ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី២៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ — កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៣៤ និងកិច្ចប្រជុំកំពូលពាក់ព័ន្ធ ដែលព្រះរាជាណាចក្រថៃ ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ បានប្រារព្ធពិធីបើកជាផ្លូវការហើយ កាលពីរសៀលថ្ងៃទី២២ និងបន្តដល់ព្រឹកថ្ងៃទី២៣មិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ នៅទីក្រុងបាងកក ព្រះរាជាណាចក្រថៃ។ នេះបើយោងតាមការឱ្យដឹងរបស់អ្នកយកព័ត៌មានទូរទស្សន៍ជាតិកម្ពុជា។
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលប្រចាំឆ្នាំរបស់ខ្លួន ប្រមុខរដ្ឋ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល នៃប្រទេសអាស៊ាន បានអញ្ជើញចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំរវាងប្រមុខរដ្ឋ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាស៊ានជាមួយនឹងតំណាងអន្តរសភាអាស៊ាន តំណាងយុវជនអាស៊ាន និងជាមួយក្រុមប្រឹក្សាផ្តល់យោបល់ធុរកិច្ចអាស៊ាន ដើម្បីធ្វើការពិនិត្យឡើងវិញពីវឌ្ឍនភាពនានា ដែល អាស៊ានសម្រេចបានក្នុងចន្លោះពេលពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។ កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៣៤ ឆ្នាំ២០១៩ ដែលព្រះរាជាណាចក្រថៃ ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ បានប្រព្រឹត្តទៅក្រោមប្រធានបទ ជំរុញភាពជាដៃគូសម្រាប់ចីរភាព។ ក្នុងរបៀបវារៈដែលបានគ្រោងទុកនេះ ប្រមុខរដ្ឋ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាស៊ាន បានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់ នៃការជំរុញភាពជាដៃគូសម្រាប់ចីរភាព ដើម្បីសម្រេចបាន នូវសហគមន៍អាស៊ានមួយ ដែលយកចិត្តទុកដាក់និងផ្តោតលើប្រជាជន ដោយមិនទុកចោលនណាម្នាក់ ក្នុងបរិយាកាសតំបន់ និងសកលលោក ដែលកំពុងផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ ក្នុងកិច្ចប្រជុំដ៏មានសារៈសំខាន់នោះ ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ានបានផ្តោតដោយយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើបញ្ហាស្នូលរបស់អាស៊ាន ការពង្រឹងកសាងសមត្ថភាពរបស់អាស៊ាន ជាពិសេសការចូលរួមកាត់បន្ថយគម្លាត នៃការអភិវឌ្ឍអាស៊ាន ក្នុងការពង្រឹងនៃការធ្វើពាណិជ្ជកម្មផ្ទៃក្នុងអាស៊ាន ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាជំរុញឱ្យអាស៊ាន ឆ្លើយតបទៅនឹងការប្រឈម នៃគ្រោះមហន្តរាយដោយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ជាពិសេសពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការគ្រប់គ្រងនៃសំរាម ដែលបច្ចុប្បន្ននេះ កំពុងតែរាតត្បាតនៅតាមឆ្នេរ កោះ នៃប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន។ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាស៊ានបានផ្លាស់ប្ដូរមតិយោបល់ ពិភាក្សាលើបញ្ហាប្រឈមលើការគ្រប់គ្រង បញ្ហាប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ហើយប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាស៊ាន ក៏បានជំរុញធ្វើយ៉ាងឱ្យអាស៊ាន ដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងយន្តការសាមគ្គីភាព ការតភ្ជាប់អាស៊ាន ជាពិសេសកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគ ទេសចរណ៍ ក្នុងគោលបំណងធ្វើយ៉ាងណាឱ្យអាស៊ាននេះ ឆ្លើយតបនឹងអ្វីដែលអាស៊ាន កំពុងតែកសាងសហគមន៍នេះ។ លើសពីនេះទៀត ក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះមេដឹកនាំអាស៊ាន ក៏បានជំរុញធ្វើយ៉ាងណា ឱ្យអាស៊ានបន្តនូវភាពខ្លាំងរបស់ខ្លួន ហើយក៏បានឯកភាពទៅលើប្រធានបទ ដែលដាក់ចេញដោយប្រធានអាស៊ាននេះ។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៣៤នេះផងដែរ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក៏បានស្នើដល់អង្គប្រជុំអាស៊ាន ជាពិសេសប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាស៊ាន ឱ្យជំរុញការធ្វើពាណិជ្ជកម្មបន្ថែមទៀតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន ដើម្បីការអភិវឌ្ឍ និងភាពរីកចម្រើនរបស់អាស៊ានទាំងមូល។ សម្ដេចតេជោក៏បានបន្តថា ដោយសារឆ្នាំនេះគឺជាខួប២០ឆ្នាំដែលកម្ពុជាចូលជាសមាជិកអាស៊ាន ហើយកន្លងមកនេះ កម្ពុជាក៏បានគោរពទៅតាមគោលការណ៍ និងកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួនក្នុងការចូលរួមជាសមាជិកអាស៊ាននេះ ពិសេសការចូលរួមថែរក្សាសន្តិសុខ ស្ថិរភាព ការអភិវឌ្ឍ និងវិបុលភាព ជាពិសេសពាក់ព័ន្ធទៅនឹងមជ្ឈមណ្ឌលកម្ចាត់មីនតំបន់អាស៊ាន ដែលអណត្តិនេះ នឹងមានទីតាំងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានការជួយពីបណ្ដាប្រទេសផ្សេងទៀត ហើយបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងចក្ខុវិស័យរបស់អាស៊ាន។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលប្រចាំឆ្នាំនេះដែរ មេដឹកនាំអាស៊ានបានអនុម័ត នូវសេចក្តីប្រកាសទស្សនវិស័យ របស់ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ានស្តីពី ភាពជាដៃគូសម្រាប់ចីរភាព ដែលមានគោលបំណងបង្កើតចីរភាព គ្រប់ទិដ្ឋភាពទាំងអស់ រួមទាំងចីរភាពសន្តិសុខ តាមរយៈការធ្វើឱ្យស៊ីជម្រៅ នូវទំនុកចិត្តជាយុទ្ធសាស្រ្ត កំណើនសេដ្ឋកិច្ចចីរភាព និងការអភិវឌ្ឍចីរភាព ក៏ដូចជាសន្តិសុខមនុស្សជាតិដោយចីរភាព។ សេចក្តីប្រកាសនោះ ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់លើការបន្ត និងចីរភាព ក្នុងគោលនយោបាយ និងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនានា ក្នុងការកសាងសហគមន៍របស់អាស៊ាន ការបន្តចីរភាពក្នុងភាពជាដៃគូជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធក្នុងអាស៊ាន និងជាមួយសហគមន៍អន្តរជាតិ ដើម្បីទទួលបានសន្តិភាពដ៏រឹងមាំ ស្ថិរភាព និងវិបុលភាពក្នុងតំបន់ ដើម្បីផលប្រយោជន៍នៃប្រជាជនអាស៊ាន។ លើសហគមន៍នយោបាយ សន្តិសុខអាស៊ាន មេដឹកនាំអាស៊ានបានស្វាគមន៍ចំពោះការដាក់បញ្ចូលមជ្ឈមណ្ឌល វេជ្ជសាស្រ្តយោធាអាស៊ាន ជាអង្គភាពឧបសម្ព័ន្ធ ស្ថិតនៅក្រោមកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិអាស៊ាន នៅក្នុងឧបសម្ព័ន្ធទី១ នៃធម្មនុញ្ញអាស៊ាន។ ជាមួយគ្នានេះ មេដឹកនាំអាស៊ានបានឯកភាពគ្នាក្នុងការលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខ តាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធើណែត ដើម្បីធានា និងការកសាងប្រព័ន្ធអ៊ីនធើណែតមួយប្រកបដោយសុវត្តិភាព សន្តិសុខ និងរឹងមាំ ដែលគាំទ្រដល់សេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល ក្នុងតំបន់អាស៊ាន តាមរយៈយន្តការសម្របសម្រួលមួយដែលអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បីការពិភាក្សាពាក់ព័ន្ធនឹងប្រព័ន្ធអ៊ីនធើណែតអាស៊ាន ការអនុវត្តវិធានការកសាងទំនុកចិត្តជាក់ស្តែង និងការអនុម័តនូវបទដ្ឋានមួយ ជារួម ដោយស្ម័គ្រចិត្ត និងបទដ្ឋានមួយចងភ្ជាប់កាតព្វកិច្ចរបស់រដ្ឋ ក្នុងការទទួលខុសត្រូវនៅក្នុងលំហអ៊ីនធើណែត ដោយយោងតាមសេចក្តីប្រកាស របស់ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ាន ស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធើណែត ក្នុងនោះ រួមមាន គោលការណ៍ណែនាំរបស់រដ្ឋមន្រ្តី ក្នុងការបង្កើតផែនការណ៍គោលស្តីពីឌីជីថលអាស៊ានឆ្នាំ២០២៥។ ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលនោះដែរ មេដឹកនាំអាស៊ានមានសេចក្តីរីការាយ ដោយកត់សម្គាល់ឃើញថា ការពិនិត្យពិចារណាអំពីការស្នើសុំរបស់ទីម័រឡេស្តេចូលជាសមាជិកអាស៊ាន កំពុងមានការរីកចម្រើន។ ជាមួយនឹងការត្រៀម នៃសសរស្តម្ភសហគមន៍ទាំងបី សម្រាប់បំពេញបេសកកម្ម ស្វែងរកការពិតរបស់ខ្លួន នៅប្រទេសទីម័រឡេស្តេ ហើយទន្ទឹងរងចាំមើលលទ្ធផលនៃដំណើរការបេសកកម្មនោះ មេដឹកនាំអាស៊ាន បានបញ្ជាក់សារជាថ្មីនូវការត្រៀមខ្លួនដើម្បីផ្តល់ជំនួយក្នុងការ កសាងសមត្ថភាពដល់ប្រទេសទីម័រឡេស្តេ។ លើសពីនេះ សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន មេដឹកនាំអាស៊ាន បានបញ្ជាក់ពីការប្តេជ្ញាចិត្ត ក្នុងការបញ្ចប់កិច្ចចរចាភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយតំបន់ (RCEP) នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩នេះ និងជំរុញឱ្យរដ្ឋមន្រ្តី និងមន្រ្តីបង្កើតកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងឱ្យខ្លាំង ដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅនេះ ដែលអនុលោមទៅតាមផែនការ ការងារ RCEP ឆ្នាំ២០១៩ ដែលត្រូវបានអនុម័តដោយរដ្ឋមន្រ្តី ដែលជាហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀង RCEP ក្នុងអំឡុងពេល នៃកិច្ចប្រជុំនៅខេត្តសៀមរាប ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា កាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលនោះដែរ មេដឹកនាំអាស៊ានក៏បានស្វាគមន៍ការចុះហត្ថលេខា លើពិធីសារវិសោធនកម្មកិច្ច ព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ច គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ រវាងអាស៊ាន ជប៉ុន កាលពីថ្ងៃទី០២ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០១៩ នៅខេត្តសៀមរាប ប្រទេសកម្ពុជា និងទន្ទឹងរង់ចាំការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ នាពេលឆាប់ៗ ខាងមុខ។ ជាមួយគ្នានេះ មេដឹកនាំអាស៊ានក៏បានស្វាគមន៍ ចំពោះការចូលជាធរមាននូវកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីរវាងអាស៊ាន ហុងកុង និងចិន និងកិច្ចព្រមព្រៀងវិនិយោគ រវាងអាស៊ាន ហុងកុង និងចិន។ ទន្ទឹមនេះ មេដឹកនាំអាស៊ានក៏បានសម្ដែងនូវការព្រួយបារម្ភ ជុំវិញនិន្នាការកើនឡើង នៃគំនិតគាំពារនិយម និងការប្រឆាំងសកលភាវូបនីយកម្ម ដែលបន្តប៉ះ ពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចសាកលលោក និងបង្កការគម្រាមកំហែងដល់ពហុភាគីនិយម។ អាស្រ័យហេតុនេះ មេដឹកនាំអាស៊ានបានអះអាងជាថ្មី នូវការប្តេជ្ញាចិត្តដ៏រឹងមាំរបស់ខ្លួន ក្នុងការលើកកម្ពស់ប្រព័ន្ធពាណិជ្ជកម្មពហុភាគីប្រកបដោយបរិយាប័ន្ន តម្លាភាព និងប្រព័ន្ធពហុភាគីដែលមានច្បាប់ជាមូលដ្ឋាន។ សហគមន៍សង្គម វប្បធម៌អាស៊ាន មេដឹកនាំទាំងអស់បានកត់សម្គាល់ដោយពេញចិត្ត ចំពោះការអនុម័តឯកសារទស្សនទាន និងលក្ខន្តិកៈ សម្រាប់បណ្តាញសមាគមអាស៊ាន នៃប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន ដោយកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសម្របសម្រួលអាស៊ានលើកទី២៣ ក្នុងគោលបំណងលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងជាសាធារណៈអំពីអាស៊ាន និងអត្តសញ្ញាណអាស៊ាន ក៏ដូចជាការពង្រឹង និងពង្រីកការគាំទ្រដល់មូលដ្ឋានទៅលើសហគមន៍អាស៊ាន នៅក្នុងប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន។ ជាមួយគ្នានេះ មេដឹកនាំទាំងអស់ ក៏ទន្ទឹងរង់ចាំកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំលើកដំបូង នៃបណ្តាញសមាគមនេះ ក្នុងប្រទេសថៃក្នុងឆ្នាំ២០១៩នេះ។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលនោះដែរ មេដឹកនាំទាំងអស់ បានសម្ដែងនូវការព្រួយបារម្ភពីការកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង និងឆាប់រហ័ស នៃកាកសំណល់សំរាមក្នុងសមុទ្រ និងទទួលស្គាល់នូវសេចក្តីត្រូវការបន្ទាន់ សម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់ដ៏រឹងមាំ ក្នុងចំណោមសមាជិកអាស៊ានជាមួយដៃគូ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានោះ ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព។ តាមរយៈនោះមេដឹកនាំអាស៊ាន បានស្វាគមន៍កិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្រ្តីពិសេសអាស៊ាន ស្តីពីកាកសំណល់សំរាមក្នុងសមុទ្រ នៅថ្ងៃទី០៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩ នៅទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ ដែលបានអនុម័តសេចក្តីថ្លែងការណ៍ទីក្រុងបាងកក ស្តីពីការប្រឆាំងនឹងកាកសំណល់សំរាម ក្នុងសមុទ្រនៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន ពិសេសទៅទៀតនោះមេដឹកនាំអាស៊ាន បានស្វាគមន៍ក្រមខ័ណ្ឌសកម្មភាពអាស៊ាន ស្តីពីកាកសំណល់សំរាមក្នុងសមុទ្រ ដើម្បីពង្រឹងសកម្មភាពរួមគ្នា ក្នុង ចំណោមសមាជិកអាស៊ាន និងជាមួយដៃគូ ដើម្បីទប់ស្កាត់ និងកាត់បន្ថយយ៉ាងខ្លាំងនូវសំណល់ក្នុងសមុទ្រ ជាពិសេសពីសកម្មភាពនៅលើដី។ លើទំនាក់ទំនងដៃគូខាងក្រៅអាស៊ាន មេដឹកនាំអាស៊ាន បានកត់សម្គាល់ដោយពេញចិត្ត នូវការពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយដៃគូសន្ទនា តាមផ្នែក និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ តាមរយៈយន្តការដែលមានស្រាប់ ផែនការសកម្មភាព និងកម្មវិធីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍនានា។ មេដឹកនាំអាស៊ានក៏បានទទួលស្គាល់ដោយការពេញចិត្ត ចំពោះការរួមចំណែករបស់ដៃគូអាស៊ានទាំងអស់ ដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការកសាងសហគមន៍អាស៊ាន។ មេដឹកនាំអាស៊ានក៏បានរំពឹងទុកថា ការប្រារព្ធខួបអនុស្សាវរីយ៍ ៣០ឆ្នាំ នៃទំនាក់តំនងជាដៃគូសន្ទនាអាស៊ាន សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩នេះ គឺ ដើម្បីពង្រឹងនូវភាពជាដៃគូថែមទៀត។ ទន្ទឹមនឹងនេះ មេដឹកនាំអាស៊ានក៏បានធ្វើការកត់ សម្គាល់នូវកំណើននៃការចាប់អារម្មណ៍ពីបណ្តាប្រទេស និងអង្គការតំបន់នានា ដែលស្ថិតនៅក្រៅតំបន់ ដើម្បីភ្ជាប់ និងអភិវឌ្ឍកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ឱ្យកាន់តែរឹងមាំថែមទៀត ជាមួយអាស៊ាន រួមទាំងតាមរយៈការចាត់តាំងឯកអគ្គរដ្ឋទូត រាជទូត ចំនួន៩១ នៃបណ្តាប្រទេសដែលមិនមែនជាសមាជិកអាស៊ាន ប្រចាំអាស៊ាន។ លើបញ្ហា និងការអភិវឌ្ឍតំបន់ និងអន្តរជាតិ មេដឹកនាំអាស៊ាន បានបញ្ជាក់សារជាថ្មីនូវសារសំខាន់នៃការរក្សា និងលើកស្ទួយសន្តិភាព សន្តិសុខ ស្ថិរភាព សុវត្ថិភាព និងសេរីភាពនៃការធ្វើនាវាចរណ៍ និងហោះហើរលើសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងបានទទួលស្គាល់ផលប្រយោជន៍ជាច្រើន នៃសមុទ្រចិនខាងត្បូង ជាសមុទ្រ សន្តិភាព ស្ថិរភាព និងវិបុលភាព។ មេដឹកនាំទាំងអស់ ក៏បានគូសបញ្ជាក់នូវសារសំខាន់ នៃការអនុវត្តពេញលេញ និងប្រសិទ្ធភាពនៃសេចក្តី ថ្លែងការណ៍ឆ្នាំ២០០២ ស្តីពីការប្រតិបត្តិនៃភាគីនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង (DOC)។ មេដឹកនាំអាស៊ាន ក៏បានស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅ ចំពោះការបន្តធ្វើឱ្យប្រសើរឡើង នូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ រវាងអាស៊ាន និងចិន ដែលត្រូវបានលើកទឹកចិត្តដោយវឌ្ឍនភាពនៃការចរចាសំខាន់ៗ ឆ្ពោះទៅបញ្ចប់កិច្ចចរចាក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដោយប្រសិទ្ធភាព និងលម្អិត ក្នុងពេលវេលាជាក់លាក់ដែលបានឯកភាពគ្នា។ មេដឹកនាំអាស៊ានក៏បានស្វាគមន៍កិច្ចប្រឹងប្រែង ដើម្បីបញ្ចប់ការពិនិត្យពិភាក្សាជុំទី១ នៃសេចក្តីព្រាងក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូង (COC) ក្នុងឆ្នាំ២០១៩នេះ។ ជាមួយគ្នានេះមេដឹកនាំទាំងអស់ បានសង្កត់ធ្ងន់នូវសារៈសំខាន់ នៃកិច្ចសន្ទនាដោយសន្តិវិធីរវាងភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ដើម្បីទទួលបាននូវសន្តិភាព និងស្ថិរភាពយូរអង្វែង ក្នុងឧបទ្វីបកូរ៉េ ដោយគ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ និងបានស្វាគមន៍គំនិតផ្តួចផ្តើម និងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ សហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន ដើម្បីជំរុញឱ្យមានការសន្ទនាជាមួយសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិត ប្រជាធិបតេយ្យកូរ៉េ។ ជាមួយគ្នានេះ មេដឹកនាំអាស៊ាន ក៏បានជំរុញឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធបន្តធ្វើការងារ ឆ្ពោះទៅកាន់ការទទួលបាននូវសន្តិភាព និងស្ថិរភាពយូរអង្វែងក្នុងឧបទ្វីបកូរ៉េ ដែលគ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ រួមទាំងតាមរយៈការអនុវត្តពេញលេញ និងឆាប់រហ័សនៃសេចក្តីថ្លែងការណ៍ផានមុនយុម (Panmunjom Declaration) សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមទីក្រុងព្យុងយ៉ាង (Pyongyang Joint Declaration) និងតាមរយៈសេចក្តីប្រកាសរួម ដោយថ្នាក់ដឹកនាំសហរដ្ឋអាមេរិក និងសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតប្រជាធិបតេយ្យកូរ៉េ។ ជាមួយគ្នានេះ មេដឹកនាំអាស៊ានក៏បានរម្លឹកឡើងវិញនូវការប្តេជ្ញាចិត្តដើម្បីការអនុវត្តពេញលេញ នូវសេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ អង្គការសហប្រជាជាតិពាក់ព័ន្ធនានាទាំងអស់ និងកត់សម្គាល់អំពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងជាអន្តរជាតិ ដើម្បីនាំមកនូវការលុបបំបាត់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរទាំងស្រុង ដោយមានការពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលនោះដែរ មេដឹកនាំអាស៊ានក៏បានស្វាគមន៍ទស្សនវិស័យអាស៊ានស្តីពីឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលនឹងណែនាំផ្លូវអាស៊ានទៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វីក ឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយ។ កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៣៤ ក៏បានឈានទៅចេញសេចក្តីប្រកាសរបស់ប្រធានកិច្ចប្រជុំកំពូល អាស៊ានលើកទី៣៤ ក្រោមប្រធានបទ ជំរុញភាពជាដៃគូសម្រាប់ចីរភាព។ សម្រាប់បណ្តាមេដឹកនាំអាស៊ានក៏បាន អនុម័តសេចក្តីថ្លែងការណ៍ទីក្រុងបាងកក ស្តីពីការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងកាកសំណល់នៅក្នុងទឹក ក្នុងតំបន់អាស៊ាន។ អនុម័តសេចក្តីប្រកាសរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ាន ស្តីពីឆ្នាំវប្បធម៌អាស៊ាន២០១៩។ អនុម័តទស្សនវិស័យអាស៊ាន ស្តីពីឥណ្ឌូ ប៉ាស៊ីហ្វិក រួមទាំងបានធ្វើការកត់សម្គាល់លើឯកសារ ជាច្រើនទៀត នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៣៤នេះផងដែរ៕
ដោយ ជឹម ណារី
