ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ពិតជាមានការរីករាយ ដែលបានមកដោះបំណុល មុនពេលដែល ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ចាកចេញពីប្រទេសនៅថ្ងៃស្អែក ទៅចូលរួមប្រជុំអាស៊ាននៅប្រទេសហ្វីលីពីន។ បើទោះបីថា ក្រោយចូលឆ្នាំខ្មែរ សូម្បីតែថ្ងៃឈប់សម្រាកនៅថ្ងៃអាទិត្យ ក៏មិនមានផងនោះ។ ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ដោះបំណុលអោយហើយ នៅសាកលវិទ្យាល័យធនធានមនុស្ស ដែលយើងបានរៀបចំកម្មវិធីរួមមកហើយ។
លើកនេះ គឺជាលើកទី ១៤ ដែល ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បានមកចូលរួមជាមួយសាកលវិទ្យាល័យដើម្បីប្រគល់ជូននូវសញ្ញាបត្រ សម្រាប់ជ័យលាភី ដែលបានបញ្ចប់ការសិក្សា តាំងពីនៅក្នុងក្របខណ្ឌនៃអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយ រហូតមកដល់ក្លាយខ្លួនជាសាកលវិទ្យាល័យមួយ ដែលរួមចំណែកផ្ដល់ការបណ្ដុះបណ្ដាលនូវធនធានមនុស្ស។
ការធ្វើអោយកើតឡើង ជារឿងលំបាក តែការធ្វើអោយមាននិរន្តភាព ទើបជាការលំបាកជាង
បណ្ឌិត ឯក មនោសែន សាកលវិទ្យាធិការ បានធ្វើរបាយការណ៍អម្បាញ់មិញ ទាក់ទងជាមួយនឹងដំណើររីកចម្រើនរបស់សាកលវិទ្យាល័យនេះ។ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ តែងតែលើកជារឿយៗថា ការធ្វើអោយកើតឡើង វាជារឿងលំបាកមួយហើយ ក៏ប៉ុន្តែ អ្វីដែលលំបាកជាងនេះទៀត គឺនិរន្តរភាពរបស់វា។ ការធ្វើអោយកើតឡើងនូវសាលាមួយ ឬមន្ទីរពេទ្យមួយ ឬក៏ប្រឡាយទឹកមួយ វាជាការលំបាក ប៉ុន្តែ លំបាកជាងនេះទៀត តើត្រូវធ្វើយ៉ាងម៉េចអោយមាននិរន្តរភាព? កន្លែងខ្លះធ្វើបានហើយ ប៉ុន្តែមិនអាចដំណើរការទៅបាន។ កន្លែងខ្លះធ្វើអោយខូតខាត និងលុបឈ្មោះបាត់ទៅវិញតែម្ដង។ កន្លងទៅ សម្រាប់គ្រឹះស្ថានអប់រំ(មួយចំនួន)ឈានដល់កម្រិតក្ស័យធន។ ប៉ុន្តែសំរាប់សាកលវិទ្យាល័យធនធានមនុស្ស ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ទទួលស្គាល់នូវការរីក ធំធាត់របស់ខ្លួន … សម្តេចក្រឡាហោម ស ខេង បានជួយឧបត្ថម្ភ …។
ជម្រុញអោយបង្កើតថ្នាក់បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ
ថ្ងៃមុន ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ចូលរួមជាមួយសាកលវិទ្យាល័យអាស៊ីអឺរ៉ុប ដែលចាប់ផ្ដើមពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដូចគ្នា។ ពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងបញ្ហាការបន្តជាមួយការបណ្ដុះបណ្ដាលសិស្សថ្នាក់វិជ្ជាជីវៈ និងនិស្សិតថ្នាក់បរិញ្ញាបត្ររង សង្ឃឹមថា សាកលវិទ្យាល័យនឹងបន្តការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ និងថ្នាក់បរិញ្ញាបត្ររងជាបន្តទៀត បើកឱកាសអោយក្មួយៗ ចៅៗ ដែលប្រឡងមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិមិនជាប់ បានចូលរៀន ទាញយកចំណេះដឹង ដើម្បីស្វែងរកការធ្វើ។
វិស័យឯកជនចូលរួមបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស
រាជរដ្ឋាភិបាលបានគិតគូរលើបញ្ហានេះយ៉ាងខ្លាំង ដែលផ្ដល់ឱកាសសម្រាប់វិស័យឯកជន ចូលរួមបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្ស។ ប្រសិនបើយើងមិនបើកឱកាសបែបនេះ ហើយនៅពេលដែលសាកលវិទ្យាល័យរបស់រដ្ឋ គ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សារបស់រដ្ឋ មានអាហារូបករណ៍មានកម្រិត សួរថា តើយុវជនដែលបានប្រឡងជាប់មធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ តើក្មួយៗ និងចៅៗទាំងនោះទៅរៀនឯណា? ជារឿងត្រូវតែគិត។ មានតែការរួមចំណែករបស់វិស័យឯកជន បើកឡើងនូវគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សា ដើម្បីផ្ដល់ឱកាសអោយយុវជនទាំងនោះទទួលបាននូវការបន្តការសិក្សា នូវថ្នាក់ឧត្តមសិក្សានៅក្នុងគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សាឯកជន។
គ្រឹះស្ថានរដ្ឋ អោយរៀនបង់ថ្លៃ
បន្ថែមលើនោះ រដ្ឋក៏បានផ្ដល់ឱកាសសម្រាប់គ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សារបស់រដ្ឋ ដើម្បីយកមួយផ្នែកទទួលអោយនិស្សិតរបស់យើងរៀនបង់ថ្លៃ។ ធ្វើយ៉ាងដូច្នេះវាបានរួមចំណែកជួយអោយការអនុវត្ត នៃគោលនយោ បាយបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្ស បានរីកធំធាត់ឡើងពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ។ ចំនួនអ្នកចេះដឹងរបស់យើងកាន់តែច្រើន ហើយដែលវាជាតម្រូវការចាំបាច់ខានមិនបាន សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រទេស។ នេះគឺជាវិធីដោះស្រាយបញ្ហាដ៏សមហេតុសមផល ហើយត្រូវនឹងគោលដៅនៃការអភិវឌ្ឍរបស់យើង។
មនុស្ស យកជាអាទិភាពទី ១
ម្យ៉ាងទៀតឱកាសដ៏កម្រ សម្រាប់កម្ពុជានៅក្នុងរយៈពេលកន្លងទៅ គឺសន្ដិភាព ដែលយើងរកបានដោយលំបាក វាបានផ្ដល់ឱកាសអោយកម្ពុជាមានលទ្ធភាពដើម្បីនឹងធ្វើការអភិវឌ្ឍលើគ្រប់វិស័យ។ ក្នុងនោះ ការបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្ស គឺជាអាទិភាពខ្ពស់បំផុតរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។ នៅពេលនេះ យើងមានអាទិភាព ៤ ដែលបានប្រកាសចេញ សម្រាប់ផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការវិនិយោគ។ មុននេះយើងប្រើពាក្យបួនម៉ាត់ ទឹក ផ្លូវ ភ្លើង មនុស្ស ដែលទាមទារផ្ដល់អាទិភាពសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ។ ខ្ញុំបញ្ជាក់ឡើងវិញ ទឹក ផ្លូវ ភ្លើង មនុស្ស។ ក្នុងអាណត្តិទី ៥ នេះ យើងប្ដូរមុំរបស់វាមកជា មនុស្ស ទឹក ផ្លូវ ភ្លើង ទៅវិញ គ្រាន់តែលំដាប់លេខរៀងនេះ ក៏គូសបញ្ជាក់អំពីការយកចិត្តទុកដាក់របស់យើង ទៅលើការបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្ស។ សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានបានដើរមកដល់។
សសរស្តម្ភនៃអាស៊ានមានបី
ថ្ងៃស្អែក ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំនឹងចេញទៅចូលរួមប្រជុំកំពូលអាស៊ាន។ ឯកឧត្តម ហង់ ជួនណារ៉ុន ក៏ត្រូវរួមដំណើរ ដោយសាររដ្ឋមន្ត្រីអប់រំរបស់យើង ជាប្រធានសហគមន៍សង្គម/វប្បធម៌។ សសរស្ដម្ភនៃអាស៊ានមានបី។ នយោបាយ និងសន្ដិសុខ ដឹកនាំដោយរដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងការបរទេស។ សសរស្ដម្ភលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ដឹកនាំដោយរដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ដែលជារដ្ឋមន្រ្ដីសេដ្ឋកិច្ចអមអាស៊ាន និងសសរស្ដម្ភសង្គម និងវប្បធម៌ ដែលជ្រើសរើសក្នុងចំណោមអ្នកពាក់ពន្ធ័លើវិស័សអប់រំ និងវប្បធម៌ ហើយ បណ្ឌិត ហង់ ជួនណារ៉ុន រដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ត្រូវបានជ្រើសរើសធ្វើជាប្រធានដែលត្រូវចេញដំណើរនៅថ្ងៃស្អែក។
រាជរដ្ឋាភិបាល ខិតខំរកទីផ្សារការងារនៅខាងក្រៅ
ក្នុងក្របខណ្ឌនៃសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន លំហូរនៃទំនិញ សេវា មនុស្ស ប៉ុន្តែ យើងត្រូវយល់អោយបានថា បញ្ហាមនុស្សមិនមែនចេះតែហូរតាមចិត្តទេ គឺមនុស្សដែលមានវិជ្ជាជីវៈ ដែលអាចទៅធ្វើការជាមួយគេបាន។ ដូច្នេះ បាន ឬមិនបាន យើងទៅធ្វើការនៅប្រទេសគេ ក៏ទាមទារនូវសមត្ថភាព ទើបអាចទៅរួច ព្រោះពលរដ្ឋនៃប្រទេសដទៃគេក៏មានសមត្ថភាពរបស់គេដែរ មិនចាំបាច់យើងនោះទេ។ ការងារនៅក្រៅប្រទេសមានមួយចំនួនបានអោយយើងថា ជាការងារចំណាកស្រុក ប៉ុន្តែ ខ្ញុំសុំជម្រាបជូនបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើង ចំណាកស្រុកទៅតាមរយៈឈ្មួញ មេខ្យល់បោកប្រាស់យកទៅ នេះជាប្រភេទចំណាកស្រុក(ខុសច្បាប់)។ ប៉ុន្តែ កុំភ្លេចឲ្យសោះថា ទីផ្សារការងារនៅខាងក្រៅ ក៏ជាផ្នែកមួយនៃការខិតខំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីរកការងារធ្វើឲ្យពលរដ្ឋរបស់យើងផងដែរ។ នៅប្រទេសថៃ បងប្អូនខ្មែរយើងមួយចំនួនទៅពីមុននេះ ធ្វើការមិនស្របច្បាប់នៅក្នុងប្រទេសរបស់គេ។ រាជរដ្ឋាភិបាលប្រឹងណាស់ ដើម្បីអោយពលកររបស់យើងទទួលបាននូវភាពស្របច្បាប់ សម្រាប់ការរស់នៅ និងធ្វើការនៅក្នុងប្រទេសថៃ។ នៅម៉ាឡេស៊ីក៏ដូចគ្នា ខ្មែរយើងមួយចំនួនបានទៅដល់ទីនោះដោយមិនស្របច្បាប់ យើងបានប្រឹងប្រែងធ្វើការជាមួយរដ្ឋាភិបាលម៉ាឡេស៊ី ដើម្បីអោយបងប្អូនខ្មែរយើងទទួលបាននូវការងារស្របច្បាប់។
លំហរកាងារ តាមរយៈសមាហរណកម្មតំបន់ និងទំនាក់ទំនងនានា
ក្រៅពីនោះ យើងកំពុងស្វែងរកនូវកន្លែងការងារ ដូចជាបានដឹងហើយ ដែលខ្ញុំនិយាយកាលពីប៉ុន្មានថ្ងៃមុន នៅទីនេះ កម្មកររបស់យើង ពីប៉ុន្មានរយនាក់ ឥឡូវឡើងដល់ជាង ៤ ម៉ឺននាក់ នៅឯប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង។ ហើយនៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងមិនត្រូវភ្លេចថា គឺជាការប្រកួតប្រជែង រវាងប្រទេសជាច្រើន ដើម្បីបានកូតាសម្រាប់ការងារធ្វើរបស់កម្មករតាមប្រទេសមួយៗ។ ម្សិលមិញ ខ្ញុំបានសួរនាយករដ្ឋមន្រ្តីវៀតណាម នៅពេលស្រស់ស្រូបអាហារពេលព្រឹក ដើម្បីពិភាក្សាគ្នាបន្ថែមលើកិច្ចការខ្លះ។ ខ្ញុំបានសួរថា តើពេលពលករវៀតណាមនៅកូរ៉េខាងត្បូងមានប៉ុន្មាន? វៀតណាម មានដល់ ១៣ ម៉ឺននាក់។ ថៃក៏មានចំនួនច្រើន។ បងប្អូនយើងមួយចំនួន បង្អាប់រាជរដ្ឋាភិបាល ថាកសាងចុះកសាងឡើងទៅធ្វើខ្ញុំគេ។ គប្បីពិនិត្យមើលនូវលំហការងារ ដែលវាកាន់តែបើកទូលាយព្រំដែន តាមរយៈនៃការធ្វើសមាហរណកម្មក្នុងក្របខណ្ឌតំបន់ និងទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងបណ្តាប្រទេសនានា។ យើងកំពុងខិតខំ ដើម្បីជម្រុញរកការងារធ្វើអោយប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើង ដែលអាចមានឱកាសទៅកាន់មជ្ឈិមបូព៌ា ដែលក្នុងនោះអាចដោះស្រាយការងារធ្វើមួយចំនួន សម្រាប់បងប្អូនយើងក្នុងសហគមន៍ឥស្លាម។
ពាក្យរបស់ អោង សានស៊ូឃ្យី តើអាចទៅរួចទេ?
នៅក្នុងបណ្តាប្រទេសអាស៊ានរបស់យើងនេះ ប្រទេសដែលខ្វះពលកម្មពិតប្រាកដ គឺប្រទេសម៉ាឡេស៊ី និងសាំងហ្គាពូរ។ ឯក្រៅពីនោះ គឺសុទ្ធតែជាប្រទេសដែលសល់ពលកម្ម។ មិនមែនប្រទេសថៃខ្វះពលកម្មទេ ប៉ុន្តែ កុំភ្លេចថា ប្រទេសថៃគេបានបញ្ជូនពលកររបស់គេទៅធ្វើការនៅប្រទេសដែលមានតម្លៃឈ្នួលខ្ពស់ រួចហើយជំនួសមកវិញដោយពលករកម្ពុជា មីយ៉ាន់ម៉ា និងឡាវ។ មានពេលមួយ លោកជំទាវ អោង សានស៊ូឃ្យី គាត់មកទស្សនកិច្ចក្នុងប្រទេសថៃ គាត់បានប្រើពាក្យថា “តោះទៅស្រុកវិញ”។ មនុស្សមួយចំនួនងាកមកវាយប្រហារខ្ញុំ … ចំណុចនេះ អស់លោកកាប់ថ្មចំណាំទៅ កម្ពុជាឥឡូវកំពុងអនុវត្តនូវប្រាក់បៀវត្សរ៍អប្បបរមា ១៥៣ ដុល្លារ បន្ថែមដោយអត្ថប្រយោជន៍ដទៃទៀត។ កម្មកររបស់យើងទទួលបាននូវអត្ថប្រយោជន៍ ក្នុងរង្វង់ ១៧០ ទៅ ១៨០ ដុល្លារ។ ប៉ុន្តែ នៅឯមីយ៉ាន់ម៉ា ពេលនេះ កំពុងអនុវត្តនូវបៀវត្សរ៍អប្បបរមាត្រឹមតែប្រមាណ ៨០ ដុល្លារអាមេរិកតែប៉ុណ្ណោះ។ សំណួរសួរថា តើពលករមីយ៉ាន់ម៉ាប្រមាណជា ២ លាននាក់ ដែលកំពុងធ្វើការក្នុងប្រទេសថៃ យល់ព្រមទៅធ្វើការងារនៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន ដែលមានប្រាក់បៀវត្សរ៍ត្រឹម ៨០ ឬ ១០០ ដុល្លារ នោះទេ? នៅក្នុងពេលដែលគេអាចរកបាន ២០០ ទៅ ៣០០ ដុល្លារ នៅក្នុងប្រទេសថៃ។ អស់លោកកាប់ថ្មចំណាំទៅ។
នៅកម្ពុជា ដាក់ផ្លែឲ្យខ្ញុំថា «ទៅ! យើងទៅប្រទេសថៃរកការងារធ្វើ»។ ការបង្កើតការងារជាង ២ លានកន្លែង សម្រាប់មនុស្សទៅពីប្រទេសថៃ វាជារឿងមួយលំបាកទៅហើយ។ ប៉ុន្តែ ការលំបាកជាងទៀត តើ ២ លាននោះ ប្រសិនបើបង្កើតបាននៅក្នុងទឹកប្រាក់ ៨០ ទៅ ១០០ ដុល្លារ តើពួកគេវិលត្រឡប់ទេ? រឿងនេះសង្ឃឹម ថា បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើង ក្នុងហ្នឹងក៏មានពលករ/ការិនីរបស់យើង ដែលកំពុងធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសដោយស្របច្បាប់ ទោះបីដោយមិនស្របច្បាប់ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកំពុងធ្វើការជាមួយនឹងបណ្តាប្រទេសដើម្បីបង្កើតស្ថានភាពស្របច្បាប់ យល់ដឹងអំពីបញ្ហានេះ។
លំហូរប្រាក់តាមរយៈពលករ ជាចំណូលរបស់គ្រួសារ
ក្រៅពីប្រាក់ចំណូលរបស់កម្មការិនី នៅតាមបណ្តារោងចក្រសហគ្រាសនៅកម្ពុជា មានចូលដល់ពាន់លានដុល្លារ ស្របនឹងលំហូរប្រាក់ពីបរទេស តាមរយៈពលកររបស់យើង ធ្វើការនៅក្រៅប្រទេស មកកាន់គ្រួសារ វាក៏ជាចំណូលរបស់ជាតិយើងដែរ។ កុំភ្លេចថា នៅប្រទេសហ្វីលីពីន គឺជាប្រទេសដែលមានចំនួនពលករច្រើនជាងគេ ដែលនាំចេញនូវពលករទៅគ្រប់ទីកន្លែង។ នៅពេលដែល ឯកឧត្តម ប្រធានាធិបតី Duterte មកទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា ពលករហ្វីលីពីនដែលធ្វើការនៅកម្ពុជា ប្រមាណជា ៨ ពាន់នាក់ សព្វថ្ងៃនេះ បានទទួលស្វាគមន៍គាត់។ អញ្ចឹងទេ ចំណុចនេះត្រូវមើលអោយឃើញ។ មានអ្នកខ្លះសូម្បីតែតាមរយៈហ្វេសប៊ុកឡាយ (Facebook Live) ឬក៏តាមរយៈ Fresh News អាចនឹង Comment ចូលថា ធ្វើយូរៗធ្វើខ្ញុំគេ។ ប៉ុន្តែ យើងមិនត្រូវភ្លេចថា សូម្បីតែអាមេរិកក៏ចេះដើរស៊ីឈ្នួលគេដែរ។ ឥឡូវ សូម្បីតែទូរទស្សន៍បាយ័ន ក៏ជួលអាមេរិកមកជួយធ្វើការដែរ។ អញ្ចឹងមិនដូចមកស៊ីឈ្នួលខ្មែរ។
ពង្រឹងសមត្ថភាព ឆ្លើយតបតម្រូវការអភិវឌ្ឍ
នេះជាទិដ្ឋភាពរួមនៃការប្រកួតប្រជែង។ ទាល់តែយើងមានជំនាញ មានសមត្ថភាព មិនមែនយើងទៅគ្រាន់តែយកប្រាក់ខែរបស់គេនោះទេ។ ខ្ញុំទៅ ទីម័រលេស្ត ក៏បានជួបជាមួយនឹងពលរដ្ឋខ្មែរយើង មិនមែនជាពលករទេ តែគឺជាទីប្រឹក្សាបច្ចេកទេស ដែលអង្គការមួយចំនួន រាប់ទាំងភ្នាក់ងាររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បានជួលបងប្អូនទៅធ្វើការនៅទីនោះ។ នៅក្នុងពេលធ្វើដំណើររបស់ខ្ញុំទៅសាំងហ្គាពួរ ខ្ញុំបានជួបជាមួយខ្មែរយើងម្នាក់បានធ្វើការនៅធនាគារពិភពលោក នៅទីក្រុងភ្នំពេញនេះ ប៉ុន្តែ ធនាគារពិភពលោកក៏បានចាត់អោយមន្រ្តីរបស់ខ្លួនដែលជាជនជាតិខ្មែរនេះ ទៅបំពេញការងារមួយចំនួននៅឯហ្វីលីពីនឯណោះ។ នេះហើយគឺជាអ្វីដែលយើងចង់បាន សម្រាប់ការចូលរួមនានា ដែលពលរដ្ឋកម្ពុជាកាន់តែច្រើនត្រូវបានជ្រើសរើស ហើយចូលធ្វើការនៅក្នុងភ្នាក់ងាររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ឬអង្គការអន្តរជាតិនានា។ ការពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់យើង ដើម្បីឆ្លើយតបជាមួយតម្រូវការ នៃការអភិវឌ្ឍប្រទេសរបស់ខ្លួន សុទ្ធតែមានការចាំបាច់ខ្លាំងណាស់។
គ្មានអ្វីចែកឲ្យដែលគង់វង្សជាងការចែកចំណេះវិជ្ជាទេ
ខ្ញុំពិតជាសប្បាយរីករាយ ដែលនៅក្នុងដំណាក់កាលប្រៀបធៀបជាមួយនឹងដំណាក់កាលនៃការចាប់ផ្តើម ជាមួយនឹងពេលវេលា ដែលយើងបាន និងកំពុងមាននៅពេលនេះ ខុសគ្នាដាច់ស្រលះតែម្តង។ សូម្បីតែរដ្ឋមន្រ្តីអប់រំនៅពេលនេះ កាលពេលនោះ មិនមែនត្រឹមតែរដ្ឋមន្រ្តីអប់រំទេ ទាំងរដ្ឋមន្រ្តីអប់រំ ទាំងរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច (និង)ហិរញ្ញវត្ថុ សុទ្ធតែត្រូវបន្តការសិក្សានៅវិទ្យាល័យស៊ីសុវត្ថិ ដើម្បីបញ្ចប់មធ្យមសិក្សា ហើយបញ្ជូនទៅសិក្សានៅឯអតីតសហភាពសូវៀត។ ឥឡូវការរីកធំធាត់ទាំងនោះ បានផ្តល់ផ្លែផ្កាឲ្យយើង យកមករៀបចំដើម្បីធ្វើការងារ។ អ្នកជំនាន់មុនបានប្រឹងប្រែងបណ្តុះបណ្តាលអ្នកជំនាន់ក្រោយ ហើយចេះតែបណ្តុះតគ្នា។ គ្មានអ្វីចែកឲ្យដែលវាគង់វង្សជាងការចែកចំណេះវិជ្ជាទេ។ ឪពុកម្តាយអាចចែកជូននូវទ្រព្យសម្បត្តិអោយកូនចៅជាការល្អហើយ ប៉ុន្តែ បើសិនជាចែកទ្រព្យសម្បត្តិ ហើយមើលស្រាលទៅលើការចែកនូវចំណេះវិជ្ជា គឺជាការខុសឆ្គង។
ប្រាក់កាស មាសប្រាក់ អាចចាយវាយបានអស់ ខ្លះចាញ់ល្បែង ខ្លះប្រើមិនចំគោលដៅ ខ្លះត្រូវចោរលួច ចោរប្លន់ ខ្លះត្រូវភ្លើងឆេះ ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់ចំណេះវិជ្ជាវិញ កណ្តៀរក៏វាមិនកោរ កណ្តុរក៏វាមិនកាត់បានដែរ។ ប៉ុល ពត សម្លាប់មនុស្ស ធ្វើបាបផ្លូវចិត្ត ផ្លូវកាយ ប៉ុន្តែ ពួកគេមិនអាចយកចំណេះវិជ្ជាចេញពីខួរក្បាលមនុស្ស ដូច្នេះទាំងរដ្ឋ ទាំងក្រុមគ្រួសារ និងបុគ្គលម្នាក់ៗ ទាមទារនូវការខិតខំជាបន្ត។ ឥឡូវ ផ្នែករដ្ឋបានរកពេលវេលាល្អណាស់ សម្រាប់ប្រទេស ក៏ដូចជា សម្រាប់ក្រុមគ្រួសារ នោះគឺសន្តិភាព ដែលយើងបានប្រែក្លាយពីប្រទេសមួយតំបន់ត្រួតត្រាច្រើន ទៅជាប្រទេសមួយតំបន់ត្រួតត្រាមួយ រដ្ឋធម្មនុញ្ញមួយ ព្រះមហាក្សត្រតែមួយ រាជរដ្ឋាភិបាលតែមួយ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធតែមួយ។ ប្រទេសកម្ពុជារបស់យើងមុនឆ្នាំ ១៩៩៨ ប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រទេសមួយ ដែលមានតំបន់ត្រួតត្រាច្រើន មិនតិចជាង ២ ក្នុងពេលតែមួយ។ តែឥឡូវនេះ មិនដូច្នោះទេ។
ស្តង់ដាអប់រំនៅទីក្រុង និងនៅតាមបណ្តាខេត្ត គឺតែមួយ
ឱកាសមានសម្រាប់ទាំងទីក្រុង និងជនបទ។ នៅពេលប្រឡងមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅនេះ មានប្រឡងជាប់ ហើយទទួលបាននិទ្ទេស A ផងដែរ មិនមែនគ្រាន់តែទីក្រុងភ្នំពេញទេ តែមាននិទ្ទេស A ដែលចេញពីតំបន់ដាច់ស្រយាល ខេត្តដាច់ស្រយាល។ ចំណុចនេះ វាបានបង្ហាញឲ្យឃើញ អំពី ការកាត់បន្ថយគម្លាត។ ព្រោះវិស័យអប់រំស្តង់ដានៅទីក្រុងភ្នំពេញរៀនយ៉ាងម៉េច នៅតាមបណ្តាខេត្តក៏មាន ឱកាសបែបនោះ។ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ធ្វើដំណើរចាកចេញពីរតនគិរី ទៅកាន់ស្ទឹងត្រែង ឆ្លងកាត់វិទ្យាល័យមួយ នៅស្រុកកូនមុំ ជារឿងអច្ឆរិយៈ គឺនៅត្រង់ថាសិស្សប្រឡងជាប់ ១០០ ភាគរយ ឆ្នាំទៅប្រឡងជាប់ ៩៨ ភាគរយ ឆ្នាំសិក្សា ២០១៥-២០១៦ (ជាប់)៩៨ ភាគរយ។ ២០១៦-២០១៧ (ជាប់)១០០ ភាគរយ គ្រាន់តែអត់មាននិទ្ទេស A។ បានខ្ញុំប្រាប់ថា បានជាការល្អ។
បន្តធ្វើដំណើរចូលវិទ្យាល័យមួយនៅស្រុករវៀង របស់ខេត្តព្រះវិហារ អត្រានៃការជាប់បាក់ឌុបរបស់វិទ្យាល័យនៅទីនោះ ខ្ពស់ជាងវិទ្យាល័យតាំងគោក នៅកំពង់ធំ។ អញ្ចឹង មិនទាន់ប្រាកដទេថា នៅទីកន្លែងស្រួលអត្រាជាប់ខ្ពស់ នៅទីកន្លែងលំបាកអត្រាជាប់ទាប មិនប្រាកដទេ។ គ្រួសារមួយនៅមណ្ឌលគិរី ថ្ងៃនោះសោកស្តាយ កូនគាត់ជាប់បាក់ឌុបដល់ទៅ ២ នាក់ ប៉ុន្តែ កូនមួយជាប់និទ្ទេស A យើងអត់បានដឹងថាកូនមួយទៀតជាប់ដែរនោះ មិនបានហៅមកបាយជាមួយ។ ខ្ញុំហៅមកបាយជាមួយ ទាំងឪពុកម្តាយ ដូចមានទាំងជីដូនផងថ្ងៃនោះ …។
មិនទុកអោយកុមារ និងយុវជន អភ័ព្វដូចក្មេងសម័យមុន
យើងពិនិត្យមើលស្ថានភាពនៃការបង្រៀននៅឯមណ្ឌលគិរី ក៏មិនអន់ជាងការបង្រៀននៅទីក្រុងភ្នំពេញ និងកន្លែងដទៃទៀតនោះទេ។ នេះហើយជាឱកាសរបស់យុវជន នេះហើយជាឱកាសរបស់កុមារ។ រឿងនេះ មិនមែនជារឿងចៃដន្យនោះទេ។ ខ្ញុំតែងនិយាយថា ខ្ញុំមិនទុកអោយកុមារ និងយុវជន អភ័ព្វដូចខ្ញុំនៅក្នុងអតីតកាលនោះទេ។ ដោយសារតែអត់សាលារៀន ខ្ញុំត្រូវធ្វើដំណើរចាកចេញពីឪពុកម្តាយ តាំងពីអាយុ ១៣ ឆ្នាំ។ ពេលមេឃភ្លៀងម្តងៗ ពិតជាកម្សត់ខ្លួន ពិសេសពេលលោកវាយម្តងៗ។ ព្រះតេជព្រះគុណអើយ! បើមានកូនសិស្សកុំវាយអី។ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ឈឺណាស់ គ្រាន់តែដាំបបរមិនទាន់ក៏វាយដែរ។ អញ្ចឹង ដោយសារបទពិសោធន៍ជូរចត់នៃអតីតកាលរបស់ខ្លួន បានជានៅពេលមានឱកាសដឹកនាំប្រទេស សាលារៀនគឺជាគោលដៅធំបំផុត ដែលខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំឮត្រូវធ្វើអោយខានតែបាន ដើម្បីបង្ខិតសាលារៀនចូលទៅកាន់ក្បែរផ្ទះកូនសិស្ស។
មាតាបិតា អាណាព្យាបាលអោយកូនចូលរៀន និងមិនបោះបង់ការសិក្សា
ឥឡូវនេះ បញ្ហាធំរបស់យើង គឺធ្វើយ៉ាងណា មាតាបិតា អាណាព្យាបាល ខិតខំចុះឈ្មោះអោយកូនចូលរៀន នៅពេលដែលកូនដល់អាយុចូលរៀន ខិតខំយ៉ាងណាកុំអោយកូនបោះបង់ចោលសាលា យើងកំពុងតែធ្វើវិនិយោគបន្ថែមទៀតទៅលើវិស័យអប់រំសិក្សាធិការនេះ។ សាលារៀនថ្មីៗ ក៏បាន និងកំពុងកើតជាបន្ត សាលាចាស់ ត្រូវធ្វើជំនួសដោយសាលាថ្មី បន្ថែមទៅការបំពេញថ្មី ជាតម្រូវការចាំបាច់ខានមិនបាន ការរីកលូតលាស់នៃប្រទេសរបស់យើង។ ពិតហើយគ្រួសារខ្លះតម្រូវអោយកូនបោះបង់ចោលការសិក្សា ដើម្បីជួយទៅដល់កិច្ចការ តែរឿងនេះ យើងត្រូវខិតខំពន្យល់មាតាបិតាអោយយល់អំពីសារៈសំខាន់ នៃការបណ្តុះបណ្តាលកូនចៅ។ យុវជនបច្ចុប្បន្ន ជំទង់បច្ចុប្បន្ន មិនកំសត់ដូចជំនាន់ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ទេ។ អ្នកនៅទីនេះស្គាល់ហើយវត្តនាគវ័ន្ត ទឹកល្អក់ កាលដំណាក់កាលនោះ មិនមែនដូចដំណាក់កាលបច្ចុប្បន្ន ដែលមានទឹកភ្លើងទៅដល់នោះទេ។ ល្ងាចឡើងត្រូវទៅអូសទឹកពីផ្លូវកម្ពុជាក្រោម ដើម្បីយកទៅចាក់បំពេញពាងអោយលោក។ ព្រះសង្ឃខ្លះក៏យល់ការលំបាករបស់សិស្ស ស្រង់ទឹកដោយសន្សំសំចៃ តែព្រះសង្ឃអង្គខ្លះ ក៏លេងមួយទំហឹង។
ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ធ្លាប់និយាយខ្លះហើយ បើមកត្រឹមម៉ោង ១១ ចង្ហាន់មកដល់ ឆាន់មិនព្រមឈប់ យើងអង្គុយលេបទឹកមាត់នៅហ្នឹង … កាលពីតូច ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ក៏មិនធាត់ដុះក្បាលពោះដូចឥឡូវដែរ។ មិនមែនព្រលឹមទេ ព្រះតេជព្រះគុណ ត្រូវក្រោកទន្ទេញមេរៀនផង ដាំបបរផង បោសសំរាមផង ដើមឈើនៅក្បែរកុដិហ្នឹងវាធ្វើបាបទៀត។ បោសហើយវាធ្លាក់មកទៀត លោកងើបពីសិង ឃើញអាហ្នឹងមិនព្រមបោស វ៉ៃឯងបីបន្ទះភ្លាម កាត់ព្រឹក។ ប៉ុន្តែ ដើម្បីចំណេះវិជ្ជា ត្រូវទ្រាំ។ ឥឡូវ ក្មួយៗ ចៅៗ មានឱកាសធំណាស់ ដែលសន្តិភាពមានហើយ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធមាន សាលានៅគ្រប់ទីកន្លែង។
ការខិតខំផ្ទាល់ខ្លួន និងការខិតខំជាក្របខណ្ឌនយោបាយដឹកនាំជាតិ ដើម្បីការបណ្តុះបណ្តាល
ថ្ងៃនេះ ទន្ទឹមនឹងនិយាយទៅលើបញ្ហា ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ សូមអបអរសាទរជាមួយជ័យលាភី ដែលទទួលសញ្ញាបត្រនៅថ្ងៃនេះ។ នេះជាការខិតខំរបស់សាមីជនម្នាក់ៗ ជាការខិតខំរបស់ក្រុមគ្រួសារ ជាមាតាបិតា អាណាព្យាបាល ជាភរិយា ជាស្វាមី នឹងផ្តល់ឱកាសឲ្យយើងបានរៀន។ នៅទីនេះ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បានផ្តល់ក្នុងមួយខែ អង្ករ ២ តោន និងប្រាក់ ៥ លានរៀល សម្រាប់ជួយទ្រទ្រង់ដល់សិស្សនិស្សិតរបស់យើង ដែលជួបការលំបាក។ … នេះហើយជាការខិតខំ ទន្ទឹមនឹងការខិតខំជាក្របខណ្ឌនយោបាយដឹកនាំជាតិ ក៏មានការខិតខំផ្ទាល់ជាគ្រួសារ ដើម្បីចូលរួមចំណែកទៅដល់និស្សិតក្រីក្រ ដើម្បីអោយទទួលបាននូវការបណ្តុះបណ្តាល។ អញ្ចឹងការងារមាន ២ មួយជាការងារដឹកនាំ ដែលត្រូវធ្វើអោយមានសន្តិភាព មានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងប្រព័ន្ធអប់រំមួយដែលអនុគ្រោះ សម្រាប់ការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស ប៉ុន្តែ នៅមានចំណែកនៃកិច្ចការផ្ទាល់របស់គ្រួសារ ដើម្បីជម្រុញផ្តល់ឱកាសជួយទៅដល់និស្សិតក្រីក្រ អោយពួកគេបានរៀន។ សិល្បៈនៃការចែករំលែក ដែលគណបក្សប្រជាជនបានធ្វើក្នុងរយៈពេលកន្លងទៅ ការចូលរួមកសាងសាលារៀន ការចូលរួមដើម្បីអោយសិស្ស និស្សិត (និង)យុវជនរបស់យើងទទួលបាននូវការបណ្តុះបណ្តាល គឺជារឿងដែលយើងបានជាមោទនភាពរបស់យើងទាំងអស់។
អាជ្ញាធរគ្រប់ថ្នាក់យកចិត្តទុកចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ លើការដោះស្រាយគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិ
ថ្ងៃនេះ ជាមួយនឹងការអបអរសាទរ នៃវឌ្ឍនភាព ដែលខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បាននិយាយមួយផ្នែកផ្ទាល់វិស័យអប់រំទូទៅ មួយផ្នែកនិយាយដល់សាកលវិទ្យាល័យនេះ និងមួយផ្នែកបានអបអរសាទរ ជាមួយនឹងជ័យលាភី ក៏ដូចជា ក្រុមគ្រួសារនៃជ័យលាភី។ អនុញ្ញាតឲ្យ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បានយកឱកាសនេះ អំពាវនាវចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ អាជ្ញាធរដែនដី អាជ្ញាធរថ្នាក់ក្រោមជាតិ អាជ្ញាធរគ្រប់ថ្នាក់ កម្លាំងប្រដាប់អាវុធគ្រប់ប្រភេទ យកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការដោះស្រាយ សម្រាប់គ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិ ដែលបានកើតឡើងក្នុងប៉ុន្មានថ្ងៃកន្លងទៅ ហើយត្រៀមនឹងកើតជាបន្តបន្ទាប់ទៀត។ ភាពកាចសាហាវ នៃធាតុអាកាសឆ្នាំនេះ បានបង្កើតនូវការលំបាក សម្រាប់ប្រជាជននៅតំបន់មួយចំនួន។
ឥឡូវ តាមការព្យាករណ៍ ព្យុះទី ១ ឈ្មោះ Muifa បានចាប់ផ្តើមចេញដំណើរ។ ប្រទេសនីមួយៗ មានសិទ្ធិដាក់(ឈ្មោះព្យុះ)។ យើងមានសិទ្ធិដាក់ពីរ។ ព្យុះនេះកំពុងស្ថិតនៅខាងកើតហ្វីលីពីន សង្ឃឹមថា ស្អែកនេះយន្តហោះមិនហោះទៅរកកន្លែងព្យុះទេ។ ប៉ុន្តែ ឥទ្ធិពលនៃព្យុះនេះមិនមកដល់កម្ពុជាទេ វាវិលទៅរកសមុទ្រវិញ។ ប៉ុន្តែ សម្រាប់ផ្ទៃក្នុងកម្ពុជាខ្លួនឯង សម្ពាធប៉ះពាល់គ្នា រវាងអាត្រជាក់ និងអាក្តៅ រកយល់មិនបានទេ ទាល់តែ ឯកឧត្តម លឹម គានហោ។ ថ្ងៃ ២៨/២៩ មេសា នេះ វានឹងធ្លាក់ក្នុងកម្រិតមួយ កាន់តែសាយភាយ និងខ្លាំង គួបផ្សំផ្គររន្ទះ ខ្យល់កន្ត្រាក់ នេះហើយជាបញ្ហា។ … ខ្ញុំសូមស្នើឲ្យបង្កើនការយកចិត្តទុកដាក់ ធ្វើអន្តរាគមន៍បន្ទាន់ទៅលើតំបន់រងគ្រោះ តាមរយៈមួយផ្នែកកាកបាទក្រហមកម្ពុជា ដែលជាជំនួយការអោយអាជ្ញាធរសាធារណៈលើវិស័យមនុស្សធម៌ ដែលមានសាខា និងអនុសាខានៅគ្រប់ទីកន្លែង។
មិនត្រូវភ្លេចថា ការបាក់ផ្ទះសម្បែងរហូតទៅដល់មានស្លាប់មនុស្ស និងរបួសមនុស្ស តម្រូវអោយមានអន្តរាគមន៍ដោយកម្លាំង ដូចជាការរៀបចំផ្ទះសម្បែងឡើងវិញ ឬការជួយដោះស្រាយក្នុងស្ថានភាពជាក់ស្តែងនៅតំបន់នីមួយៗ។ ដូច្នេះ តាមរយៈ ឯកឧត្តមអគ្គបញ្ជាការកងទ័ព ប៉ុល សារឿន ក៏ដូចជា កម្លាំងប្រដាប់អាវុធនានា ត្រូចផ្តល់នូវបទបញ្ជាទាំងនេះ សម្រាប់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធនៅគ្រប់មូលដ្ឋាន ឈ្លាសវៃ (និង)ក្តាប់ជាប់សភាពការណ៍ ដើម្បីអន្តរាគមន៍សព្វគ្រប់ អាជ្ញាធរដែនដីត្រូវធ្វើសកម្មភាពបន្ទាន់។ ស្ថានភាពនេះ វាជាការប្រែប្រួលអាកាសធាតុពិតប្រាកដហើយ។ ឆ្នាំទៅខ្ញុំមកកាន់កន្លែងនេះ បន្ទាប់ពីការប្រកាសយុទ្ធនាការនៅឯខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ក្នុងពេលដែលសម្ពោធផ្លូវលេខ ៥៦ តភ្ជាប់ពីបន្ទាយមានជ័យទៅកាន់ឧត្តរមានជ័យ។ យើងធ្វើយុទ្ធនាការផ្គត់ផ្គង់ទឹកជូនប្រជាជន ដោយសារអណ្តូងរាប់ម៉ឺនអណ្តូងរីងស្ងួត។ យើងប្រើយុទ្ធនាការនេះរយៈពេល ២ ខែ។ ពេលនោះ មិនមែនគ្រាន់តែខ្វះទឹកស្រោចស្រពទេ ខ្វះទឹកផឹកតែម្តង។ តែឆ្នាំនេះផ្សេង ភ្លៀងរហូត។ រដូវវស្សាមកដល់យ៉ាងឆាប់។
អំពាវនាវចំពោះបណ្តាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ផ្តល់នូវព័ត៌មានអំពីអាកាសធាតុទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋ
ខ្ញុំក៏សូមអំពាវនាវ ចំពោះប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយទាំងអស់ ទាំងវិទ្យុ ទូរទស្សន៍ និងអនឡាញ(Online) ជួយផ្តល់ ព័ត៌មានស្តីពីអាកាសធាតុ សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងទទួលបាននូវព័ត៌មាន ទាក់ទងទៅនឹងអាកាស ធាតុ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ការផ្តល់ព័ត៌មានតាមរយៈទូរទស្សន៍ក្តី វិទ្យុក្តី អនឡាញ(Online) ឬក៏វ៉ែបសាយត៍ គឺ ប្រជាជនយើងទទួលបាន។ (ប្រជាពលរដ្ឋ)ភាគច្រើនប្រើស្មាតហ្វូន(Smart Phone) ដែលភ្ជាប់ដោយ អាំងទែណែត គេអាចមើលឃើញបានភ្លាមៗនូវព័ត៌មាន ដែលផ្សាយចេញតាមប្រព័ន្ធទាំងនោះ រាប់ទាំង ទូរទស្សន៍ផងដែរ។ ឥឡូវហ្នឹង អាវិទ្យុធម្មតាហ្នឹងចាប់មិនបានតែម្តង វាជាន់ប៉ុស្តិ៍គ្នា។ ឥឡូវមានតែបញ្ជូល។ ទូរស័ព្ទយើងមួយ យើងអាចប្រើបាន។ វិទ្យុយើងទៅដល់ណា ក៏ចេះតែទៅជាមួយយើង។ ទូរទស្សន៍ យើងទៅដល់ណា ក៏វាចេះតែទៅតាមយើង។
អក្ខរកម្មព័ត៌មានវិទ្យាធ្វើអោយការងារមានល្បឿនលឿន
ខ្ញុំចេះតែអំពាវនាវថា អោយធ្វើអក្ខរកម្មព័ត៌មានវិទ្យា។ មិនចាំបាច់ទៅបើកទូរទស្សន៍ឯណា? គ្រាន់តែយើងចេះប្រើឬមិនចេះ(ប្រើ)? របស់វាទំនើបហើយ ប៉ុន្តែអោយមនុស្សវាទំនើបផង។ អ្នកខ្លះអត់ចេះបើកទេ។ បានឥឡូវខ្ញុំមានលក្ខខណ្ឌរបស់ខ្ញុំដែរ។ ពីមុនខ្ញុំឲ្យធ្វើអក្ខរកម្មកុំព្យូទ័រ ឥឡូវ មិនបាច់ទេ អោយចេះតែមួយប្រព័ន្ធទូរស័ព្ទទៅបានហើយ បើមិនអញ្ចឹងទៅអត់ទាន់គេទេ។ ឧទាហរណ៍៖ ក្រុមដែលសម្រាប់ទទួលព័ត៌មាន មិនមែនវ៉ៃម្តងមួយទេ វ៉ៃម្តងចូលក្រុម ហើយក្រុមហ្នឹងគាត់មិនទាំងចេះផង អោយវ៉ៃធ្វើម៉េច? តែមិនស្រួលវ៉ៃទៅធ្លាយទៅឯណាឯណោះ។ មិនដឹងលេខទូរស័ព្ទពីណា ចេះតែពួយទៅ។ អញ្ចឹង អំពាវនាវអោយយកចិត្តទុកដាក់ប្រុងប្រយ័ត្នទៅលើគ្រោះមហន្តរាយ។ ប្រជាជនចេះការពារខ្លួនឯង។ ខ្យល់កន្ត្រាក់រឿងមួយ ប៉ុន្តែ រន្ទះ គឺជារឿងមួយទៀត។
កម្ពុជាសុំធ្វើវិសោធនកម្មលើកិច្ចព្រមព្រៀងបញ្ជូនពលរដ្ឋខ្មែរជាប់ទោសនៅអាមេរិកត្រឡប់មកកម្ពុជា
ចំណុចមួយទៀត ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ គួរតែត្រូវបកស្រាយបន្តិច។ ក្រសួងមហាផ្ទែ និងក្រសួងការបរទេស មានការបកស្រាយខ្លះហើយ។ ក្នុងប៉ុន្មានថ្ងៃកន្លងទៅនេះ ពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក លើបញ្ហាទទួលពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលជាប់ទោសនៅអាមេរិកត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ។ កម្ពុជា មានកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយអាមេរិក សម្រាប់ទទួលពលរដ្ឋខ្មែរដែលទៅរស់នៅអាមេរិក ហើយប្រព្រឹត្តទោស ជាប់គុក បន្ទាប់ពីការជាប់គុក ត្រូវបញ្ជូនមកកម្ពុជា។ មនុស្សមួយចំនួនបានលើកឡើងថា កម្ពុជាបានលុប ចោលនូវកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងកម្ពុជា និងអាមេរិក ជាឯកតោភាគី។
កិច្ចព្រមព្រៀងនេះមិនត្រូវបានលុបចោលទេ តែយើងសុំធ្វើវិសោធនកម្មលើកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។ ដោយសារមូលហេតុមនុស្សធម៌ និងសិទ្ធិមនុស្ស។ ព្រះតេជព្រះគុណ ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អស់លោក លោកស្រី នាងកញ្ញា ជួយគិតជាមួយខ្ញុំទៅមើល? តើជាភាពអាណោចអាធ័មទេ? រឿងជាប់គុកនៅអាមេរិក គឺជារឿងមួយហើយ តែរឿងធំជាងនេះ នៅពេលដែលគេបញ្ជូនអ្នកជាប់គុកនេះមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា កូន/ប្រពន្ធត្រូវបន្តរស់នៅអាមេរិក នេះគឺជាការបែកបាក់ដ៏គួរអោយអាណិត។ បើនិយាយពីសិទ្ធិវិញ ក៏វាជាផ្នែកមួយនៃសិទ្ធិមនុស្ស ដែលកម្ពុជាត្រូវចូលរួមចំណែក ដើម្បីរកអោយពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនផងដែរ។ យើងចង់ធ្វើវិសោធនកម្មចំណុចហ្នឹង។ នេះគឺជាការបែកបាក់រហូតមួយជីវិតហើយ ព្រោះអ្នកដែលមកកម្ពុជា មកតែសាម៉ីខ្លួនដែលជាប់គុក ប៉ុន្តែ កូន/ប្រពន្ធត្រូវនៅអាមេរិក។ នេះវាជាការអគុណធម៌ អសីលធម៌។
យើងមានតម្រូវការត្រឹមប៉ុណ្ណឹងទេ។ សង្ឃឹមថា រដ្ឋបាលអាមេរិក និងមានការយល់អំពីគោលបំណងដ៏ត្រឹម ត្រូវរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលលម្ពុជា ក្នុងគោលដៅមនុស្សធម៌ និងសិទ្ធិមនុស្ស។ នេះជាការអនុវត្តគោលការណ៍ មនុស្សធម៌ជាក់ស្តែង និងសិទ្ធិមនុស្សជាក់ស្តែង មិនមែននិយាយអោយពិរោះស្តាប់ទេ។ អ្នកដែលទៅរស់នៅអាមេរិក បំពានច្បាប់អាមេរិករួចហើយ ទទួលទោសនៅអាមេរិករួចហើយ គួរតែត្រូវបានបន្តអោយស្នាក់ នៅជួបជុំគ្រួសារនៅនឹងងអាមេរិកតែម្តងទៅ។ អាមេរិកឆ្លាតណាស់ ឆ្លាតត្រង់ថា គាត់ទុកតែអ្នកដែលល្អ អ្នកជាប់គុកគាត់រុញចេញពីប្រទេសគាត់មកអោយយើង អាហ្នឹងមួយទៅ។ មួយទៀតអនុសញ្ញាក្រុងរ៉ូម អំពី លក្ខន្តិកៈ ស្តីពីតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្ម មាត្រា ៩៨ អាមេរិកស្នើសុំអោយរដ្ឋមួយៗចុះហត្ថលេខាជាមួយនឹង អាមេរិក ថាមិនចាប់ជនជាតិអាមេរិកផ្តន្ទាទោសនៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួន នៅពេលដែលគេប្រព្រឹត្តបទល្មើស។ គាត់ឆ្លាតរបស់គាត់។ អាហ្នឹងមាត្រា ៩៨ នៃលក្ខន្តិកៈក្រុងរ៉ូម។
យើងមិនបានស្នើសុំលុបចោលកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយអាមេរិកលើមាត្រា ៩៨ នៃលក្ខន្តិកៈតុលាការឧក្រិដ្ឋ កម្មអន្តរជាតិ ដែលមិនចាប់ទាហានអាមេរិក ដែលធ្វើសកម្មភាពខុស(នៅ)លើទឹកដីយើងកាត់ទោសនោះ ទេ តែយើងស្នើសុំអោយធ្វើវិសោធនកម្មលើកិច្ចព្រមព្រៀងបញ្ជូនពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលជាប់ទោសនៅអាមេរិក ត្រឡប់មកកម្ពុជា។ ដែលនេះ គឺជាការធ្វើអោយព្រាត់ប្រាស់ នៃប្រជាជនរបស់យើង។ នៅអាមេរិក ទោះបី គាត់ជាប់ទោស កូន/ប្រពន្ធក៏អាចទៅសួរសុខទុក្ខនៅក្នុងពន្ធនាគារ ក៏ប៉ុន្តែ នៅពេលបំបែកគ្នាបែបនេះ គឺជារឿងដែលរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវគិតចំពោះពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន។
នេះជាការបញ្ជាក់ ដើម្បីពន្យល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងអោយយល់ ព្រោះថា កន្លងទៅក្រសួងការបរទេសចេញមកពន្យល់ខ្លីៗ មិនបានក្បោះក្បាយទេ ហើយជួនកាលតាមរយៈលាយលក្ខណ៍អក្សរ។ ក្បាល(និង)កន្ទុយរបស់វានៅទីណា? ក៏អត់ដឹង។ ឥឡូវ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បញ្ជាក់អំពីក្បាល និងកន្ទុយរបស់វា។ យើងមិនលុបចោលនូវកិច្ចព្រមព្រៀងនេះទេ តែសុំធ្វើវិសោធនកម្មកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលផ្តើមចេញពីមនុស្សធម៌ និងសិទ្ធិមនុស្ស។ សង្ឃឹមថា អាមេរិកដែលតាំងខ្លួនជាបិតាសិទ្ធិមនុស្ស និងគោរពដល់សិទ្ធិមនុស្ស ទទួលយកនូវសំណើសុំធ្វើវិសោធនកម្ម នៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ដើម្បីផ្តល់ឱកាសអោយពលរដ្ឋខ្មែរដែលមានការជាប់ទោស បានបន្តស្នាក់នៅលើទឹកដីអាមេរិក ជួបជុំគ្រួសារនៅក្នុងទឹកដីអាមេរិក ហើយមិនត្រូវទទួលនូវទណ្ឌកម្មអស់មួយជីវិត នៃការបែកបាក់ដោយសារតែការបញ្ជូនអ្នកទាំងនេះត្រឡប់មកកម្ពុជា ក្នុងពេលដែលប្រពន្ធ/កូន ក្រុមគ្រួសារកំពុងស្ថិតនៅអាមេរិកនោះទេ។
ពាំនាំ
ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ក៏បាននាំមកសម្រាប់ សិស្ស និស្សិត ជាជ័យលាភី (ចំនួន) ១.៦២៥ អង្គ/នាក់ ក្នុងមួយនាក់ៗ ថវិកា ៣ ម៉ឺនរៀល ផងដែរ។ ជូនបុគ្គលិក និងសាស្ត្រាចារ្យ ចំនួន ៤២៦ នាក់ ក្នុងមួយនាក់ៗ ថវិកា ៤ ម៉ឺនរៀល។ ជូនសាកលវិទ្យាល័យ ធនធានមនុស្ស ថវិកា ចំនួន ៣ លានរៀល។ ជូនវិទ្យាស្ថាន ជាតិអប់រំ ថវិកា ចំនួន ២ លានរៀល។ ជាមួយនឹងការអបអរសាទរ នៃវឌ្ឍនភាព នៃសាកលវិទ្យាល័យ ធនធានមនុស្ស និងការអបអរសាទរ ចំពោះជ័យលាភី ដែលទទួលសញ្ញាបត្រនៅថ្ងៃនេះ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ សូមប្រគេនពរចំពោះ ព្រះតេជព្រះគុណ ព្រះសង្ឃគ្រប់ព្រះអង្គ ជូនពរ ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អស់លោក លោកស្រី នាងកញ្ញា ក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំថ្មី ដែលទើបបានមកដល់កន្លះខែនេះ សូមប្រកបតែនឹងពុទ្ធពរទាំងបួនប្រការ គឺអាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ កុំបី ឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ៕
