ្ហាធ្លាក់ចុះហើយ តម្រូវការបញ្ជាទិញពីយើងក៏ធ្លាក់ចុះដែរ។ ឆ្នាំ ២០០៨-០៩ យើងក៏បិទរោងចក្រមួយចំនួន ហើយបង្កើតឱ្យមានកម្មវិធីបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ។ រួចហើយយើងបង្កើតមុខរបរថ្មីឱ្យប្រជាជន/កម្មករយើងបានច្រើនណាស់ដែរកាលពីពេលនោះ ដែលហៅថាកម្មវិធីមូលនិធិសម្ដេចតេជោ សម្រាប់ការបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ។ យើងស្រោចស្រង់កម្មករ/ការិនីរបស់យើងបែបនេះ។ មកដល់កូវីដ-១៩ ឆ្នាំ ២០២០-២១ សង្វាក់ផលិតកម្មនិងការបញ្ជាទិញ ក៏ដូចជាការផ្គត់ផ្គង់វត្ថុធាតុដើមមានការលំបាក។ អញ្ចឹងរាប់រយរោងចក្រត្រូវបិទ(ទ្វារ) តម្រូវឱ្យយើងរៀបចំនូវការឧបត្ថម្ភចំពោះកម្មករ/ការិនី ដែលរោងចក្រត្រូវបិទ(ទ្វារ)ត្រូវព្យួរការងារនេះ។ ពេលនោះ យើងប្រើវិធានការណ៍ “រដ្ឋអន្តរាគមន៍ ៤០ ដុល្លារ ម្ចាស់រោងចក្រ ៣០ ដុល្លារ” យើងបានប្រើនូវវិធីនេះ។
(១៨) ប្រើវិធានការណ៍ “រដ្ឋអន្តរាគមន៍៤០ ដុល្លារ ម្ចាស់រោងចក្រ៣០ ដុល្លារ””” និងអនុវត្តពីខែមេសា/២០២៣
ឥឡូវ ខ្ញុំបានទទួលរបាយការណ៍ពីសហជីពមួយ ដែលបានស្គាល់លេខ WhatsApp របស់ខ្ញុំ។ បានបញ្ជូនសារទៅខ្ញុំ សំណូមពរថា “ឥឡូវនេះ ចំនួនរោងចក្រដែលព្យួរមានការកើនឡើង ដែលកម្មករ/ការិនីសំណូមពរឱ្យមានការជួយអន្តរាគមន៍”។ ខ្ញុំបានបញ្ជូនបញ្ហានេះទៅ ឯកឧត្តម អ៊ិត សំហេង និងឯកឧត្តម អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ពិភាក្សាគ្នាដើម្បីឆ្លើយតប។ វាមិនច្រើនដូចសម័យកូវីដ-១៩ ទេ។ អញ្ចឹង សម្រាប់កម្មករដែលព្យួរការងារ យើងត្រូវពិភាក្សាជាមួយនឹងម្ចាស់រោងចក្រ។ យើងធ្វើដូចសម័យកូវីដ-១៩ “រាជរដ្ឋាភិបាល ៤០ ដុល្លារ ម្ចាស់រោងចក្រ ៣០ ដុល្លារ” ហើយគួរត្រូវបានអនុវត្តចាប់ពីខែមេសា (២០២៣) ព្រោះឥឡូវវាផុតហើយខែ(មីនា)នេះ។ អញ្ចឹង រួសរាន់ពិភាក្សាជាមួយនឹងម្ចាស់រោងចក្រដែលត្រូវបិទ ដើម្បីដាក់ចេញនូវអន្តរាគមន៍។
(១៩) រាជរដ្ឋាភិបាលបញ្ចេញថវិកា ១២០០ លានរៀល ក្នុងកម្មវិធី “”គ្រួសារក្រីក្ររស់រងគ្រោះក្នុងកូវីដ-១៩””
យើងបានអន្តរាគមន៍តាមរយៈក្រសួងសង្គមកិច្ច អំពី “គ្រួសារក្រីក្ររស់រងគ្រោះក្នុងកូវីដ-១៩” ជុំទី ១២ លើកទី ២។ និយាយរួម ក្នុងខែកុម្ភៈនេះ (យើងចំណាយថវិកា)អស់(ចំនួន) ១២៣ ពាន់លានរៀល និយាយលេខគត់។ (ថវិកាចំនួន) ១២៣ ពាន់លានរៀលនេះ គឺមានទំហំស្នើនឹងជាង ៤០ លានដុល្លារ។ បើគិតពីពេលដែលយើងចាប់ផ្ដើម រហូតមកដល់ពេលនេះ គឺ(ចំណាយថវិកា)អស់(ចំនួន) ៣ ៩៧៥ ០០០ លានរៀល។ យកលេខហ្នឹងទៅគិតទៅ។ អញ្ចឹង យើងគិត ១ ០០០ ០០០ លានរៀល ស្នើនឹង ២៥០ លានដុល្លារ។ យើងបានបញ្ចេញនូវតាមច្រកនេះ អស់ថវិកាប្រមាណជា ១ ២០០ លានរៀលរួចស្រេចទៅហើយ។ អន្តរាគមន៍បន្តទៀត មានអន្តរាគមន៍ជាសាច់ប្រាក់ចំពោះស្រ្ដីមានផ្ទៃពោះ និងកុមារអាយុក្រោម ២ ឆ្នាំ។ រហូតមកដល់ពេលនេះ យើងចាយអស់(ចំនួន) ៩២ ពាន់លាន។ វាមិនច្រើនទេ។
(២០) បង្កើនចំនួនទឹកប្រាក់គាំពារសង្គមអាហារូបត្ថម្ភសំរាប់ស្ដ្រីក្រីក្រពេលមានផ្ទៃពោះរហូតកូនអាយុ២ ឆ្នាំ
ថ្ងៃមុន ពេលដែលប្រជុំជាមួយនឹងក្រុមប្រឹក្សាជាតិកម្ពុជាដើម្បីស្រ្ដី ខ្ញុំក៏បានប្រាប់ទៅក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ ឱ្យបង្កើនថែមចំនួនទឹកប្រាក់ដែលស្ដ្រីម្នាក់ត្រូវបានទទួលចាប់ពីមានផ្ទៃពោះ ត្រូវពិនិត្យផ្ទៃពោះ ៤ ដង។ ៤ ដងនេះ ត្រូវផ្ដល់ប្រាក់ឱ្យគាត់ ៤ ដង។ ពេលឆ្លងទន្លេយើងឧបត្ថម្ភគាត់ ១ ដង។ ហ្នឹងច្រើនបន្តិច។ បន្ទាប់ទៅរហូតដល់កូនអាយុ ២ឆ្នាំ គឺចំនួនទឹកប្រាក់នេះ យើងត្រូវឧបត្ថម្ភគាត់ ៨ ដង ក្នុងមួយឆ្នាំ ៤ ដងៗ រហូតដល់កូនអាយុ ២ ឆ្នាំ។ អញ្ចឹងទេ គួរត្រូវបង្កើនចំនួនទឹកប្រាក់។ ឧទាហរណ៍ថា ឆ្លងទន្លេអញ្ចឹង ពេលឆ្លងទន្លេភ្លាម យើងផ្ដល់ឱ្យគាត់ត្រឹមតែ ២០ ម៉ឺនរៀល តែយើងអាចឡើងដល់ ៣០ ម៉ឺនរៀល បានទេ? ស្រ្ដីដែលមកពិនិត្យរាល់ដង បានប៉ុណ្ណេះម៉ឺនរៀលៗ យើងបង្កើនបានទេ? បើឆ្នាំនេះបង្កើនមិនបាន ដោយសារច្បាប់ថវិកាបានចេញរួចហើយ យើងគួរអនុវត្តនៅឆ្នាំក្រោយដើម្បីឱ្យស្រ្ដីក្រីក្រដែលទទួលបានផលប្រយោជន៍ពីកម្មវិធីគាំពារសង្គម សម្រាប់ស្ដ្រីមានផ្ទៃពោះ គឺយើងត្រូវបង្កើនសាច់ប្រាក់ឱ្យពួកគាត់ យ៉ាងហោចណាស់ ដើម្បីឱ្យគាត់អាចមានអាហារូបត្ថម្ភ។ (យើង)ប្រើពាក្យថា “អាហារូបត្ថម្ភ” នេះជាកិច្ចការដែលយើងបានធ្វើ។
(២១) អន្តរាគមន៍គ្រួសាររងហានិភ័យដោយសម្ពាធអតិផរណានិងគ្រួសាររងគ្រោះដោយទឹកជំនន់
នៅមានអន្តរាគមន៍សាច់ប្រាក់ជូនគ្រួសារ ដែលរងហានិភ័យដោយសម្ពាធអតិផរណា។ រហូតមកដល់ពេលនេះ គឺយើងចំណាយថវិកាអស់(ចំនួន) ៣២ ពាន់លាន ទៅហើយ។ កម្មវិធី(ឧបត្ថម្ភ)សាច់ប្រាក់ដល់គ្រួសាររងគ្រោះដោយទឹកជំនន់កន្លងទៅ យើងក៏បានប្រើប្រាស់អស់សាច់ប្រាក់ចំនួន ៤៦ ពាន់លានរៀល។ នេះជារឿងធ្វើពិតប្រាកដ ដែលមិនមែនជាការសន្យាខ្យល់ និងដាក់ចេញគោលនយោបាយខ្យល់(នោះទេ)។ នេះកំពុងចេញលុយទៅហើយ (គឺ)ចេញរាល់ថ្ងៃ។ សម្រាប់ថ្ងៃទី ០៥ មីនា ថ្ងៃអាទិត្យក៏យើងធ្វើការដែរ។ ចំណាយពីម្សិលមិញនេះ សម្រាប់គ្រួសារក្រីក្រដែលរងផលប៉ះពាល់អំពីកូវីដ-១៩ អស់ ១៣៦ លាន។ ស្រី្ដដែលមកពិនិត្យផ្ទៃពោះស្អីៗនេះ ម្សិលមិញនេះក៏ចំណាយអស់ជាង ១០ លានដែរ។ អ្នកដែលទទួលរងសម្ពាធអតិផរណា ម្សិលមិញនេះ ក៏អស់ប៉ុន្មាន(លាន)ដែរ គេមានពេលបើករបស់គេ។
ផ្ដល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភដល់កម្មការិនីកើតកូន ១ ផ្ដល់ឱ្យ ១០០ ដុល្លារ
នៅមានកម្មវិធីមួយទៀត ដែលខ្ញុំមិនបោះបង់ចោលទេអាហ្នឹង គឺឯកឧត្តម អ៊ិត សំហេង រាយការណ៍ថ្ងៃ គឺម្សិលមិញនេះ ប្រហែល ឯកឧត្តម អ៊ិត សំហេង វាយឱ្យខ្ញុំខុស ថា “មានស្រ្ដីមកឆ្លងទន្លេមាន(ចំនួន) ១៧៩ នាក់ កូនបានតែ ១៧០ នាក់”។ ថ្ងៃក្រោយមុនបញ្ជូន(ពិនិត្យមើលឡើងវិញសិន) ព្រោះនាយករដ្ឋមន្រ្តីត្រូវឆ្ងល់ហើយ។ ស្រ្ដីឆ្លងទន្លេ ១៧៩ នាក់ ក្នុងហ្នឹងកូន ១៨០ នាក់ បានសេចក្ដីថា មានភ្លោះមួយ។ អញ្ចឹង បើយើងគិតតាំងពីខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ រហូតមកដល់ ថ្ងៃទី ០៥ ខខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣នេះ គឺស្រ្ដីឆ្លងទន្លេចំនួន ១១ ៦៦៧ នាក់, កូនចំនួន ១១ ៧៤២ នាក់ បានសេចក្ដីថា ភ្លោះច្រើន។ ឧបត្ថម្ភថវិកាអស់ចំនួន ៦ ៦៩៦ លាន ៨ សែនរៀល។ គិតតាំងពីខែមករា ឆ្នាំ២០១៨ ដល់ថ្ងៃទី ០៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ មានកម្មការិនីឆ្លងទន្លេចំនួន ៣៥៥ ៥៥១ នាក់ ចំនួនកូន ៣៥៨ ០០០ នាក់ ផ្ដល់ថវិកាអស់ចំនួន ១៤៣ ពាន់ ២០០ លានរៀល។ នេះជាកម្មវិធីសង្គម ដែលនាយករដ្ឋមន្រ្តីចុះទៅតាមរោងចក្រ។ យើងត្រូវផ្ដល់ឱ្យកម្មការិនីក្នុងម្នាក់ កើតបានកូន ១ ផ្ដល់ឱ្យ ១០០ ដុល្លារ (ស្មើនឹង) ៤០ ម៉ឺនរៀល។ បើបានកូនភ្លោះ ២ អាហ្នឹង គឺត្រូវបាន ២ ដង។ បើបាន(កូន)ដល់ទៅភ្លោះ ៣ អាហ្នឹង ទី(១) បាន(ឧបត្ថម្ភពី)ក្រសួងការងារ និងទី(២) បាន(ឧបត្ថម្ភ)ពី ហ៊ុន សែន ផ្ទាល់តែម្ដង។ អាហ្នឹងកូន ហ៊ុន សែន ឱ្យតែកូន(ភ្លោះ) ៣។ ឥឡូវ របបសម្រាប់កូន ៣ ដូចជា ៥ លានរៀល អង្ករ ៥០ គីឡូ។ កូនមួយគង់តែពិបាក ទម្រាំគ្នាមានដល់កូន(ភ្លោះ) ៣?
ខ្ញុំទៅកន្លែងខ្លះ ជួបអាចៅៗហ្នឹងក៏សប្បាយរីករាយដែរ។ យើងបានធ្វើបុណ្យធ្វើទាន។ នេះជាកម្មវិធីសង្គម ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលមានការទទួលខុសត្រូវចំពោះពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន។ ខ្ញុំសូមស្នើឱ្យ ឯកឧត្ដម អ៊ិត សំហេង ធ្វើការបន្ទាន់ជាមួយ ឯកឧត្ដម អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ចាត់វិធានការ ដើម្បីឆ្លើយតបជាមួយនឹងការលំបាករបស់កម្មករ/ការិនី ដែលបានព្យួរការងារតាមរោងចក្រ។ កម្មវិធីនេះវាដូចកម្មវិធីកាលពីជំនាន់កូវីដ-១៩ ហើយកម្មវិធីនេះយើងកំពុងតែអនុវត្តជាមួយនឹងកម្មករសណ្ឋាគារ។ វាល្មមចប់ហើយ ព្រោះសៀមរាបឥឡូវគ្រាន់បើវិញហើយ ព្រោះឥឡូវមនុស្សមានការងារធ្វើឡើងវិញហើយ។ សួរ សុខ គង់ ថានៅសៀមរាប ១ ថ្ងៃ បាន ៣០០ ទៅ ៤០០ បន្ទប់ដែរ។ បើអញ្ចឹងវាអាចដំណើរការបាន ព្រោះអាហ្នឹងវាកើតឡើងវិញ។
(២២) អត់ការងារធ្វើជាងមួយឆ្នាំ តើនៅមានលទ្ធភាពរស់នៅស៊ីស្រួលដើរធ្វើបាតុកម្មឬទេ?
ការបញ្ជាទិញពីប្រទេសនានាមានការធ្លាក់ចុះ។ តិចថាបញ្ជាទិញធ្លាក់ចុះដោយសារតែរឿងសិទ្ធិមនុស្ស? អត់ទេ។ តាមពិតប្រទេសនោះអត់លុយ និយាយឱ្យច្បាស់ទៅ។ ស្មានតែមួយពេលកូវីដ-១៩ នេះ នៅលើពិភពលោកនេះត្រូវបញ្ឈប់កម្មកររាប់លាននាក់ ដែលអត់មានការងារធ្វើ? ដាក់ចេញជាសំណួរនៅស្រុកយើង កម្មករខ្លះអត់មានការងារធ្វើជាង ១ ឆ្នាំហើយ តែមានលទ្ធភាពនឹងទៅធ្វើបាតុកម្មជាងមួយឆ្នាំដែរ។ តើជឿបានទេ? ថ្ងៃមុនខ្ញុំនិយាយជាមួយជនបរទេសមួយ អំពីកន្លែងមួយធ្វើបាតុកម្មជាង ៣០០ នាក់ ឥឡូវសល់តែជាង ១០០ នាក់ទេ ព្រោះអ្នកដទៃទៀតគេទទួលយកប្រាក់សំណង ហើយគេរកការងារធ្វើ។ ក្រសួងការងារជួយរកការងារធ្វើទៅ។ តែនៅសល់ប៉ុន្មានទៀតគេមិនព្រម។ ខ្ញុំបានចង្អុលបង្ហាញថា បើខ្ញុំទៅចាប់កន្លែងដែលផ្គត់ផ្គង់លុយឱ្យពួកបាតុកម្មនេះ ខ្ញុំក៏ចាប់បានដែរ។ អ្នកឯងកុំគិតស្មានថាខ្ញុំមិនដឹងនោះ។ ឥឡូវ យើងគិត ខ្លួនគេខ្លួនយើង អត់មានការងារធ្វើជាងមួយឆ្នាំ នៅមានលទ្ធភាពបាយស៊ីយ៉ាងស្រួល ហើយដើរធ្វើបាតុកម្ម។ សម្រាប់អ្នកដែលអត់មានការងារធ្វើពិតប្រាកដ តើអាចរស់បានទេ? នេះជាចំណោទ។ រឿងហ្នឹងសូមអ្នកដទៃយល់ពីកម្ពុជាឱ្យច្បាស់ មិនមែនកម្ពុជាភ្លើទេ និយាយមួយម៉ាត់(អញ្ចេះ)ទៅ។
(២៣) កើតក្នុងប្រទេសអ្នកមាន មិនច្បាស់ថាខួរក្បាលពូកែទេ, មិនលក់គយទេ មិនអោយជំនួយក៏ហី
ខ្ញុំធ្លាប់និយាយ(ហើយ)ដែរ ពួកអ្នកឯងសំណាងបានត្រង់ថា អ្នកឯងបានកើតនៅប្រទេសអ្នកមាន អ្នកឯងមកបញ្ជាលើ(គេ/ឯង)។ និយាយមើលស្រាលខ្ញុំ ឬរហូតទៅដល់ចង់ប្រដៅខ្ញុំ។ អ្នកឯងមានសំណាងកើតក្នុងប្រទេសអ្នកមាន ដែលអ្នកឯងអាចទៅធ្វើជាជំនាញការឱ្យប្រទេសនេះ/នោះ ប្រដៅប្រទេសនេះ/នោះ ប៉ុន្តែ កម្រិតខួរក្បាលវិញ មិនប្រាកដថាពូកែជាងពួកអ្នកក្រទេ។ គ្រាន់តែពួកអ្នកក្រនេះវាកើតចំប្រទេសក្រ។ ឥឡូវយើងពិនិត្យមើល អ្នកខួរក្បាលខ្លាំងៗ ដែលគេយកធ្វើជាអ្នកវិទ្យសាស្រ្ត ពួកឥណ្ឌា ប៉ាគីស្ថាន បង់ក្លាដេស ទៅវិញទេ។ អ្នកមួយចំនួនគេសំណាងបានកើតចំប្រទេសអ្នកមាន ធ្វើឯងហ្នឹងជាអ្នកឯកទេសនេះ/នោះមកប្រដៅ។
បបួលខ្ញុំឱ្យលក់គយ … គយជាប្រភេទសេវាអធិបតេយ្យ។ គេដាក់ម្ខាងនេះ Government Sector ម្ខាងនោះ Private Sector ឱ្យយើងលក់គយពាក់កណ្ដាល។ ឱ្យដឹងណា គយមានបំពាក់អាវុធ មានទាំងពីឧទ្ធម្ភាគចក្រ/យន្តហោះ/នាវាបណ្ដេញ ហេតុអីបានមកបបួលខ្មែរឱ្យធ្វើអញ្ចឹង? ពេលនោះ ខ្ញុំបានចារឱ្យទៅបង គាត ឈន់ ទៀតថា អ្នកណាចូលរួមប្រជុំ ខ្ញុំនឹងដកដំណែងចេញទាំងអស់ … ដល់យើងមិនព្រមតាមគេៗ មិនព្រមផ្ដល់ជំនួយ។ មិនបាច់យកទេអាជំនួយហ្នឹង។ ឥឡូវ (ចំណូលបានពី)គយជាមធ្យមជាង ២០០ លានដុល្លារ/ខែ។ បើយើងលក់ឱ្យគេអស់ ៥០ ភាគរយ។ អញ្ចឹង ប្រាក់ចំណូលជាតិរបស់យើងនៅសល់តែ ១០០ លាន(ដុល្លារ) តើវាគួរទេអាហ្នឹង? អញ្ចឹងៗមកប្រដៅក្បាល ហ៊ុន សែន? ប្រដៅវាមិនបាន។ ខ្ញុំសូមជម្រាបដល់បងប្អូនជនរួមជាតិក៏ដូចជាព្រះតេជព្រះគុណ ព្រះសង្ឃគ្រប់ព្រះអង្គ ជួនកាលខ្ញុំអាចបង្ហោះឯកសារនោះចេញផង ឱ្យមើលឃើញអំពីចរិតពុតត្បុតយកខ្មែរធ្វើជាគម្រូ … យើងដឹងទាំងក្រុមហ៊ុនត្រៀមបម្រុងមកទៀត។
គេនឹកស្មានតែ ហ៊ុន សែន ស្រួលប្រដៅ។ ប្រជុំនៅគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ខ្ញុំថា យកបកត្រឡប់ទៅវិញ (គឺ)អត់(ទទួលទេ)។ គយមួយខែ(ទទួលចំណូល)ជាង ២០០ លានដុល្លារ ជាមធ្យម។ បើទោះបីជាចំណូលពន្ធគយកាត់ចេញដើម្បីឱ្យស្របទៅតាមគោលការណ៍ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអាស៊ាន ប៉ុន្តែយើងនៅតែបានចំណូលពីហ្នឹង។ ទោះបី ១០០ (លានដុល្លារ)ក្ដី ២០០ (លានដុល្លារ)ក្ដី ៣០០ (លានដុល្លារ)ក្ដី ប៉ុន្តែត្រូវចែកឱ្យគេ ៥០% បានន័យថា ចំណូលជាតិបាត់។ គេថា បើមិនធ្វើតាមគេៗអត់ផ្ដល់ជំនួយ។ មិនបាច់ទេ។ ទៅណាក៏ទៅៗ។ នេះជានាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃរដ្ឋអធិបតេយ្យ ហើយឆ្កួតអីមកផ្ដួចផ្ដើមគំនិតឱ្យខ្មែរលក់គយ … បើសិនជាខ្ញុំបង្ហោះឯកសារនេះចេញ មិនដឹងថាក្រុមនោះនឹងទទួល(យក)របៀបម៉េច? ខ្ញុំទុកមុខឱ្យហើយ ខ្ញុំមិនបង្ហោះឯកសារនោះចេញ។
(២៤) សារព័ត៌មានប្រទេសអ្នកមានជេរខុស ១០០ ដងមិនដែលសុំកែតម្រូវ/ទោសម្តងឡើយ
ពេលចាប់ផ្ដើមកូវីដ-១៩ ភ្លាម អ្នកសារព័ត៌មានប្រទេសអ្នកមានវាយតម្លៃទាបបំផុតទៅលើប្រទេសក្រីក្រ។ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ានមានកម្ពុជា/ឡាវ/មីយ៉ាន់ម៉ា។ នៅក្នុងអាស៊ីគេវាយតម្លៃទៅលើនេប៉ាល់/បង់ក្លាដេស រហូតដល់និយាយថា បង់ក្លាដេសអាចស្លាប់មនុស្សដល់ទៅ ១៥ លាននាក់ ដោយសារប្រព័ន្ធសុខាភិបាលខ្សោយ។ ទីចុងបំផុត យើងសង្កេតទៅមើលប្រទេស ដែលមានប្រព័ន្ធសុខាភិបាលខ្សោយ គឺជាប្រទេសដែលមានប្រជាជនស្លាប់តិចជាងប្រទេសអ្នកមាន។ ប្រទេសអ្នកមានអាងប្រព័ន្ធសុខាភិបាលខ្លាំង។ អញ្ចឹង វាងាប់ទាំងគ្រូពេទ្យហ្នឹងបាត់ទៅ។ ជំងឺមើលមិនឃើញទេ (គឺ)ងាប់ទាំងគ្រូពេទ្យ។ ដល់យើងប្រព័ន្ធសុខាភិបាលខ្សោយ យើងគ្មានជម្រើសទេ យើងត្រូវធ្វើការជាមួយប្រជាជនយើង ឱ្យប្រជាជនយើងទទួលយកវិធានការ “៣កាពារ ៣កុំ (និង)ចាក់វ៉ាក់សាំង”។ ឥឡូវ យើងសុវត្ថិភាព។ អ្នកឯងគិតមើល គិតជាភាគរយ ប្រជាជនកម្ពុជាមកដល់ពេលនេះឆ្លងតែ ១៣ ម៉ឺននាក់ជាង ជាមួយនឹងការស្លាប់ ៣ ០៥៦ នាក់។ ពួកសារព័ត៌មានដែលសរសេរខុសនោះ គេដែលបានបង្ហាញពីវិប្បដិសារីនៃការវាយតម្លៃខុសរបស់គេទេ? វាជេរយើង ១០០ ដង វាមិនដែលសុំទោស/កែតម្រូវទេ។ វាត្រូវរហូត។
(២៥) សូមបរទេស/បងប្អូនខ្មែរក្រៅប្រទេសមក “អង្គរសង្ក្រាន្តនិងស៊ីហ្គេម” ក្នុងឆ្នាំទស្សនាចរកម្ពុជា”
ហ្នឹងសុំ ឯកឧត្ដម អ៊ិត សំហេង ខ្ញុំសម្រេចតែម្ដង(គឺ)ឱ្យធ្វើ។ ខាងវិស័យឯកជន គឺសុំគាត់(ជួយ)ដូចកាលពេលកូវីដ-១៩ គាត់ធ្វើបានទេ? ឥឡូវ គ្រាន់តែព្យួរបណ្ដោះអាសន្នក្នុងមួយរយៈ។ អញ្ចឹងឱ្យគាត់ទ្រាំទ្រ តែយើងចាប់ផ្ដើមពីខែមេសាទៅ។ វាមិនច្រើនដូចកាលពេលកូវីដ-១៩ ទេ ដែលបិទម្ដងប៉ុន្មានរយរោងចក្រ … ធ្វើម៉េចឱ្យគាត់(ទទួល)បានឱកាសទៅជួយធ្វើការឪពុកម្ដាយ តែគាត់បន្តបានទទួលប្រាក់។ យើងគិតពីជីវភាពប្រជាជន។ ឆ្នាំនេះគឺជាឆ្នាំដែលសប្បាយរីករាយ ទី(១) អង្គរសង្ក្រាន្ត ទី(២) ស៊ីហ្គេម។ ខ្ញុំនៅតែបន្តអញ្ជើញបងប្អូនខ្មែរយើងនៅឯក្រៅប្រទេសមកលេងស្រុក ចូលឆ្នាំខ្មែរក្ដី ឬមកមើលស៊ីហ្គេមនៅស្រុកយើងក្ដី។ បងប្អូនខ្មែរយើងខ្លះព្រួយបារម្ភថា មកគេចាប់ខ្លួនអញ្ចេះអញ្ចុះ។ ឥឡូវ ប្រាប់មកខ្ញុំ អ្នកណាខ្លះដែលគេតម្រូវចាប់ខ្លួននោះ? កន្លងទៅ វុទ្ធី Georgia ជំនាន់ហ្វេសប៊ុកគម្រាមកំហែងសម្លាប់អ្នកនេះ/នោះ ឥឡូវសូមមកលេងស្រុក។ វុទ្ធី Georgia ហ្នឹងឥឡូវសុំចូលគណបក្សប្រជាជនហើយ។ វុទ្ធី Georgia ដែលធ្លាប់ជេរប្រមាថយើង សូមឱ្យសាខាគណបក្សប្រជាជននៅទីនោះទទួលយក កុំយកគាត់ជាសត្រូវ។ គាត់សុំរួមជីវភាពជាមួយគណបក្សប្រជាជន។ បញ្ជូល(គាត់ជាសមាជិក)គណបក្សប្រជាជនទៅ (សម្ដេចមានប្រសាសន៍ពីអ្នកចម្រៀង ពេជ្រ រដ្ឋា ថាច្រៀងពិរោះ) …។
សូមអញ្ជើញបងប្អូននៅក្រៅស្រុក ចាត់ទុកថាជាឆ្នាំទស្សនាកម្ពុជា ដែលខ្ញុំបានចេញសារាចរណែនាំទាក់ទងនឹងឆ្នាំទស្សនាកម្ពុជា។ អញ្ចឹង ទាំងបរទេស/បងប្អូនខ្មែរយើងនៅបរទេស (សូមអញ្ជើញមកលេងស្រុក)។ ឥឡូវ អ្នកណាដែលជាប់ដីកាតុលាការ(ខ្លះ)យកមក ខ្ញុំនឹងធ្វើការជាមួយតុលាការ ប៉ុន្តែ មានមនុស្សខ្លះយើងមិនចាំបាច់ខ្វល់ជាមួយគេទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយកុំឱ្យថាអាចម៍គោកើតបានជាឥន្ទី្រនោះ វាជាការប្រមាថ ចំពោះឪពុកម្ដាយរបស់ខ្លួន។ បើទាំងឪពុកម្ដាយរបស់ខ្លួនមិនគោរពផង ទៅគោរពចំពោះប្រជាជនយ៉ាងម៉េច? ឱ្យចេះធ្វើនយោបាយ។ ខ្ញុំមិនចាំបាច់និយាយអីច្រើនទេអារឿងហ្នឹងនោះ។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំអញ្ជើញប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងនៅក្រៅប្រទេស មិនមែនគ្រាន់តែនៅអាមេរិកទេ គឺនៅគ្រប់ទីកន្លែងទាំងអស់ (សូម)មកលេងកម្ពុជា។
(២៦) ខ្វល់រឿងសាំងឡើងថ្លៃពេលចូលឆ្នាំខ្មែរ, ដាក់ឡានក្រុងដឹកជញ្ជូនពលរដ្ឋដោយឥតគិតថ្លៃ
ឆ្នាំនេះសីតុណ្ហភាពមិនជាក្ដៅប៉ុន្មានទេ។ ឥឡូវនេះ ចូលដល់ខែមីនាហើយយើងនៅក្នុងស្ថានភាពត្រជាក់គួរសម ហើយបើក្ដៅក៏វាមិនក្ដៅរហូតទៅដល់ប្រទេសខ្លះ ដែលនាំទៅដល់ការស្លាប់មនុស្សនោះទេ។ កង្វល់របស់ខ្ញុំពិតប្រាកដគឺសាំងឡើងថ្លៃ។ មកដល់ម៉ោងនេះ ប្រេងក្នុងមួយបារ៉ែល ៨៥,២៩ (ដុល្លារ)។ ម្សិលមិញឡើងដល់ ៨៥,៩៣ (ដុល្លារ/បារ៉ែល)ឯណោះ។ វាឡើងចុះៗនៅប៉ុណ្ណឹង។ បើវាចុះមកក្នុងចន្លោះពី ៥០ ទៅ ៧០ (ដុល្លារ/បារ៉ែល) អាហ្នឹងល្អ។ ខ្ញុំព្រួយ(បារម្ភ)រឿងសាំង(ឡើងថ្លៃ) ព្រោះប្រជាជនត្រូវដើរលេងច្រើន គឺចង់បានសាំងថោក។ (ឃួង) ស្រេង យើងគិតដាក់ឡានក្រុងឬអត់ឆ្នាំនេះ? ដាក់តម្រង់ទិសទៅខាងសៀមរាបឱ្យបានច្រើនបន្តិច។ ដាក់ពង្រាយឡាន(ក្រុង) ដើម្បីកុំឱ្យតាក់ស៊ី/ឡានក្រុងឡើងថ្លៃ។ យើងឧបត្ថម្ភអ្នកបើកបរឱ្យបាន(ច្រើន)បន្តិចទៅ ហើយអ្នកបើកហ្នឹងទាល់តែ ២ នាក់។ យើងបញ្ចេញឡានក្រុងប៉ុន្មានរយគ្រឿងដើម្បីដឹកប្រជាជនដើរលេងចូលឆ្នាំ។ អ្នកដែលអត់មានមធ្យោបាយ(ធ្វើដំណើរ) គឺទៅតាម(ឡានក្រុង)ហ្នឹងទៅ។ លោក វុទ្ធី Georgia អើយ! ខ្ញុំក៏ឃើញលោក(និយាយ)ដែរកាលពីមុននោះ ថាលោករកសម្លាប់អ្នកនេះ/នោះ។ មកចូលស្រុកមក។ មកចូលគណបក្សប្រជាជនមក។ អត់មានកម្មមានពៀរអីទេ។ ព្រឹកនេះ គិតថាមិននិយាយច្រើន ប៉ុន្តែ ស្រាប់តែចេញ “វាល ៣” ឯណា(ឯណោះ)។ (ទេសនា)ដាក់អស់មួយគ្រែជំនួសព្រះសង្ឃ។ បងប្អូនយើងចេះតែថាឆ្លងឱ្យផុត “វាល ៣” តើ “វាល ៣” ជាអ្វី? (ទី១) វាលសង្គ្រាម។ (ទី២) វាលអត់ឃ្លាន។ (ទី៣) វាលជំងឺតម្កាត់។ អាជំងឺតម្កាត់ហ្នឹងវាអត់ទាន់ចប់ទេ ហើយវាក៏មិនចប់ដែរ តែកុំឱ្យវាទៅជាមហន្តរាយសុខភាពសាធារណៈ ដូចជំនាន់កូវីដ-១៩ ដែលស្លាប់រាប់លាននាក់នៅលើពិភពលោក។
កំអោយកំដរដៃ
ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បាននាំមក សម្រាប់ជ័យលាភី ដែលទទួលសញ្ញាបត្រ(ចំនួន) ១ ៧២៨ អង្គ/នាក់ ក្នុងអង្គ/នាក់ ថវិកាចំនួន ៥ ម៉ឺនរៀល។ បន្ថែមជូននិស្សិតពិការចំនួន ៤ នាក់ ក្នុងម្នាក់ៗថវិកាចំនួន ១ លានរៀល។ ជូនបុគ្គលិក/សាស្ត្រាចារ្យចំនួន ៣០៨ នាក់ ក្នុងម្នាក់ៗថវិកាចំនួន ១០ ម៉ឺនរៀល។ ជូនវិទ្យាស្ថានខ្មែរជំនាន់ថ្មី ថវិកាចំនួន ១០ លានរៀល។ ជូនក្រុមគ្រូពេទ្យប្រចាំការក្នុងអង្គពិធីថវិកាចំនួន ៣ លានរៀល។ ជាមួយនឹងការអបអរសាទរ ចំពោះវឌ្ឍនភាព នៃវិទ្យាស្ថានខ្មែរជំនាន់ថ្មី ក៏ដូចជា អបអរសាទរ ចំពោះជ័យលាភី ដែលទទួលសសញ្ញាបត្រនៅថ្ងៃនេះ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ សូមប្រគេនពរ ចំពោះព្រះតេជព្រះគុណ ព្រះសង្ឃគ្រប់ព្រះអង្គ ជូនពរ ឯកឧត្ដម លោកជំទាវ អស់លោក/ស្រី និងជ័យលាភីទាំងអស់ សូមប្រកបដោយសេចក្ដីសុខ/ចម្រើន ជាមួយនឹងពុទ្ធពរ និងពរទាំងប្រការ៖ អាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ និងបដិភាណៈ កុំបីឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ៕
