ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ — ក្នុងខណៈពេលអញ្ជើញចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលលើកទី៥ នៃសន្និសីទស្តីពីអន្តរសកម្មភាព និងវិធានការកសាងទំនុកចិត្តនៅអាស៊ីនៅទីក្រុងឌូសាន់បេ នៃសាធារណរដ្ឋតាជីគីស្ថាន សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នារសៀលថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ បានទទួលជួនពិភាក្សាការងារ ជាមួយឯកឧត្ដម តាយយីប អ៊ែរដូហ្កាន (Recep Tayyip Erdoğan) ប្រធានាធិបតីនៃប្រទេសតួកគី។
ឯកឧត្ដម កៅ គឹមហួន រដ្ឋមន្ត្រីប្រតិភូអមនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានឱ្យដឹងក្រោយជំនួបនោះថា ឯកឧត្តមប្រធានាធិបតីតួកគី បានអរគុណសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលបានបំពេញទស្សនកិច្ចនៅតួកគីកាលពីឆ្នាំ២០១៨កន្លងទៅ និងបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងមួយចំនួន ដើម្បីពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការប្រទេសទាំងពីរ។ ឯកឧត្តមប្រធានាធិបតីបានមានប្រសាសន៍ថា បច្ចុប្បន្នប្រទេសកម្ពុជា និងតួកគី កំពុងប្រារព្ធពិធីអបអរសាទរខួប៦០ឆ្នាំ នៃទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរ។ ឯកឧត្តមបានបន្ដថា ឯកឧត្តមពិតជារីករាយដែលកម្ពុជាបានបើកស្ថានទូត នៅក្នុងទីក្រុងអង់ការ៉ា ប្រទេសតួកគី ក៏ដូចជាការបើកស្ថានទូតរបស់តួកគីនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ ឯកឧត្តមប្រធានាធិបតីបានគូសបញ្ជាក់ផងដែរថា បច្ចុប្បន្នទំហំពាណិជ្ជកម្មប្រទេសទាំងពីរមានត្រឹម៩១លានដុល្លារអាម៉េរិកប៉ុណ្ណោះ ស្ថិតក្នុងកម្រិតទាបនៅឡើយ។ ឯកឧត្តមប្រធានាធិបតី បានស្នើឱ្យជំរុញការធ្វើពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរឡើងទៅដល់៥០០លាន ឬ ១.០០០លានដុល្លារអាម៉េរិកក្នុងមួយឆ្នាំ។ ឯកឧត្តមប្រធានាធិបតីតួកគី បានថ្លែងបញ្ជាក់ទៀតថា គួរតែជំរុញឱ្យអ្នកវិនិយោគ និងពាណិជ្ជករតួកគី និងកម្ពុជារកស៊ីជាមួយគ្នាឱ្យកាន់តែច្រើនឡើង។ ឯកឧត្តមប្រធានាធិបតីបានថ្លែងទៀតថា បច្ចុប្បន្នតួកគីកំពុងឱ្យតម្លៃខ្ពស់ចំពោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយអាស៊ាន ហើយប្រទេសតួកគីជាប្រទេសដៃគូសន្ទនាតាមវិស័យជាមួយអាស៊ានផងដែរ។ ឯកឧត្តមបន្ថែមថា កន្លងមកប្រទេសតួកគី បានចូលរួមក្នុងការបោសសម្អាតមីននៅក្នុងប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន តាមរយៈមជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពកម្ចាត់មីនអាស៊ាន ហើយតួកគីមានឆន្ទៈក្នុងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយប្រទេសសមាជិកអាស៊ានទាំងអស់។ ជាមួយគ្នានេះ តួកគីចង់ប្រែក្លាយពីប្រទេសដៃគូតាមវិស័យទៅជាប្រទេសដៃគូសន្ទនា ជាមួយអាស៊ានផងដែរ។ ក្រៅពីនេះ តួកគីក៏ចង់ឱ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែខ្លាំងក្លា ថែមទៀតក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងទៅនឹងអំពើភេរវកម្មផងដែរ។
ជាកិច្ចឆ្លើយតបសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានថ្លែងអំណរគុណចំពោះទស្សនៈទាំងឡាយដែលឯកឧត្តមប្រធានាធិបតីតួកគីបានលើកឡើង។ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក៏បានគូសបញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្នកម្ពុជាកំពុងរៀបចំស្ថានទូតនៅទីក្រុងអង់ការ៉ា។ ពាក់ព័ន្ធការប្រារព្ធពិធីអបអរសាទរខួប៦០ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជា និងតួកគីនោះ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាចង់អញ្ជើញរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសតួកគីមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា ដើម្បីពិនិត្យពីវឌ្ឍនភាព និងសមិទ្ធផលការងារដែលបានធ្វើនាពេលកន្លងទៅ។ សម្តេចតេជោ ក៏បានបង្ហាញក្តីរំពឹងផងដែរថា ឯកឧត្តមប្រធានាធិបតីតួកគី នឹងអញ្ជើញបំពេញទស្សនកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានាពេលខាងមុខ។ សម្តេចតេជោ ក៏បានស្វាគមន៍ចំពោះការតែងតាំងសហប្រធាននៃគណៈកម្មការចម្រុះនៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលនៅពេលខាងមុខនេះនឹងមានការប្រជុំសម្រាប់ ឆមាសទី៤ផងដែរ។ ពាក់ព័ន្ធបញ្ហាពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរវិញ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក៏ចង់ឃើញការជំរុញទំហំពាណិជ្ជកម្មនេះឱ្យដល់១ពាន់លានដុល្លារអាម៉េរិកផងដែរ។ ដើម្បីជំរុញការងារនេះសម្តេចតេជោ បានលើកជាគំនិតថា គួរធ្វើបញ្ជីមុខទំនិញដែលអាចនាំចេញ នាំចូលរវាងប្រទេសទាំងពីរ ពោលតើទំនិញអ្វីដែលកម្ពុជាអាចនាំទៅតួកគីបាន ហើយតួកគីអាចនាំទំនិញអ្វីមកកម្ពុជាបាន។ ចំពោះការស្នើសុំពីប្រទេសតួកគីដែលចង់ប្រែក្លាយពីប្រទេសដៃគូសន្ទនាតាមវិស័យ ទៅជាប្រទេសដៃគូសន្ទនារបស់អាស៊ាននោះ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានសម្តែងការគាំទ្រ ហើយបានសន្យាធ្វើការជាមួយប្រទេសដទៃទៀត ដើម្បីគាំទ្រលើកកម្ពស់ដៃគូរបស់តួកគីជាមួយអាស៊ាន៕ ពាក់ព័ន្ធលើការប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើភេរវកម្មវិញ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានលើកឡើងថា នឹងយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំង។ ដោយឡែកលើការដោះមីនវិញ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ក៏បានថ្លែងអំណរគុណដល់តួកគី ដែលបានឧបត្ថម្ភគាំទ្រដល់មជ្ឈមណ្ឌលកម្ចាត់មីនតំបន់អាស៊ាន៕
ដោយ ជឹម ណារី