CMF: 26 September, 2024

[ចាប់ផ្តើមសេចក្តីអធិប្បាយ៤]

(១៧) រដ្ឋាភិបាលមិនដកថយពីគោលដៅអភិវឌ្ឍខេត្តទាំង៤ ទិសឦសាន្ត

ឯកឧត្តម លោកជំទាវ ព្រះតេជព្រះគុណ ព្រះសង្ឃគ្រប់ព្រះអង្គ។ មុននឹងបញ្ចប់ ខ្ញុំសូមបើកវង់ក្រចកតូចមួយអត់ធំទេ តូចទេ។ រឿងនេះវាពាក់ព័ន្ធទៅនឹងកង្វល់របស់យើង។ ក្នុងនាមប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ខ្ញុំសូមយកឱកាសនេះ ដើម្បីជូន(ជ្រាបជាព័ត៌មាន)។ សង្ឃឹមថាជាប្រធានបទចុងក្រោយដែលយើងត្រូវជជែកទៅលើកិច្ចការនេះ ការបំភ្លឺកាលពីថ្ងៃទី ២០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០២៤ រាជរដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសបញ្ចប់ការចូលរួមរបស់កម្ពុជាក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា/ឡាវ/វៀតណាម ហៅថា CLV-DTA។ កិច្ចការនេះ បានដំណើរការ ២៥ ឆ្នាំហើយ។ យើងក៏បានលើករួចហើយ។ ចង់បញ្ជាក់ថា ក្រោយពីថ្ងៃប្រកាសនោះភ្លាម មានបទិដ្ឋភាពច្រើន។ មានក្រុមមួយនោះនិយាយថា “រដ្ឋាភិបាលបរាជ័យហើយ។ រដ្ឋាភិបាលទៅមុខលែងរួចហើយ។ ត្រូវតែដូរ”។ ចង់ប្រ​កាសអីប្រកាសចុះ លើកទង់ជ័យជប់លៀងជប់ចុះ ជប់លៀងចេញលុយខ្លួនឯងទៅ ខ្ញុំមិនចេញឲ្យទេ​​។ ទៅមើលពាក្យថាឈ្នះ។ អ្នកណាអ្នកឈ្នះ។ ការសម្រេចចិត្តចេញឬមិនចេញ? រឿងនេះរឿងតូចណាស់។ ខ្ញុំធ្លាប់និយាយរួចមកហើយ គោលដៅធំនៃ CLV-DTA គឺជាអ្វី? បើសិនជាគោលដៅធំនេះត្រូវបានដកថយចាំយើងនិយាយ។ គោលដៅធំនៃ CLV-DTA គឺជាផ្នែកមួយក្នុងគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍទិសឦសាន្តរបស់កម្ពុជា ឲ្យខេត្តរបស់យើងដែលនៅដាច់ស្រយាលជាងគេពេលនោះកាន់តែរីកលឿន ដើម្បីភ្ជាប់ជាមួយប្រទេស។ សួរថាគោលដៅនេះយើងបានដកថយឬនៅ? អត់ទេ។ រដ្ឋាភិបាលនៅតែធ្វើដដែល អភិវឌ្ឍន៍ទិសឦសាន្ត អភិវឌ្ឍន៍ខេត្តទាំង ៤ គ្រាន់តែថា ឥឡូវគម្រោងដែលជាផ្នែកមួយនេះ កន្លងទៅ ២៥ ឆ្នាំនេះ។

តាំងពីមុនមក យើងធ្វើអភិវឌ្ឍន៍ខ្លួនឯង។ មួយផ្នែកធំជាថវិកាជាតិ ហើយក៏មានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះជាកញ្ចប់តូចមួយនៅក្នុងហ្នឹងដើម្បីទាញយកធនធានមក។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ ពិតណាស់ ៣ប្រទេស តែអ្នកដែលចូលរួមឧបត្ថម្ភគាំទ្រ គឺអង្គការអន្តរជាតិ និងមានប្រទេសជប៉ុនជាដើម។ ម្សិលម្ង៉ៃមួយ ខ្ញុំជួបជាមួយអតីតព្រឹទ្ធសភាជប៉ុន។ គាត់ថាហេតុអ្វីកម្ពុជាដកពាក្យហ្នឹង? ជប៉ុនដឹងច្បាស់ ព្រោះជប៉ុនជាអ្នកជួយថារឿងហ្នឹងវាល្អ។ ខ្ញុំថាកុំឲ្យបារម្ភរឿងហ្នឹង។ បើជប៉ុនចង់ជួយ កម្ពុជាអត់ទាន់ទៅណាទេ ខេត្តទាំង ៤ នៅតែដាក់វិនិយោគ ត្រូវតែធ្វើដដែល ឲ្យក្រុមហ៊ុនជប៉ុនមកវិនិយោគខេត្តទាំង៤ ខ្ញុំក៏ស្វាគមន៍ដែរ … សួរថាហេតុអ្វីបានជាយើងចាំបាច់ចង់ឈ្នះចាញ់? តើគោលដៅធំនេះបានថយឬនៅ? អត់ទេ។ ផ្ទុយទៅវិញយើងកាន់តែបង្កើនការម្ចាស់ការអភិវឌ្ឍនៅក្នុងខេត្តទាំង៤ ពីឆ្នាំ ២០០៤ ដល់ឆ្នាំ ២០២៤ … នៅក្នុងតំបន់ក្របខណ្ឌ DTA នេះ រាជរដ្ឋាភិបាលយើងបានវិនិយោគថវិកាជាតិជិត ៤០០ លានដុល្លារទៅលើហ្នឹង។ ក្របខណ្ឌអភិវឌ្ឍរួម ដែលដៃគូអភិវឌ្ឍមានជប៉ុន មាន ADB មានអាមេរិក … មិនមែនថវិកាពីវៀតណាមយកមកដាក់នៅវិនិយោគនៅកម្ពុជាទេ គេធ្វើរបស់គេ។ អភិវឌ្ឍន៍តំបន់នេះ ឲ្យតែក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបូកសរុប តាមគម្រោងជាងប៉ុន្មាន? យើងនៅក្នុងនោះ ថវិកាជាតិយើងមាន ៤១៩ គម្រោង អភិវឌ្ឍក្នុងខេត្តទាំង៤ ហើយសម្រាប់ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ យើងមានទាំងអាមេរិក យើងមានទាំងជប៉ុន យើងមានអង្គការច្រើនណាស់ ADB, World Bank អីគេចូលអភិវឌ្ឍន៍តំបន់នោះ។

(១៨) សំរេចការអភិវឌ្ឍ ធានាអធិបតេយ្យភាព ធានាទឹកដីមិនបាត់បង់ គឺប្រជាជនខ្មែរទាំងមូលឈ្នះ

ឥឡូវយើងនៅតែអភិវឌ្ឍដដែល គ្រាន់តែថាក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្របខណ្ឌ DTA អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណ ៣ ប្រ​ទេសនេះ យើងឈប់។ វាអត់មានអីធំទេ។ ខ្ញុំធ្លាប់បានលើកគោលជំហរហើយៗ ខ្ញុំលើកដដែលជាចំហថា ប្រជាពលរដ្ឋយើងមាន ៣ក្រុម។ មួយក្រុមចង់ឲ្យអភិវឌ្ឍតំបន់ហ្នឹង ដែលអភិវឌ្ឍដោយខ្លួនឯង។ មួយក្រុមទៀត គាត់ចង់អភិវឌ្ឍតំបន់ហ្នឹង ត្រូវការតែអភិវឌ្ឍន៍ ប៉ុន្តែគាត់គាំទ្រថាឲ្យដៃគូចូលមកអភិវឌ្ឍទៅ យើងមិនបាច់ធ្វើម្នាក់ឯង ដើម្បីទាញធនធានខ្លះមក យើងទុកលុយជាតិរបស់យើងច្រើន យកទៅអភិវឌ្ឍកន្លែងផ្សេង។ ហើយប្រជាជនក្រុមទី៣ ដែលថាក្រុមស្ងាត់ស្ងៀម មិនបញ្ចេញគ្នាតតាំងតាមហ្វេសប៊ុក គឺថា DTA មិន DTA រឿងមួយ មិនសំ​ខាន់ទេ សំខាន់ទី១ កុំឲ្យបាត់ដី ទី២ កុំឲ្យបាត់អធិបតេយ្យភាព ទី៣ ត្រូវអភិវឌ្ឍតំបន់ហ្នឹង។ ខ្ញុំនិយាយហើយ កន្លងទៅ យើងថាកុំចង់ចាញ់ឈ្នះ … ប៉ុន្តែត្រូវមើលទាំងមូល ស្អីដែលប្រជាជនចង់បានទាំង ៣ក្រុមហ្នឹង។ ទោះបីជាអ្នកគាំទ្រការអភិវឌ្ឍតំបន់ត្រីកោណ CLV-DTA និងអ្នកមិនគាំទ្រគម្រោងនេះ សុទ្ធតែចង់បានដូចគ្នាជាមួយអ្នកទី ៣ ការពារទឹកដី ការពារអធិបតេយ្យភាព ជំរុញការអភិវឌ្ឍឲ្យច្រើនក្នុងតំបន់នេះ។

អញ្ចឹងយើងស្តាប់ប្រជាពលរដ្ឋ យើងស្តាប់មតិរួមរបស់គាត់ គឺយកគោលការណ៍ធំ។ ត្រូវធានាការពារទឹកដី ធានាអធិបតេយ្យភាព និងជំរុញការអភិវឌ្ឍនៅក្នុងខេត្តឦសាន្តឲ្យបានជាដាច់ខាត។ អញ្ចឹងរដ្ឋាភិបាលមិនបានដើរថយក្រោយទេ គ្រាន់តែវិធីសាស្ត្រយើងកែបន្តិច។ កាលមុនយើងយកក្របខណ្ឌនេះមកបន្ថែម។ រឿង ៣នេះដែលមានអន្តរជាតិជួយ។ ដូចខ្ញុំនិយាយ ជប៉ុនចាប់ផ្តើមជួយមុនគេ។ បន្ទាប់មកមាន ADB មានអាឡឺម៉ង់ មានអាមេរិក មានអីចូលក្នុងជំនួយ។​ មិនមែនជួយតែមួយផ្នែកកម្ពុជាទេ គេជួយ៣ ប្រទេស មានវៀតណាម ខ្មែរ ឡាវ យកមកអភិវឌ្ឍន៍រៀងៗ ខ្លួនតាមផែនការមេ ឯករាជ្យរបស់ខ្លួន។ ឥឡូវយើងថាដកគម្រោងហ្នឹងចេញ។ យើងនឹងធ្វើការជាមួយដៃគូក្នុងក្របខណ្ឌផ្សេង។ អញ្ចឹងប្រជាពលរដ្ឋសួរថា ឥឡូវអ្នកណាចាញ់ឈ្នះ រឿងដកមិនដក។ ខ្ញុំសុំឲ្យបងប្អូនដែលគាំទ្រការអភិវឌ្ឍមេត្តាយោគយល់ កុំឲ្យរឿងតូចមួយ ដកមិនដក វាជារឿងហ្មងសៅ។ នៅពេលដែលយើង(មាន)ផលប្រយោជន៍រួម គោលគំនិតយើងគឺបានសំរេចការអភិវឌ្ឍ ធានាអធិបតេយ្យភាព ធានាទឹកដីយើងមិនឲ្យបាត់ បូកនឹងការអភិវឌ្ឍខេត្ត­ឦសាន នេះជាគោលដៅធំ។ អញ្ចឹង បើយើងនិយាយពីខាងណាអ្នកឈ្នះ? គឺប្រជាជនខ្មែរទាំងមូល មិនថាអ្នកគាំទ្រ អ្នកមិនគាំទ្រ … ធ្វើម៉េចគឺឲ្យធានាកុំឲ្យបាត់ដី អធិបតេយ្យភាព និងការអភិវឌ្ឍ។ អញ្ចឹងជាតិខ្មែរទាំងមូលឈ្នះ។

(១៩) បន្ដការពារទឹកដី អធិបតេយ្យភាព ជំរុញការរីកចំរើន ភាពម្ចាស់ការ​ ចរចានិងបោះបង្គោល​ព្រំដែនឲ្យចប់ ដោយទទួលខុសត្រូវ និងបន្ដកសាងផ្លូវក្រវាត់ព្រំដែន

ចង់អ្នកឯងប្រកាសអបអរសាទរ នៅជប៉ុនផឹកសាកេ នៅកូរ៉េផឹក soju នៅណាធ្វើអីធ្វើទៅ បើអ្នកឯងយល់ថានឹងជាតម្លៃធំ(ដែល)អ្នកឯងត្រូវអបអរ ក៏អបអរចុះ។ ខ្ញុំមិនថាអីទេ។ ប៉ុន្ដែសំខាន់ អ្វីដែលខ្មែរទាំងអស់ត្រូវ​អបអរមិនថាអ្នកទាំងអស់សុទ្ធតែគាំទ្រទៅដល់ការថែរក្សាអធិបតេយ្យភាពទឹកដី និងការអភិវឌ្ឍប្រទេស។ អញ្ចឹង នេះ ហើយ(ដែល)ជាការឆ្លើយតប ហើយរាជរដ្ឋាភិបាលមិនថយទេ។ ប្រជាពលរដ្ឋសួរថា ចុះឥឡូវម៉េចទៅ? បើដកហើយ Trip ខ្ញុំទៅនឹង ខំចុះឈ្មោះប៉ុន្មានពាន់នាក់ហើយ ទៅអត់? ឯណាឯកឧត្តម នេត ភក្ត្រា មកអត់? បានប៉ុន្មាននាក់ហើយ? (បានទៅលេង ៥០០ នាក់ជាង)។ សួរថាខ្ញុំចុះឈ្មោះ​ហើយបានទៅលេងអត់? អត់ដែលបានទៅផង តិចលុបទៅ? អ្នកខ្លះសួរថាចុះមូលនិធិដែលរ៉ៃអង្គាសនឹងធ្វើម៉េច? ខ្ញុំសូមឆ្លើយទៅវិញ។

ចំលើយរបស់ខ្ញុំ គឺដូចកាលខ្ញុំ(ថ្លែងក្នុងឱកាសជួបជាមួយ)អាចារ្យ/ចារិនី ដែលថា ទោះមាន DTA ឬមិនមាន DTA យើងត្រូវបន្ដការងារ សំខាន់នៅក្នុងការការពារទឹកដី អធិបតេយ្យភាព និងជំរុញការរីកចំរើន ភាពម្ចាស់ការ​របស់កម្ពុជា មិនត្រឹមតែភាគឦសាន(ទេ) ក្នុងទូទាំងប្រទេសរបស់យើង។ យើងត្រូវបន្ដការងារបោះបង្គោល​ព្រំដែន ដោយចរចា និងបោះឲ្យចប់ ដោយភាពទទួលខុសត្រូវ។ យើងត្រូវបន្ដកសាងផ្លូវក្រវាត់ព្រំដែនឲ្យចប់។ ឥឡូវយើងធ្វើបាន ១៣០០ (គម)។ យើងចាប់ផ្ដើមពីទិសភូមិភាគជាមួយថៃ នៅឆ្នាំ ១៩៩៤។ យើងមានព្រំដែនជាង ២ ៦០០ គម (ដែលត្រូវធ្វើ)។ អញ្ចឹងយើងធ្វើបាន ១ ៣០០ គម ហើយ យើងនៅសល់ ១ ៣០០ គម ទៀត។ កាលពីខែកក្កដា ខ្ញុំដាក់គោលការណ៍ ១០ឆ្នាំ ថវិកាជាតិជាង ២០០លានដុល្លារ ជូនឯកឧត្តម ខ្វាន់ ស៊ាម ដើម្បីវិនិយោគលើការបង្ហើយខ្សែក្រវាត់ផ្លូវព្រំដែនទី១ របស់យើង ១ ៣០០ គមទៀត។ យើងនៅតែបន្ដធ្វើ។ រុលធ្វើ។ រហូតទៅដល់កន្លែងដែលពីមុនកូន​ខ្មែរមិនដែលទៅដល់។ កន្លែងខ្លះ ដូចកន្ទុយនាគអីហ្នឹង កូនខ្មែរភាគច្រើនមិនដែលទៅដល់ទេ។ ក្រុមភូមិសាស្ដ្រឥណ្ឌូចិន ​កន្លែងខ្លះមិនទៅដល់ផង ព្រោះអត់មានបោះបង្គោលស្រួលបួល បោះតម្រុយមួយ ក្រៅពីនឹងយើង​ជាមួយអណ្ណាម ពីត្បូងឃ្មុំឡើងទៅដល់កន្ទុយនាគអត់ដែលបោះបង្គោលទេ។ ឥឡូវយើងត្រូវបោះ ហើយធ្វើផ្លូវ ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅរស់នៅ ឲ្យវិនិយោគទៅបង្កើតនៅទីនោះ។ ដើម្បីធានាថាគ្រប់កន្លែងនៃប្រទេសរបស់យើង ​កូនខ្មែរយើងបានទៅដល់ ហើយទៅជួយការងារទឹកដី។

(២០) វិស្វកម្មអគ្គបញ្ជាការនឹងរាយការណ៍ពីការសាងសង់ផ្លូវព្រំដែន ១៣០០ គម ដែលនៅសល់

ខ្ញុំធ្លាប់ជាមេ(បញ្ជាការ)ជើងគោក។ ព្រំដែនយើងវែងណាស់។ កំលាំងកងទ័ពរបស់យើងស្ដើងណាស់ ​ហើយក៏មិនចាំបាច់ទៅធ្វើលេណដ្ឋានដែរ។ គ្មានការចាំបាច់ធ្វើរបងអីទេ។ យកប្រជាជនជារបងទៅ។ គាត់នៅហ្នឹងគាត់ថែនៅហ្នឹង។ នៅអឺរ៉ុប ឥឡូវប៉ុន្មានប្រទេសគេដកបង្គោលទាំងអស់។ ប្រជាជននៅតាមព្រំដែនស្គាល់ដីណាដីបារាំង ដីណាដីស្វីស ដីណាដីប៊ែលហ្ស៊ិក មិនចាំបាច់មានរបង។ អ្នកខ្លះរុញយកឈ្នះចាញ់រឿងធ្វើរបងមិនធ្វើរបងទៀត​។ រឿងសំខាន់បំផុតត្រូវមើលការងារធំ កុំ(មើល)រឿងតូចតាច។ អ្វីដែលសំខាន់ យើងត្រូវរួមគ្នាបន្ដទៅទៀត។ ការ​ងារធំគឺការបន្ដកសាង។ ផ្លូវព្រំដែនត្រូវតែធ្វើ។ ខ្ញុំសូមយកឱកាសនេះ ថ្លែងការអរគុណដល់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់ទិសទីទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស កាលពីខ្ញុំប្រកាសចែកសញ្ញាបត្រជូន ខាងមេធាវីយើងមាន ៤០ម៉ឺន នាក់ចូលរួម។ មកដល់ល្ងាចមិញ ប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមបានដល់ ៧០ម៉ឺននាក់ជាង និងនៅបន្ដចូលរួមជាប្រចាំ។ ខ្ញុំសូមអរគុណ។ ហើយក្នុង ៧០ ម៉ឺននាក់នេះ បើនិយាយពីតំណាងគឺតំណាងរាប់លាននាក់​ ព្រោះជួនកាលមួយគ្រួសារ ៤ ទៅ ៥ នាក់។ ឪពុកចូលទៅ។ ដើម្បីចូលរួមមួយផ្នែក(ជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល) អ្នកខ្លះចូល ១០០ រៀល ដូចខ្ញុំនិយាយទំហំថវិកាខុសគ្នា តែតំលៃនៃការស្នេហាជាតិគឺដូចគ្នា។

ការចូលរួមផ្ទាល់ទៅលើការកសាងនូវ​អ្វីដែលជាការបារម្ភនៃយើងទាំងអស់គ្នា និងចូលរួមការពារព្រំដែន ទឹកដីរបស់យើងតាមរយៈការធ្វើផ្លូវព្រំដែននេះ ខ្ញុំសូមអរគុណ។ មកដល់ម៉ោងនេះ យើងមានថវិកាជាង ២១ លានដុល្លារ។ នៅសល់ប៉ុន្មានថ្ងៃទៀត ហើយស្អែកដូចខ្ញុំត្រូវទទួលការចូល​រួមពីសមាគមចិន។ មានប៉ុន្មានទៀតត្រូវមក។ ពីដំបូងគេថាបិទពេលណា? ដោយសារមានការចូលជាបន្ដ​បន្ទាប់ ខ្ញុំថាយើងបន្ដទុកដល់ថ្ងៃទី ៣១ ខែតុលា។ បងប្អូននៅបន្ដរាល់ថ្ងៃ។ មួយថ្ងៃរាយការណ៍ខ្ញុំ ៣ពេល។ ម្សិលមិញចូលជិត ១ពាន់នាក់ តិចក្ដីច្រើនក្ដីគាត់នៅបន្ដចូល។​ សួរថាថវិកានេះ(យកទៅ)ធ្វើអី? នៅពេលបិទបញ្ចប់(ការទទួលថវិកា)នឹងប្រកាសជាផ្លូវការជាចំហរ។ អគ្គបញ្ជាការ ឯកឧត្តម ខ្វាន់ ស៊ាម វិស្វកម្មអគ្គបញ្ជាការ ដែលគាត់ទទួលបន្ទុកធ្វើផ្លូវនេះ នឹងធ្វើការរាយការណ៍ឲ្យច្បាស់ក្នុង ១៣០០ គម ដែលនៅសល់នេះ នឹងត្រូវកំណាត់ណាមានសំណង់អី ប្រើថវិកាប៉ុន្មាន​ឲ្យបងប្អូនមើល។ ធ្វើហើយទៅមើលជាក់ស្ដែងតែម្ដង។

តម្លាភាព គណនេយ្យភាព ត្រូវតែធ្វើ ព្រោះ(ជា)ទឹកចិត្តប្រជាពលរដ្ឋត្រូវតែធ្វើ(ជូន)ឲ្យបាន។ តិចច្រើនត្រូវចូលរួម ហើយបងប្អូនបង្ហាញការចង់បានហើយ។ ខ្ញុំសូមអរគុណណាស់ ដល់ក្រុមការងារវាយឈ្មោះ មិនដឹងថាផ្នែកនឹងក្រោយពីវាយបណ្ណថ្លែងអំណគុណ ៧០ ម៉ឺនទៅមុខទៀត ឥលូវវាយបាន ៤១ ម៉ឺនហើយ បញ្ចេញតាមហ្វេសប៊ុក ដើម្បីអរគុណដល់បងប្អូន មិនថា ១០០រៀលក្តី។ ក្នុងលិខិតនេះ ប្រសិនបើមានវាយឈ្មោះខុស ទឹកប្រាក់ខុស សូមបញ្ជាក់មកភ្លាម ដើម្បីគាត់កែ ព្រោះគ្នា ៤ទៅ ១០ នាក់ វាយ ៤០ម៉ឺននាក់ ចៀសមិនផុត(ពីមានខុស)ទេ។ មនុស្សយើងមិនមែនរ៉ូបូតទេ ជួនកាលវាយខុស​ឈ្មោះ ជួនកាលខុសភេទ ឬទំហំទឹកលុយ។ ប្អូនម្នាក់នោះគាត់ថាចូល ១.២៥ ដុល្លារ ដល់វាយចេញមក ១ ដុល្លារ។ អញ្ចឹងកែភ្លាម ដើម្បីជាការថ្លែងអំណរគុណបងប្អូនជាទឹកចិត្ត។ ថ្លែងអំណរគុណជំនួសឲ្យជាតិយើងទាំងមូល ហើយផ្លូវនេះចូលរួមកសាងយូរអង្វែងការពារទឹកដីរបស់យើង ផ្ដល់លទ្ធភាពដើម្បីការអភិវឌ្ឍតាមព្រំដែនរបស់យើងនេះហើយជាការចូលរួមស្នេហាជាតិពិតប្រាកដ។

(២១) បើកច្រកពាណិជ្ជកម្ម ជាជាងបិទច្រកដាក់ទ័ព ដោះមីនតាមបណ្ដោយព្រំដែន ជាជាងដាក់មីន យកឡានស្ទូចធ្វើសំណង់ខ្ពស់ ជាជាងយកកាំភ្លើងធំតម្រង់ដាក់គ្នា

ពាក្យថាជាតិនិយមជាកិច្ចការល្អ ប៉ុន្ដែកុំជាតិនិយមជ្រុល ដែលអាចក្លាយជាជ្រុលនិយម។ អញ្ចឹង បងប្អូនដែលមានកង្វល់រឿងទឹកដី ថាគាំទ្រឬមិនគាំទ្រ DTAទេ បងប្អូនសប្បាយចិត្តណាស់ទៅហើយ។ ការធានាការចូលរួមម្ចាស់ការ គ្មានការចាញ់ឈ្នះនោះទេ។ បងប្អូនមួយចំនួនតូចណាស់ដែលគាត់​យកឱកាសនេះទៅរុញជ្រុល រហូតដល់យើងចង់មានព្រឹត្ដិការណ៍ ១៨ សីហា។ បើយើងទប់មិនបានទេ ម៉ោងនេះមិនដឹងដល់ណាទេ ប្រហែលបែកបាក់គ្នាកាន់តែខ្លាំង។ ស្នេហាជាតិ ការពារជាតិ ការពារសាមគ្គី ឯកភាពជាតិ ការបាត់បង់ទឹកដីមិនមែនការបាត់បង់ដោយសាររឿងបោះបង្គោលតែមួយទេ តែបាត់ធំជាងគេបំផុតគឺ​ការបែកបាក់ផ្ទៃក្នុង។ ពីដើមឡើយ តាំងពី ១០០០ ឆ្នាំមុន យើងមិនដែលបានបោះបង្គោលឯណា តែ(យើងទឹកដី)បាត់ ដោយសារ​យើងកាប់ចាក់គ្នាផ្ទៃក្នុង រឿងតែប៉ុណ្ណឹង។ មិនបាត់តែដីទេ សូម្បីតែរូបសំណាក ឥលូវយើងដើរប្រមូលមកបណ្ដើរៗ។ ព្រលឹងដូនតាយើង រាប់ពាន់ឆ្នាំដែលបាត់កូនចៅរវល់តែកាប់គ្នា មិនមានអ្នកការពារ ហើយកន្លែងខ្លះ ត្រូវកូនចៅយកព្រលឹងដូនតាទៅលក់ដើម្បីយកលុយទិញគ្រាប់មកបាញ់គ្នាទៀត។ ឥឡូវត្រឡប់មកវិញហើយ។

យើងចប់(សង្គ្រាម)ហើយ។​ រួមគ្នាថែរក្សាការពារទៅ។ កុំឲ្យបែកបាក់សាមគ្គីឯកភាពជាតិ។ ទស្សនៈកង្វល់ពីទឹកដី អធិបតេយ្យភាពជាតិ អនាគតជាតិជាសិទ្ធិ និងកាតព្វកិច្ចប្រជាជនខ្មែរគ្រប់រូប មិនថាអ្នកគាំទ្រ មិនគាំទ្រDTA ទេ។រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវឆ្លើយ ត្រូវអនុវត្ដគោលការណ៍ ផែនការដើម្បីដោះស្រាយកង្វល់ ត្រូវជម្រុញការបោះបង្គោលព្រំដែន ការធ្វើផ្លូវព្រំដែន ការអភិវឌ្ឍតំបន់ព្រំដែនគ្រប់ទាំងអស់ដើម្បីប្រែក្លាយព្រំដែនជាព្រំដែនសាមគ្គី សហប្រតិបត្ដិការជាមួយប្រទេសជិតខាង ប្រជាជនជារបង នោះហើយជាគោលដៅរបស់យើង។ ជំរុញការអភិវឌ្ឍ ការបើកច្រកពាណិជ្ជកម្ម ជាជាងបិទច្រកដាក់ទ័ព។ ដោះមីនតាមបណ្ដោយព្រំដែន ជាជាងដាក់មីនថែម យកឡានស្ទូចដើម្បីធ្វើសំណង់ខ្ពស់ ជាជាងយកកាំភ្លើងធំដើម្បីបាញ់គ្នា។

រក្សាឲ្យបានសន្ដិភាព ការឈប់កាប់ចាក់គ្នា។ (សង្គ្រាម)ងាយផ្ទុះ ប៉ុន្ដែទម្រាំរក្សាបានសូមរួមគ្នា(ថែរក្សា) ដែលខ្ញុំថាគេធ្លាប់តែថាខ្មែរមួយចំអិនកំពឹស ទំនាយគេថាអញ្ចឹង។ ខ្ញុំថាមួយចំអិន (ឬអត់) អាស្រ័យលើ​ប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងទេ។ បើកំពឹសនឹងធ្វើពីដែក ធ្វើយ៉ាងណាក៏មិនឆ្អិនដែរ។ សន្ដិភាពនៅតែរឹងមាំ ដរាបណាប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងរក្សាសាមគ្គីឯកភាពជាតិ មានអីយោគយល់គ្នា ដោះស្រាយរួមគ្នាបន្ដទៅទៀត គ្មានការល្អឥតខ្ចោះ នោះទេ … សូមកុំដុតឲ្យខ្លោច រោចឲ្យឆៅ កុំប្រើប្រាស់សិទ្ធិលើសព្រំដែនដែលនាំគេរាប់​ម៉ឺនរាប់ពាន់នាក់ទៅមានបញ្ហា ដោយសារទស្សនៈ(ជ្រុលនិយម)របស់បងប្អូនមួយចំនួនតូច។

(២២) បន្តដំណើរទស្សនកិច្ចតាមព្រំដែននិងខេត្តភាគឦសាន

ទី២ ដំណើរទស្សនកិច្ច ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថានៅតែធ្វើដដែល យើងមាន ៣ខ្សែ។ មួយខ្សែយើងទៅវិលល្ងាច ក្រចេះ មណ្ឌលគិរី។ ពីរខ្សែទៀតយើងរត់ទៅសំរាកមួយយប់នៅស្ទឹងត្រែង ទៅមណ្ឌលគិរី រតនគិរី និងមួយទៀតទៅក្រ​ចេះ​ មណ្ឌលគិរីសំរាកមួយយប់ ដើម្បីបងប្អូនបានទៅមើល(ព្រំដែន)។ អ៊ំៗជាច្រើនបានទៅមើល។ សួរថាអាហ្នឹងបើយើង​ដកចេញពី DTA ហើយ តើយើងទៅធ្វើអីទៀត? កម្មវិធីនឹងមិនមែនធ្វើដើម្បី DTA ឯណា។ កម្មវិធីនេះដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងបានទៅឃើញការអភិវឌ្ឍជាក់ស្ដែងដែលមានភាពកក់ក្ដៅ ហើយក៏ជួយឲ្យអ្នកកណ្ដាល និងអ្នកផ្សេងទៀតទៅស្គាលខេត្តឦសាន។ បងប្អូនខ្លះគាត់មិនមានលទ្ធភាព ហើយខ្ញុំឃើញក្រៅពីកម្មវិធីដែលយើងរៀបនេះ មានមន្ដ្រីរាជការ ក្រសួងស្ថាប័នគាត់រៀបកម្មវិធី ស្នើសុំតែមគ្គុទេសរបស់យើង។

ថ្ងៃមុនគណៈមេធាវីថារៀបចំទៅលេងទៀត។ មានស្អីខុស។ ប្រជាជនខ្មែរ ទេសចរក្នុងស្រុក ជាពិសេសស្គាល់ខេត្តរបស់យើង ទៅមើលតាមព្រំដែនរបស់យើងថាតើផ្លូវព្រំដែន បង្គោលព្រំដែន ធ្វើបែបនឹងហើយត្រូវការរបងទៀតអត់។ ទៅសួរអ្នកនៅនឹងមើល … មិនថាតែកងកំលាំងប្រដាប់អាវុធតែប្រជាជនដែលរស់នៅទីនោះឲ្យបានស្គាល់(ខេត្ត) និងឃើញការអភិវឌ្ឍ ជាពិសេសរួមគ្នាទៅ។ ការទៅលេងរបស់បងប្អូនក៏ជួយទៅដល់សេដ្ឋកិច្ចផងដែរ។ អញ្ចឹងបានថារួមគ្នាអភិវឌ្ឍទិសដៅតែមួយទេ។ ខែភ្ជុំនេះ សាលារាជធានីភ្នំពេញរៀបចំ(ឡានក្រុង) ៥៦ គ្រឿង សំរាប់ដឹកទៅលេងខេត្តទាំង ៤នោះ។ អញ្ចឹង អញ្ជើញបងប្អូនទៅលេង។ បើថាឥលូវលុយ​កំពុងតែខើចហើយមិនបាច់ចាយលើថ្លៃឡានទេ ជិះទៅលេងតែម្ដងហ្វ្រី។ ទៅលេងបឹងយក្សឡោម ទឹកជ្រោះប៊ូស្រា​ លេងភ្នំណាមលាវ ស្នួល។ ទឹកដីយើងតើ។

ខាងទេសចរណ៍កុំគិតតែទេសច​រណ៍ខាងក្រៅស្រុក ទេសចរក្នុងស្រុកច្រើនណាស់។ បងប្អូនក៏ត្រូវការដើរកំសាន្ដដែរ។ ឥលូវទៅទិសសមុទ្រច្រើន ទៅទិសភ្នំ ប្រទេសរបស់យើងតើ។ មួយវឹកកូវីដ-19ននេះ មានអ្នកស្គាល់​កម្ពុជាច្រើន ពីមុនកូវីដ-19 យន្ដហោះចេញទៅក្រៅហើយ ទៅលេងនៅក្រៅ អត់បានដើរក្នុងស្រុកទេ។ ដល់កូវីដ-19 គេបិទគាត់ដើរលេងនៅក្នុងស្រុក ស្គាល់អូតែលផ្កាយ ១ ពាន់ ស្គាល់ស្ពានទន្លេសេកុង កោះញ៉ែក ព្រោះទៅតភ្ជាប់រហូតដែលពីមុនយើងមិនគិត ល្បាក់តាមព្រំដែនយើងត្រូវធ្វើ។ Tour group គិតមើល បើមានផលិតផលសំរាប់អ្នករ៉ឺត្រែត ដាក់មួយជុំប្រទេស។ គេមាន Cruise គេជិះកប៉ាលអ្នករ៉ឺត្រែត គេជិះមួយអាទិត្យអីអញ្ចឹង ទៅដើរមើលសមុទ្រ។ យើងដើរមើលជុំវិញប្រទេស ដាក់(កម្មវិធី)នឹងមួយ។ អញ្ចឹងការទស្សនកិច្ចនេះដើម្បឲ្យខ្មែរស្គាល់កម្ពុជា ឲ្យបានច្រើន ។

(២៣) ការបោះបង្គោលព្រំដែនធ្វើឡើងដោយក្រុមភូមិសាស្ដ្រឥណ្ឌូចិន និងវិស្វកម្មអគ្គបញ្ជាការ

យើងមានមោទនភាពដែលកំលាំងវិស្វរកម្ម​ក្នុងអាណត្ដិនេះ និងរដ្ឋលេខាធិការព្រំដែន មន្ដ្រីព្រំដែនរបស់យើង (បានធ្វើកិច្ចការ ដោយ) ខ្ញុំតែងតែប្រាប់ទៅវិស្វរកម្មថា ស្រុកខ្មែរមានតែពីរទេ ដែលបោះបង្គោលព្រំដែនទី១ គឺក្រុមភូមិសាស្ដ្រឥណ្ឌូចិន ទី២ គឺវិស្វរកម្មអគ្គបញ្ជាការ។ យើងមិនដែលបោះបង្គោលពីមុនទេ។ អញ្ចឹងភូមិសាស្ដ្រឥណ្ឌូចិនបោះខ្លះពីតាកែវទៅដល់កំពង់ចាម និងកន្លែងខ្លះយើងបោះឡើងវិញ យើងបោះថ្មីជាប្រវត្ដិសាស្ដ្រ។ ពុះពារខ្លាំងណាស់។ បងប្អូន គាត់ពុះពារខ្លាំងណាស់សុទ្ធតែមីនសុទ្ធតែអី។ ថ្ងៃមុនខំប្រឹងធ្វើស្រាប់តែមាន​អ្នកនៅក្រៅប្រទេសអង្គុយតែនៅក្នុងម៉ាស៊ីនត្រជាក់ថា ស្អីគេធ្វើតែប៉ុណ្ណឹងវេទនា។ ខ្ញុំថា បានតែហៅគាត់មកជិះជាមួយវិស្វកម្មមួយថ្ងៃចូលទៅក្នុងតំបន់កន្ទុយនាគ។ វាជ្រៅណាស់ អាយកូមហៅមិនចេញផង។ ត្រូវពុះចូលទៅក្នុង ហើយត្រង់ហ្នឹង ពីដើមផ្លូវហ្នឹងគេទំលាក់គ្រាប់បែកកាលពីជំនាន់វាយគ្នា។ នៅសល់គ្រាប់បែកច្រើនណាស់។

សល់ B៥២ ច្រើន។ បងប្អូនណាស្គាល់ …​ អត់បានទេណា នៅក្នុងទន្លេមេគង្គយើង ទន្លេបាសាក់ ជាពិសេសនៅអ្នកលឿងសំបូរណាស់ នៅសល់ច្រើនរាប់តោននៅហ្នឹង។ លិចកប៉ាល់គ្រាប់អីនៅហ្នឹង។ អញ្ចឹងកំពុងតែស្រាវកាយឡើងវិញច្រើន … យើងនឹងពុះពារធ្វើ។ អញ្ចឹងការទៅទស្សនកិច្ចនេះ គឺដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋយើងស្គាល់ ហើយឃើញជាក់ស្តែង ហើយលើកទឹកចិត្តដល់កម្លាំងវិស្វកម្មយើងដែលគាត់ខំប្រឹងធ្វើ។ កូនខ្មែរដូចគ្នាទេ ការពារទឹកដី ស្រលាញ់ទឹកដីដូចគ្នាទេ។ អញ្ចឹងកុំឲ្យមានទំនាស់ យើងមើលផលប្រយោជន៍រួម គោលដៅរួមគឺធំ ការពារទឹកដី ការពារអធិបតេយ្យភាព ការពារការអភិវឌ្ឍ។ អញ្ចឹងអារឿងតូចតាច DTA ឬមិន DTA ជារឿងបន្ទាប់បន្សំ … សំខាន់ខ្មែរយើងឈ្នះ កូនខ្មែរ ទឹកដីខ្មែរកាន់តែរឹងមាំ អភិវឌ្ឍគ្រប់កន្លែងកាន់តែប្រសើរ នេះជាគោលដៅធំ ហើយគោលដៅធំនៃរដ្ឋាភិបាលមិនបានបោះបង់ទេ ហើយថែមទាំងមានការគាំទ្រចូលរួមពីប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសនិងក្រៅប្រទេសទៀត … នេះហើយគឺជោគជ័យ។

ចង់ស្រែកថារដ្ឋាភិបាល ហ៊ុន ម៉ាណែត បរាជ័យហើយ ដួលហើយ ចប់ហើយ ក៏ជប់លាងចុះ ចេញលុយខ្លួនឯងទៅ តែសម្រាប់កម្ពុជា នៅតែធ្វើកញ្ចប់ជំរុញសេដ្ឋកិច្ច វិនិយោគឆ្នាំ ២០២៥ នៅទិសឦសាន។ រដ្ឋាភិបាលនៅតែដាក់ចេញការវិនិយោគឲ្យខ្លាំងនៅទិសនោះ សម្រាប់ឆ្នាំ ២០២៥-២០២៥ តទៅទៀត។ អត់ថយទេ។ អញ្ចឹងបើបងប្អូនអ្នកខ្លះថារដ្ឋាភិបាលបរាជ័យហើយ ក៏យើងនៅតែបន្តធ្វើ ហើយបងប្អូនទុកចិត្តចុះ ខ្ញុំធ្លាប់ប្រកាសហើយៗ យើងនៅតែធ្វើ។ មានឬគ្មាន DTA វាអត់សំខាន់។ សំខាន់ការប្តេជ្ញាចិត្តបន្តអភិវឌ្ឍនៅតំបន់នោះ ការពារទឹកដី ការ​ពារអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជាសម្រាប់កូនខ្មែររាប់រយឆ្នាំតទៅទៀត។ រដ្ឋាភិបាលនៅតែបន្តធ្វើអត់ថយក្រោយទេ។

(២៤) ពលរដ្ឋខ្មែររួមគ្នា និងរួមជាមួយនឹងដៃគូផ្សេងៗ អភិវឌ្ឍតំបន់ភូមិភាគឦសាន តាមលទ្ធភាពធ្វើទៅបាន

មានអ្នកចេញមកថា ដកទាំង CLMV គឺថែម M មួយទៀត។ ខ្ញុំពិបាកនិយាយ។ ឥឡូវនិស្សិតទាំងអស់ យើងធ្វើការសន្និដ្ឋានផ្អែកលើការស្រាវជ្រាវច្បាស់លាស់ កុំថែម M មក។ ត្រូវដឹងថាហ្នឹងជាស្អី។ តើហ្នឹងវាយ៉ាងម៉េច? CLMV នេះវាតាំងពីឆ្នាំ ២០០០ មក វាក្បែរ ២៥ ឆ្នាំហើយ។ CLMV គឺ Cambodia, Lao, Myanmar និង Vietnam គឺជាយន្តការក្របខណ្ឌអាស៊ាន។ ពេលដែលប្រទេសខ្មែរ ប្រទេសភូមាដែលហៅថា(Myanmar) ប្រទេសវៀតណាម ឡាវ ចូលអាស៊ានគេហៅថាប្រទេសអាស៊ានថ្មី ៤ ប្រទេស អាស៊ានមាន ១០ ហើយ ៤ ប្រទេសនេះសេដ្ឋកិច្ចក្រោយគេ ដើរក្រោយគេ ខ្សោយជាងគេ ពេលឆ្នាំ ២០០០ អញ្ចឹងពេលដែលចូលប្រទេសអាស៊ាន ៦ ដែលមានជីវភាពខ្ពស់ព្រួយបារម្ភអំពីគម្លាត។ ដៃគូ ១០ នាក់ ៤ នាក់ខ្សោយ ៦ នាក់ខ្លាំង ដាក់ផែនការទៅរួមម៉េចកើត។ តែដាក់ផែនការយកស្របតាមកម្រិតអ្នកទាប ហើយអ្នកនៅមុខយឺត ឬមួយក៏ដាក់តាមអ្នកលឿនអ្នកក្រោយរត់មិនទាន់ អញ្ចឹងមានតែបង្កើត​ប្លុកហ្នឹង CLMV គេហៅថាប្លុក ហើយនេះគឺការសម្រេចចិត្តរបស់ប្រមុខអាស៊ានទាំង ១០ ប្រទេសនៅឆ្នាំ ២០០០ ដើម្បីបង្កើតយន្តការនេះ ដើម្បីអាស៊ានប្រទេសអ្នកមាន ៦មកជួយប្រទេសអ្នកមិនទាន់មាន៤ ឲ្យកើនបានលឿន ដើម្បីឲ្យអាស៊ានសមាហរណកម្មមានភាពជោគជ័យ។

មិនខុសអង្កាលអឺរ៉ុប EU បញ្ចូលគ្នាទេ Allemand ខាងលិចខាងកើតបញ្ចូលគ្នា ស្រដៀងគ្នា។ ធ្វើអញ្ចឹងដែរ។ គេខ្លាចគម្លាតខ្លាំង អញ្ចឹងគេមានកញ្ចប់សម្រាប់ជួយគ្នាឲ្យកើនឡើង។ អត់មានបាត់បង់ទៅណាទេ។ អញ្ចឹងបានថាអ្នកដែលនិយាយហ្នឹង ខ្ញុំតាមមិនទាន់។ សរសើរគាត់ដែរ អ្នកជ្រុលមួយចំនួនតូចគាត់ក្រឡុកឡើងវិល។ រឿងនេះខ្ញុំពន្យល់ CLMV ហ្នឹងជាយន្តការរបស់អាស៊ាន AMEC អាស៊ានដូចគ្នាទេ ១០ ប្រទេសយើងចូល បន្តិចទៀតថែម Timor-Leste មួយទៀត។ ឥឡូវគាត់ជាអ្នកសង្កេតការ សង្ឃឹមថាឆ្នាំក្រោយអាចចូលបាន ឬមួយក្នុងពេលឆាប់ៗ អញ្ចឹងអាស៊ាននឹងឡើង ១១ ។ សួរថាប្រទេសទាំងអស់បាត់អធិបតេយ្យភាពឬទេ? កាន់តែរឹងមាំរៀងៗ ខ្លួន។ CLMV នេះគ្មានអ្វីគ្រោះថ្នាក់ វាមិនខុសអំពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ CLV DTA ទេ … ២៥ ឆ្នាំហើយមិនបាត់ទៅណាទេ ប៉ុន្តែដើម្បីកុំឲ្យវាសៅហ្មងអារឿងកំប៉ិកកំប៉ុកនៅមន្ទិលហ្មងសៅហ្នឹង។ ជាពិសេស អ្នកមួយចំនួនដែលស្រែកនៅក្រៅប្រទេសនោះ “ជយោដួលហើយ ប៉ុន្តែខ្លួនឯងកំពុងបាត់គ្រាប់នៅសល់តែកាំភ្លើង។

កាលមុនយករឿងហ្នឹងដុតប្រជាពលរដ្ឋដែលបងប្អូនភាគច្រើននៅក្នុងចំណោមអ្នកដែលបារម្ភមិនទាន់ទុកចិត្តពីរឿង DTA នេះ។ បងប្អូនមាន ៣ ក្រុម។ ក្រុមទី ១ គឺអ្នកមិនទាន់ទុកចិត្ត DTA CLV ក្រុមទី ២ អ្នកទុកចិត្តឲ្យចូលរួម ក្រុមទី ៣ អត់ជឿ។ អញ្ចឹងនៅក្នុងចំណោមក្រុមទី១ ហ្នឹង មានអ្នកបំផុសជាប្រចាំ។ ដាវអ្នកឯងយកមកចាក់ ដើម្បីឲ្យអ្នកផ្សេងៗបារម្ភរហូត។ ឥឡូវហ្នឹងអ្នកឯងអស់ដាវហ្នឹងហើយ។ អញ្ចឹងទៅជប់លាង ផឹកចុះ Soju ហ្នឹង ប៉ុន្តែប្រហែលប្រយ័ត្នក្រោយ​ពីអបអរសាទរ គេថាផឹកកើតទុក្ខ ព្រោះអត់គ្រាប់ដើម្បីបាញ់រាជរដ្ឋាភិបាល។ អស់គ្រាប់ដើម្បីចាក់បំផុសប្រជាជនឲ្យព្រួយបារម្ភ។ ឥឡូវប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទូទាំងប្រទេសមូលគ្នា ឯកភាពគ្នា។ ឥឡូវកុំឲ្យវាហ្មងសៅអារឿង DTA ហ្នឹង តែរួមគ្នាទៅអភិវឌ្ឍខ្លួនឯងរួមជាមួយនឹងដៃគូផ្សេងៗតែធ្វើតាមលទ្ធភាពធ្វើទៅបានទៅ។ ឥឡូវអស់កង្វល់ ខ្មែររួមគ្នា ឯកភាពគ្នា អស់រឿងតូចតាចហ្នឹង អញ្ចឹងគឺឯកភាពគ្នា …។

(២៥) ប្រទេសណាក៏មានសិទ្ធិនៅក្នុងការដកពីគម្រោង CLV ដែរ គ្រាន់តែជូនដំណឹងទៅភាគីផ្សេងទៀតតាមមធ្យោបាយការទូត ៦ ខែមុន

ឥឡូវខំបង្វិលមក CLMV ហើយអ្នកខ្លះថាយើងដកចេញពី CLV នេះត្រូវបង់លុយឲ្យគេរាប់ពាន់លាន។ អត់មានទេ។ ខ្ញុំមើលម្សិលមិញ មានម្នាក់ចេញមក ដាក់បទកម្សត់តាម TikTok។ ខ្ញុំមើលចង់ស្រក់ទឹកភ្នែក គ្រាន់តែឮបទ ប៉ុន្តែអ្វីដែលគាត់និយាយគឺ រដ្ឋាភិបាលមិនហ៊ានដកពី CLV ទេ ត្រូវតែបង់លុយ សងលុយគេ។ តាម MOU ប្រ​ទេស ៣នេះ អ្នកណាក៏មានសិទ្ធិនៅក្នុងការដក(បេក្ខភាព) គ្រាន់តែជូនដំណឹងទៅភាគីផ្សេងទៀតតាមមធ្យោបាយការទូត ៦ខែមុន។ ថ្ងៃ ២០ (កញ្ញា កន្លងមក)នេះ យើងបានជូនដំណឹង ហើយក្រសួងការបរទេសបានជូនដំណឹងទៅវៀតណាមនិងឡាវ។ ក្រសួងការបរទេសបានឲ្យដឹងថា កម្ពុជាសម្រេចដោយយល់ថា ២៥ ឆ្នាំបានអភិវឌ្ឍច្រើន ហើយគិតថាយើងអាចធ្វើរៀងខ្លួន។ យើងបញ្ចប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ ដោយគ្មានជំពាក់អ្នកណាមួយរៀលទេ។ ជាសិទ្ធិរបស់យើង អញ្ចឹងបងប្អូនអត់មានសិទ្ធិជំពាក់អ្នកណាទេ។

សម្តេចតេជោលោកបង្ហោះថ្ងៃមុន​ ប្រហែលជាគេច្រឡំរឿងលុបដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច។ សម្បទានសេដ្ឋកិច្ចនេះយើងមានច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ ច្បាប់ការងារ ដែលត្រូវពង្រឹងខ្លាំងទៀត។ ប៉ុន្តែមិនប្រកាន់ថាប្រទេសណាជាប្រ​ទេសណាទេ ដីនៅជាដីខ្មែរ សិទ្ធិអ្នកឯងចូលបង់វិភាគទាន បង្កើតការងារ តែគ្មានសិទ្ធិយកទៅណាទេ។ អង្គការអន្តរជាតិពិភពលោក យើងមិនរើសអើងទេ មិនថាក្រុមហ៊ុននេះរបស់វៀតណាម របស់ចិន របស់អាមេរិករបស់អី យើងមានកុងត្រាមួយ។ យើងអនុវត្តធានាអធិបតេយ្យភាពតាមអនុវត្តច្បាប់ខ្មែរ គ្មានយកច្បាប់ប្រទេសណា​យកមកដាក់ទេ។ យើងពង្រឹងកិច្ចការទាំងអស់នេះ។ ប្រហែលរឿងហ្នឹងគេយកមកថា អារឿងសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទៅជារឿងដកចេញពី CLV កិច្ចសហប្រតិបត្តិរវាងប្រទេសនិងប្រទេស។ ក្របខណ្ឌទាំងមូលនៅតែធ្វើ អត់មានថយទេ។ វាមិនអាចប្រទេសមួយមិនអាចប្រទាក់ក្រឡាជាមួយអ្នកជិតខាង ឬបិទប្រទេសទេ … យើងមិនអាចបិទរបងប្រទេសទេ។ ប្រជាពលរដ្ឋយើងរស់នៅព្រំដែន មិនអាចមិនឲ្យប្រជាពលរដ្ឋយើងមានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាង លក់របស់បន្តិចបន្តួចទៅវិញទៅមកនោះទេ។

អ្វីជាគោលការណ៍ច្បាប់ប្រទេសនីមួយៗត្រូវតែគោរព អធិបតេយ្យភាពប្រទេសនីមួយៗ ត្រូវតែគោរព។ ប្រទេសជិតខាងចូលមកក្នុងស្រុក ត្រូវតែគោរពច្បាប់យើង។ យើងចូលទៅប្រទេសគេគោរពច្បាប់គេ។ កិច្ចព្រមព្រៀងផ្សេងៗ គេគ្មានកាត់ទេ។ វាមិនខុសកម្ពុជា ជាមួយនឹងថៃ កម្ពុជាជាមួយនឹងសិង្ហបុរី កម្ពុជាជាមួយនឹងម៉ាឡេស៊ីទេ។ ប្រទេសទាំងអស់នោះក៏មានកិច្ចការដូចគ្នា។ ប្រទេសខ្លះក៏គេមានបញ្ហាព្រំដែន ម៉ាឡេស៊ី និងថៃក៏ដូចគ្នា នៅតែទំនាក់ទំនងធ្វើការជាមួយគ្នា។ អញ្ចឹងបើមានការសួរថា បើដកចេញពី DTA ហ្នឹងយើងផ្តាច់ទំនាក់ទំនងទាំងអស់ជាមួយនឹងវៀតណាម និងឡាវឬ? ថាអត់ទេ។ ក្របខណ្ឌនិស្សិតរបស់យើង ១ ពាន់នាក់ជាងរៀននៅវៀតណាមរាល់ថ្ងៃទាំងទាហាន ទាំងស៊ីវិល វៀតណាមក៏រៀននៅយើង ឡាវក៏រៀននៅយើង ថ្ងៃនេះទទួលសញ្ញាបត្រយើងក៏មាននិស្សិតនៅឡាវដែរ។ យើងក៏មាននិស្សិតនៅសិង្ហបុរី។ សិង្ហបុរីក៏បញ្ជូននិស្សិតមករៀននៅយើង។ វាអត់មានអីខុសទេ …។

យើងបារម្ភទំនាក់ទំនងប្រទេសដូចតែបងប្អូនយើងអញ្ចឹង។ សួរថាយើងម្នាក់ៗ ប្រាកដទេថាមិត្តភក្តិយើងស្មោះជាមួយយើង? បងប្អូនយើងបង្កើតស្មោះជាមួយនឹងយើងគ្រប់កាលៈទេសៈ ? អត់ទេ។ មែនទេ? ខ្ញុំមិនមែនថានិយាយអញ្ចឹងចាក់ចុចឲ្យបែកគ្នាទេណា ពេលខ្លះក៏មានដែរ ប៉ុន្តែសួរថាតើត្រូវខ្លាចឈប់ទំនាក់ទំនងជាមួយគាត់ទេ។ វាអត់សំខាន់គេគិតយ៉ាងម៉េចរឿងរបស់គេ ប៉ុន្តែសំខាន់រឿងខ្លួនយើង យើងរស់ខ្លួនឯង យើងខ្លាំងខ្លួនឯងគេចង់គិតយ៉ាងម៉េចរឿងរបស់គេប៉ុន្តែ យើងនៅតែជាយើង។

កម្ពុជាដូចគ្នា។ រឿងទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗលើសកលលោក គេគិតអីរឿងរបស់គេ។ ល្ងាច​មិញ ប្រទេសជាច្រើននៅលើពិភពលោក ក្នុងមួយអាទិត្យចង់ ១០ ទៅ ២០ ប្រទេសហើយ សូមឲ្យយើងគាំទ្រជំហរគេនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ គាំទ្រគំនិតផ្តួចផ្តើមគេ។ រឿងគេចង់ឲ្យយើងគាំទ្ររឿងរបស់គេ ប៉ុន្តែយើងមើលបើវាផ្ទុយពីគោលនយោបាយរបស់យើងៗ មិនគាំទ្រ។ តែបើគោលជំហរត្រូវជាមួយយើង យើងគាំទ្រ។ ហ្នឹងជាសិទ្ធិរបស់យើងទៅវិញទៅមក។ អញ្ចឹង យើងត្រូវតែទំនាក់ទំនងសំខាន់ពង្រឹងខ្លួនឯង ច្បាស់ខ្លួនឯង ហើយផ្តើមចេញធំបំផុតគឺសាមគ្គីឯកភាពជាតិ មិនត្រូវឲ្យមានការបែកបាក់ មានលើសខ្វះយោគយល់គ្នា សាមគ្គីគ្នា តទៅទៀត នេះគឺជាកិច្ចការសំខាន់។ ការបញ្ចេញមតិខ្វែងគំនិតគ្នារឿងមួយតែកុំឈានទៅដល់ការធ្វើសកម្មភាពនាំឲ្យបែកបាក់ អស្ថេរភាព បញ្ហាផ្សេងៗ វាអត់សប្បាយទេ។

កាលពីថ្ងៃ ១៧ សីហា ឪពុកម្តាយហៅកូនចេញពីរោងចក្រទៅផ្ទះសិនប្រយ័ត្នថ្ងៃ ១៨ មើលទៅដឹងថាមិនស្រួលឃើញមកសុទ្ធតែគ្រាប់បែក សុទ្ធតែអីព្យាយាមដាច់ខាតស៊ូស្លាប់អីអញ្ចេះអញ្ចុះ។ កូនអើយមកផ្ទះសិន។ មិនខ្វះទេ។ ជាពិសេសចាស់ៗ ដែលគាត់ធ្លាប់ឆ្លងកាត់ មកសិនមកកូនអើយ ការងាររកបានក្រោយទេ ប៉ុន្តែអត់ស្រួលទេ។ អញ្ចឹងកុំឲ្យភាពភ័យខ្លាចបែបនេះកើតឡើង។ ការងារទាំងអស់នេះខ្ញុំធ្លាប់លើក ហើយខ្ញុំសុំប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ធ្វើការស្រាវជ្រាវពិចារណាវាយតម្លៃឲ្យបានច្បាស់។ កាលមុនថា ប្តីប្រពន្ធគេឈ្លោះគ្នា ក៏ហ្វេនៗឈ្លោះគ្នាដែរ។ ដួង ឆាយទៅ ជួនកាល ជីងចក់ ទៅ។ យូរៗ ចាប់ផ្តើមទាំងប្តីប្រពន្ធហ្វេនៗ ទៅជល់គ្នា រវាងអ្នកលក់កញ្ចក់ ហើយទិញកញ្ចក់ រវាងអីអញ្ចឹងទៅ។

(២៦) Gumball 3000 ទៅដល់ម៉ាឡេស៊ីហើយ មិនគួរបើនៅតតាំងគ្នាតាមបណ្តាញសង្គមទៀតទេ

យើងបញ្ចេញមតិចុះ ប៉ុន្តែកុំទៅដល់ឈ្លោះគ្នា។ យូរៗ ឃើញថាហ្វេនៗឈ្លោះគ្នាគ្រប់ប្រធានបទ វាវិលមុខដែរណា។ ខ្ញុំមិនចេញមតិរឿងអីទេ ប៉ុន្តែពេលខ្លះទស្សនៈវាខុសគ្នា។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថាវាចប់ឆាប់ៗ រឿង gumball ស្អីនេះ។ មិនទាន់ចប់ទេ។ ខ្ញុំមិនដឹង ខ្ញុំមិនបានតាមដាន ខ្ញុំឃើញតែទៅមក gumball បរទេសគេជិះឡានមក។ គេទៅបាត់ទៀតហើយ។ ខ្មែរនៅតតាំងគ្នាចុះឡើង។ ខ្ញុំថាវាអត់ចាំបាច់។ ថ្ងៃ ៣០ កញ្ញានេះ ខ្ញុំទៅជួបជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុន ជីបម៉ុង យកថវិកាជាង ៤០ ម៉ឺនដុល្លារ ដែលយកពី gumball ហ្នឹងដើម្បីប្រគល់ឲ្យពេទ្យកុមារអង្គរ។ រឿងនេះខ្ញុំសុំបញ្ជាក់បន្តិច គ្មានអ្នកណាមានចិត្តមើលងាយបុព្វបុរសរបស់យើងទេ ហើយបងប្អូនដែលបញ្ចេញមតិ កង្វល់ការរៀបចំលើសលស់ជាទស្សនៈរបស់គាត់ ព្រោះគាត់កង្វល់ពីរឿងថាធ្វើអញ្ចឹងវាមិនសម។ រឿងប៉ុណ្ណឹង បញ្ចេញមតិទៅ ហើយកុំបាច់តតាំងគ្នាទៅវិញទៅមកធ្វើអី? រឿង gumball គេមកតែ ២ ថ្ងៃទេ តែនៅកម្ពុជា ២ អាទិត្យក្រោយមិនទាន់ចប់។

រឿងនេះវាអញ្ចេះ។ ៣ខែ ៤ខែមុន ខ្ញុំជួបជាមួយនឹងវិស័យទេសចរណ៍ ជជែកជាមួយខាងក្រុមហ៊ុន tour អីហ្នឹង ថាធ្វើម៉េច ហើយដោះស្រាយបញ្ហាអ្វីខ្លះ? តើព្រឹត្តិការណ៍អ្វីខ្លះដែលយើងធ្វើកាលឆ្នាំទៅ។ ឯកឧត្តម សុខ សូកេន ធ្វើបានច្រើន រៀបចំកម្មវិធីសៅលីង ផងអីផង។ កម្មវិធីសៅលីងនេះឃើញមិនទាក់ទាញកម្មវិធី ទាក់ទាញតែព្រះសង្ឃមួយអង្គហ្វេនៗ ច្រើនជានារី។ ប៉ុន្តែជាអកុសល លោកដូចជាគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍។ អញ្ចឹងគាត់ក៏បានប្រាប់ថាសម្តេចមានកម្មវិធីមួយប្រហែលជាខែប៉ុន្មាននេះ​មានមួយ។ កម្មវិធីហ្នឹងគេធ្វើ ២៥ ឆ្នាំហើយនៅប្រទេសអឺរ៉ុប ហើយលើកនេះគេមកអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ កម្មវិធីហ្នឹងគេប្រើប្រាស់ឡាន ប៉ុន្តែវាមិនមែនរឿងឡានហ្នឹងទេ គឺរឿងមនុស្សមើលកម្មវិធី ដែលយើងរាល់ដងផ្សាយពាណិជ្ជកម្មនៅក្រៅវាតិចពេក អញ្ចឹងថាឲ្យសម្តេចស្នើក្រសួងពាក់ព័ន្ធយើងធ្វើម៉េចអាចទាញបាន គេមកហើយគេជិះកាត់ហ្នឹងបន្តិចទៅ។ អញ្ចឹងក៏រៀបចំទៅ។

ពេលដែលគាត់លើកយោបល់គាត់អត់ស្គាល់ឡានហ្នឹងស្អីទេ។ គាត់មិនដឹងអាឡានហ្នឹងម៉ាកអីទេ។ គាត់ដឹងថាអាកម្មវិធីហ្នឹងរាល់ឆ្នាំ គេចាប់អារម្មណ៍នៅអឺរ៉ុបនៅអីហ្នឹង មនុស្សមើលច្រើន មើលនៅកន្លែងមួយហើយមិនច្រើនទេ ប៉ុន្តែមនុស្សតាម។ អញ្ចឹងវិស័យទេសចរណ៍មកក៏បានប្រគល់ភារកិច្ចឲ្យក្រសួងទេសចរណ៍។ ឯកឧត្តម សុខ សូកេន មកទេ? រៀបចំធ្វើ។ ការរៀបចំនេះឆ្លងកាត់ ៥ប្រទេស។ សំនួរទី១ ថា យើងមានជំរើសឲ្យគេកាត់ទៅហើយយើងមិនបាច់ធ្វើអី សម្រួលចរាចរណ៍ឲ្យគេទៅផុតទៅ។ ប៉ុន្តែខាងវិស័យទេសចរណ៍ថាសម្តេចឱកាសដើម្បីជួយផ្សព្វផ្សាយខ្លះពីកម្ពុជា ព្រោះឥឡូវហ្នឹងគេគិតថាកម្ពុជាអសន្តិសុខណាស់។ បើអ្នកទ្រើសៗអញ្ចឹងគាត់ហ៊ានមកស្រុកយើងស្រួល។ បើបានដេកមួយយប់ទៀតកាន់តែល្អ។ គាត់ហ៊ានដើរ។ ក្នុងការរៀបនេះ ទីមួយសូមអរគុណដល់ក្រុមហ៊ុន ជីប ម៉ុង ដែលគាត់រៀបចំ, ក្រសួងពាក់ព័ន្ធមានក្រសួងទេសចរណ៍, ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ, សាលារាជធានីខេត្តសៀមរាប, អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ, ស្នងការនគរបាល, ឡានសឺរ៉ែន អមអីផ្សេងៗ, ប្រជាពលរដ្ឋយើងចូលរួម។

ការរៀបឡាននៅមុខអង្គរនេះ សួរថាធ្វើម៉េច? តើប៉ះពាល់ទេ? ចរចាគ្នាតតាំងខ្លាំងណាស់។ តាមពិតខាងពិធីរបស់គេ Guinness ចង់បំបែកឯកគ្គទកម្ម​​កុំអោយវាទៅហើយផុត។ បងប្អូនលើកយោបល់ថាគួរតែមានស្អីចងចាំអាហ្នឹងនៅកម្ពុជា Guinness world record គួរតែធ្វើនៅទីណា។ ក៏សម្រេចថាផ្សព្វផ្សាយអង្គរ។ តែរៀបចំយ៉ាងម៉េច? រៀបចំរូបមន្តច្រើនណាស់។ អ្នក lobby ទាំងខាងបរទេសចង់រៀបប៉ុន្មានរយគ្រឿងហ្នឹងនៅផ្លូវមុខអង្គរតែម្ដង តែក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ ក្រសួងយើងទាំងអស់ ដាច់ខាតមិនឱ្យធ្វើអញ្ចឹងទេ។ អញ្ចឹងបានមានតែ៩ឡាននៅខាងមុខ ក្រៅពីហ្នឹងរុញទៅកៀនទាំងអស់។ គេចង់បានដាក់ប៉ុន្មានរយគ្រឿងនៅខាងមុខ។ អត់ទេប្រសាទអង្គរវត្តមិនអាចជា Background ទេ តែដើម្បីឱ្យវាភ្ជាប់រៀបបន្តិចទៅបាន៩ឡាន។ អ្នករៀបចំគេចង់បានដាក់អាហ្នឹងឱ្យច្រើន ដើម្បីគេមើលឡាន។

ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ លោកជំទាវ ភឿង សកុណា គាត់តតាំង។ វិស័យមួយចំនួនអ្នករៀបចំក៏បានគិត តែទីបំផុតគឺចេញរូបមន្តហ្នឹង។ ផ្សេងទៀតរុញចេញទៅចំហៀងទាំងអស់។ គេរាប់១៨០គ្រឿងដើម្បីបំបែកឯកគ្គទកម្ម តែយើងមិនដាក់ទេ ​ខំសម្របសម្រួល។ យើងគិតណាស់មិនមែនថាអ្នករៀបមិនគិតពីតម្លៃទេ។ ឡានហាមមិនឱ្យចូលតំបន់អង្គរ ៤០០គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ហាមមិ​នឱ្យរោទ៍ម៉ាស៊ីន ហ៊ានតែរោទ៍ដេញចេញ។ អត់ដឹងអ្នកឯងមានមកពីណាទេ។ គេគោរព។ ខ្ញុំមិនកាន់ជើងទេ តែត្រូវឱ្យតម្លៃនៃការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់អ្នកពាក់ព័ន្ធ ធ្វើដើម្បីបុព្វហេតុលើកស្ទួយផ្សព្វផ្សាយកម្ពុជា។ មិនមានគំនិតអាក្រក់នោះទេ។ ខ្ញុំសូមកោតសរសើរដល់អ្នកពាក់ព័ន្ធ ឯកឧត្តម សុខ សូកេន នៅទីនេះ ធ្វើការច្រើនជាងគេខាងទេសចរណ៍។ គេសួរថាបើធ្វើការច្រើនជាងគេម៉េចក៏ត្រូវធ្វើការផ្លាស់ប្តូរ។ រឿងការដឹកនាំជាការគ្រប់គ្រង ខ្ញុំជាប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល ពេលខ្លះយើងត្រូវសាកអ្នកកាន់ចង្កូតដូរគ្នា ដើម្បីបង្កើនល្បឿន។ សួរថាមួយឆ្នាំនេះអត់ធ្វើ? ធ្វើច្រើន រៀបចំពិធីច្រើនណាស់ សួរអ្នកសៀមរាបទៅ។ មួយឆ្នាំនេះគ្រាន់តែប្រជុំនៅសៀមរាបមិនតិចទេ។ ទោះបីជាទេសចរមិនឡើង ប៉ុន្តែកិច្ចប្រជុំរុញទៅទីនោះ​ទាំងអស់ … ការគ្រប់គ្រងយើងដូរឱ្យសាកល្បងរុញទៅជាក្រុមតែមួយទេ។ ក្រុមអាណត្តិទី៧ ប្រឹងប្រែងទាំងអស់គ្នា មិនល្អឥតខ្ចោះទេ គ្មានអីធ្វើមួយថ្ងៃបាននោះទេ។ យើងចង់បាន តែមិនដូចចិត្ត។ យើងត្រូវតែពុះពាររុញតទៅទៀត។

ឯកឧត្តម សុខ សូកេន ត្រូវជំរុញក្រសួងអធិការកិច្ច … ឯកឧត្តម ហួត ហាក់ រុញមួយឆ្នាំនៅទីនោះក៏មកទីនេះដើម្បីផ្លាស់ប្ដូរបទពិសោធន៍តទៅទៀត ក្រុមតែមួយទេ។ បងប្អូនរៀនគ្រប់គ្រង។ យើងត្រូវមិនងាប់ក្រឡា យើងដាក់ ល្អហើយ ប៉ុន្តែយើងចង់សាកល្បងក្រែងលោបានផលល្អជាងហ្នឹង។ ប៉ុន្តែ រឿង Gumball 3000 នេះគឺបងប្អូនភាគច្រើនអត់ដឹងថា ទម្រាំតែបានរៀបចំប៉ុននេះ ត្រូវចរចាគ្នារាប់សិបម៉ោងប្រជុំ ទម្រាំតែបានចូល។ ខាង Guinness ចង់ថាឱ្យឃើញឡានទាំងអស់ទើបគេរាប់។ ថាអត់បានទេ។ អង្គរត្រូវតែជាគេ sector over intention … កន្លែងហ្នឹងពីមុនមានចំណតរថយន្ត។ ទើបរើទេ។ ខ្ញុំចាំកាលពីក្មេងចុះទៅចំណតរថយន្ត គេចតតាក់ស៊ីពេញ។ តែយើងរើចេញ​។ យើងសុំឱ្យតែ ៩ឡានគត់។ ក្រៅពីហ្នឹងរុញទៅកៀនទាំងអស់។ អត់ឱ្យមកប៉ះនៅខាងមុខទេ។ ចូលទៅឆ្វេង/ស្ដាំ កុំឱ្យមកបាំង។ ទេសចរថត បាយ័នក្លោងទ្វារជ័យ​ អាហ្នឹងរឿងមួយជាដើមហេតុនៃការរៀបចំ បានប្រមូលថវិកាដើម្បី …។

គេនៅ ២យប់។ បរទេសស្លៀកក្បិន។ ខ្ញុំសរសើរគាត់ចេះស្លៀកកើត។ គាត់ស្រលាញ់ខ្មែរ​។ អ្នកខ្លះអត់ដែលស្គាល់ខ្មែរសោះ។ អ្នកខ្លះគិតថាឆ្លងព្រំដែនមកស្រុកខ្មែរអត់មានអីទាំងអស់។ តែចូលមកដល់កម្ពុជាឃើញមានអគារខ្ពស់ មានអូតែលផ្កាយ៥ មានកន្លែងស្ថិរភាព មានវប្បធម៌ល្អ។ Ishow speed គេមកកម្ពុជាបាន ៣០លាន views ថ្ងៃមុនលួចមកចូលផ្សារ។ ខ្ញុំម្ដងម្កាលលួចទៅដែរ។ ប៉ុន្តែមនុស្សម្នាក់ហ្នឹងគេស្គាល់។ បងប្អូនម្ខាងទៀតដែលបញ្ចេញកង្វល់ គាត់ក៏មានការព្រួយបារម្ភដែរ។ ទឹកមួយកែវដូចគ្នា គ្រាន់តែខ្លះមើលមួយកែវពេញ អ្នកខ្លះមើលពាក់កណ្ដាល ប៉ុន្តែវានៅតែក្នុងកែវ។ ចាំបាច់ឈ្លោះគ្នារឿងទឹកកន្លះកែវហ្នឹងធ្វើអី។ ខ្ញុំថាគួរបញ្ចប់ទៅសមរភូមិតាមរលកធាតុអាកាស តាមហ្វេសប៊ុក។ អ្វីដែលយើងមើលទឡ្ហីករណ៍មានបងប្អូនទាំងសងខាង ប៉ុន្តែបើយើងមើលចង់ចាញ់ឈ្នះរៀងៗខ្លួន បារម្ភថាគម្លាតរឿងឡានបើកមកមុខប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ ថាយកអង្គរយកអី មានការកង្វល់ … ជាគំនិតរបស់អ្នកថតអ្នកធ្វើនោះ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់រឿងប៉ុណ្ណឹងគ្មានអ្វីអាក្រក់នោះទេ។ រៀបចំ កាត់បន្ថយណាស់ទម្រាំបានប៉ុណ្ណឹង។ តែនៅមិនទាន់អស់។ បងប្អូនដែលព្រួយបារម្ភក៏បញ្ចេញកង្វល់អំពីការប៉ះពាល់ទាំងឡាយ។

អប្សារា​ពេលសំដែងជានិមិត្តរូប មិនអាចទៅសំពះដូចធម្មតាទេ ប៉ុន្តែដល់ពេលគាត់ចប់ ក្នុងនាមជាបុគ្គល គាត់ដូរខោអាវមិនទាន់ គាត់ទៅសំដែងការទន់ភ្លន់ ខ្ញុំថាកុំប្រកាន់។ សូម្បីតែទៅសំដែងក្នុងពេលការអប្សារារាំចប់ក៏គេសំពះដែរ មកឈរតម្រង់ជួរសំពះដូចតែគ្នាហ្នឹង មិនមែនជាការសំពះឱនលំទោនទេ។ ជាការគោរពភាពទន់ភ្លន់។ ទស្សនៈយល់ខុសគ្នា។ ខ្ញុំយល់បងប្អូនព្រួយបារម្ភ មិនមែនថាបងប្អូនអាក្រក់ទេ។ ឥឡូវការពិចារណាទៅថ្ងៃក្រោយ តែឥឡូវមើលរឿងធំនៅកន្លែងនេះ។ តើយកចាញ់ឈ្នះនៅលើរឿងហ្នឹងទេ។ គេជិះឡានទៅដល់ម៉ាឡេស៊ីបាត់ យើងនៅតតាំងធ្វើអីទៀត។ ដូចរឿងដកចេញ មិនដកចេញ CLV-DTA ជោគជ័យទៅ ប៉ុន្តែសំខាន់ខ្មែរឈប់កង្វល់រឿងហ្នឹង​រកចាញ់ឈ្នះដឹងដល់ពេលណា រួមគ្នាកសាងប្រទេសទៅ។ ​

យើងធ្វើមិនបានល្អឥតខ្ចោះ តែក៏មិនបានបាត់តម្លៃនៃវប្បធម៌ដែរ។ បរទេសមក ក៏គេគោរពយើង។ ខាងវិស័យ​ទេស​ចរណ៍ និងខាងវិស័យវប្បធម៌បានការពារ។​ បងប្អូនក៏បានបញ្ចេញមតិរួចហើយ។ យើងត្រូវយកបទពិ​សោធន៍ទៅថ្ងៃក្រោយ។ យើងប្រយ័ត្នប្រយែង នេះជាការចូលរួម។ ខ្ញុំគិតថាទាំងអស់គ្នាគួរតែសប្បាយចិត្ត។ យើងបានបញ្ចេញមតិរួចហើយ ក៏គួរតែបញ្ចប់ទៅ។ រឿងតូចៗ ហ្នឹង Gumball 3000 គេទៅបាត់ហើយ គេយកតែមួយយប់មួយថ្ងៃ។ ឯងនៅ២សប្ដាហ៍មិនទាន់ចប់ផង។ ឥឡូវទៅជាសង្គ្រាមរាលដាលដល់ហ្វេន។ ខ្ញុំថាចប់ទៅចូលភ្ជុំបិណ្ឌហើយ។ ​មិនចាំបាច់ចាញ់ឈ្នះរឿង CLV-DTA ទៀតទេ ធ្វើម៉េចអោយអភិវឌ្ឍខេត្តទាំង៤។ ទៅលេងខេត្តនៅព្រំដែនរបស់យើង ធ្វើផ្លូវបន្ថែមទៀត តាមព្រំដែន រុញឱ្យដល់កន្ទុយនាគ ដើម្បីយើងបានដោះមីនអោយអស់ អោយដីជិតហ្នឹងដាក់ទុនបង្កើតទៅសំខាន់ជាង។ ខ្ញុំមកពីខេត្តទាំង៤នោះ រៀនហើយ ខ្ញុំត្រឡប់ទៅទៅធ្វើការនៅទីនោះ ជាកិច្ចការធំ។ ជួនកាលរឿងមិនគួរឈ្លោះក៏ឈ្លោះដែរ។ បញ្ចេញមតិខ្វែងគ្នាចុះ ប៉ុន្តែកុំយកមកតតាំងគ្នាវាអត់ចំណេញ។ គេទៅបាត់ហើយ។ ការរៀបចំនេះ ក៏បានឆ្លើយតប។ វាមានចំណុចខ្វះខាត ទស្សនៈមិនយល់គ្នាខ្លះ យើងគោរពគ្នាទៅ ​ផលរួមរបស់យើង។ ខ្ញុំមិនដឹងមានប្រធានបទអីទៀតទេតាមហ្វេសប៊ុក។ បន្តិចៗ ឃើញគេបាញ់មក ប្រធានបទរសើប។ ឥឡូវដូចលែងសូវមានអ្នក ប្ដី-ប្រពន្ធ តតាំងគ្នា ហ្វេនអីឈ្លោះគ្នា។ ចូលភ្ជុំបិណ្ឌហើយដើរលេងទាំងអស់គ្នា រួមគ្នាសប្បាយ​ សាមគ្គីឯកភាពជាតិ។ ខ្ញុំសុំបិទរង្វង់ក្រចកវិញ …។

[ចប់សេចក្ដីអធិប្បាយ៤]

ក្នុងនាមរា​ជរដ្ឋាភិបាល និង ក្នុងនាមខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំសូមសម្តែងនូវអំណរ​សាទរចំពោះលទ្ធផលដ៏ត្រចះត្រចង់ ដែលប្អូនៗជ័យលាភីទាំងអស់ទទួលបានក្នុងថ្ងៃនេះ និង សូមថ្លែងអំណរគុណដល់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា, គណៈគ្រប់គ្រង, មន្ត្រីរាជការ បុគ្គលិក, សាស្ត្រាចារ្យជាតិ និង អន្តរជាតិ និង ដៃគូសហប្រតិបត្តិការនានា ដែលបានខិតខំប្រឹងប្រែងបំពេញភារកិច្ច និង ផ្តល់នូវការគាំទ្រនានា ឈានដល់ការសម្រេចបានលទ្ធផលជាទីមោទនៈ ។

ជាទីបញ្ចប់, ខ្ញុំសូមប្រសិទ្ធពរជ័យសិរីសួស្តី ជ័យមង្គល វិបុលសុខ មហាប្រសើរ ជូន ឯកឧត្តម លោកជំទាវ, លោក លោកស្រី ភ្ញៀវកិត្តិយសជាតិ-អន្តរជាតិ ព្រមទាំងប្អូនៗជ័យលាភី និងព្រះតេជគុណ សូមបានប្រកបដោយពុទ្ធពរ និង ពរទាំងប្រាំប្រការ អាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ និង បដិភាណ កុំបីឃ្លៀងឃ្លាត ។ សូមអរគុណ!

ថ្ងៃនេះ សូមប្រគេនសាមណៈ និស្សិត ជ័យលាភីសរុប ៣ ៥៣០ អង្គ/នាក់ ម្នាក់ៗថរិកា៥ម៉ឺនរៀល និងប​ន្ថែមជូននិស្សិត​មានពិការភាពមួយនាក់ថវិកា១លានរៀលផងដែរ, សាស្ត្រាចារ្យ បុគ្គលិកសិក្សា ៨៣៥នាក់ ម្នាក់ៗថវិកា០ម៉ឺនរៀល, សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច ថវិកា១០លានរៀល, ក្រុមគ្រូរពេទ្យប្រចាំអង្គពិធីថវិកា៣លានរៀល៕

CMF: 15 August, 2024

(១៣) អរិយធម៌និងវប្បធម៌ ប្រែប្រួលឡើងចុះ អាស្រ័យលើកម្លាំងជាតិ

​… ដោយសារយើងយល់ថា (ចាំបាច់ត្រូវមានវិធាន)ឯកភាពគ្នាហើយ ទើបបានអញ្ជើញមកចូលវគ្គនេះ។ យើងនិយាយពីអាចារ្យអាចារិនី គឺយើងនិយាយពីការការពារអភិរក្សវប្បធម៌ដ៏រុងរឿងរបស់ជាតិ។ នៅក្នុងសុន្ទរកថារបស់ខ្ញុំ … យើងក៏ឃើញថាអរិយធម៌របស់ជាតិ វប្បធម៌របស់ជាតិ មានការឡើងចុះ អាស្រ័យទៅលើកម្លាំងរបស់ជាតិ។ វប្បធម៌ អរិយធម៌សម័យរុងរឿង យើងខ្លាំង យើងផ្សព្វផ្សាយទៅប្រទេសជិតខាង។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលបែកបាក់ យើងក៏ធ្លាក់ថយ។ មិនមែនធ្លាក់ចុះដោយការដែលប្រជាពលរដ្ឋដែលកាប់សម្លាប់គ្នាដោយសារសង្គ្រាម ដោយសារបាត់បង់ទឹកដី ពឹងខាងលិចពឹងខាងកើត ពឹងខាងជើងពឹងខាងត្បូង រហូតលើកពីកន្លែងមួយទៅនគរមួយកន្លែងទៀតប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវប្បធម៌សាសនារបស់យើងក៏ខុសគ្នា។ ចំណុចនេះគឺជាកិច្ចការសំខាន់ដែលយើងត្រូវឯកភាពគ្នាលើកិច្ចការរួមមួយ គឺថែរក្សាវប្បធម៌ ប្រពីណី ពង្រឹងនូវអត្តសញ្ញាណជាតិ ដោយត្រូវធានាឱ្យ​បាននូវសុខសន្តិភាព ស្ថិរភាពនិងការឯកភាពជាតិ កុំឱ្យមានការវាយប្រហារគ្នា …។

(១៤) មូលហេតុចម្បងនៃការបាត់ទឹកដី បាត់អធិបតេយ្យភាព គឺការឈ្លោះគ្នាហ្នឹងឯង

ប្រហែលជាអង្គពិធីទាំងមូលក៏បានដឹង អំពីប្រធានបទដែលធ្វើឱ្យយើងឈានដល់ការប្រឈមមុខគ្នា … ខ្ញុំតាមមើលក្នុងបណ្ដាញហ្វេសប៊ុក និងបណ្ដាញតេឡេក្រាម ឃើញថាប្រជាជនយើងកំពុងតែប្រឈមមុខដាក់គ្នា។ ដោយសារហេតុអី? មិនមានអ្នកណាមកធ្វើអីសោះ គ្មានជាតិណាមកពាក់ព័ន្ធពីក្រោយទេ ប៉ុន្តែយើងគិតពីរឿងខ្លាចរហូតប្រឈមនឹងបែកបាក់គ្នា។ ៥០០ឆ្នាំនៃការបែកបាក់(កន្លងមក) គឺដោយសារផ្ទៃក្នុងខ្មែរគ្នាយើង។ យើងទើបតែមានសន្តិភាពពីឆ្នាំ ១៩៩៨ ទេ។ ខ្មែរឈប់វាយគ្នា ឈប់ចែកទឹកដីគ្នា។ ខ្ញុំសុំមានចំណាប់អារម្មណ៍បន្តិចអំពីប្រធានបទក្ដៅដែលធ្វើឱ្យមានមន្ទិលសង្ស័យគ្នា។ រឿងនេះ បើជាយើងមិនមានការយោគយល់គ្នា ឯកភាពគ្នាទេ វានឹងអាចឈានទៅដល់ជម្លោះតាមដានកង់ប្រវត្តិសាស្ត្រ។ បងប្អូនខ្លះគិតថាតិចលោប្រវត្តិសាស្ត្រមកវិញ បាត់ទឹកដី បាត់អធិបតេយ្យភាព។ ប៉ុន្តែ មូលហេតុនៃការបាត់ទឹកដី បាត់អធិបតេយ្យភាព គឺដោយសារតែយើងចេះតែឈ្លោះគ្នាហ្នឹងឯងជាមូលហេតុចម្បង។​ បើយើងនៅរួមគ្នា យើងនៅឯកភាពគ្នា មានអីនិយាយគ្នា ​មិនមានអំពើហិង្សា និងការប្រឈមដាក់គ្នាទេ។ ខ្ញុំមើលក្នុងក្រុមតេឡេក្រាម គ្រាន់តែជជែកគ្នាហ្នឹង ក៏ឃើញថាបើសិនជាជួបគ្នាខាងក្រៅប្រហែលជាកាប់គ្នាហើយ។ សូមថែរក្សាក្រមសីលធម៌និងការយោគយល់គ្នា​។ មតិខុសគ្នា ការបញ្ចេញមតិទស្សនៈមិនដូចគ្នា មិនជាថ្វីទេ​ (ព្រោះ)រឿងនេះពាក់ព័ន្ធជាតិនិងទឹកដី …។

(១៥) មិនថាមន្ត្រីរាជការ មិនថារាស្ត្រ មិនថាអាចារ្យអាចារិនី សុទ្ធតែជាអ្នកព្រួយបារម្ភអំពីជាតិ

អម្បាញ់មិញ ឯកឧត្តម ចាយ បូរិន ក៏បានប្រកាសគាំទ្រនិងផ្តល់ការ​ជឿទុកចិត្តលើរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុ​ងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម ឬ CLV DTA។ ខ្ញុំសូមអរគុណចំពោះបងប្អូន។ នេះជាកង្វល់ទាំងអស់គ្នា មិនថាអ្នកស្រប ឬអ្នកមិនស្រប គឺសុទ្ធតែខ្មែរដូចគ្នា។ យើងព្រួយបារម្ភអំពីការបាត់បង់ទឹកដីនិងអធិបតេយ្យភាពដូចគ្នា ក្នុងនោះក៏មានខ្ញុំមួយដែរ។ មិនថាអ្នកនៅលើ(វេទិកា)នេះ មិនថាអ្នកនៅក្រោមនោះ មិនថាមន្ត្រីរាជការ មិនថាក្នុងវិស័យណា មិនថាអាចារ្យ អាចារិនី សុទ្ធជាអ្នកព្រួយបារម្ភអំពីជាតិ។ ជាតិមានប្រជាជាជន ទឹក ដី វប្បធម៌ អរិយធម៌ និងខ្លួនជាអ្នកចូលរួមផ្ទាល់​។ ខំរៀនធ្វើអី ខំប្រតិបត្តិធ្វើអីបើគង់តែបាត់បង់ដដែលនោះ។ មានអាចារ្យមកពីខេត្តទាំង ៤ទេ ស្ទឹងត្រែង ក្រចេះ រតនគីរី មណ្ឌលគិរី? មកច្រើន។ ខំរៀនធ្វើអី បើចុងក្រោយថាខេត្តហ្នឹងត្រូវឱ្យទៅគេ ហើយដាក់វប្បធម៌គេនោះ។ ខ្ញុំជឿជាថាអាចារ្យមករៀននៅទីនេះក៏ដើម្បីទៅពង្រឹងនិងថែរក្សាវប្បធម៌ទឹកដី និងអធិបតេយ្យជាតិដែរ។​ នៅគ្រប់កន្លែងទាំងអស់មិនមែនតែខេត្ត៤ទេ គ្រប់ខេត្តរាជធានីទាំងអស់ វាជាកង្វល់រួមរបស់ជាតិរបស់យើង កង្វល់របស់ប្រជាជនរបស់យើង។ ការកង្វល់នេះមានទស្សនៈខុសគ្នាពីរឿងកិច្ចព្រមព្រៀងដែលមានរយៈពេល ២៥ឆ្នាំហើយ។

ថ្ងៃនេះខ្ញុំសូមមិនពន្យល់អត្ថន័យទេ ព្រោះសម្តេចតេជោ លោកបានពន្យល់ ២ ឬ៣ដងហើយ។ ខ្ញុំក៏ធ្លាប់ចេញនៅថ្ងៃទី ២ សីហាដែរ។ លោកជំទាវ ចម និមល ក៏បានពន្យល់និងដាក់ឯកសារមកទាំងអស់។ ថ្ងៃមុន បញ្ចេញទៅខ្លះនិងមានឯកសារណាមួយនោះ ខ្ញុំសួរថាម៉េចមិនបញ្ចេញ? គាត់សួរទៅបច្ចេកទេសៗ ថា បើបញ្ចេញទៅវាខ្វះ។ ឱ្យបញ្ចេញទៅទៀតគ្មានអ្វីលាក់ទេ។ យើងបកស្រាយ។ អត់មានអីលាក់លៀមទេ។ ដើម្បីបង្ហាញតម្លាភាពជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។ យើងទៅលាក់លៀមធ្វើស្អី? អ្វីដែលនៅលើដីវាជាក់ស្តែង។ បើសិនជាលើដីនេះប្រាកដជាបាត់អធិបតេយ្យភាព គេមករាប់លាននាក់ទៅហើយ យើងទៅលាក់ឯកសារធ្វើស្អី។ ថ្ងៃមុនអ្នកណាសួរ? ហើយអ្នកសួរហ្នឹងក៏យកទៅមើល។ ឥឡូវដូចអត់មានស្អីទេ។ យើងមានឯកសារទាំងអស់ ហើយបើសិនជាក្នុងនោះមានបង្កប់(អ្វីអំពីអធិបតេយ្យភាព) ដល់ម៉ោងថ្មើរនេះ មិនមែនអ្នកវិភាគ អ្នកស្រាវជ្រាវ អ្នកដែលមានកង្វល់មិនលើកយកជ្រុងហ្នឹងមក(បកស្រាយ)ទេ។ តែវាអត់មានស្អីដែលថាជាកង្វល់ ត្បិតស្អីក៏ចេញចូលតាមច្បាប់។

(១៦) ទោះបី ដីមានតែខ្មែរ បើគ្រប់គ្រងដោយភាគីខុសគ្នា មានប្រដាប់អាវុធវាយគ្នា ក៏ជាការបែកបាក់ជាតិ

ជនបរទេសនៅក្នុងតំបន់ហ្នឹង ចេញចូលស្រុកខ្មែរត្រូវធ្វើតាមច្បាប់ដែលបានឯកភាពគ្នា ត្រូវសុំលិខិតឆ្លងកាត់ធ្វើដំណើរ ចូលមកបានប៉ុន្មានថ្ងៃ ហើយត្រូវចេញទៅវិញ? វាមិនខុសពីកន្លែងផ្សេងទេ។ សួរថា ចុះ ២០ឆ្នាំទៀត (នឹងមានការប្រែប្រួលដូចម្តេច?)។ បន្តិចទៀតខ្ញុំនឹងពន្យល់។ ប៉ុន្តែ ក្រែងលោវាមិនបាន ២០ឆ្នាំ វាមិនមែនរឿងខេត្ត ៤ ហ្នឹង តែវាជារឿងបែកបាក់ជាតិនេះ។ ការបាត់បង់គឺជាការភ័យព្រួយ ប៉ុន្តែការដែលបាត់បង់និងភ័យព្រួយគឺការបែកបាក់សាមគ្គីជាតិ។ នេះហើយជាកត្តាដែលធ្វើឱ្យមានការបាត់បង់។ រវល់តែវាយគ្នា រវល់តែរត់ទៅជ្រកតាមព្រំដែន រត់ជ្រកតាមតំបន់នេះនោះ បង្កើតជាតំបន់នេះតំបន់នោះ នេះហើយបែកបាក់ឯកភាពជាតិនោះ។ ទោះបី​ជាដីមានតែខ្មែរក៏ដោយ បើគ្រប់គ្រងដោយខ្មែរភាគីខុសគ្នា ប្រដាប់អាវុធវាយគ្នា ក៏បែកបាក់ជាតិដែរ។ ឃើញទេជំនាន់យើងមានសង្គ្រាមផ្ទៃក្នុង? នៅក្នុងប្រទេស ព្រំដែនប្រទេសជិតខាងអត់មានអ្នកណាទេ តែខ្មែរខ្លួនឯងអ្នកគ្រប់គ្រងតំបន់ខុសគ្នា។ ខ្មែរក្រហមគ្រប់គ្រងប៉ៃលិនទៅ រដ្ឋកម្ពុជាគ្រប់គ្រង ៨០%ទៅ។ សួរថា ឯកភាពជាតិទេ? នៅតែទឹកដីខ្មែរ ប៉ុន្តែខ្មែរចែកដីគ្នាគ្រប់គ្រង។ ហ្នឹងហើយដែលធ្វើឱ្យខ្មែរខ្សោយ …។

(១៧) អាចារ្យអាចារិនី មករៀនដើម្បីចូលរួមថែរក្សាតម្លៃវប្បធម៌ជាអត្តសញ្ញាណខ្មែរ

អញ្ចឹងថ្ងៃនេះ ខ្ញុំសូមពន្យល់ជូនបងប្អូនដែលមានកង្វល់។ ការកង្វល់អំពីទឹកដី អំពីជាតិ ជាកាតព្វកិច្ចមនុស្សគ្រប់គ្នា មិនថាមន្ត្រីរាជការ មិនថាប្រជាពលរដ្ឋសាមញ្ញ មិនថាអ្នកមាននិន្នាការណាទេ ជាកាតព្វកិច្ច និងជាសិទ្ធិបងប្អូន។ អាចារ្យ អាចារិនី ខំមករៀននៅទីនេះ ដើម្បីចូលរួមថែរក្សាតម្លៃវប្បធម៌របស់យើងឱ្យជាអត្តសញ្ញាណខ្មែរ។ បើយើងមិនគិតពីតម្លៃខ្មែរ ថ្ងៃក្រោយ យើង(មុខជា) Copy របស់អ្នកផ្សេងមករៀងៗខ្លួន ស្រឡាយកាត់ ក៏មិនអីដែរ មិនចាំបាច់មករៀនធ្វើអី។ (តែដែលមករៀននេះ)គឺសុទ្ធតែចង់បាននិងថែរក្សានូវតម្លៃ អត្តសញ្ញាណពិតប្រាកដមួយរបស់ខ្មែរ។ ចេញទៅធ្វើពិធីជាមួយគ្នា ជាមួយសាសន៍គេ យើងអាចនិយាយបានថា ទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរធ្វើអញ្ចឹង។ ដូចខ្ញុំឧស្សាហ៍និយាយរឿងអាវកងទ័ព។ ឯកសណ្ឋានកងទ័ពខ្មែរយើង ល្អមិនល្អយើងពាក់របស់យើង កុំឱ្យចេញទៅក្រៅ គេសួរម៉េចបានមេទ័ពអ្នកឯងពាក់អាវខ្ញុំ? ហេតុអីបានជាទំនៀមទម្លាប់អ្នកឯងធ្វើពិធីហ្នឹងយករបស់ខ្ញុំ។ ដល់ទៅយើងជជែកថាជារបស់យើង គេថាគេមានឯកសាររបស់គេ។ ការឯកភាពជាតិ ការរួមគ្នាពង្រឹងអត្តសញ្ញាណជាតិ និងថែរក្សាអ្វីដែលជាផលប្រយោជន៍ជាតិខ្មែរ គឺជាការចាំបាច់ដែលកូនខ្មែរគ្រប់ជំនាន់ត្រូវតែធ្វើ ត្រូវរួមគ្នាថែរក្សា ស្ថិរភាព សន្តិភាព ឯកភាពជាតិ កុំឱ្យមានការបែកបាក់ ព្រោះអាហ្នឹងហើយជាមូលដ្ឋាននៃការបែកបាក់បាត់សាច់ មិនមែនបាត់តែទឹកដីទេ បាត់ទាំងមនុស្ស ស្លាប់ រត់ភៀសខ្លួនទៅក្រៅដោយសារសង្គ្រាម បាត់ទាំងសម្បត្តិវប្បធម៌យើង។

(១៨) ដើម្បីកុំឱ្យកង្វល់ក្លាយជាការពិត ត្រូវរួមគ្នាថែរក្សានិងអភិវឌ្ឍអធិបតេយ្យភាព ធ្វើឱ្យប្រជាជនរីកចម្រើន

ថ្ងៃ ២២(សីហា)នេះ ខ្ញុំនឹងទទួលរូបសំណាក់ដែលគេលួចយកទៅលក់ពេលដែលប្រទេសយើងវាយប្រហារគ្នា។ ឥឡូវគេយកពីញូយ៉កមកអោយវិញ។ ដូនតាយើងក៏ត្រូវគេពុះចែកគ្នា កាប់យកទៅលក់ដែរ ពេលដែលយើងបែកបាក់។ ថ្ងៃនេះរឿង CLV-DTA ចាញ់ឈ្នះអីយ៉ាងម៉េច បន្តិចទៀតខ្ញុំនឹងពន្យល់។ អ្វីដែលសំខាន់ គឺធ្វើអីក៏ដោយកុំឱ្យមានការបែកបាក់សាមគ្គីជាតិ។ ការបញ្ចេញទស្សនៈត្រូវមានក្របខណ្ឌ កុំឱ្យឈានទៅដល់ការប្រើហិង្សា កាប់ចាក់គ្នា ធ្វើឱ្យមានការបែកបាក់។ ខ្ញុំនឹងបង្ហាញថា តែមានផ្ទុះហើយ មិនមែនចប់ត្រឹមពេលឈប់វាយគ្នានោះទេ។ នៅប្រទេសបង់ក្លាដេស នៅអង់គ្លេស រាល់ថ្ងៃនេះ រឿងក្តៅឈប់ហើយ ប៉ុន្តែនៅសងសឹកគ្នាទៅវិញទៅមក ​មិនទាន់ចប់ទេ។ យើងត្រូវរួមគ្នាបញ្ចេញមតិ បញ្ចេញកង្វល់ តែយើងត្រូវធ្វើម៉េច ដើម្បីកុំឱ្យកង្វល់របស់យើងក្លាយទៅជាការពិត។ ការខ្លាចបាត់ទឹកដី ការបាត់អធិបតេយ្យភាព ជាកង្វល់របស់យើង។ ពីអតីតកាលយើងធ្លាប់ជួបហើយ តែយើងការពារឱ្យបាន។ ឥឡូវ បងប្អូនមានកង្វល់ពីអនាគតកាល។ អញ្ចឹងដើម្បីកុំឱ្យកង្វល់នេះក្លាយទៅជាការពិត យើងត្រូវរួមគ្នាថែរក្សា និងអភិវឌ្ឍអធិបតេយ្យភាព ទឹកដីគ្រប់កន្លែង ធ្វើឱ្យប្រជាជនរីកចម្រើន ជាពិសេសនៅខេត្តភាគឦសាន ដើម្បីកុំឱ្យកង្វល់យើងក្លាយទៅជាការពិត និងផ្ទុយទៅវិញ ពង្រឹងខ្មែរយើងឱ្យកាន់តែខ្លាំងនៅទីនោះ តាមរយៈការថែរក្សានូវសាមគ្គី ឯកភាពជាតិ …។

(១៩) រាជរដ្ឋាភិបាលដាក់វិធានការអាទិភាព៥ និងគោលនយោបាយអាទិភាព៦ តបនឹងបំណងប្រាថ្នាប្រជាពលរដ្ឋ

ខ្ញុំបានតាមដានស្តាប់ប្រជាពលរដ្ឋ។ អ្នកខ្លះដែលមានកង្វល់/ការព្រួយបារម្ភ។ ទោះបីជាមានការបកស្រាយយ៉ាងណា គឺមានការស្នើសុំឱ្យរដ្ឋាភិបាលដកខ្លួនពី CLV-DTA បើមិនអញ្ចឹងទេ បានន័យថា រដ្ឋាភិបាលមិនស្ដាប់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ខ្ញុំសូមជម្រាបជូនបងប្អូនឱ្យជ្រាបថា រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងរយៈពេល ៤០ឆ្នាំនេះធ្វើអ្វីៗ គឺឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីត្រូវការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់។ នៅក្នុងអាណត្តិទី៧ នេះ ក្នុងមួយឆ្នាំដំបូង រដ្ឋាភិបាលបានដាក់ចេញវិធានការអាទិភាព ៥ចំណុច គោលនយោបាយអាទិភាព ៦ចំណុច ដើម្បីឆ្លើយនឹង(បំណងប្រាថ្នា)ប្រជាពលរដ្ឋ។ តើប្រជាពលរដ្ឋចង់បានអី? គាត់ចង់បានថាពេលឈឺ មានប្រព័ន្ធសុខាភិបាលល្អ (ទី១)។ បើអ្នកក្រ គាត់(មិន)មានសមត្ថភាពអាច(ចេញថ្លៃព្យាបាល) រដ្ឋអាចជួយស្អីៗអញ្ចឹង … ទី២ ចង់បានឱកាសរៀនសូត្រ (ទី៣)ចង់បានឱកាសការងារ (ទី៤)ចង់រស់នៅក្នុងភូមិឃុំមានសុវត្ថិភាព កុំឱ្យមានក្មេងកាប់ចាក់ គ្រឿងញៀន។ មែនទេ អាចារ្យ អាចារិនី? មុននឹងដាក់ចេញគោលនយោបាយ យើងបានធ្វើប្រជាមតិ/ស្ទង់មតិមើលថា​ ស្អីដែលជាកង្វល់អាទិភាពរបស់ប្រជាជន។

ខ្ញុំប្រកាសគោលនយោបាយទាំងនោះ។ ជាលទ្ធផល យើងកំពុងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ឧទាហរណ៍សិស្សអាហារូបករណ៍ ១,៥ លាននាក់។ យើងពង្រីកគោលនយោបាយគាំពារសង្គម។ ថ្ងៃមុន សូម្បីតែស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ ដែលជាពិរុទ្ធជន ក៏យើងឱ្យកម្មវិធីឧបត្ថម្ភសាច់ប្រាក់សម្រាប់មាតានិងទារកដែរ។ ខ្ញុំដាក់ចេញនូវវិធានការក្ដៅ រឿងបិទអាជ្ញាបណ្ណល្បែងស៊ីសង។ ថ្ងៃមុន មានចេញមកទៀត។ អាជ្ញាបណ្ណផ្សងសំ​ណាងនៅមូលដ្ឋានតូច … ខ្ញុំឱ្យបិទ និងស្រាវជ្រាវថាមានប៉ុន្មានពាន់កន្លែង។ បិទ(ទាំងអស់)។ ពិតណាស់ បិទមិនទាន់ជិតទេ ប៉ុន្តែគោលនយោបាយរបស់យើងគឺឈប់ចេញអាជ្ញាបណ្ណ។ ការសុំបន្ថែមយកប៉ុស្ដិ៍នោះ ខ្ញុំអត់បន្ថែមឱ្យទៀតទេ។ ប៉ុស្ដិ៍ ១ឆ្នាំ ត្រូវសុំម្ដង។ ខ្ញុំអត់បន្ថែមឱ្យទៀតទេ ព្រោះគ្មានអ្វីត្រូវបើកឡូតូនៅតាមក្រោមផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋទេ។ បើថា ឡើងផ្សារ ១ម៉ឺនរៀល យក ១ម៉ឺនរៀលទិញម្ហូបឆ្ងាញ់បន្តិចមកផ្ទះ កុំមករវល់ចាក់ សល់ពាក់កណ្ដាលទៅវិញ ប្ដីសួរថា ម៉េចក៏ម្ហូបមិនសូវឆ្ងាញ់? អស់ ៥ពាន់រៀល ចូលទៅកន្លែងចាក់តាមផ្លូវ។

យើងបានដាក់វិធានការស្តីពីក្មេងទំនើង … ថ្ងៃមុន បានផ្ដល់គោលការណ៍ថា បើសិនជាគាត់ស្រលាញ់ម៉ូតូពេក ជិះតែកង់មួយ យើងយកម៉ូតូមកទុកឱ្យគាត់ ៣ខែទៅ។ ខ្ញុំធ្លាប់ប្រជុំច្រើនដង ខ្ញុំបានណែនាំថា រកវិធានការអីដើម្បីឱ្យគាត់រាង។ មិនមែនចង់ធ្វើបាបគាត់ទេ តែចង់ការពារគាត់។ កន្លងទៅ មានវិធានការរដ្ឋបាលមួយចំនួន។ ប៉ូលីសយើងយកមក គាត់ជួយកាត់សក់ free ឱ្យអញ្ចឹងទៅ។ ប៉ុន្តែគាត់មិនរាងចាលទេ។ (អញ្ចឹង មានតែ)ដោះកង់ម៉ូតូឱ្យវិញ។ ឥឡូវធ្វើម៉េច បើគាត់នៅតែបង្ហោះ អត់រាងចាលសោះ។ សាកទុកម៉ូតូ ៣ខែ។ បើគាត់អត់ម៉ូតូ អត់មានអីបង្ហោះទេ។ ៣ខែនេះ កាត់បន្ថយហានិភ័យ ដែលគាត់ជិះបុកគេ ឬដួលបាក់ដៃបាក់ជើង។ យើងរកវិធានដោះស្រាយ ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋទាមទារ។ ខ្ញុំមើល Facebook រាល់ថ្ងៃ។ ការដោះស្រាយបញ្ហាមានទំនាស់ដីធ្លីកន្លែងណា ខ្ញុំ screenshot បាញ់ឲ្យចៅហ្វាយខេត្តដោះ។ យើងមិនមែនមិនស្ដាប់ប្រជាពលរដ្ឋទេ។ រឿងហ្នឹងវាមិនទាន់អស់ តែយើងខំប្រឹងដោះ។

ឧទាហរណ៍ នៅបូរីអូរស្វាយ កាលពីម្សិលម្ង៉ៃ ខ្ញុំបញ្ជូនតំណាងពិសេសរបស់ខ្ញុំ ឯកឧត្ដម ប៉ាន់ខែម ប៊ុនថន ទៅធ្វើការជាមួយប្រជាពលរដ្ឋនៅលើដីក្រុមហ៊ុន។ យើងបានទៅប្រាប់ថា គ្មានគម្រោងក្នុងការដេញប្រជាពលរដ្ឋទៅណាទេ។ ស្រាប់តែអាស៊ីសេរីទៅសម្ភាសន៍ចេញព័ត៌មានមួយថា រដ្ឋនឹងដេញប្រជាពលរដ្ឋ។ ខ្ញុំឆ្ងល់ក៏សួរថា “ថន! ឲ្យទៅធ្វើ ១ខែជាងហើយ ក្រែងប្រជាពលរដ្ឋគាត់យល់ហើយអី?”។ យើងពិនិត្យឡើងវិញការចុះបញ្ជីដីផ្សេងៗ ដើម្បីយើងសម្រេចយ៉ាងណា។ ស្រាប់តែបង្ហោះថាហ្នឹងទឹកភ្នែកទៀតហើយ។ ដល់ទៅម្សិលមិញ បានឃើញប្រជាជនគាត់ចេញមកប្រតិកម្ម។ អ្នកកាសែតអាស៊ីសេរីហ្នឹងមិនដែលទាំងចូលភូមិហ្នឹងផង ហើយយកបញ្ហាទៅចុះ(ផ្សាយ)។ ប្រជាពលរដ្ឋចេញមកប្រាប់ថារឿងពិតវាអញ្ចេះទេ …។

(២០) នាយករដ្ឋមន្រ្តីស្ដាប់ប្រជាពលរដ្ឋ ជួយមើលសូម្បីរឿងតូចតាចបើមានចន្លោះប្រហោង

ថ្ងៃមុន រឿងចតឡាននៅខេត្តកណ្ដាល … មានឡានធំមួយ។ ឃើញផ្លូវទំនេរ គាត់ចតបាំងផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋ ៣-៤នាក់។ និយាយគ្នាមិនត្រូវ ចូល Facebook។ ខ្ញុំដាក់សារឲ្យទៅ បង (គួច) ចំរើន។ ព្រឹកឡើងដោះបាន។ ស្រុះស្រួលគ្នា។ សួរថា នាយករដ្ឋមន្រ្តីចាំបាច់ទៅមើលរឿងតូចតាចហ្នឹងធ្វើអី ទុកឲ្យខេត្តទៅ។ មិនមែនថាខេត្តមិនធ្វើទេ គាត់ខំប្រឹង ប៉ុន្តែមានចន្លោះប្រហោងខ្លះ ខ្ញុំត្រូវតែធ្វើ ព្រោះស្ដាប់ប្រជាពលរដ្ឋ។ សម្ដេចតេជោក៏លោកធ្វើអញ្ចឹង​ដែរ។ ជួនកាលគាត់ប្រាប់ថា តាំងពីមាន Facebook មក អ្នកស្នើសុំឲ្យគាត់ជួយ គាត់ជួយបានទាំងអស់ លើកលែងតែមួយគឺជួយរកប្រពន្ធឲ្យ។ រឿងហ្នឹងមិនបានទេ។ សិទ្ធិគេ។ មិនអាចចាប់បង្ខំ (ដូច)កាលគាត់ អាពត ការឲ្យ ដោយបង្ខំ មិនមានជម្រើស។ ឥឡូវគេរើសខ្លួនគេ។ មិនបានទេ រឿងការឲ្យហ្នឹង។ ធ្លាប់មានកូនទាហានមួយ។ មិនមែនខ្ញុំទេ ឯកឧត្ដម ហ៊ីង ប៊ុនហៀង។ ពេលដែលស្រឡាញ់គ្នា មកប្រាប់គាត់ថា “ប៉ាអើយ! ការឲ្យខ្ញុំទៅ បើមិនអញ្ចឹងទេរន្ទះបាញ់ហើយ”។ ការបានមួយឆ្នាំកន្លះ មកប្រាប់ “ប៉ាអើយ! បើខ្ញុំមិនលែងគ្នាទេ រន្ទះបាញ់ហើយ”។ ទីបំ​ផុត ធ្វើមេអណ្ដើកខុសទៀត។ ទុកឲ្យគេចិត្តនឹងចិត្ត សិទ្ធិសេរីភាព គេត្រូវគ្នា គេសម្របសម្រួលគ្នាយ៉ាងណា …។

(២១) វិស័យធនា​គារកំពុងពិចារណាវិធានអីខ្លះដែលអាចជួយបន្ធូរសម្ពាធដល់ប្រជាពលរដ្ឋជាអតិថិជន

ថ្ងៃមុន ដើរនៅ Pub Street ដោះស្រាយរឿងមិនចាយ(លុយដុល្លារ )ចាស់។ ខ្ញុំប្រជុំជាមួយវិស័យឯកជនរហូត។ ខ្ញុំតែងតែជួបក្រៅផ្លូវការជាមួយគណៈកម្មការយន្តការរដ្ឋ តើចង់បានអីបន្ថែម? ថ្ងៃមុន ប្រជុំជាមួយខាងវិស័យធនា​គារថា ឲ្យគិតមើលតើមានវិធានអីខ្លះសម្រាប់បន្ធូរសម្ពាធដល់ប្រជាពលរដ្ឋ? ឥឡូវកំពុងឲ្យពិចារណាមើល។ យើងគិតគូរកម្រិតណាដែលយើងអាចធ្វើបាន។ យើងឃើញវិស័យឯកជនដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយហ្នឹង ព្រោះវិស័យឯកជនជាអ្នកបង្កើតការងារ។ បើគាត់មានបញ្ហាអាជីវកម្ម អាចប៉ះពាល់ដល់ការងារប្រជាពលរដ្ឋ។ ខែ១១ តែ២ខែកន្លះ ៣ខែ ក្រោយពីខ្ញុំឡើងធ្វើនាយករដ្ឋមន្រ្តី យើងមាន(វេទិកា)វិស័យឯកជន ជួបជាមួយប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល យើងផ្ដល់គោលការណ៍អនុគ្រោះច្រើនណាស់ដើម្បីឲ្យដកដង្ហើម។ ឥឡូវ ខ្ញុំកំពុងឲ្យធនាគារជាតិធ្វើការជាមួយវិស័យឯកជនដើម្បីរកវិធីជួយពួកគាត់ ជួយទៅដល់អតិថិជនរបស់គាត់តទៅទៀតដើម្បីបន្ធូរសម្ពាធនេះ …។

(២២) បានជួបផ្ទាល់ បានឮផ្ទាល់ ចូលរួមផ្ទាល់ ជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយកង្វល់ជាក់ស្ដែងជូនប្រជាជន

និយាយទៅ យើងធ្វើអីក៏មិនដែលត្រូវដែរ។ យើងដាក់គោលនយោបាយខាងលើ គេថាយើងមិនដែលចុះជួបប្រ​ជា​ពលរដ្ឋ។ ដល់ពេលចុះទៅជួប គេថាខ្ញុំសម្ដែង។ អញ្ចឹងក៏បានដែរ សុខចិត្តឲ្យថាខ្ញុំសម្ដែងចុះ តែយ៉ាងហោចណាស់ ខ្ញុំបានជួបផ្ទាល់ ខ្ញុំបានឮផ្ទាល់ ខ្ញុំអាចចូលរួមផ្ទាល់ ជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការដោះស្រាយកង្វល់ជាក់ស្ដែងជូនប្រជាជន។ ដោះ(រឿង)តូច គេថា នាយករដ្ឋមន្រ្តីមិនព្រមធ្វើគោលនយោបាយធំ ទៅមើល Pub Street ធ្វើអី ទុកឲ្យគេធ្វើ កុំទៅដណ្ដើមការងារ។ ទៅជួបជាមួយឪពុកម្ដាយនៅសាលាបឋមសិក្សាធ្វើអី ទុកឲ្យក្រសួងអប់រំធ្វើទៅ។ ខ្ញុំត្រូវតែរកឱកាសចុះទៅជួបជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ។ និយាយរួម ពាក់អាវក្រវាត់កនៅកន្លែងពិបាកណាស់។ កាលខ្ញុំនៅជើងគោក បងប្អូនអាចសួរបាន ខ្ញុំចុះ(ទៅតាមអង្គភាព)រហូតហ្នឹងឯង។ ឥឡូវទើបនឹងបានប៉ុន្មានដងនេះរាងទំនង ចេញទៅ។ សូម្បីតែឯកឧត្ដម យូ សិនឡុង ឯកឧត្ដម ជួន សុវណ្ណ អី ក៏មិនឲ្យដឹងដែរ។ អង្គរក្សការពារមិនឲ្យមាន។ ដំបូងទៅដល់ក្រចេះ ទៅមើលវិស្វកម្មធ្វើផ្លូវព្រំដែន ជួបប្រជាពលរដ្ឋនៅនោះ។ ខ្ញុំប្រាប់ថា កាលទៅសៀមរាប ខ្ញុំបានប្រកាសហើយ ថ្ងៃ១៨ សម្ពោធ។

(២៣) អាណត្តិទី១ ដាក់ចេញក្រប​ខ័ណ្ឌគោលនយោបាយ អាណត្តិទី២ ចុះមើលជាក់ស្តែង

ខ្ញុំប្រកាសហើយ។ អាណត្តិទី១ ខ្ញុំដាក់ចេញក្រប​ខ័ណ្ឌគោលនយោបាយ។ អាណត្តិទី២ ខ្ញុំចុះមើល។ ខ្ញុំចុះមែន។ ឱ្យខ្ញុំ(បាន)លេសសុំ VISA ពីប្រពន្ធខ្ញុំចុះខេត្ត។ ខ្ញុំទៅជួបជាមួយនឹងប្រជាពលរដ្ឋ អង្គុយនិយាយគ្នា។ ថ្ងៃមុន ខ្ញុំទៅខេត្តកំពង់ធំ។ ខ្ញុំទៅដល់ ខ្ញុំប្រាប់គេថា (ឱ្យ)ប្រាប់ថាខ្ញុំចៅហ្វាយស្រុកមកថ្មី។​ ចុះពីលើទូកមក ចូលផ្ទះមួយ អ៊ំៗ គាត់មក។ ខ្ញុំប្រាប់ថា ខ្ញុំចៅហ្វាយស្រុកមកថ្មី។ (អ៊ំគាត់ថា) មិនជឿទេ ខ្ញុំឃើញក្នុងទូរទស្សន៍ ខ្ញុំឃើញក្នុងទូរស័ព្ទ (ស្គាល់ហើយ)។ បែកការណ៍បាត់ហើយ។ ទៅនិយាយ និយាយអត់ព្រៀងទុក និយាយអត់រៀបមនុស្ស។ មិនមែនថាទៅហ្នឹង មានរឿងអី្វទេ មិនថាទៅឆែក ទៅចាប់កំហុសអីទេ គ្មានអ្នកណាល្អឥតខ្ចោះទេ រដ្ឋាភិបាលក៏គ្មានល្អឥតខ្ចោះ ខ្ញុំក៏មិនល្អឥតខ្ចោះ គ្មានអ្នកណាល្អឥតខ្ចោះ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់ យើងដាក់ទិសដៅ ដើម្បីឱ្យល្អឥតខ្ចោះ ដើម្បីយើងខិតខំប្រឹងប្រែងកែសម្រួលបន្តិចៗ ទៅលើការកង្វះខាតរបស់យើង។ រួមគ្នាធ្វើទៅ កុំប្រកាន់ ធ្វើដើម្បីប្រជាពលរដ្ឋទេ ហើយស្ដាប់ពីគាត់។

(២៤) អាចារ្យអាចារិនី មិនការពារតែទម្រង់ពិធីកម្មទេ តែការពារតម្លៃទំនៀមទំលាប់ផង

ខ្ញុំជួបផ្ទាល់ ខ្ញុំស្ដាប់ផ្ទាល់តាមហ្វេសប៊ុកអីហ្នឹង។ យើងដាក់វិធានការដោះស្រាយរឿងព្រលានយន្តហោះ។ យើងចេញថ្ងៃទី ១ខែកញ្ញា នេះ ដើម្បីចូលមកកុំឱ្យបង់លុយ ពិបាកតកន្ទុយ ធ្វើឱ្យលឿនដូចគេ។ ឥឡូវខាងអប្សរា កាត់បន្ថយច្រើនណាស់។ រឿងថត Pre-wedding ថតអីនេះ កាលមុនទាល់តែទៅសុំច្បាប់។ សួរហេតុផល គាត់មានហេតុផលការពាររបស់គាត់ ប៉ុន្តែក្បួនច្បាប់និងគោលការណ៍នោះ តាំងពី ១៩៩០ ជាង។ អនុវត្តចេញឆ្នាំ ២០១៧។ អញ្ចឹងឱ្យកែសម្រួល។ ឥឡូវរឿងតម្លៃយ៉ាងម៉េច ឱ្យពិនិត្យឡើងវិញ។ គ្រឹះស្ថានអង្គរ ពេលដែលភ្ញៀវទៅ​​ត្រូវទៅថតរូប យកព័ត៌មានយកអី ពាក់កាត ដើរឆែកកាតអី។ ឥឡូវឱ្យគិតទៅ រកវិធីដែលស្រួលទៅ កុំឱ្យពិបាក (ឧទា​ហរណ៍)ធ្វើកាតអីមួយពាក់ទៅ។ ទេសចរដើរទៅ កុំឱ្យពិបាក។ ឯកឧត្តម អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន បានឱ្យធ្វើហើយ។ ឥឡូវយើងអាចប្រើ QR កូដ លែងចាំបាច់ថតរូបដាក់បិតកាតអីទៀតហើយ ឱ្យវាស្រួលទាំងភ្ញៀវទេសចរ ស្រួលទាំងមន្រ្តីអប្សរា ព្រោះគាត់ក៏លំបាកដែរ គោលការណ៍ច្រើន គាត់ត្រូវតឹង។ ការពារប្រាសាទ មិនមែនការពារតែថ្មកុំឱ្យគេលួចកាត់ទេ ប៉ុន្តែការពារតម្លៃ។ អាចារ្យ អាចារិនី ដូចគ្នា។ ត្រូវទេ? មិនមែនការពារតែទម្រង់ទេ តែការពារតម្លៃនៃទំនៀមទំលាប់ពិធីកម្មរបស់យើងផងដែរ។ ត្រូវតែមានតម្លៃ។ តម្លៃនេះ បានន័យថា ធ្វើអ្វីមួយត្រូវមានអត្ថន័យច្បាស់លាស់ ផ្អែកទៅលើសាសនាព្រាហ្មណ៍ និងសាសនាព្រះពុទ្ធ។ ត្រូវតម្លៃ មិនមែនតែទម្រង់ធ្វើទៅល្អមើល រៀបឱ្យកាន់តែធំ កាន់តែល្អនោះទេ។ រៀបតូចក៏ដោយ ថវិកាតិចក៏ដោយ ឱ្យត្រូវទម្រង់ ដើម្បីថែរក្សាតម្លៃនៃវប្បធម៌ទំនៀមទំលាប់យើង។ បើថារៀបធំ ចំណាយថវិកាច្រើន តែរៀបខុសក្បួន ហ្នឹងក៏អស់តម្លៃ …។

(២៥) ប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើនលើសលប់ចង់បានការធានាថាមិនបាត់បង់ទឹកដី, មិនបាត់បង់អធិបតេយ្យភាព, អភិវឌ្ឍខេត្តទាំង៤ និងមិនចង់ឃើញខ្មែរបែកបាក់

ឥឡូវត្រឡប់មកវិញ រឿង CLV-DTA។ មានអ្នកថា យើងមិនស្ដាប់គាត់។ បងប្អូនខ្លះថា រាជរដ្ឋាភិបាលមិនស្ដាប់(ប្រជាពលរដ្ឋ)? រាជរដ្ឋាភិបាលស្ដាប់ពីកង្វល់រួមគ្នា មិនថាអ្នកគាំទ្រ មិនថាអ្នកមិនគាំទ្រ ប៉ុន្តែសួរថាតើជាប្រជាពលរដ្ឋក្រុមណា? យើងមានប្រជាពលរដ្ឋ ៣ក្រុម៖ ក្រុមទី១ គឺក្រុមអ្នកមានកង្វល់ និងសូមឱ្យដកចេញមក។ ក្រុមទី២ គឺក្រុមអ្នកដែលយល់អំពីតម្លៃហើយចង់ឱ្យអភិវឌ្ឍន៍។ ម្សិលមិញ ចេញមករាប់ម៉ឺននាក់ដែលដូរ profile (គាំទ្រ)។ ឥឡូវ យើងស្ដាប់ក្រុមណា? ទាំងពីក្រុមហ្នឹង មិនមែនជាប្រជាពលរដ្ឋឬអី? ក្រុមទី៣ គឺក្រុមស្ងាត់ស្ងៀម។ ក្រុមពីរមុននេះ គាត់បញ្ចេញមតិឆុងឆាំងដាក់គ្នា ការពារទឡ្ហីករណ៍(របស់គាត់រៀងខ្លួន)។ ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកទី៣ ដែលខ្ញុំគិតថាជាក្រុមអ្នកស្ងាត់ស្ងៀម ជាក្រុមធំ ជាក្រុមនៅកណ្ដាល។ បានន័យថា រឿង CLV-DTA រឿងមិន CLV-DTA ចេញមិនចេញ ក៏អត់ទៅ ប៉ុន្តែសំខាន់ ធានាឱ្យពួកគាត់៖ ទី១ ខេត្តទាំង៤ មិនបាត់បង់ទឹកដី, ទី២ យើងមិនបាត់បង់អធិបតេយ្យភាព, ទី៣ ធានាអភិវឌ្ឍខេត្តទាំង ៤នេះ, ទី៤ មិនចង់ឃើញខ្មែរបែកបាក់ ធ្វើឱ្យរញ៉េរញ៉ៃសង្គមជាតិ។ បើស្ទង់មតិ ប្រាកដជាអ្នកទី៣ ហ្នឹងហើយដែលមានភាគច្រើនជាងគេ។ រឿងដកមិនដក រឿងស្អីមិនស្អី រឿង ២៥ ឆ្នាំហើយវាមានទៅណា។ ទោះជាដក តែបើមានចេតនាធ្វើឱ្យបាត់ គង់តែបាត់ដដែល វាមិនមែនរឿងកិច្ចសហប្រ​តិបត្តិការហ្នឹង។

(២៦) រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវស្តាប់មតិក្រុមទី៣ ដែលជាអ្នកភាគច្រើនលើសលប់ក្នុងប្រជាជាតិកម្ពុជា

យើងចូលអាស៊ានតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៩​។ ១០ ប្រទេសហ្នឹង មិនទាន់បាត់មួយកន្លែងណាផង។ សហប្រតិបត្តិការ ៣ប្រទេស របងជាប់គ្នា យើងធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្រប់វិស័យ មិនទាន់បាត់(ដី)ឯណា មានតែបោះបង្គោលព្រំដែនបន្ថែម ដើម្បីពង្រឹងរៀងៗខ្លួន។ ខ្ញុំឃើញបទសម្ភាសន៍ដែលអ្នកនៅក្រចេះ អ្នកមណ្ឌលគិរី ថា រឿងហ្នឹងល្អសម្រាប់ខេត្តខ្ញុំ ដាច់ស្រយាលជាងគេ ចង់ឱ្យលឿនដូចគ្នា។ ស្អីក៏ដោយ ក្របខណ្ឌរបស់ជាតិ ក្របខណ្ឌរបស់តំបន់ ជប៉ុនក៏មកជួយ ស្អីក៏មកជួយ​ ធ្វើទៅ។ ខ្ញុំនៅហ្នឹង។ ខ្ញុំការពារ។ ឥឡូវរាជរដ្ឋាភិបាល សួរថា ត្រូវស្ដាប់ប្រជាពលរដ្ឋមួយណា? ស្ដាប់ក្រុមទី១ ដែលមានកង្វល់ខ្លាំង ទាមទារឱ្យដកចេញ ដែលមានសមាជិកប្រជាពលរដ្ឋមិនច្រើន។ ក្រុមទី២ មានសមាជិកច្រើន គាំទ្រឱ្យអភិវឌ្ឍ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិតំបន់ហ្នឹងបន្តទៀត​ ព្រោះគ្មានបាត់អ្វីទេ ប៉ុន្តែអាចទាញអន្តរជាតិចូលមក។​ កន្លងទៅ ទាញទាំងជប៉ុន អាល្លឺម៉ង់ ADB ចូលទៅជួយបន្ថែមនៅហ្នឹង ព្រោះថវិកាជាតិរបស់យើងមានកំណត់។ ទុកចិត្តថា រដ្ឋាភិបាលមិនធ្វើឱ្យ(បាត់ដី)ទេ។ ឬមួយ(ត្រូវគាំទ្រ)ក្រុមទី៣។ បងប្អូន(ក្រុមទី៣)ថា កុំទៅឈ្លោះគ្នារឿងប្រធានបទហ្នឹង ទោះចូលឬមិនចូល CLV-DTA សំខាន់ធានាឱ្យខ្ញុំថា ទៅមុខប្រទេសជាតិ ទឹកដីកន្លែង ៤ខេត្តហ្នឹង មិនបាត់បង់អធិបតេយ្យភាព កន្លែងហ្នឹងកាន់តែអភិវឌ្ឍ ហើយសំខាន់បំផុត កុំឱ្យមានបែកបាក់ជាតិ។ មិនថាតែនៅតំបន់ ៤ហ្នឹងទេ បើនៅទូទាំងប្រទេសរញ៉ីរញ៉ៃ ខ្ញុំពិបាករកស៊ី។ នេះគឺមតិអ្នកទី៣ ដែលខ្ញុំគិតថាជាអ្នកភាគច្រើនលើសលប់ក្នុងប្រជាជាតិកម្ពុជាយើងបច្ចុប្បន្ន។

(២៧) បើបែកបាក់បច្ចុប្បន្ន នឹងមានគ្រោះអាសន្ននាអនាគត ក្នុងពេលដែលខេត្តទាំង៤ លែងបានអភិវឌ្ឍ

ប្រជាពលរដ្ឋ ទាំងអ្នកគាំទ្រ មិនគាំទ្រគម្រោងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ មានកង្វល់តែមួយគឺអនាគត។ ឥឡូវវាអត់បាត់ទេ។ តាមខ្ញុំឮ មួយក្រុមថា ថ្ងៃក្រោយវាអាចបាត់ មួយក្រុមទៀតថា មិនជឿថាបាត់។ មានទឡ្ហីករណ៍ អំណះអំណាងរៀងៗខ្លួន។ ក្នុងនាមជារាជរដ្ឋាភិបាល អ្នកណាត្រូវ អ្នកណាខុស តើចាំបាច់តឹងសរសៃក រហូតដល់ទៅរកកាប់ចាក់គ្នាបច្ចុប្បន្ននេះ និងពេលអនាគតនោះទេ? ប្រយ័ត្នធ្វើឱ្យបែកបាក់បច្ចុប្បន្ន អនាគតវា(បាកបែក)ធូរ។ រវល់តែកាប់គ្នា បែកបាក់សាមគ្គីផ្ទៃក្នុង ខេត្តទាំង ៤ លែងអភិវឌ្ឍ លែងធ្វើផ្លូវតាមព្រំដែនទៅ។ អញ្ចឹងដែលខ្ញុំនិយាយ ការថែរក្សា (កុំឱ្យ)បែកបាក់ជាតិ គឺត្រូវថែរក្សាការឯកភាពជាតិ​​ ខ្មែរតែមួយ។ មានរឿងមួយ។ ខ្ញុំមើល clip តាមហ្វេសប៊ុក។ រឿងអាមេរិកាំង។ “ស្ដ្រីម្នាក់មានប្ដីហើយ។ គាត់ទៅជួបតារាម្នាក់។ គាត់ទៅថត ព្រោះជា idol។ ស្រលាញ់ណាស់ តាំងពីក្មេងមក។ បានជួប ថតបាន។ គាត់គ្មានបំណងអ្វីទេ។ តារានោះ ក៏គេ(គ្មានបំ​ណង​ដែរ) ប៉ុន្តែមានមិត្តភក្ដិរបស់ប្ដីម្នាក់ ទៅប្រាប់ប្ដីថា មើលមិនស្រួលហើយប្រយ័ត្នប្រពន្ធមានសាហាយ”។ ប្ដីនិងប្រ​ពន្ធឈ្លោះគ្នា វាយគ្នាដុតផ្ទះចោល។ តារានោះមិនដឹងអីផង។ យើងសង្ស័យគ្នា បែកបាក់គ្នាបាត់។ កុំយកហេតុផលនៃការសង្ស័យ ដែលមិនមានការពិតនេះគឺជាបញ្ហា។

(២៨) មិនគប្បីមានកង្វល់ ត្បិតពលរដ្ឋមានអំណាចទម្លាក់រដ្ឋាភិបាល ៥ឆ្នាំម្តង និងមានច្បាប់អន្តរជាតិជានិយាម

ឥឡូវ ដែលថាមិនត្រូវមានកង្វល់ ព្រោះ(ទី១) អំណាចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមាន ៥ឆ្នាំម្ដង។ ទៅខ្លាចស្អី? ខ្លាច ៥០ឆ្នាំស្អី បើ ៥ឆ្នាំ គេធ្វើការវិនិច្ឆ័យម្ដងហ្នឹង។ បោះឆ្នោតម្ដងហ្នឹង។​ បើប្រាកដជាបាត់មែនកន្លែងហ្នឹង បោះទម្លាក់ទៅរដ្ឋាភិបាលហ្នឹងនោះ ចាំបាច់កាប់ចាក់គ្នាធ្វើអ្វី។ រដ្ឋាភិបាល ក៏យល់ដែរ។ មិនល្ងង់ទេ។ ចង់បានប្រជាជននៅគាំទ្រ​ ៥០ឆ្នាំ ទាល់តែប្រជាពលរដ្ឋបោះឆ្នោត ១០ដង ជាប់ទាំង ១០ដង។ អញ្ចឹងត្រូវធានា។ យើងចេញទៅធានា។ តែការអភិវឌ្ឍកន្លែងនេះ រឿងទឹកដីនេះ ជាប្រធានបទធំណាស់ មិនត្រឹមតែខុសរដ្ឋធម្មនុញ្ញទេ ខុស​ពីជាតិ។ (ទី២) សម័យនេះ (មាន)ច្បាប់អន្តរជាតិ គ្មានអ្នកណាចេះតែកាត់យកទៅឱ្យទេ។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ ជំហរមួយរបស់កម្ពុជានៅលើឆាកអន្តរជាតិ គឺប្រឆាំងនឹងការបំបែករដ្ឋ។ យើងមិនគាំទ្ររាល់ការបំបែករដ្ឋអធិបតយ្យ។ អញ្ចឹងបើយើងមិនគាំទ្រការបំបែករដ្ឋនៅប្រទេសគេ តើយើងទៅធ្វើការបំបែកខេត្តនៅប្រទេសយើងទេ? យើងនឹងមិនធ្វើទេ។

(២៩) សូមក្រុមមានមតិស្រប ក្រុមមិនស្រប និងក្រុមកណ្តាល ប្រកាន់យកអភិក្រមបញ្ចេញមតិ ដែលមិនប៉ះពាល់ដល់សន្ដិសុខជាតិ និងមិនធ្វើឱ្យការបែកបាក់ឯកភាពជាតិ

សួរថា បើអញ្ចឹងដែលបងប្អូនកង្វល់/សង្ស័យ ខុសឬទេ? គាត់មានសិទ្ធសង្ស័យ មានកង្វល់ និងមន្ទិល។ ប្រជាពលរដ្ឋដែលគាំទ្រ ក៏គាត់អាចមានការមន្ទិលថា បើសិនជាដក យើងនឹងអត់អភិវឌ្ឍ។ យើងអាចនឹងបាត់ ព្រោះវាជាតំបន់ព្រៃ។ បងប្អូនដែលមានកង្វល់ ខ្លាចគេចូលមកនៅច្រើនកន្លែង បាត់អធិបតេយ្យភាព។ អញ្ចឹង កង្វល់ដូចតែគ្នា។ ឥឡូវខ្ញុំបានឆ្លើយជា​មួយនឹងប្រជាពលរដ្ឋហើយ។ វាគ្រាន់តែបញ្ជាក់នូវជំហរ តែសួរថា យើងលុបការមន្ទិលសង្ស័យបានឬទេ? ថាមិនទាន់បានទេ។ (ទី១) ទោះបីជាដក ឬមិនដកចេញពី CLV-DTA ក៏នៅតែបង្កការសង្ស័យ។ បើសិនជាយើងដកចេញពីគម្រោងនេះ ប្រជាពលរដ្ឋនឹងថា យើង(ពិតជា)មានចេតនាធ្វើអាក្រក់មែន ហើយ បើកុំតែ(ស្រែកទាន់ កុំអីធ្វើ)បាត់ទៅហើយ។ ទី២ ប្រជាពលរដ្ឋដែលគាំទ្រ នឹងសង្ស័យថា បើសិនជាដកទៅ យើងគ្មានចេតនាអភិវឌ្ឍកន្លែងហ្នឹងអោយខ្លាំង ឱ្យលឿន ទុកលំហរឱ្យគេចូលមក។ គាត់កាន់តែមានការសង្ស័យទៅទៀត។ អញ្ចឹង ទស្សនៈគាត់ដូចគ្នា គឺការថែរក្សាអធិបតេយ្យទឹកដីរបស់យើង។

អញ្ចឹងស្ដាប់ជំហរអ្នកទី៣ ក៏មិនខុសពីគាត់ដែរ។ គ្រាន់តែអ្នកទី៣ នេះ គាត់មើលអនាគតវែងឆ្ងាយ។ គាត់អត់ផ្ដោតទៅលើអ្វីដែលចំ​ពោះមុខ ដែលមិនអាចបញ្ជាក់បាន គ្រាន់តែជាកង្វល់ តែគាត់ព្រួយបារម្ភថា​ ប្រយ័ត្នកង្វល់សង្ស័យគ្នាឯង ដូច(ឧទាហរណ៍រឿង)ប្ដីប្រពន្ធ មិនទាន់ដឹងអីផង ដុតផ្ទះខ្លួនឯងចោល។ យើងត្រូវរួមគ្នាទប់រឿងនេះ។ ខ្ញុំសូមអំពាវនាវបងប្អូន ដូចខ្ញុំអំពាវនាវថ្ងៃទី២ សីហា អញ្ចឹង ទាំងអ្នកស្រប អ្នកមិនស្រប រឿងគម្រោងមួយនេះ និងអ្នកទី៣ សូមប្រកាន់នូវអភិក្រមជជែកគ្នា បញ្ចេញមតិរៀងៗខ្លួន ប៉ុន្តែកុំធ្វើសកម្មភាពណាដែលប៉ះពាល់ទៅដល់សន្ដិសុខជាតិ និងធ្វើឱ្យការបែកបាក់ឯកភាពជាតិនៅកម្ពុជា ព្រោះការធ្វើដូចហ្នឹងជាមូលដ្ឋាននៃការបែកបាក់ហើយ … បន្តិចទៀតខ្ញុំនឹងនិយាយពីបទពិសោធន៍ដែលប្រជាពលរដ្ឋលើកយោបល់នៅប្រទេសបង់ក្លាដែស និងនៅប្រទេសអង់គ្លេស។ យើងយកតែពីរប្រទេសដែលកំពុងដុតរាល់ថ្ងៃមិនទាន់ចប់នេះមកនិយាយ។ ខ្ញុំអត់និយាយពីបារាំង ដែលមានបាតុកម្មថ្ងៃមុន។ ខ្ញុំអត់និយាយពីប្រទេសផ្សេង ខ្ញុំនិយាយតែពីរប្រទេសនេះ។ តើវាយ៉ាងណា។

(៣០) សូមមានអំណត់រួមគ្នាអភិវឌ្ឍដើម្បី ២៥ ទៅ ៥០ឆ្នាំទៀត ស្រាយបានទាំងកង្វល់ទាំងមន្ទិលសង្ស័យ

បើស្ដាប់អ្នកទី១ អ្នកទី២ អ្នកទី៣ រួមគ្នា ដើម្បីដោះស្រាយនូវកង្វល់ និងការមន្ទិលសង្ស័យរបស់ពួកគាត់ គឺសុទ្ធតែផ្ដោតទៅលើអនាគតដូចគ្នា អត់មានអ្នកណាថាថ្ងៃនេះទេ។ សុទ្ធតែ ២០ឆ្នាំ ៥០ឆ្នាំ។ អញ្ចឹងហើយ យើងមានតែជំ​រុញការអភិវឌ្ឍ និងការធានាឱ្យបាននូវការអភិវឌ្ឍថា ថែរក្សាបូរណភាពទឹកដី ការថែរក្សានូវអធិបតេយ្យភាព និងជំរុញការធានាមិនឱ្យមានការបែកបាក់ជាតិ និងការបែកបាក់ឯកភាពជាតិ ដែលជាបំណងរបស់ប្រជាជនភាគច្រើនលើសលប់។ ស្ដាប់ប្រជាជនហើយ តែត្រូវស្ដាប់អ្នកដែលជាភាគច្រើនជាងគេបំផុត ទោះបីជាគាត់មិនបញ្ចេញសារមកក្តី។ ជួបប្រជាពលរដ្ឋនៅស្នួល គាត់អត់ប្រើហ្វេសប៊ុក ចូលខម្មិន ចូលអីតាម TIKTOK ទេ។ ខ្ញុំសួរគាត់ “តើអ៊ំព្រួយរឿងបាត់ទឹកដីទេ?”។ គាត់ថា គាត់អត់ព្រួយ … តើវិធីសាស្រ្តអី កុំឱ្យបាត់? មានតែរួមគ្នាឱ្យភូមិអ៊ំកាន់តែរីក។ គាត់បានប្រាប់ កាលពីគាត់មកនៅ ១០ឆ្នាំជាងមុន ផ្លូវជាតិលេខ ៧៦ ហ្នឹងមានតែប៉ុន្មានផ្ទះទេ។ ឥឡូវមានរាប់រយគ្រួសារ នៅពេញហ្នឹង។

ចុះទៅជួបប្រជាពលរដ្ឋនៅព្រំដែន យើងមិនទាន់ធ្វើផ្លូវ គាត់ចង់ឆ្លងទៅភូមិជិតខាង គាត់ចូលទៅខាងវៀតណាម ពឹងផ្លូវវៀតណាមចេញមក។ ឥឡូវគាត់ភ្ជាប់ខ្លួនឯង។ រដ្ឋចែកដីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋនៅកន្លែងហ្នឹង ធ្វើផ្ទះឱ្យអតីតយុទ្ធជននៅព្រំដែនទៀត។ យើងបន្តធ្វើតទៅទៀត។ អញ្ចឹងយើងអាចស្រាយទាំងកង្វល់ និងមន្ទិលសង្ស័យ។ កង្វល់តែមួយ ប៉ុន្តែរឿងកង្វល់នេះ វាសម្រាប់អនាគត។ អញ្ចឹងនៅតែមន្ទិល។ រឿង CLV-DTA ​នៅតែសង្ស័យពីចេតនាថា រដ្ឋាភិបាលគ្រោងយកទៅឱ្យគេ។ ដើម្បីបញ្ចប់មន្ទិលសង្ស័យ ខ្ញុំសូមអំពាវនាវឱ្យបងប្អូនមានភាពអំណត់។ យើងមិនអាចយកលទ្ធផលថ្ងៃនេះ កាប់ចាក់គ្នាឈ្នះចាញ់ថ្ងៃនេះ ដើម្បីបង្ហាញ(ពីអ្វីដែលនឹងកើតនៅ) ៥០ឆ្នាំទៀតនោះទេ។ មានតែរង់ចាំ ហើយរួមគ្នាធ្វើ អភិវឌ្ឍ ដើម្បី ២៥ឆ្នាំ ៥០ឆ្នាំទៀត កន្លែងហ្នឹងខ្មែរកាន់តែខ្លាំង មនុស្សកាន់តែច្រើន ស្រាយទាំងកង្វល់ ទាំងមន្ទិលសង្ស័យ។

(៣១) បើគណបក្សប្រជាជនដឹកនាំឲ្យបាត់បង់អធិបតេយ្យភាព និងខេត្តទាំង ៤ សូមបោះឆ្នោតទម្លាក់ចុះ មិនបាច់កាប់ចាក់គ្នាទេ

ក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាល យើងត្រូវធានាឱ្យបាននូវបែបនេះ។ អញ្ចឹងបំណង ៤ របស់ប្រជាពលរដ្ឋ បំណងទី ១ កុំឲ្យបាត់ដី ទី ២ កុំឲ្យបាត់អធិបតេយ្យ ហើយទី ៣ ជួយអភិវឌ្ឍខេត្តហ្នឹងឲ្យខ្លាំង ឲ្យខ្មែរនៅឲ្យច្រើន (ទី៤ មិនចង់ឱ្យខ្មែរ​បែកបាក់)។ យើងត្រូវធ្វើ ប៉ុន្តែមិនអាចធ្វើថ្ងៃនេះបានទាំងអស់ទេ។ គ្មានអីមកបញ្ជាក់បានទេ។ ថ្ងៃនេះយើងបញ្ជាក់ថា យើងមិនបាត់ តែនៅតែមានមន្ទិលសង្ស័យ។ យើងខំធ្វើផ្លូវព្រំដែនហើយ ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងរយៈពេល ២៥ ឆ្នាំនេះកើនពី ៤០ម៉ឺនក្នុងខេត្ត ៤ ទៅ ១លាននាក់ហើយ តែយើងមិនអាចមានប្រជាជន ២០ លានទៅនៅ ៤ ខេត្តនេះទេ ព្រោះវានឹងអស់ពីភ្នំពេញ។ នៅស្រុកខ្មែរទាំងមូលតែ ១៧ លាននាក់ទេ។ ទាល់តែរើពីកន្លែងផ្សេងទៅហ្នឹងទាំងអស់។ សូមឲ្យមានភាពអំណត់ហើយជឿជាក់ ហើយចាំមើលទាំងអស់គ្នា។ សំខាន់បំផុតកុំឲ្យបែកបាក់ផ្ទៃក្នុង។ កុំឲ្យបែកបាក់ឯកភាពជាតិគ្នា។ អញ្ចឹងដំណោះស្រាយ(ចំពោះបំណងទាំង) ៣នេះ យើងនឹងធ្វើគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលបង្ហាញឲ្យបងប្អូនឃើញ។ កុំពិបាក ក្នុង ៥ឆ្នាំបោះឆ្នោតម្តងទេ។

បើរដ្ឋាភិបាលភរនៅក្នុង ៣ចំណុចនេះ ជិតដល់បោះឆ្នោតទៅមើលទៅ បាត់កន្លែងណា បាត់អធិបតេយ្យភាពកន្លែងណា? ខ្មែរយើងក្លាយទៅជាជនជាតិភាគតិច ឬយ៉ាងម៉េចនៅខេត្ត ៤ នេះ។ បើសិនជាអញ្ចឹងមែន (ដកចេញតាមរយៈ)សន្លឹកឆ្នោតទៅ។ បើសិនជាឆ្នាំ ២០២៧-២០២៨ មិនទាន់(កើតមានដូចការព្រួយបារម្ភ)ទេ ខ្លាច(ថាពេលវេលានៅមិនទាន់មកដល់) ក្រែងលោកើតនៅ ២០៣២-២០៣៣ ពេលជិត(បោះឆ្នោត)ហ្នឹង ទៅមើលទៀតទៅ។ ៥ឆ្នាំបោះឆ្នោតទៀត។ បើថាមិនកើតទៀត តែខ្លាចថាកើតនៅឆ្នាំ ២០៥០ អញ្ចឹង ២០៣៧-២០៣៨ ទៅមើលម្តងទៀតទៅ។ បើសិនជាគណបក្សប្រជាជនដឹកនាំឲ្យបាត់បង់ដី បាត់បង់អធិបតេយ្យភាព បាត់បង់ខេត្តទាំង ៤ បោះឆ្នោតទម្លាក់ចោលទៅ នោះបាត់មន្ទិលសង្ស័យហើយ កុំកាប់ចាក់គ្នា។ ឥឡូវ វាអត់មានអី(ដូចការព្រួយពារម្ភទេ)។ កុំរវល់តែកាប់ចាក់គ្នាផ្ទៃក្នុង … កន្លែងអស់មនុស្សហ្នឹងហើយ ដែលថាវាបាត់។

(៣២) ច្បាប់អន្តរជាតិ និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ធានាអះអាងថាមិនមានការកាត់យកទឹកដីដោយស្វ័យប្រវត្តិ

ទី២ ច្បាប់អន្តរជាតិ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ គ្មានអ្នកណាចេះមកកាត់យកដោយស្វ័យប្រវត្តិនោះទេ។ ថាប្រទេសជិតខាងបង្ហោះសារថា ការចេញចូលក្នុងក្របខណ្ឌ ២៥​ ឆ្នាំនេះធ្វើដោយសេរី។ អត់ទេ។ កិច្ចព្រមព្រៀងដែលយើងបានបញ្ចេញ អនុស្សរណៈយោគយល់គ្នា គឺចេញចូលត្រូវសុំច្បាប់ទាំងអស់។ អត់ខុសពីកន្លែងផ្សេងទេ។ កាលយើងចាប់ផ្តើមឆ្នាំ ១៩៩៩ មិនទាន់មានឯកភាពគ្នាអាស៊ាន ដែលប្រទេសអាស៊ានប្រជាពលរដ្ឋចេញទៅប្រទេសជិតខាងមិនបាច់ visa ១៤ ថ្ងៃ។ ឥឡូវយើងទៅ Singapore Vietnam អី ១៤ ថ្ងៃមិនបាច់សុំ visa។ គេមកយើងដូចគ្នា។ ប៉ុន្តែសួរថាទៅនៅបានទេ? អត់បានទេ។ កាលនោះ ពេលដែលយើងធ្វើដូចមុនកិច្ចព្រមព្រៀង ការចេញចូលដូច ៣០ថ្ងៃ។ ពេលកិច្ចព្រមព្រៀងចេញមក អនុស្សរណៈហ្នឹងឆ្នាំ ២០០២ អាស៊ានចាប់ផ្តើមចរចា ២០០៦ ប៉ុន្តែអនុម័តឆ្នាំ​ ២០១២។ អញ្ចឹង ១០ ឆ្នាំ។

ពេលដែលយើងចេញការឯកភាពគ្នានោះថាប្រជាពលរដ្ឋចេញចូលសម្រួលបាន ៣០ថ្ងៃនៅឆ្នាំ ២០០២ គឺ១០ ឆ្នាំក្រោយដែលអាស៊ានបន្ថយមក ១៤ថ្ងៃ។ យើងបន្ថយសិទ្ធិនោះមកត្រឹម ១៤ថ្ងៃដែលប្រជាពលរដ្ឋវៀតណាមចូលមកយើងត្រឹមតែ ១៤ថ្ងៃ។ បើយើងមានចេតនា យើងមិនបន្ថយពី ៣០ថ្ងៃ មក ១៤ថ្ងៃទេ។ យើងបន្ថែមទៀត។ តែយើងបន្ថយមក ១៤ថ្ងៃ។ នេះគឺជាការពិតអំពីអ្វីដែលមាននៅលើដី។ ប៉ុន្តែចំណុចសំខាន់ដែលអាចធានាបច្ចុប្បន្នចំណុចទី៣ នេះ ត្រូវការពេលវេលាដើម្បីបង្ហាញ។ បងប្អូនក៏យល់គ្រប់គ្នាទាំងអ្នកគាំទ្រ និងអ្នកមិនគាំទ្រថា រឿងហ្នឹងអាចកើតមាននៅថ្ងៃអនាគត។ យើងរងចាំទាំងអស់គ្នា។ បើសិនមិនដូចការគិត ដោយសារយើងមានច្បាប់ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ៥ ឆ្នាំបោះឆ្នោតម្តង កុំកាប់ចាក់គ្នា កុំបែកបាក់។

(៣៣) ត្រូវថែរក្សាឯកភាពជាតិ សុខសន្តិភាព និងស្ថិរភាព មិនមែនសំរាប់២៥ តែរាប់ពាន់ឆ្នាំទៅមុខ

បំណងទី ៤ របស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលចង់បានចំពោះមុខ គឺមិនចង់ឃើញប្រទេសបែកបាក់ អស្ថេរភាព បែកបាក់ឯកភាពជាតិ រញ៉ីរញ៉ៃពិបាករកស៊ី ពិបាករស់នៅ។ នេះជាអ្វីដែលប្រជាពលរដ្ឋចង់បានមែនទេ? មិនមែនសម្រាប់ ២៥ ឆ្នាំទៀតទេ គឺចង់បានឥឡូវនេះ រហូតទៅដល់ ១០០០ឆ្នាំទៀត។ អញ្ចឹងត្រូវថែរក្សាឲ្យបានជាប់ជាប្រចាំ។ អ្នកសៀមរាបទើបតែសប្បាយចិត្តប៉ុន្មានថ្ងៃនេះទេ ហើយក៏មិនទាន់សប្បាយចិត្តពេញដែរ។ កាលខ្ញុំទៅលើកមុនហ្នឹង ទេសចរមកមួយថ្ងៃត្រឹម ១២០០ ទៅ ១៣០០ នាក់ រាងខ្សត់។ ឥឡូវក្នុង ២អាទិត្យនេះ (ការមកដល់ប្រចាំថ្ងៃ)ឡើងដល់ ២៤០០ ទៅ ២៦០០ នាក់។ រាងច្រើនបន្តិច។ បន្តិចទៀត ខែ high season មកដល់ នឹងឈានចូល ៥០០០ នាក់ឬ ៦០០០ នាក់ ដូចឆ្នាំមុនអញ្ចឹង។ ឆ្នាំនេះអាចកាន់តែច្រើនទៀត។ អ្នកសៀមរាបកំពុងតែសប្បាយចិត្តផង។ គាត់មិនចង់ឲ្យឃើញរូបភាពមិនល្អ នាំដល់ការលុប(ដំណើរ)លែងមកទៀតទេ។

នៅបង់ក្លាដែស តាំងពីថ្ងៃប្រាប់មានបញ្ហា គឺអាមេរិកចេញសេចក្តីណែនាំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋគេមិនត្រូវទៅប្រទេសបង់ក្លាដែសទេ។ ក្រៅពីនោះ មានប្រទេសច្រើនទៀតរួមទាំងនៅអាស៊ី មានវៀតណាម មានសិង្ហបុរី ហាមមិនឲ្យប្រជាជនទៅអង់គ្លេស។ អូស្រ្តាលី មិនឲ្យគេទៅ។ រាល់ទេសចរលុបកម្មវិធី។ នៅកម្ពុជាយើង ទើបងើបតិចៗ។ ពីខែមុន បងប្អូនកង្វល់ពីរឿងអត់ភ្ញៀវ។ ឥឡូវបើយើងមានភ្ញៀវហើយ យើងទៅធ្វើអីដេញភ្ញៀវវិញឬ? គ្មានអ្នកណាចង់មកធ្វើទេសចរណ៍នៅកន្លែងសង្រ្គាមទេ។ បងប្អូនចង់ទៅលេងនៅប្រទេសណាមួយ ឬថាទៅតែប្រជុំក៏ដោយ ស្រាប់តែឃើញរូបភាពវាយគ្នា​ ដុតពេញក្រុង ប្រហែលជាប្រពន្ធហាមមិនឲ្យទៅផងមិនដឹង ឬមួយក៏ប្តីហាមមិនឲ្យទៅផង ដោយមិនមានភាពជឿជាក់។

ចំណុចទី ៤ នេះគឺជាអ្វីដែលប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេស រួមទាំងអ្នកភាគច្រើនលើសលប់ ទាំងអ្នកមិនគាំទ្រ ឬគាំទ្រកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ជាពិសេសអ្នកមិនគាំទ្រ ក៏គាត់មិនចង់រុញសភាពការណ៍ធ្វើឲ្យបាត់បង់ស្ថេរភាព បិទកាន់តែយ៉ាប់ ពិបាករកស៊ី ពិបាករស់នៅក្នុងប្រទេស។ រឿង ២៥ឆ្នាំ ៣០ឆ្នាំទៀតជារឿងមួយ ប៉ុន្តែខ្ញុំក្រពះខ្ញុំរាល់ថ្ងៃនេះត្រូវការរស់ ខ្ញុំត្រូវការរកចំណូល។ នេះគឺជាអ្វីដែលយើងត្រូវរួមគ្នាដើម្បីថែរក្សា។ នេះហើយដែលរដ្ឋាភិបាលស្តាប់ប្រជាពលរដ្ឋ ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋច្រើនលើសលប់មិនអាចចង់ឲ្យប្រទេសខ្មែរ ជាពិសេសរាជធានីភ្នំពេញក្លាយទៅជាកន្លែងដែលមានបញ្ហានោះទេ។ ខ្ញុំជឿថាអាចារ្យ និងអាចារិនីក៏ខ្លាចអស្ថេរភាពដែរ។ ចាំទេបាតុកម្មឆ្នាំ ២០១៣។ លើក(ពិធី)ការប៉ុន្មាន? អ្នកដែលដេញថ្ងៃការ អាចារ្យអ្នកក្រុងពាលី​ដេញអត់ចំថ្ងៃសៅរ៍ថ្ងៃអាទិត្យទេព្រោះថ្ងៃហ្នឹងគេធ្វើបាតុកម្ម ខ្លាចស្ទះអត់មានភ្ញៀវទៅខាត។ វាប៉ះពាល់ទាំងអស់អាចារ្យជាច្រើន។ ដូចខ្ញុំនិយាយលេង ទើបរួចពីកូវីដ-១៩ គេបើកឲ្យការវិញ ទើបអាចារ្យគន់ មានតក់ៗ។ ឥឡូវមកបាតុកម្មទៀត អត់មានអ្នកការទៀត។ តែមានអស្ថេរភាព ទំនិញឡើងថ្លៃ ស្អីក៏ឡើងថ្លៃ ពិបាករញ៉ីរញ៉ៃពេញហ្នឹង។

(៣៤) បង់ក្លាដែសឈានចូលដំណាក់កាលសងសឹកនឹងគ្នា បាតុកម្មនៅអង់គ្លេសកើតហិង្សាពេញទីក្រុងឡុងដ្រ៍

បងប្អូនខ្លះ ជាពិសេសយុវជនមួយចំនួន ឃើញស្ថានភាពនៅបង់ក្លាដែសគិតថា កម្ពុជាត្រូវតែធ្វើអញ្ចឹង។ ខ្ញុំសូមជម្រាបថាតើបង់ក្លាដែសហ្នឹងយ៉ាងម៉េច។ ចាប់ផ្តើមពីបាតុកម្មអហិង្សា ប៉ុន្តែឈានទៅដល់បាតុកម្មហិង្សា ស្លាប់ជាង ៥០០នាក់ របួសរាប់ពាន់នាក់ ឈានទៅដល់ការដុតអគារ វាយអគារ ប្លន់លួចរបស់ពីហាង រកស៊ីអីអត់កើតទេ ឈានទៅដល់ការផ្តួលរលំរដ្ឋាភិបាល។ ដំបូងចាប់ផ្តើមពីការទារដកកូតា ក្រោយមកទារប្តូររដ្ឋាភិបាល ហើយយកអ្នកនយោបាយម្នាក់ជិះយន្តហោះពីក្រៅប្រទេសមកដឹកនាំ។ ប៉ុន្តែបញ្ហាប្រឈមវាមិនមែនចប់ត្រឹមប្តូររដ្ឋាភិបាលទេ។ សូមមើលរាល់ថ្ងៃនេះ នៅវាយគ្នាមិនទាន់ចប់។ ដោយសារអី? រាល់ថ្ងៃនេះ ចាប់ផ្តើម​សង​សឹក។ គ្រាន់តែខ្ញុំឲ្យមើល ១០ឬ១១ ថ្ងៃក្រោយពីចប់ហ្នឹង អ្នករបួសនិងស្លាប់ អ្នកខ្លះគឺត្រូវគេចាប់ សម្លាប់ទាំងគ្រួសារសងសឹក។​ សហគមន៍ហ៊ិណ្ឌូដែលជាជនជាតិភាគតិចនៅនោះ មានប្រហែលជា ១៤ លាននាក់ ៨ ភាគរយនៅបង់ក្លាដែស វិហារ ២០ ទៅ ៣០ កន្លែងត្រូវរងការវាយប្រហារជាប្រចាំ។ តែវាយទៅវាយមក បង្កើតភាពមិនទុកចិត្តគ្នា ធ្វើឲ្យតើយ៉ាងម៉េច? …

គេតាមរកមុខ បង្កើតការសងសឹក។ តើនេះឬការឯកភាពជាតិ ធ្វើឲ្យមានការកក់ក្តៅជាមួយគ្នា? កូនធ្លាប់តែរៀនជាមួយគ្នា សាសនាមូស្លីម សាសនាហិណ្ឌូ ទៅលេងជាមួយគ្នា។ ឥឡូវចាប់ផ្តើមសហគមន៍២ ឈ្លោះគ្នាហើយ។ កូនចៅក៏នៅសងសឹកគ្នាទៅវិញទៅមកដែរ។ លែងមានភាពកក់ក្តៅទៀតហើយ។ ទេសចរពីប្រទេសមួយចំនួនហាមមិនឲ្យប្រជាជនទៅហើយ ហាមមិនឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅព្រោះគ្រោះថ្នាក់។ តាមព័ត៌មានក្រសួងការងារបានផ្សាយថា ដែលបង់ក្លាដែសជាអ្នកនាំផលិតខោអាវចេញច្រើនដែរ រោងចក្រច្រើនត្រូវបិទទ្វារ មិនទាន់បើកដោយ​សារ​សកម្មភាពអស្ថេរភាព ហើយបិទមួយថ្ងៃៗ ខាតប៉ុន្មាន? អ្នកបញ្ជាទិញកំពុងតែគិតពិចារណា តើគួរបញ្ជាទិញទៀតអត់ ឬមួយដកទៅប្រទេសផ្សេង។ ការដកបញ្ជាទិញ នាំអោយរោងចក្រនឹងបាត់ចំណូល។ ធ្លាក់ខ្លះហើយមុននឹងមានបញ្ហា ប៉ុន្តែឥឡូវការបញ្ជាទិញនៅបង់ក្លាដែសកំពុងតែនៅទ្រឹង ហើយចាប់ផ្តើមថយប៉ុន្មានខែមកហើយ ដោយ​ឥតព្រៀងទុក។

តើប៉ះពាល់ដល់កម្មករ/កម្មការិនីនៅទូទាំងប្រទេសឬទេ? អ្នកតវ៉ាជានិស្សិត ប៉ុន្តែទីបំផុត(មានអ្នក)ជិះយន្តហោះពីក្រៅមក… នេះហើយគឺការធ្វើ(កាតវ៉ាប្រឆាំង)។ ឥឡូវ ខ្ញុំត្រឡប់មកវិញថា ប្រទេសបង់ក្លាដែសចុះ (ដែលមិនទាន់ជាជាប្រទេសអភិវឌ្ឍ) សូម្បីប្រទេសអង់គ្លេស ដែលជាមហាអំណាចលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅមានការដុតរាល់ថ្ងៃនេះ ជាផលស្រដៀងគ្នាចេញពីការបញ្ចេញមតិប្រតិកម្មទ្រង់ទ្រាយតូច អហិង្សា មិនយូរមិនឆាប់ចេញជាបាតុកម្មហិង្សា​ដុតពេញក្រុង London។ ហាងល្មមៗគឺវាយយកតែម្តង ដុតឡានប៉ូលីសខ្ទេច ហើយបង្កើតការមិនទុកចិត្តគ្នា ព្រោះដល់វាយគ្នាដឹងតែថាប្រឆាំងជនអន្តោប្រវេសន្តខុសច្បាប់មកពីប្រទេសមូស្លីម ចុះជនជាតិអង់គ្លេសដែលកើតនៅហ្នឹង កូនចៅមូស្លីមដើរក៏វាយគេដែរ។ ដល់ពេលជនជាតិស្បែកស ដើរទៅក្នុងតំបន់ដែលមានអ្នកមូស្លីម គេក៏វាយវិញ ក្នុងពេលដែលកាលមុនរស់នៅជាមួយគ្នាកក់ក្តៅ។ តើនេះឬជាអ្វីដែលឯកភាពគ្នា … នេះគឺជាអស្ថេរភាព។

(៣៥) ជជែកគ្នា បញ្ចេញមតិ តែកុំធ្វើសកម្មភាពនាំដល់ភយន្តរាយនិងមហន្តរាយ

ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ រាជរដ្ឋាភិបាលជឿថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរច្រើនលើសលប់ មិនចង់ឃើញស្ថានភាពបែកបាក់ដូចប្រ​ទេសបែបនេះនៅពេលនេះ រហូតដល់ពេលអនាគតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទេ។ ជជែកគ្នាជជែកទៅ បញ្ចេញមតិ បញ្ចេញទៅ តែកុំទៅធ្វើអី(នាំដល់មហន្តរាយ)។ អញ្ចឹងការធានា ការអនុវត្តនូវសិទ្ធិសេរីភាពសូមឲ្យមានព្រំដែន។ កុំលើសព្រំដែនច្បាប់ ព្រោះវាប៉ះពាល់ដល់អ្នកផ្សេង។ មានការបញ្ចេញមតិ មានក្រមសីលធម៌ តែកុំដុតកុំអីដូចនៅបង់ក្លាដែសដូចនៅអង់គ្លេស។ មិនចំណេញទេ។ ប្រជាពលរដ្ឋអ្នកក្រុងភ្នំពេញ ស្គាល់រសជាតិហើយកាលពីឆ្នាំ ២០១៣ ហើយបោះឆ្នោតពីមុនហ្នឹង ពេលខ្លះជាប់គាំងមួយឆ្នាំអី។ ស្រួលរកស៊ីទេ? អត់ទេ។ ធ្វើឲ្យមានការមិនទុកចិត្តគ្នា។ មានបញ្ហាហើយ អាចារ្យក៏ពិបាករកចំណូលដែរ ព្រោះកម្មវិធីខ្លះត្រូវលើកពេល។ រៀបការម៉េចបើមិន​ដឹងគេធ្វើអី ទុកពេលសិនទៅ។ ខ្ញុំឃើញថា គ្រាន់តែការជជែកគ្នានៅក្នុង group ប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ តឹងសសៃដាក់គ្នា ជេរគ្នា ទម្រាំតែព្រលែងលើដីអោយជួបគ្នា ប៉ះគ្នា មិនដឹងបែកបាក់ប៉ុណ្ណា។

តែទៅគឺមកវិញហើយ។ យកល្អកុំអី។ នយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ មិនមែនការលើកទ័ពទៅវាយកម្ទេចភាគីខ្មែរក្រហមទេ ប៉ុន្តែគឺការយោគយល់គ្នា។ មិតិខុសគ្នា ទស្សនៈខុសគ្នា ប៉ុន្តែរួមគ្នាថែរក្សាសន្តិភាព ទឹកដីរបស់យើង កុំឲ្យបែកបាក់។ ឥឡូវកូនចៅជំនាន់ ឆ្នាំ ២០២៤ គួររួមគ្នាធ្វើការពារទឹកដីតាមរយៈការរួមគ្នា។ ជជែកគ្នាជជែកចុះប៉ុន្តែកុំឲ្យមានភាពបែកបាក់។ សកម្មភាពណាដែលពាក់ព័ន្ធទៅដល់ការបំផ្លាញស្ថេរភាព ប៉ះពាល់ដល់ប្រជាជនភាគច្រើនលើសលប់ … កង្វល់ទាំងអស់គ្នា រួមគ្នាការពារ។ យើងកង្វល់ពីអនាគត តែយើងចង់ចាញ់ឈ្នះបច្ចុប្បន្ន។ ប្រពន្ធមិនទាន់បានទៅលួច date ជាមួយនឹងតារាផង គ្រាន់តែថតរូបមួយ ដុតផ្ទះបាត់ទៅហើយ។ គេអត់ទាំងដឹងអីផង។ គ្រាន់តែឮមិត្តភក្តិម្នាក់មកខ្សឹប … ប្រច័ណ្ឌប្រពន្ធខ្លាំងពេក ខ្លាចបាត់ប្រពន្ធ ដុតផ្ទះខ្លួនឯង … វាយប្រពន្ធៗ វាយវិញ។ ប្រពន្ធខ្លះសុទ្ធតែតៃក្វាន់ដូ៣ដាន់អី។ យើងមិនចង់ប្រើហិង្សាទេ …។

(៣៦) រួមគ្នាធានាអធិបតេយ្យភាពនិងទឹកដី មិនតែខេត្ត ៤ទេ គឺទូទាំងប្រទេសសម្រាប់កូនចៅបន្តទៅ

ចំពោះសំនួរថា រាជរដ្ឋាភិបាលស្តាប់ប្រជាពលរដ្ឋទេ? ចម្លើយគឺយើងស្តាប់ពីកង្វល់អ្នកស្រប អ្នកមិនស្រប និងអ្នកភាគច្រើនដែលនៅកណ្តាល។ យើងស្តាប់ទាំងអស់ ហើយយើងត្រូវដោះស្រាយកង្វល់ និងមន្ទិលសង្ស័យរបស់អ្នកទាំងអស់គ្នា។ យើងត្រូវធ្វើយ៉ាងណារួមគ្នាអភិវឌ្ឍខេត្តទាំង ៤នេះ ធានាមិនឲ្យបាត់អធិបតេយ្យភាព និងទឹកដី មិនត្រឹមតែខេត្តទាំង ៤ ទេ គឺនៅទូទាំងប្រទេស សម្រាប់កូនចៅបន្តទៅទៀត។ យើងមិនអាចធ្វើបានទេ បើយើងបែកបាក់ កាប់ចាក់គ្នា។ ងងើកភ្លើងមិនចាំបាច់ធំទេ។ ​ចាប់ផ្តើមពីរឿងតូចតាចមួយតែប៉ុណ្ណោះ ដូចនៅអង់​គ្លេស ដូចនៅបង់ក្លាដែស មិនទាន់ចប់ផង ចប់ព្រឹត្ដិការណ៍នៃការមិនទុកចិត្តគ្នាកាន់តែកើន។ នោះគឺការសងសឹកគ្នាទៅវិញ​ទៅមក។ នៅអង់គ្លេស ធ្លាប់តែកូនស្រីអង់គ្លេសកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមពាក់ hijab។ ឥលូវអត់ហ៊ាន(ពាក់)ទេ។ ហ៊ានតែពាក់ចេញមក នឹងមានគេវាយ។ សួរថា តើនេះឬប្រទេសមហាអំណាចមួយដែលមានភាពកក់ក្ដៅ។ បិតាប្រជាធិបតេយ្យដែលមានភាពកក់ក្ដៅ?

យើងត្រូវតែធ្វើព្រំដែន តែខ្ញុំសូមឲ្យបងប្អូនទាំងអស់បញ្ចេញមតិ ប៉ុន្ដែកុំធ្វើសកម្មភាពណាដែល(ខុសឆ្គង)​ ហួសព្រំដែនកំណត់។ ខ្ញុំបានប្រកាសរួចហើយកាលពីថ្ងៃទី​ ២ ខែឧសភាពីការធានាសុខសន្ដិភាព ស្ថិរភាព។ ការអនុវត្ដច្បាប់ មិនថាតែនៅកម្ពុជាទេ សូម្បីនៅអង់គ្លេស អ្នកដែលទៅដុត(បំផ្លាញសម្បត្តិសាធារណ) ជាង ១ ០០០ នាក់ ត្រូវបានចាប់​ ហើយកាត់ទោសជាង ៥០០ នាក់រួចហើយ។ មានម្នាក់នោះអាយុ ៣០ ឆ្នាំជាង ជាប់ទោសជាង ៣ឆ្នាំ។ ​ម្សិលមិញ អង់គ្លេសកំពុងចាប់ជនម្នាក់ ដែលស្រែកតាមហ្វេសប៊ុកបបួលគេទៅដុតសណ្ឋាគារមួយ។ អញ្ចឹង​ប៉ូលីសអង់គ្លេសចាប់។ អ្នកឯងហៅគេទៅដុតសណ្ឋាគារដែលមានមនុស្សនៅក្នុងនោះ បំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្ដិ​អ្នកដទៃ​។ ប្រទេសមហាអំណាច ប្រទេស(លោក)សេរី ក៏គេមិនអនុញ្ញាតឲ្យដែរ ព្រោះវាខូច(សណ្ដាប់ធ្នាប់ សន្ដិសុខ) សុ្រកគេ។ មានអ្នកណាចង់ទៅ London ទៀតឥលូវ? អ្នកដែលមានកូនចៅខ្មែរយើងរៀននៅអង់គ្លេស​ភ័យ ទូរស័ព្ទទៅកូន កុំអោយកូនដើរ។ កុំទៅ London។ ទីក្រុង London ជាកន្លែងទេសចរណ៍ដែលចិញ្ចឹមមួយភាគនៅអង់គ្លេសទៅជាស្ងាត់។ មិនមានអ្នកណាចង់ទៅទេ ខ្លាចគេវាយច្រលំ …។

(៣៧) មិនមែនធ្វើបាតុកម្មបញ្ចេញមតិ​ដកកម្ពុជាពី CLV ទេ តែគឺរៀបចំចលនាផ្ដួលរដ្ឋាភិបាល

ខ្ញុំឃើញនៅក្នុងគ្រុប មានអ្នកនៅក្រៅប្រទេសដែលប្រមូលគ្នាមិនមែនធ្វើបាតុកម្មបញ្ចេញមតិ​ដក(កម្ពុជា)ចេញពី CLV ទេ តែគឺរៀបចំ(ចលនា)ដើម្បីផ្ដួលរដ្ឋាភិបាលតែម្ដង។ សារនេះមិនមែនលាក់​ទេ។ កាលពី ថ្ងៃទី២ សីហា មានគ្រុបតូចមួយរៀបចំការបំផុសបាតុកម្ម តែគ្រុបនេះចេញមកមិនដឹងប៉ុន្មានគ្រុប​ទេ។ គេបបួលគ្នា រៀបចំផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។ មានម្នាក់ឬពីរនាក់នៅជប៉ុន ដឹកនំាបំផុស ស្រែកឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរនៅក្នុងប្រទេស ធ្វើសកម្មភាព។ ល្ងាចមិញ គ្រាន់តែព័ត៌មានស្រង់មកមានទាំងអ្នករៀបចំប្រមូលលុយ។ ដំបូង រៀបចំអាវុធត្រឹមតែជំពាមកៅស៊ូ ត្រឹមតែដងទង់ជាតិចាក់ទីបឲ្យមាំធ្វើជាដំបងវាយ គ្រាប់ដបសាំងដែលគប់នៅអង់គ្លេស ដុតឡានប៉ូលីស។ល្ងាចមិញ ខ្ញុំឃើញមានអ្នករៀបចំហៅថាក្រុម drone យកបានគ្រាប់បែក ៣០០គ្រាប់ហើយ សុំអ្នកបញ្ជាដ្រូនដូចនៅអ៊ុយក្រែន ដើម្បីវាយទៅ​លើសមត្ថកិច្ច។

មានអ្នកចេញមកតាមហ៊្វេសប៊ុកថា សមត្ថកិច្ច ៧០% សុទ្ធតែយួនហើយ។ ឃើញគប់ទៅ មិខុសទេ។ សួរថា ទង្វើបែបនេះ ចេញមកហិង្សាបាត់ទៅហើយ។ នៅក្នុងគ្រុបនោះ អ្នកដែលគាំទ្រថាឲ្យរៀបចំបាតុកម្ម ក៏មានខ្ទាស់គំនិតមួយចំនួន “ស្រែកថាបានហើយ។ យើងកុំធ្វើហួស។ យើងគ្រាន់តែចង់អំពាវនាវឲ្យដកចេញពី CLV តើហ្អី?”។ អ្នកមួយចំនួនថា “អត់ទេ! ម៉ោងថ្មើនេះហើយ ត្រូវផ្ដួលរដ្ឋាភិបាលឲ្យបាន”។ តើរឿងនេះ តើវាធ្វើឲ្យបែកបាក់ទេ? រាប់ម៉ឺននាក់ដែលចេញការពាររដ្ឋាភិបាលសុខចិត្តទេ? គិតថាចង់ឲុ្យ​ដូចបង់ក្លាដែស ផ្ដួលរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីចង់ឲ្យអ្នកនយោបាយជិះយន្ដហោះពីក្រៅប្រទេសមកទទួលតួនាទី(ដឹកនាំប្រទេស)នេះ។ ខ្ញុំឃើញ​ហើយអ្នកដែលត្រៀមទិញសំបុត្រយន្ដហោះមកនោះ។ ក្មួយៗកូនៗងើបឡើងចាំចប់ ចាំពូជិះយន្ដហោះទៅ។ ទៅធ្វើអី? ទៅយកកៅអីនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ព្រោះបោះឆ្នោតមិនដែលឈ្នះ។

(៣៨) គ្រាប់បែក Molotov ដំបង ជំពាម មិនជាការធ្វើបាតុកម្មអហិង្សា តែមានគោលដៅផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាល

ខ្ញុំសួរដូចឆោត កិច្ចសហប្រតិបត្ដិការមានតាំងពី ១៩៩៩។ គណបក្សប្រជាជនមិនមែនជាគណបក្សដែលដឹកនាំសភាតែម្នាក់ឯងទេ។ កាលពី ១៩៩៩ មាន ៣ គណបក្ស។ ឆ្នាំ ២០០៣ គណបក្សរបស់លោក ក៏នៅក្នុងសភាដែរ ម៉េចមិនតវ៉ាជំទាស់នៅពេលនោះ។ ស្ងាត់ម្ល៉េះ? បានន័យថាអស់លោកក៏យល់ថាកិច្ចព្រមព្រៀងមិនគ្រោះថ្នាក់។ទើបតែឥលូវចាប់ផ្ដើមចេញបំផុស ដោយឃើញចរន្ដ(គាំទ្រ) ក៏ដុតបន្ថែម។ ចុះពេលដែលគាត់នៅជាសមាជិកសភា គណបក្សគាត់មាន ៥៥ កៅអីក្នុងសភាម៉េចមិននិយាយរឿងនឹង? បងប្អូនសួរមើល។ គណបក្សប្រឆាំងឲ្យតែរាជរដ្ឋាភិបាលធ្វើខុស គឺគ្រោះថ្នាក់។ គេយកឱកាសហ្នឹងវាយខ្លាំងបំផុតក្នុងសភា។ ពេលដែលគណបក្សខ្លួនឯងមាន ៥៥ កៅអី ហើយអាណត្ដិឆ្នាំ ១៩៩៩ មាន ៣បក្ស ដែលចេញដំបូងនោះ … ហេតុអ្វីមិននិយាយថាគំរោងហ្នឹងខុស។ ប្អូនយុវជនៗ ក្មួយៗ (ខ្ញុំសូមហៅថាក្មួយចុះ) នៅទីនេះ ដែលតាមស្ដាប់អ្នកញុះញង់ សូមសួរឲ្យច្បាស់ ថា លោកអ៊ំ លោកតា លោកវិរបុរស ម្តេចមិនតវ៉ាពេលដែលខ្លួននៅក្នុងសភា ក្រែងនៅក្នុងសភាពឬអី? សភាអាណត្ដិ ៥ឆ្នាំ គាត់នៅតាំងពី ១៩៩៨ ដល់ ២០១៧។ ប៉ុន្មានឆ្នាំ? ដប់ឆ្នាំជាង ជិត ២០ ឆ្នាំ។

ហេតុអ្វីមិនជំទាស់ពេលនោះ គិតថាអានឹងត្រូវដែរទេ? ឥលូវទើបឃើញចរន្ដចេញមកដុតឆេះបន្ថែមអោយក្មេងៗចេញមកធ្វើសកម្មភាពគ្រោះថ្នាក់។ អ្នកដែលស្រែកខ្លាំងជាងគេហ្នឹងនៅជប៉ុន។ ខ្លួនឯងទើបនឹងធានាយកម្ដាយឪពុកទៅ។ ដឹកយន្ដហោះចេញហើយ​ ក៏មកដុតបំផុសអ្នកផ្សេងឲ្យប្រឈមជាមួយរដ្ឋាភិបាល។ សុទ្ធតែរៀប​ចំ​គោលដៅផ្ទះអ្នកនេះៗ … គេមាន(គំរោង)ចាប់ផ្ដើមដំបូងនៅទីលាន បន្ទាប់មកដើរទៅទូតនេះបន្ទាប់មកត្រៀម​ទប់ទល់ជាមួយអាជ្ញាធរ ព្រោះគេឲ្យច្បាប់ត្រឹមធ្វើនៅកន្លែងនេះទេ។ អញ្ចឹងបុកទម្លាយទៅ ដូចនៅអង់គ្លេស គេសុំច្បាប់នៅ​កន្លែងនេះ ហើយបុកទម្លាយទៅខាងនោះ។ អញ្ចឹងប៉ូលីសនឹងទប់ ព្រោះប៉ះពាល់ចរាចរណ៍របស់អ្នកផ្សេងធ្វើដំណើរ មានអស្ថិរភាព។ អញ្ចឹងគេត្រៀមសេណារីយ៉ូហ្នឹង។ ទី១ ធម្មតា ទី២ ត្រូវតែបុកយកញ្ញាត្ដិទៅដាក់។ អញ្ចឹង យើង​រំពឹងថានឹងប៉ះគ្នា។ ប៉ះគ្នាយើងត្រៀមហើយ។ គេថាបើប៉ះគ្នាលើកដំបូង កើតមានបញ្ហា ចលនាទូទាំងប្រទេសនឹងងើប។

ខ្ញុំសូមសួរប្រជាពលរដ្ឋរួមទាំងអ្នកដែលស្ដាប់អ្នកពីក្រៅប្រទេសស្រែកមកនោះថា តើអំពើបែបនេះរៀបចំទាំងគ្រាប់បែក ទាំងគ្រាបដបសាំង ទាំងដំបង ជំពាម ជាការត្រៀមឧបករណ៍សំភារៈសំរាប់ធ្វើបាតុកម្មអហិង្សាឬ? ទី ២ ផែនការគោលគំនិតចេញច្បាស់លាស់ហើយ គឺផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។ មិនមែនត្រឹមដក ឬមិនដកចេញពី CLV ទេ។ អញ្ចឹង បងប្អូនសួរមើល បើថាខ្លាចបាត់ប្រទេស ២៥ ឬ ៥០ឆ្នាំទៀត តើចាំបាច់ឈានទៅដល់ការបែកបាក់ទឹកដីអស្ថិរភាពថ្ងៃនេះធ្វើអី? បើបែកថ្ងៃនឹង ខ្មែរកាន់តែខ្សោយ ហ្នឹងហើយដែលធ្វើឲ្យបាត់​បង់ទឹកដីដោយស្វ័យ​ប្រវត្ដិ។ បាត់បង់ការពឹងផ្អែកលើកំលាំងខ្លួនឯង ព្រោះកំលាំងខ្លួនឯង ចែកតំបន់គ្នាត្រួត​ត្រា បែកគ្នា។ នេះជាការពិត។ អញ្ចឹងរាជរដ្ឋាភិបាលស្ដាប់អ្នកណា? ហេតុអ្វីមិនស្ដាប់ប្រជាពលរដ្ឋ? ខ្ញុំស្ដាប់ហើយ​ ប៉ុន្ដែប្រជាពលរដ្ឋមានបី ក្រុម។ ខ្ញុំត្រូវតែស្ដាប់អ្នកកណ្ដាល? អ្នកកណ្ដាលជាអ្នកដែលមិនចង់បាត់បង់​អធិ​បតេយ្យភាព បាត់បង់ទឹកដី បាត់​បង់ការអភិវឌ្ឍប្រទេស ធានាឲ្យបានស្ថិរភាព កុំឲ្យគាត់ពិបាករស់នៅ។

(៣៩) រាជរដ្ឋាភិបាលអនុវត្ដច្បាប់ ការពារ​សិទ្ធិសេរីភាពប្រជាជនកម្ពុជា ១៧លាននាក់ អ្នកភ្នំពេញ ២លាននាក់ រស់ក្នុងក្របខណ្ឌច្បាប់ ស្ថិរភាព សន្ដិភាព មិនមានការភ័យខ្លាច

ទុក​ពេលឲ្យអាចារ្យអាចារិនី រៀបកិច្ចពិធីការផង កុំលើកពេលគេទៀត។ នៅបង់ក្លាដែស សភាពការណ៍ចប់ហើយ រដ្ឋាភិបាល (មាន)អ្នកមកថ្មី​ ប៉ុន្ដែសហគមន៍ម៉ូស្លីមឈ្លោះគ្នានឹងសហគមន៍ហិណ្ឌូ។ ហិណ្ឌូសងសឹក។ នៅអង់គ្លេស អ្នក​ស្បែក​សដែលប្រឆាំងអន្ដោប្រវេសន៍ វាយអន្ដោប្រវេសន៍ វាយដោយទាំងប្រជាជនអង់គ្លេសដែលកើតពីឪពុកម្ដាយពីម៉ូស្លីម។ ឥលូវវាយតគ្នា។ ធ្លាប់តែទុកចិត្តគ្នា ដើរអត់ព្រួយ ឥលូវអត់ស្រួលទេ។ តើចង់ឲ្យនៅ​កម្ពុជា(អញ្ចឹង)ទេ? នៅស្រុកនោះគេមើលគ្នាដឹង អ្នកកាន់សាសនាខុសគ្នាយ៉ាងម៉េច។ ប៉ុន្ដែ នៅកម្ពុជាទាំងពីរក្រុមនេះ ​សុទ្ធតែខ្មែរដូចគ្នា។ កុំឲ្យខ្មែរលាបពណ៌គ្នាដោយសារសកម្មភាពបែបនេះ។ តែ(មាន)ទៅមានមកហើយ។ ទាំងអ្នកគាំទ្រទៅដល់កិច្ចសហប្រតិបត្ដិការ ទាំងអ្នកមិនគាំទ្រ ប្រសិនបើឈានដល់ការប្រើហិង្សាដាក់គ្នាហើយ វានឹងបែកបាក់ នឹងធ្វើឲ្យយើងលែងទុកចិត្តគ្នា។ ជួនកាលចេញពីផ្ទះទៅ នៅជិតគ្នាបបួលគ្នាតាមវាយគ្នា។ សូមកុំឲ្យកិច្ចការនេះកើតមាន។ រាជរដ្ឋាភិបាលគ្មានអ្វីក្រៅពីបំពេញកាតព្វកិច្ចអនុវត្ដច្បាប់ ដើម្បីការពារ​សិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាជន ១៧ លាន នាក់ និង ២ លាននាក់នៅភ្នំពេញ ដើម្បីរស់ក្នុងក្របខណ្ឌច្បាប់ ស្ថិរភាព សន្ដិភាព ប្រកបរបរដោយមិនមានការភ័យខ្លាច។ នេះជាការចង់បានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលខ្ញុំស្ដាប់ហើយ។

(៤០) រួមគ្នាដោះស្រាយ កុំធ្វើសកម្មភាពនាំដល់ការប៉ះទង្គិចហិង្សា ឬការសងសឹកគ្នា

រដ្ឋាភិបាលមិនមែនល្អឥតខ្ចោះទេ។ ក្នុងមួយឆ្នាំនេះ យើងអនុវត្ដវិធានការទៅលើមន្ដ្រីប៉ុន្មានរូប ដោយ​ការ​ដកតំ​ណែង។ ខ្ញុំស៊ីញ៉េសំរាប់មន្ដ្រីខុស។ ព្រះរាជអាជ្ញាដកចេញពីក្របខណ្ឌ។ ឧកញ៉ាប៉ុន្មាននាក់យើងកាត់ចោល។ ​យើងធ្វើវិ​ធាន​ការអភិក្រមទី៥ ច្រើន។ សួរថាអស់ទេ? មិនទាន់អស់ទេ ប៉ុន្ដែយើងខិតខំដើម្បីកាត់បន្ថយ។ រឿងដីធ្លី អយុត្ដិធម៌សង្គម យើងខំបង្កើតយន្ដការដោះស្រាយក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ដោះស្រាយជាមួយតុលាការ ហើយពង្រឹងអភិក្រមនៃការអនុវត្ដរបស់តុលាការ។ ការដោះស្រាយប្រព័ន្ធយុត្ដិធម៌ដើម្បីឲ្យបានល្អ។ រឿងដីធ្លី យើងបញ្ជូនក្រុមការងារពិសេសជួយសំរួលដោះស្រាយទៀត។ អាជ្ញាធរខេត្តដោះស្រាយជាប្រចាំ។ ជំលោះប្រជាពល​រដ្ឋ​នៅក្នុងផ្សារស្ទឹងត្រែង ត្រូវរើត្រូវអី ខ្ញុំ screenshot អោយបង អឿន (អភិបាលខេត្ត) ដោះស្រាយភ្លាម។ នៅខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ (មានហេតុការណ៍)ចេញតាមហ្វេសប៊ុក ក៏បានឲ្យទៅភ្លាម។ នៅកំពង់ឆ្នាំងចេញទៅភ្លាម។

យើងដោះស្រាយជូនប្រជាពលរដ្ឋបាន។ ឯកឧត្តម សាយ សំអាល់ ខំប្រឹងដោះស្រាយមួយឆ្នាំនេះ ពាក់ព័ន្ធរឿងបុរីជាប់គាំង។ យើងមិនបានដោះទាំងអស់ភ្លាម តែយើងបានដោះច្រើន រក្សាស្ថិរភាព។ ប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់អប្សារា យើងកំពុង​តែប្រជុំរកវិធីយ៉ាងណាកុំឲ្យចេះតែប៉ះគ្នារវាងប្រជាពលរដ្ឋនិងអប្សារា។ រកវិធីណាដែលយើងឆ្លើយតបទាំង​តំរូវការប្រជាជន ទាំងអាជ្ញាធរក្នុងការអនុវត្ដការពារបេតិកភណ្ឌ។ យើងស្ដាប់ហើយ យើងធ្វើហើយ(ប៉ុន្ដែ)សួរថាអស់ឬនៅ? អត់ទាន់អស់ទេ។​ ប្រទេសណាក៏អត់អស់បញ្ហាដែរ។ រឿងថ្មីរហូត។ យើងខិតខំ ហើយសូមទុកឱកាសដើម្បីស្ថិរភាព។ យើងរួមគ្នាដោះស្រាយបញ្ហា ដោយផ្ដើមចេញពីការថែរក្សានូវទស្សនរួមគ្នា កុំធ្វើសកម្មភាពដែលឈានទៅដល់ប៉ះទង្គិចហិង្សា ឬការសងសឹកគ្នាទៅវិញមក។ បើចង់ថែរក្សាទឹកដី រួមគ្នា កុំបែកបាក់ជាមុនសិន …។

(៤១) រាជរដ្ឋាភិបាលត្រៀមអនុវត្ដច្បាប់ចំពោះអ្នកដុតប្រទេស និងអ្នកបំផុសអោយធ្វើសកម្មភាណលើ្មសច្បាប់

ខ្ញុំសូមអំពាវនាវសារជាថ្មី ជូនទៅដល់បងប្អូន(ដែល)ព្រួយបារម្ភពីប្រទេសជាតិ ទាំងអ្នកគាំទ្រ និងមិនគាំទ្រទៅលើកិច្ចសហប្រតិបត្ដិការនេះ( CLV-DTA)។ សូមធ្វើអភិក្រមបញ្ចេញមតិដោយសីលធម៌ បញ្ចេញមតិហើយកុំណាត់គ្នាទៅវាយកាប់ចាក់គ្នានៅលើដី។ ល្ងាចមិញ ខ្ញុំឃើញព័ត៌មានសង្គ្រឺតដាក់គ្នា។ អត់ស្គាល់គ្នាសោះ ឥលូវគុំគ្នាបាត់ហើយ ដោយសារពាក្យសម្ដី ទម្រាំទៅកាប់ចាក់គ្នាទៀតយ៉ាងម៉េច? រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងត្រៀមអនុវត្ដច្បាប់ចំពោះអ្នកដុតប្រទេស អ្នកដែលបំផុសធ្វើអ្វីលើ្មសច្បាប់។ យើងនឹងមិនឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ ២លាននាក់ជាងនៅភ្នំពេញ និងប្រទេសយើង និងអ្នកគាំទ្រច្រើនលើសលប់ ទាំងអ្នកគាំទ្រ​គំរោងកិច្ចសហប្រតិបត្ដិការ និងមិនគាំទ្រ ព្រួយបារម្ភពីជាតិដោយស្មោះ ខកចិត្តនោះទេ។

យើងមិនអាចឲ្យផែនការមនុស្សមួយចំនួនតូចអាចធ្វើទៅបានដើម្បី ញុះ​ញង់ បំបែកបំបាក់ជាតិនោះទេ។ រដ្ឋាភិបាលជារឿងមួយ ប៉ុន្ដែសំខាន់កុំឲ្យបែកបាក់ជាតិ។ ឥលូវនៅសល់ ៤ឆ្នាំទៀត។ ឆ្នាំ ២០២៨ ប្រជាពលរដ្ឋមានអំណាចមានសិទ្ធិទេតើ។ ប្រសិនបើរាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្ដិនេះធ្វើឲ្យបាត់បង់ទឹកដី បាត់បង់អធិបតេយ្យភាព គ្មានការអភិ​វឌ្ឍឈានទៅដល់ការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិនៅក្នុងខេត្តទាំង ៤ ខ្ទេចអស់ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅទីនោះ ដោយគ្មានហេតុផលច្បាស់លាស់ តើប្រជាពលរដ្ឋត្រូវធ្វើយ៉ាងណា? ឆ្នាំ ២០២៧ ឬ២០២៨ បោះឆ្នោតទំលាក់ទៅ កុំពិបាក។​ នេះជាសិទ្ធិស្របច្បាប់នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ សូមអនុវត្ដសិទ្ធស្របច្បាប់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ បើខ្លាចថា ៥ឆ្នាំអី (មិនទាន់បង្ហាញលទ្ធភាព) អញ្ចឹង ៥ឆ្នាំទៀត ធ្វើទៀត ១០០ឆ្នាំ គង់តែ ៥ឆ្នាំ ២០ដង ទេតើ …។

(៤២) សូមអាចារ្យ​អាចារិនីដើរតួនាទីរក្សាភាពថ្លៃថ្នូរ និងអហិង្សារបស់ប្រជាជាតិ រួមស្រាយកង្វល់ និងកសាង

អញ្ចឹង ៥ ឆ្នាំ(ម្ដង) ប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិមានអំណាចគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីដាក់ពិន័យទៅលើរដ្ឋាភិបាល គណបក្សកាន់អំណាច ដែលធ្វើឲ្យបាត់បង់ ទឹកដី អធិបតេយ្យភាព ហើយមានសិទ្ធិក្នុងនាមជាប្រជាពលរដ្ឋស្របច្បាប់ប្ដឹងទៅអង្គការសហប្រជាជាតិ​យកដីមកវិញ ព្រោះថា(ផែនទី)ដី(កម្ពុជា)ឥលូវ នៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ខ្លាចអី។ខ្លាចបំផុតគឺការបែកបាក់ជាតិខ្លួនឯងទេតើ។ ដូចដែលខ្ញុំនិយាយអញ្ចឹង កាលពីយើងវ៉ៃគ្នាតំបន់ប៉ៃលិន តំបន់អី មិនមែនថៃគ្រប់គ្រងទេ។ គឺខ្មែរគ្រប់គ្រង។ ប៉ុន្ដែខ្មែរដែលពាក់មុខយក្សដាក់គ្នា កាប់សម្លាប់គ្នា។ កុំឲ្យរឿងហ្នឹងកើតឡើងវិញទៀត។ ខ្ញុំសូមបងប្អូនទាំងអស់គ្នានៅទីនេះ និងខាងក្រៅ ទាំងអាចារ្យ​ អាចារិនី មានតួនាទីថែរក្សាភាពថ្លៃថ្នូរ និងអហិង្សារបស់ប្រជាជាតិយើង រួមគ្នាដោះស្រាយបញ្ហាកង្វល់ ហើយរួមគ្នាកសាង។ អាចារ្យមកពីខេត្តស្ទឹង​ត្រែង អាចារ្យពីមណ្ឌលគីរី រតនគីរី អាចារ្យពីក្រចេះ ត្រឡប់ទៅវិញ សូមជួយពង្រឹងវប្បធម៌ឲ្យជាតិខ្មែរខ្លាំងនៅខេត្តទាំង ៤នោះ តទៅមុខទៀត។ ត្រូវទេ?

អាចារ្យមកពីខេត្តទាំង ៤ អត់មានផែនការនិរទេសមកនៅភ្នំពេញទេ? ត្រឡប់ទៅវិញការពារ។ និយាយបែបនេះ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថាជាការឆ្លើយតបចំពោះអ្វីដែលមានអ្នកខ្លះថាមិនបានស្តាប់ប្រជាជន។ យើងស្តាប់។ ខ្ញុំសូមជូនប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើនលើសលប់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងធានានូវចំណុចទាំង៤ ដែលបងប្អូនចង់បាន ដើម្បីអធិបតេយ្យភាព ការពារទឹកដី ការអភិវឌ្ឍនៅតំបន់ឥសាន និងទូទាំងប្រទេស បូកជាមួយនឹងការថែរក្សាស្ថេរ​ភាព និងសន្តិភាព ជំរុញសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើង … យើងធ្វើការជាមួយវិស័យឯកជន ធ្វើគ្រប់(ភាគី)ទាំងអស់(ដែលអាចធ្វើបាន) ដូចជាអ្នកសៀមរាបឥឡូវបានធូរជាង ២ខែមុន។ តែយើងមិនទាន់សប្បាយចិត្តទេ។ ការមកដល់នៃទេសចរមានឡើងមានចុះ។ តែយើងខំប្រឹងដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទាំងនៅគ្រប់កន្លែងទាំងអស់ ទាំងនៅរាជធានីភ្នំពេញ មានចីរភាពនិងស្ថេរភាពសង្គម រស់នៅបានសេចក្តីសុខ កុំឲ្យបែកបាក់គ្នា ឈ្លោះគ្នា …។

(៤៣) ក្រសួងការបរទេសគួរសួររដ្ឋាភិបាលជប៉ុន តើគាំទ្រការប្រើប្រាស់ទឹកដីបំផុសឱ្យផ្តួលរដ្ឋាភិបាលនៅប្រ​ទេសផ្សេងឬទេ

ចំពោះអ្នកដែលបំផុសបំផុលនៅក្រៅប្រទេសប៉ុន្មាននោះ ដែលភាគច្រើននៅជប៉ុន ខ្ញុំសូមឲ្យក្រសួងការបរទេសសួរទៅរដ្ឋាភិបាលជប៉ុនតែម្តង។ ឥឡូវភស្តុតាងមានហើយ។តើជប៉ុនគាត់គាំទ្រទេ ដែលយកទឹកដីជប៉ុនប្រើប្រាស់ក្នុងការបំផុសអោយមានការផ្តួលរដ្ឋាភិបាលនៅប្រទេសផ្សេង។ ការបញ្ចេញមតិស្របច្បាប់មិនអីទេ ខ្ញុំមិនថាត្រូវឲ្យជប៉ុនដេញមកវិញទេ ប៉ុន្តែគួរសួរថាតើជប៉ុនគាំទ្រទេ ដែលយកទឹកដីជប៉ុនជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ដឹកនាំបាតុកម្មផ្តួលរំលំ(រដ្ឋាភិបាលស្រាបច្បាប់)។ មានសារច្បាស់លាស់ហើយគឺ “យើងត្រូវតែផ្តួលរដ្ឋាភិបាល”។ តើនេះជាអ្វី? នៅជប៉ុន ក៏គេមិនការពារដែរ។ ខ្ញុំឃើញនៅកូរ៉េ ភាគច្រើនពេលដែលមានបាតុកម្ម ឃើញប៉ូលីសកូរ៉េធ្វើចរាចរណ៍ គេថានៅស្រុកកូរ៉េ ប៉ូលីសគេជួយ ខុសពីស្រុកខ្មែរ។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់អញ្ចេះ បើសិនជានៅកូរ៉េដាក់ពាក្យស្នើសុំធ្វើបាតុកម្មនេះថា សុំត្រៀមដបសាំង ត្រៀមជំពាមកៅស៊ូ ត្រៀម drone ដែលមានគ្រាប់បែក ខ្ញុំគិតថាប៉ូលីសកូរ៉េក៏មិនឲ្យធ្វើដែរ ប្រទេសណាក៏គេមិនឲ្យធ្វើដែរ។ ទៅបាតុកម្មបញ្ចេញមតិស្របច្បាប់តាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ យកដបសាំងទៅធ្វើអ្វី យកជំពាមធ្វើអ្វី យក drone ដែលរៀបគ្រាប់បែកទម្លាក់ធ្វើអ្វី? ខ្ញុំមិនដឹងថាការពិត ឬការបំផ្លាញ ឬមួយពន្យុះទេ ប៉ុន្តែមានការពោលពាក្យបែបៗនេះ។ ជនជាតិកូរ៉េក៏មានបាតុកម្មដែរ ប៉ុន្តែក៏មិនដែលមានបាតុកម្មណាដែលគេយកដបសាំង យកអីទៅដែរ។ បើមាន គឺនឹងមានបញ្ហា។ ជប៉ុនដូចគ្នា។

យើងមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយជប៉ុន។ តាមពិត ជប៉ុនគួរតែជាអ្នកដែលយល់លើរឿងអភិវឌ្ឍ CLV-DTA នេះ ព្រោះជប៉ុនខ្លួនឯងជាអ្នកគាំទ្រតាំងពីដើមទី។ នៅឆ្នាំ ២០០៦ ជប៉ុនបានឲ្យលុយ ២០លានដុល្លារ ទៅជួយដល់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅក្នុងតំបន់ CLV-DTA នេះ។ ខ្មែរបាន ៧លានកន្លះ … ប្រទេសមួយៗអភិវឌ្ឍរៀងៗ ខ្លួន។ ជប៉ុនជាអ្នកយល់។ ថ្ងៃមួយខ្ញុំឃើញប្អូនម្នាក់ ជនជាតិខ្មែរ គាត់ព្រួយរឿងបាត់បង់អធិបតេយ្យភាព។ គាត់ទៅសួរជប៉ុនវិញ។ ជប៉ុនដែលជាអ្នកជំនាញការក្នុងការគូសវាសផែនការអភិវឌ្ឍរួម។ ជប៉ុនគេពន្យល់ខ្មែរយើងវិញថាអាហ្នឹងមិនមែនឲ្យបាត់អធិបតេយ្យភាពទេ។ ប្រទេសមួយៗ មានច្បាប់។ បានគាត់យល់ ខ្ញុំឃើញគាត់ចេញសារ។ ទៅជាជប៉ុនអ្នកពន្យល់ខ្មែរវិញថា គម្រោងហ្នឹងមិនឲ្យបាត់អធិបតេយ្យភាពកម្ពុជាទេ ព្រោះជំនាញការជប៉ុនម្នាក់ហ្នឹងគាត់ជាអ្នកជួយកសាងអភិវឌ្ឍន៍ផែនការមេហ្នឹង។

អញ្ចឹងជប៉ុនគួរយល់ថារឿងនេះមិនជាកង្វល់ ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានសិទ្ធមានកង្វល់ បញ្ចេញមតិអំពីការបាត់​បង់អធិបតេយ្យភាព បាត់បង់ទឹកដី។ ខ្ញុំគាំទ្រ ខ្ញុំមិនហាមឃាត់ទេ ប៉ុន្តែការបញ្ចេញមតិត្រូវមានក្រម ត្រូវមានព្រំដែន។ ការផ្តួចផ្តើមគំនិតបែបណា​ធ្វើឲ្យមានអស្ថេរភាពក្នុងប្រទេស ធ្វើឲ្យប្រទេសអាចឈានទៅដល់ការបែកបាក់ជាតិ ការប៉ះទង្គិចគ្នា ធ្វើឲ្យមានការគុំគ្នាទៅវិញទៅមក ការអនុវត្តលើសព្រំដែនច្បាប់ គឺរាជរដ្ឋាភិបាលគ្មានជម្រើសណាក្រៅពីអនុវត្តច្បាប់ឲ្យបានម៉ឹងម៉ាត់ដូចនៅប្រទេសអង់គ្លេសអញ្ចឹង។ ប្រទេសសេរីក៏គេអនុវត្តច្បាប់ដែរ ដើម្បីការពារប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅរាប់លាននាក់ ដែលដឹងតែដល់ម៉ោងគេទៅធ្វើការ កូនទៅរៀន ដល់ខែបើកប្រាក់ខែ កម្មករ/ការិនី ថ្ងៃសៅរ៍ ថ្ងៃអាទិត្យបានសម្រាក ថ្ងៃច័ន្ទចូលធ្វើការវិញ បាន OT។

ខែ ១០ នេះត្រូវប្រជុំតម្លើងប្រាក់ខែទៀត។ ប្រជាពលរដ្ឋ កម្មករ/ការិនី គាត់ចង់បានប៉ុណ្ណឹង។ ឥឡូវរដ្ឋាភិបាលចេញគោលការណ៍រឿងពេលគាត់មានផ្ទៃពោះឧបត្ថម្ភ កំពុងរៀបចំគោលនយោបាយ រៀបចំទារកដ្ឋានឲ្យកូនគាត់នៅជិតរោងចក្រ … គាត់ចង់បានការរស់ស្រួល ជីវភាពរស់នៅ … យើងកំពុងដាក់គោលនយោបាយមួយចំនួន សំរាប់ ២០២៥ ដើម្បីជួយបន្ថែមទៀត។ វិស័យមួយចំនួនកំពុងតែកើន។ វិស័យកសិកម្ម ប្រជាកសិករ ខ្ញុំសួរអ្នកមានកៅស៊ូ ១ហិកតា ២ ហិកតា អ្នកស្វាយចន្ទីគាត់សប្បាយប៉ុន្មានឆ្នាំនេះ។

ឥឡូវទេសចរណ៍នៅសៀមរាបងើបឡើងវិញបាន ២០០០ នាក់ តិចទៀតឡើងទៀត។ គាត់ចង់បានអញ្ចឹង។ ធ្វើម៉េចឲ្យបានសេចក្តីសុខទៅ។ កុំនាំគ្នាដុតប្រទេស កុំនាំគ្នាឈ្លោះគ្នា ​​កុំនាំគ្នាធ្វើអ្វីដែលគេខ្លាចមិនហ៊ានមកកម្ពុជា ទាំងវិនិយោគ ទាំងទេសចរណ៍។ អ្នកខ្លះកក់អាចារ្យ​ហើយ។ បានច្រើនរោងដែរតើ។ កុំឲ្យគេលុបការកក់វិញ។ ការបានដោយសារតែស្ថេរភាព បិទបំរាមគោចរ ឬមួយក៏យ៉ាងណា។ អញ្ចឹងខ្ញុំសូមជូនពរអាចារ្យដែលអត់ទាន់មានគេកក់ ឲ្យបានកក់កាន់តែឆាប់។

(៤៤) ខ្លាចបាត់សាមគ្គីជាតិ ខ្លាចខ្មែរដាច់ដៃដាច់ជើងឡើងវិញ ខ្លាចខ្មែរមិនអាចនិយាយគ្នាបាន

នេះហើយ ដែលថារាជរដ្ឋាភិបាលស្តាប់ប្រជាពលរដ្ឋ គឺត្រូវស្តាប់មតិរួម រកដំណោះស្រាយជូន ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋត្រូវរួមគ្នាថែរក្សាផលប្រយោជន៍ជាតិ កុំឲ្យបែកបាក់តាមរយៈការធ្វើសកម្មភាពឲ្យបាត់បង់នូវស្ថេរភាព និងសន្តិភាព និងការរួបរួមជាតិ ធ្វើឲ្យមើលមុខគ្នាមិនត្រូវ ឈានទៅដល់ការប៉ះទង្គិចគ្នា។ សុំកុំឲ្យមានបែបនេះ។ រួមគ្នាទៅ … ជាពិសេសយុវជន។ អ្នកខ្លះ(មានអាស្មិមានៈថាអោយតែ)អញឡើង គឺអូសកអ្នកនេះមកកាត់ចោល … ជេរគ្នាទៅវិញទៅមក រហូតដល់ប្រមាថជីវិតគ្នា … មិនកើតទេ។ ការបញ្ឆេះក្នុងចិត្ត តើអាចប៉ះគ្នាទេ? អញ្ចឹងខ្ញុំសុំឲ្យទាំងអ្នកគាំទ្រកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងអ្នកមិនគាំទ្រកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ដែលអ្នកទាំងអស់គ្នាមន្ទិលសង្ស័យ ក៏ដូចជាកង្វល់អំពីអនាគតរបស់ជាតិ អធិបតេយ្យទឹកដី ត្រូវចែកនូវគំនិតដូចប្រជាពលរដ្ឋមួយភាគធំដែលនៅកណ្តាល គឺរួមគ្នាការពារទឹកដីរបស់យើងឲ្យបានយូរអង្វែង តាមរយៈការថែរក្សាសាមគ្គីជាតិ ស្ថេរភាពសង្គម កុំឲ្យបែកបាក់ជាតិ ធ្វើសកម្មភាពអីដែលបាត់បង់ផលប្រយោជន៍ជាតិ បង្កអស្ថេរភាព។

ឲ្យតែនិយាយអញ្ចឹង គេថាខ្ញុំខ្លាច។ ខ្ញុំខ្លាចមែន ខ្លាចបាត់សាមគ្គីជាតិ ខ្លាចខ្មែរត្រូវដាច់ដៃដាច់ជើងឡើងវិញ ព្រោះខ្ញុំចែកផ្ទះជូនអតីតយុទ្ធជនពិការរាប់ពាន់នាក់ កូនកំព្រាដោយសារសង្គ្រាម។ ខ្ញុំខ្លាចណាស់នៅពេលដែលខ្មែរមិនអាចនិយាយគ្នាបាន កាប់ចាក់គ្នា។ ខ្ញុំខ្លាចតែប៉ុណ្ណឹង។ គេថាពូជខ្មែរពូជចំបាំង ចំបាំងការពារជាតិ សូមកុំឲ្យចំបាំងនៅក្នុងការកាប់ចាក់ខ្មែរគ្នាឯង កុំធ្វើអីដែលប៉ះពាល់ផលប្រយោជន៍រួម។ ចង់ថាអីថាចុះ ជេរខ្ញុំប្រមាថរឿងអីចុះ … ប៉ុន្តែកុំឲ្យឈានទៅដល់ការបំផ្លាញសេចក្តីសុខរួម។ ខ្ញុំសូមឲ្យបងប្អូនទាំងអស់ពិចារណាទៅលើកិច្ចការនេះ។ ខ្លាចបាត់បង់ឯកភាពជាតិ បាត់បង់នូវការសាមគ្គីគ្នា ស្រឡាញ់គ្នា។ មិនតិចទេ ២០១៣ បាតុកម្មជិត ១ឆ្នាំ មើលមុខគ្នាអត់ត្រង់ទេ។ ខ្មែរនិងខ្មែរ អ្នកគាំទ្របក្សផ្សេងគ្នា អ្នកនៅផ្ទះជិតខាងចេញជេរគ្នា នៅក្នុងភូមិ ឃុំ ជាមួយគ្នាចង់គំរាមយកផ្គាក់ទៅកាប់គ្នា។ មិនល្អទេ ហើយគ្មានជាតិណាគេឈឺក្បាលទេ បើខ្មែរកាប់គ្នា។ តែខ្មែរខ្លួនឯងហ្នឹង មែនទេ? អ្នកណាក៏មានជាតិរបស់គេ គេគិតគូររឿងប្រទេសជាតិរបស់គេ។

អញ្ចឹងកុំឲ្យការព្រួយបារម្ភនេះក្លាយទៅជាការបែកបាក់ជាតិ … ថ្ងៃនេះនិយាយពីអាចារ្យអាចារ្យរិនី ប៉ុន្តែរឿងពាក់ព័ន្ធនឹងវប្បធម៌ អរិយធម៌របស់យើង ពាក់ព័ន្ធនឹងភាពសុខដុមរមនារបស់យើង ដែលជាកត្តាចំបងសម្រាប់ការរីកចម្រើននៃអរិយធម៌របស់យើង។ ការបែកបាក់ដែលជាមូលដ្ឋាននៃការបាត់បង់ និងធ្លាក់ចុះនៃអរិយធម៌ វប្បធម៌របស់យើងដូចគ្នាដែរ។ អញ្ចឹងកូនខ្មែរជំនាន់នេះរួមគ្នាការពារវប្បធម៌ អរិយធម៌ទៅថ្ងៃអនាគត គឺតាមរយៈការពារកត្តាចំបងបំផុត គឺសន្តិភាព ការឯកភាពជាតិរបស់យើង ឲ្យនៅមាន កុំឲ្យកាប់ចាក់គ្នាឡើងវិញ នេះគឺជាការរួមទាំងអស់គ្នា។ ថ្ងៃនេះថែមប្រធានបទថ្មី ឡើងចង់ស្ងួតក្រដាសវិញហើយ។

[ចប់សេចក្តីអធិប្បាយទី២]

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានគូសបញ្ជាក់ថា ការបញ្ចេញមតិនិងទស្សនៈខុសគ្នា មិនមែនជាបញ្ហានោះទេ សំខាន់ឱ្យតែខ្មែរមានការយោគយល់អធ្យាស្រ័យគ្នាទៅវិញទៅមក។

សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានគូសបញ្ជាក់ថា ការឯកភាពជាតិ ការរួមគ្នាពង្រឹងអត្តសញ្ញាណជាតិ និងថែរក្សាអ្វីដែលជាផលប្រយោជន៍ជាតិខ្មែរ គឺជាការចាំបាច់ដែលខ្មែរគ្រប់ជំនាន់ត្រូវធ្វើ៕

CNV: 12 August, 2024

ខាងក្រោមជាខ្លឹមសារចម្លង សារសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងប្រធានព្រឹទ្ធ សភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បំភ្លឺជាថ្មីអំពីការអភិវឌ្ឍតំបន់ត្រីកោណ កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម ក្នុងខណៈដែលក្រុមប្រឆាំងញុះញង់មួលបង្កាច់ការពិត ក្នុងបំណងបង្កអោយមានការយល់ច្រឡំមកលើរាជរដ្ឋាភិបាល៖

[១] ជូនបង​​ប្អូនកូនចៅទាំងឡាយ ដែលនៅក្នុងគ្រូបនេះ។ ខ្ញុំក៏បានស្ដាប់អស់លោក បងប្អូន (ដោះដូរមតិគ្នា)យូរដែរហើយ។ បងប្អូនកំពុងតែខិតខំតាមការញុះញង់ពីអ្នកក្រៅប្រទេស។ ក្នុងហ្នឹង យើងបានស្ដាប់ឮសម្លេងរបស់ ហៃ វណ្ណា ពីក្រៅប្រទេស ដើម្បីឱ្យបងប្អូន(ធ្វើសកម្មភាព)ឈានទៅរកការផ្ដួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាល តាមផ្លូវកាត់មួយដែលមិនមែនជាដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ។ បងប្អូន ចង់ប្រៀបធៀបកម្ពុជាទៅនឹងបង់ក្លាដែស។ ប្រ​ហែលជាបងប្អូនយល់ច្រឡំអំពីសភាពការណ៍កម្ពុជា និងសភាពការណ៍បង់ក្លាដែស។ បងប្អូនត្រូវគិតឱ្យបានហ្មត់ចត់។ ប្រសិនបើបងប្អូនភ្លាត់ភ្លាំងដោយប្រការណាមួយ បងប្អូនអាចរងនូវគ្រោះថ្នាក់។ រឿងនេះ វាមិនអាចទៅរួចទេ។

រដ្ឋាភិបាលប្រទេសណាក៏ដូចប្រទេសណា ដោយតម្លៃណាក៏ដោយ ដែលបងប្អូនប៉ុន្មាននាក់មានបំណងបំផ្លាញសន្តិភាព(ជាធរមាន)នៃប្រជាជនរាប់លាននាក់ មិនមែនជាជម្រើសដែលបងប្អូនត្រូវធ្វើទេ។ បងប្អូនត្រូវគិតឱ្យបានហ្មត់ចត់មុនពេលដែលបងប្អូនធ្វើដំណើរមក(ចូលរួម)បាតុកម្ម ឬមហាបាតុកម្ម ឬឈានទៅដល់ការផ្ដួ​​លរំលំ។ នៅទីនេះគឺមានបន្ទាត់ក្រហម។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងអំពីបញ្ហាសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ។ យើងទទួលយកនូវកង្វល់របស់បងប្អូនស្ដីពីការបាត់បង់ទឹកដី។ យើង(ទទួល)កង្វល់(របស់)បងប្អូន ស្ដីអំពីឯករាជ្យ អធិបតេយ្យជាតិ ប៉ុន្តែបងប្អូនត្រូវតែមើលសភាពការណ៍ឱ្យច្បាស់ថា តើវាដូចជាអ្វីដែលពួកប្រឆាំងនៅបរទេសញុះញង់ឱ្យបងប្អូនធ្វើនោះទេ។

[២] ម្យ៉ាងទៀត បងប្អូនបានច្បិចយកករណី CLV​ (មកធ្វើជាមូលហេតុ)។ នៅទីនេះ ខ្ញុំគួរតែបញ្ជាក់ប្រាប់បងប្អូនថា CLV បានកើត ២៥ ឆ្នាំហើយ (ដែល)មានមនុស្សមួយចំនួននៅក្នុងក្រុមនេះ កើតមិនទាន់(ការបង្កើត) CLV ទៀតផង។ តើ​ CLV នេះបានបំផ្លាញអ្វីដល់បងប្អូន? សូមបងប្អូនគិតទៅ។ កាលពីពេលនោះ ប្រទេសយើងក្រីក្រណាស់។ ការធ្វើដំណើរពីរតនគិរី មណ្ឌលគិរី ស្ទឹងត្រែង ​ទម្រាំចុះមកដល់ខេត្តក្រចេះ មកដល់កំពង់ចាម និងទម្រាំមកដល់ទីក្រុងភ្នំពេញត្រូវចាយពេលច្រើនណាស់។ ឥឡូវ បងប្អូនទៅទីនោះបានទទួលផលប្រយោជន៍អំពីបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចសង្គម មានការតភ្ជាប់ផ្លូវ បណ្ដាញអគ្គិសនី ប្រព័ន្ធទឹកនៅតំបន់មួយចំនួនយ៉ាងល្អ។ សូម្បីប្រព័ន្ធទឹកស្អាតនៅតំបន់មួយចំនួនមិនទាន់ទៅដល់ ក៏យើងប្រើប្រាស់អណ្ដូងដើម្បី(ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ)ធ្វើការ(ប្រើប្រាស់)។ ការអភិ​វឌ្ឍតំបន់ត្រីកោណនេះ មិនមែនជាកាត់ដីឱ្យជនជាតិបរទេសណាទេ ហើយក៏មិនមែនដាក់ជាភាគហ៊ុនដែរ។

[៣] សូមបងប្អូនកូនក្មួយ យល់ឱ្យច្បាស់រវាងពាក្យថា “អភិវឌ្ឍន៍រួមនិងសហប្រតិបត្តិការ”។ បងប្អូនយល់ច្រឡំថា (CLV ជា)ការអភិវឌ្ឍរួម។ យើងមិនធ្វើ(ដូចនោះ)ទេ។ រាជរដ្ឋាភិបាលគ្មានសិទ្ធិនឹងយកដីខ្មែរទៅដាក់រួមជាមួយប្រទេសណាទេ។ យើងគ្មានចេតនានឹងកាត់មួយភាគរបស់កម្ពុជា​ មួយភាគរបស់ឡាវ មួយភាគរបស់វៀតណាម (អោយទៅ)ជាតំបន់ស្វយ័តនោះទេ ឬជាប្រទេសមួយក៏អត់ដែរ។ ប្រទេសកម្ពុជា គ្រប់គ្រងដោយខ្មែរ។ វៀតណាមគ្រប់គ្រង់ដោយវៀតណាម ឡាវគ្រប់គ្រងដោយឡាវ។ ប៉ុន្តែ យើងមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្នានៅទីនោះ ដើម្បីពន្លឿនដល់ការអភិវឌ្ឍ។ ការអភិវឌ្ឍមួយដែលអាចធ្វើទៅបាន ទាមទារឱ្យមានការសហប្រតិបត្តិការ(ជាមួយប្រទេស)នៅជិតខាង។ ហើយ ការសហប្រតិបត្តិការ(ជាមួយប្រទេស)នៅជិតខាងនេះ វាមិនមែនគ្រាន់តែធ្វើជាមួយនឹងតំបន់ត្រីកោណនោះទេ គឺធ្វើនៅទូទាំងព្រំដែនវៀតណាម ធ្វើនៅទូទាំងព្រំដែនថៃ និងធ្វើនៅទូទាំងព្រំដែនជាមួយឡាវ ដែលយើងជាប្រទេសភូមិផងរបងជាមួយគ្នា។ ខ្ញុំលើកជាឧទាហរណ៍អំពីការតភ្ជាប់។ បើសិនជាយើងមិនអាចតភ្ជាប់ផ្លូវជាមួយគ្នាទេ ខាងណោះធ្វើផ្លូវមក​ គឺចំកន្លែងមួយទៅ។ យើងធ្វើផ្លូវមក ក៏ចំកន្លែងមួយទៀតទៅ។ តើយើងតភ្ជាប់គ្នាការដឹកជញ្ជូនឆ្លងកាត់ទៅមករកគ្នាយ៉ាងម៉េចទៅ? យើងត្រូវការធ្វើពា​ណិជ្ជកម្ម។ សូមបងប្អូន គិតមើល។ ពីរតនគិរី ពីមណ្ឌលគិរី ស្ទឹងត្រែង (ក្រចេះ) ប្រសិនបើយើងដឹក(ទំនិញ)ចុះមកកាន់ភ្នំពេញ ឬទៅកាន់កំពង់ផែខេត្តព្រះសីហនុ ដើម្បីនាំចេញ តើផលចំណេញរបស់បងប្អូននៅកន្លែងណា?

[៤] ការធ្វើសេដ្ឋកិច្ច គឺត្រូវគិតអំពីផលចំណេញ។ (ពីតំបន់អភិវឌ្ឍត្រីកោណ) យើងអាចដំណើរការដឹកជញ្ជូនឆ្លងកាត់ប្រទេសវៀតណាមទៅសមុទ្រ ហើយនាំចេញទៅកាន់អឺរ៉ុប អាមេរិក ជប៉ុន និងប្រទេសដទៃទៀត។ ចំណុចនេះ បងប្អូនអាចយល់ហើយអំពីអ្វីទៅដែលហៅថាសេដ្ឋកិច្ច អ្វីទៅដែលហៅថាកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ។ បើសិនជាយើងមិនអភិវឌ្ឍ តើយើងត្រូវទុកកន្លែងនោះចោល(ដោយមិនអភិវឌ្ឍ)ឬយ៉ាងណា? ការអភិវឌ្ឍនៅតំបន់នោះទៀតសោធ មិនមែនជាការធ្វើដាច់ដោយឡែករវាងកម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាមនោះទេ។ ដៃគូដំបូងរបស់យើង​គឺជប៉ុន។ សូមអ្នកនៅជប៉ុន សួរទៅរដ្ឋាភិបាលជប៉ុនថា តើជប៉ុនបានចំណាយលុយកាក់ប៉ុន្មានទៅសម្រាប់គម្រោងទាំងឡាយនៅឯភូមិភាគឦសានរបស់ប្រទេសកម្ពុជា នៅឯតំបន់របស់វៀតណាម និងនៅឯតំបន់របស់ឡាវ? គេមិន​មែនជួយទាំងបីប្រទេសទេ គេជួយប្រទេសមួយៗ ប៉ុន្តែជួយនៅក្នុងតំបន់ដែលមានការតភ្ជាប់គ្នានោះឯង។ យើងទទួលទិញអគ្គិសនីពីវៀតណាម ទិញអគ្គិសនីពីឡាវ ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់នៅទីនោះ មុនពេលដែលបណ្ដាញជាតិរបស់អាចរុញភ្លើងពីទីក្រុងភ្នំពេញ ទៅកាន់តំបន់ទាំងនោះ (ដែលវាមានរយៈកាល) ២៥ ឆ្នាំហើយ។ ដូច្នេះ បងប្អូនគួរយល់បញ្ហានេះឱ្យបានច្បាស់ ជាជាងចោទប្រកាន់រដ្ឋាភិបាលនៅពេលនេះថា (បាន)កាត់ដីឱ្យគេ (និង/ឬថា)នឹងឈានទៅបាត់ដីនៅពេលក្រោយ។

[៥] បងប្អូនបានស្នើថា ឱ្យដកគម្រោងនេះចេញពី CLV។ ខ្ញុំចង់សួរបងប្អូនថា របស់ដែលយើងបានដាក់ទៅ សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ វាជារបស់យើង។ តើយើងដកយកចោលទៅឯណា? តើយើងអាចនឹងដកផែនដីនេះ ខេត្ត៤នេះ ទៅដាក់នៅលើមេឃ ឬទៅកន្លែងណា​? វាមិនអាចទៅរួចទេ។ យើងត្រូវតែអភិវឌ្ឍទឹកដីរបស់យើង។ យើងដាក់ទុនខ្លួនយើង រកដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ខ្លួនយើង។ ខាងវៀតណាម គេដាក់ទុនខ្លួនគេ ឡាវគេដាក់ទុនខ្លួនគេ គេរកដៃគូខ្លួនគេ។ អ្វីដែលយើងត្រូវធ្វើគឺការសហប្រតិបត្តិការទៅលើផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគ ទេសចរណ៍ ដឹកជញ្ជូន ការតភ្ជាប់ប្រព័ន្ធដឹកជញ្ជូន និងប្រព័ន្ធផ្គត់ផ្គង់អគ្គិសនី ជាដើម។ នេះជាមូលហេតុដែលរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែគិត ដើម្បីធ្វើរឿង(អភិវឌ្ឍ)នេះ។ ក្នុងរយៈពេល ២៥ឆ្នាំ កន្លងទៅនេះ ជាពេលវេលាដែលបានបង្ហាញឲ្យបងប្អូនបានឃើញច្បាស់ពីជីវភាពប្រជាជនថា ពីការធ្វើដំណើររាប់ថ្ងៃ រហូតអ្នកខ្លះទៅដល់ហើយមិនត្រឡប់មកវិញ ដោយ​សារ​តែផ្លូវពិបាកពេក មកឥឡូវ (អ្នកអាច)ទៅព្រឹកវិលល្ងាច គឺធ្វើដំណើរបានដោយសារការតភ្ជាប់នានា។

យើងបានធ្វើផ្លូវ៧៦ តភ្ជាប់ពីស្រុកស្នួលឡើងទៅខេត្តមណ្ឌលគិរី តភ្ជាប់ទៅព្រំដែនវៀតណាម និងតភ្ជាប់បង្ហួសទៅខេត្តរតនគិរី តភ្ជាប់ទៅព្រំដែនវៀតណាម និងចុះមកខេត្តស្ទឹងត្រែង តាមផ្លូវជាតិលេខ៧៨។ យើងធ្វើផ្លូវជាតិលេខ៧ ដោយកសាងស្ពានឆ្លងកាត់ទន្លេសេកុងទៅព្រំដែនឡាវ។ យើងក៏ធ្វើស្ពានឆ្លងទន្លេមេគង្គមួយខ្សែទៀត និងកសាងផ្លូវជាតិលេខ៩ តភ្ជាប់ពីស្ទឹងត្រែងទៅព្រះវិហារដើម្បីអាចចុះមកកំពង់ធំនិងសៀមរាបបានឆាប់រហ័ស។ នោះហើយជាផលប្រយោជន៍នៃការអភិវឌ្ឍដែលរាជរដ្ឋាភិបាលខិតខំប្រឹងប្រែងដាក់ទុន។ រដ្ឋាភិបាលបានប្រឹងប្រែង​រកដៃគូអភិវឌ្ឍ ដែលមិនមែនមានតែជប៉ុនមួយទេ តែមានធនាគារពិភពលោក មានធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី និងមានបណ្ដាប្រទេសដែលមានការពាក់ព័ន្ធមួយចំនួន ចូលរួមផង។ យើងមានសាខាមហាវិទ្យាល័យមួយចំនួននៅតាមបណ្ដាខេត្តទាំងនោះ ដើម្បីកាត់បន្ថយការលំបាករបស់បងប្អូនក្នុងការមករៀននៅទីក្រុងភ្នំពេញ ឬបណ្ដាខេត្តដ៏ទៃ។

[៦] ការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សក៏យើងមានការពឹងពាក់គ្នា។ សព្វថ្ងៃនេះ និស្សិតកម្ពុជាទៅរៀននៅវៀតណាម ក្នុងនោះនិស្សិតកម្ពុជាមួយចំនួនក៏កំពុងរៀននៅបណ្ដាខេត្តដែលវៀតណាមមានលទ្ធភាពខ្ពស់ជាងយើងផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកទេស ក៏ដូចជាការរៀន(មុខវិជ្ជានានាដែលមាន)កម្រិតខ្ពស់ជាង ដើម្បីបម្រើដល់ការអភិវឌ្ឍ និងក្រុមគ្រួសាររបស់គេ។ យើងក៏បានបញ្ជូននិស្សិតទៅខាងឡាវដែរ ក្នុងពេលដែលឡាវបានបញ្ជូនសិស្សមួយចំនួនមកកាន់ទីក្រុងភ្នំពេញធ្វើការសិក្សា … យើងផ្ដល់អាទិភាពច្រើនទៅតំបន់ឦសានក្នុងការបញ្ជូននិស្សិតទៅកាន់ប្រ​ទេសឡាវ។

[៧] ខ្ញុំយល់ថា បងប្អូនមានការបារម្ភអំពី​ទឹកដី​ ដោយសារប្រវត្តិអតីតកាលបានបង្ហាញថា យើងបានបាត់​បង់​ទឹកដីយ៉ាងច្រើន ដូចជាកម្ពុជាក្រោម។ យើងទទួលស្គាល់ថាយើងបាត់បង់ទៅហើយ ដោយសារការកាត់យក និងបង្ខំដោយបារាំង។ ការនេះ មិនមែនស្ដេចអង្គណាមួយបានកាត់ដីឲ្យគេនោះទេ។ យើងនៅក្រោមការត្រួតត្រារបស់គេ។ ខ្ញុំមិនទាន់បានចាប់កំណើតនៅឡើយទេ នៅពេលដែល កូសាំងស៊ីន ក៏ដូចជា កោះត្រល់ ត្រូវបានបាត់។ សម្ដេចព្រះនរោត្ដម សីហនុ ដែលជាព្រះបិតាជាតិខ្មែរ ដែលគ្មាននរណាស្នេហាជាតិជាងព្រះអង្គ ក៏មិនបានទាម​ទារ​យកមកវិញ ហើយព្រះអង្គបានទទួលស្គាល់ខ្សែព្រំដែនមិនកែប្រែ ដែលបន្សល់ទុកដោយអាណានិគមបារាំង ទាំងដែនគោកនិងដែនទឹក។ ដូច្នេះ អ្វីដែល(រាជរដ្ឋាភិបាល)បាននិងកំពុងធ្វើ គឺការពារទឹកដីទាំងនេះ។ ខណៈបងប្អូនកំពុងលើកអំពីបញ្ហានៅខាងវៀតណាម តែបងប្អូនមិនដែលបានទាមទារទឹកដីមួយចំនួនដែលកំពុងស្ថិតនៅជាទឹកដីថៃឡើយ។ បងប្អូនដឹងទេ តើយើងបាត់បង់ទៅខាងថៃអស់ប៉ុន្មាន? ថែមជាមួយនោះ តាមប្រវត្តិសាស្រ្តក៏មានការផ្ដល់ឲ្យដោយព្រះមហាក្សត្រឲ្យខាងភាគីឡាវមួយចំនួនផងដែរ។

[៨] យើងទទួលស្គាល់ការបារម្ភរបស់បងប្អូន ស្ដីពីការបាត់បង់ទឹកដីដោយសារមានកត្តាប្រវត្តិសាស្រ្ត ប៉ុន្តែបងប្អូនអាចចោទជាសំណួរបានទេថា ហេតុអ្វីបានជាគេចោទថារដ្ឋាភិបាលបានកាត់ខេត្ត ៤នេះទៅឲ្យប្រ​ទេសវៀតណាម ហើយបន្ទាប់ទៅថា(ពេលនេះនៅ)មិនទាន់កាត់ទេ តែព្រួយបារម្ភខ្លាច ២០ ឬ៣០ឆ្នាំ ឬ១០០ឆ្នាំទៀតនឹងត្រូវបាត់។ ហេតុអ្វីបានជាគេលើករឿងនេះឡើង? ការលើកដោយការស្រមើស្រមៃនេះ គឺច្បាស់ជាឧបាយកលដែល(គេបានរៀបចំនិងដាក់)ចេញ ដើម្បីបង្កើតឲ្យមានការបង្ហូរឈាមមួយ នៅខណៈដែលបងប្អូនឆ្លងផុតបន្ទាត់ក្រហម។ គេអាចចោទសួរ ហើយផ្តល់ជាចម្លើយថា ថ្ងៃនេះអ្នកឯង ក្រុមគ្រួសារអ្នកឯង មិនមានបញ្ហាអ្វីទេ ប៉ុន្តែក្នុង ១០ ឬ២០ឆ្នាំទៀត ក្រុមគ្រួសារអ្នកឯង បើជាប្រុសៗនឹងត្រូវស្លាប់ដោយរន្ទះបាញ់ ដោយខ្សែភ្លើងឆក់ និងដោយឡានបុក ឯស្ដ្រីវិញនឹងក្លាយជាស្រ្តីមេម៉ាយ ឬទៅជាស្រីបនជាដើម។ អញ្ចឹងទេ គេមិនហ៊ាននិយាយពីបច្ចុប្បន្ន តែគេលើកពីការព្រួយបារម្ភក្នុងអនាគត។ បើសិនជាយើងព្រួយបារម្ភពីអនាគត យើងត្រូវតែរួមគ្នាការពារទឹកដី តាមរយៈនូវការពង្រាយប្រជាជន ធ្វើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធចាំបាច់ ដើម្បីឲ្យប្រជាជនអាចទៅរស់នៅទីនោះបាន។ បងប្អូនច្បាស់ជាអាចយល់អំពីបញ្ហានេះ។ ខ្ញុំនឹងធ្វើការបកស្រាយបន្តិចទៀត អំពីប្រការដែលបងប្អូនមួយចំនួនស្នើឲ្យមានការធ្វើរបង(ព្រំដែន)។

[៩] បងប្អូនជាទីស្រឡាញ់ (អំពីការស្នើអោយមាន)ការធ្វើរបងនេះ តើបងប្អូនមានបានគិតថា តើយើងធ្វើរបងរបៀបម៉េចឬទេ? (តើយើងធ្វើ)របងតែ(នៅ) ៤ខេត្តនេះ ឬរបងទូទាំងព្រំដែនវៀតណាម ឬរបងទូទាំងព្រំដែនជាមួយថៃ បូកបន្ថែមដោយព្រំដែនជាមួយនឹងឡាវ? លើពិភពលោកនេះ ក្រៅពីជញ្ជាំង ប៊ែរឡាំង ក្រៅពីរបងខ្លះដែលខ័ណ្ឌចែករវាងកូរ៉េខាងជើង និងកូរ៉េខាងត្បូង និងរបងខ្លះដែលបានកើតឡើងរវាងអាមេរិក ជាមួយ Mexico តើប្រទេសណាខ្លះហើយដែលបានធ្វើរបង(ព្រំដែន)បែបនេះ នៅក្នុងក្របខណ្ឌសហប្រតិបត្តិការជាមួយប្រទេសជិតខាង? នេះមិនមែនជាជម្រើសដែលបងប្អូនគួរលើកឡើងទេ។ បើបងប្អូនចង់និយាយពីព្រំដែនជាមួយវៀតណាម ខ្ញុំក៏សូមឱ្យបងប្អូនបញ្ចេញមតិថា ក្នុងពេលដែលយើងធ្វើ(របង)ព្រំដែនជាមួយវៀតណាម តើយើងត្រូវធ្វើរបងទន្លេមេគង្គ ទន្លេបាសាក់ និងព្រែក បឹង ដទៃទៀតដែលហូរពីកម្ពុជាទៅវៀតណាម ឬពីវៀតណាមមកកម្ពុជា ដែលនៅខាងផ្នែកខាងក្រោម ទឹកហូរពីកម្ពុជាទៅវៀតណាម ប៉ុន្តែនៅភាគខាងលើ ទឹកហូរពីវៀតណាមមកកម្ពុជា ដូចជា ស្រែពក សេសាន​ ជាដើម។ ដូច្នេះ តើការធ្វើរបងនេះត្រូវបិទទាំងទន្លេ បិទទាំងទំនប់ បិទទាំងលំហូរទឹក ឬយ៉ាងណា? នេះជាបញ្ហាដែលបងប្អូនត្រូវពិចារណាឱ្យបានហ្មត់ចត់។

[១០] ការដែលបងប្អូនកាន់ត្រូវតែពិចារណាឱ្យបានហ្មត់ចត់ទៀតនោះ តើនៅប្រទេសជិតខាងគ្នា ត្រូវធ្វើសង្គ្រាមជាមួយគ្នារហូត ដោយគ្មានគិតពីសន្តិសុខ ការពារជាតិ សុវត្ថិភាពប្រជាជននៅតាមព្រំដែនទេឬអី? ប្រទេសនីមួយៗ មានតម្រូវការផ្លាស់ប្តូរទំនិញ។ សព្វថ្ងៃនេះ រវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរបាន(ឈាន)ទៅដល់ជាង ១០ពាន់លានដុល្លាររួចស្រេចទៅហើយ។ ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរនេះទៀតសោធ កាលពីពេលមុន ការនាំចេញនាំចូលរវាងកម្ពុជានិងវៀតណាម មានអតុល្យភាព គឺកម្ពុជានាំចូលពីវៀតណាម ច្រើនជាងនាំចេញពីកម្ពុជាទៅវៀតណាម។ ឥឡូវនេះ ជាបណ្តើរៗ យើងបាននាំចូលទៅវៀតណាមស្មើគ្នា ឬកម្ពុជាលើសបន្តិច នៅពេលដែលយើងបង្កើនការនាំចេញនូវស្វាយចន្ទី ប្រមាណជា ៧០ម៉ឺនតោនទៅប្រទេសវៀតណាម។ យើងមានវត្ថុធាតុដើម។ យើងមិនទាន់មានការកែច្នៃគ្រប់គ្រាន់ទេ។ យើងមានការកែច្នៃខ្លួនឯងមួយចំនួន ប៉ុន្តែមិនទាន់គ្រប់ទេ។ វៀតណាម និងឥណ្ឌា គឺជាប្រទេសដែលនាំចេញគ្រាប់ស្វាយចន្ទីច្រើនជាងគេលើពិភពលោក ក៏ប៉ុន្តែទាំងវៀតណាមទាំងឥណ្ឌាសុទ្ធតែទិញវត្ថុធាតុដើមពីអាហ្វ្រិក មកធ្វើការកែច្នៃបម្រើ​ការចែកចាយតាមទីផ្សារអន្តរជាតិនានា។

រហូតមកដល់ពេលនេះ កម្ពុជាជាប្រទេសលេខមួយដែលមានគ្រាប់ស្វាយចន្ទីច្រើនជាងគេ គឺច្រើនជាងកូតឌីវ័រ និងប្រទេសមួយចំនួនផ្សេងទៀត ដល់ទៅជាង ១លានតោន។ ក្នុងជាង ១លានតោននេះ យើងបាននាំចេញទៅប្រទេសវៀតណាម ហើយវៀតណាមក៏បានចុះផ្សាយអត្ថបទថា ស្វាយចន្ទីដែលនាំចូលបម្រើឱ្យការកែច្នៃ និងការនាំចេញរបស់វៀតណាម មានរហូតទៅដល់ជាង ៥៥% នៃស្វាយច​ន្ទី។ បងប្អូនត្រូវគិតថា ទីផ្សារគឺជាបញ្ហាសំខាន់ដើម្បីជំរុញការដាំដុះក្នុងចំណោមប្រជាជនរបស់យើង។ បើសិនជាគ្មានទីផ្សារទេ តើប្រជាជនដាំដុះយកទៅធ្វើអ្វី? … ប្រជាជនខ្មែរមិនអាចទទួលទានអស់ស្វាយចន្ទីជាង ១លានតោននោះទេ។ យើងត្រូវរកទីផ្សារ។ នេះក៏មិនសំដៅតែទៅតែទីផ្សារនៅឆ្ងាយនោះដែរ។ ទីផ្សារនៅជិត ដែលយើងធ្វើជាមួយវៀតណាម ជាមួយថៃ ជា​មួយឡាវ ក៏មានទំហំពាណិជ្ជកម្មប្រមាណជិត ២០ពាន់លានដុល្លាររួចទៅហើយ ដែលជាមួយថៃមានប្រមាណជា ១០ពាន់លានដុល្លារ ជាមួយវៀតណាមប្រមាណជា ១០ពាន់លានដុល្លារ និងជាមួយឡាវរាប់រយលានដុល្លារជាការទិញអគ្គិសនីពីឡាវ ដែលធ្វើឱ្យទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជានិងឡាវកាន់តែធំឡើងៗ។

[១១] វាមិនសាមញ្ញដូចបងប្អូនគិតទេ។ កម្ពុជាគឺជាប្រទេសឯករាជ្យមួយ។ ខ្ញុំបានលឺ អ្នកនិយាយនៅ(ក្នុងក្រុម)នេះ​ថា កម្ពុជាកំពុងតែត្រូវត្រួតដោយវៀតណាម។ បងប្អូនហាក់ដូចជាបានមើលស្រាលមិនមែនតែចំពោះខ្ញុំ ឬរាជរដ្ឋាភិបាលទេ ក៏ប៉ុន្តែក៏ទាំងក្រុមគ្រួសារខ្លួនឯងដែលកំពុងរស់នៅក្នុងប្រទេស។ បងប្អូនខ្លះអាចឈានទៅដល់ការប្រមាថជាតិសាសន៍ខ្លួនឯងថា យកប្តីវៀតណាមយកប្រពន្ធវៀតណាមជាដើម ដែលរឿងនេះគួរតែត្រូវបានកម្រិត។ យើងមិនទប់ស្កាត់នូវការបញ្ចេញមតិទេ ក៏ប៉ុន្តែបងប្អូនត្រូវបញ្ចេញមតិឱ្យត្រូវជាមួយការពិត វាប្រសើរជាងការមួលបង្កាច់។ បងប្អូនបានចោទថាវៀតណាមបានចូលមកដោយសេរីក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ បងប្អូនត្រូវដឹងថា ប្រទេសនីមួយៗ អនុវត្តច្បាប់រៀងខ្លួនៗ។

[១២] យើងទៅគេ ក៏ត្រូវសុំច្បាប់។ គេមកយើងក៏ត្រូវសុំច្បាប់។ មាន​(យន្ត)ការសម្រួលក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ាន ដែលមិនតម្រូវអោយធ្វើទិដ្ឋាការមុនពេលដែលទៅដល់ទេ ប៉ុន្តែបើគ្មានលិខិតឆ្លងដែនក៏មិនអាចទទួលបានទិដ្ឋាការដែរ។ ចំណុចទាំងអស់នេះ ទាមទារឱ្យមានការគ្រប់គ្រងរៀងខ្លួនៗ។ បងប្អូនព្រួយបារម្ភថា ដីសម្បទានដែលកម្ពុជាប្រគល់ឱ្យវៀតណាមក្នុងការវិនិយោគ មានសុទ្ធតែកម្មករវៀតណាមរស់នៅរាប់សិបឆ្នាំ ដោយមិនត្រឡប់ទៅវិញ ដែលទីចុងបំផុត ប្រជាជនវៀតណាមនឹងមានច្រើនជាងប្រជាជនកម្ពុជា នៅក្នុងខេត្តទាំង៤។ ខុសហើយ។ នេះជាមួលបង្កាច់ដ៏អយុត្តិធម៌។​ តើបងប្អូនហ៊ានស្បថដាក់ជីវិតដោយសារតែការនិយាយមិនត្រឹមត្រូវរបស់បងប្អូនទេ? វាមិនអាចទៅរួចទេ។ វាមិនអាចទៅរួចដាច់ខាតហើយ។ សូមបងប្អូនចាំឱ្យច្បាស់ថា ខ្មែរគឺខ្មែរ វៀតណាមគឺវៀតណាម ឡាវគឺឡាវ ថៃគឺថៃ។ គ្មានការឡូកឡំគ្នាទេ។

សូម្បីតែយើងចូលអាស៊ាន ក៏យើងមិនបានដាក់ដីយើងនៅក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ាននោះទេ។ យើងធ្វើសហប្រតិបត្តិការជាមួយបណ្តាប្រទេសក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ាន ហើយយើងមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការខាងសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគ មិនមែនត្រឹមតែជាមួយអាស៊ានទេ។ យើងហ៊ានអោយមានដល់ទៅភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយដែលរួមមានអាស៊ាន ១០ បូកជាមួយជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង ញ៉ូហ្សេលែន អូស្ត្រាលី និងចិន ហើយត្រៀមខ្លួនទទួលយក ឥណ្ឌា បន្តទៀត ក្រោយពេលដែលឥណ្ឌាមិនទាន់អាចចូលបានក្នុងរយៈពេលកន្លងទៅ។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅលើពិភពលោកនេះមានច្រើនណាស់ មិនមែនមានតែកម្ពុជា​ ឡាវ វៀតណាម នោះទេ។ ថៃ ម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូនេស៊ី បានធ្វើមុនយើង។ ជាមួយនោះមាន(កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ)ចតុភាគីជាមួយហ្វីលីពីន ឥណ្ឌូនេស៊ី ម៉ាឡេស៊ី និងព្រុយណេ ថែមទៀត។ នៅមានតំបន់នៃការរួមគ្នាជាមួយ ឡាវ ថៃ មីយ៉ាន់ម៉ា ផងដែរ។

[១៣] សូមបញ្ជាក់ជូនបងប្អូនថា ក្រៅពីគំនិតផ្ដួចផ្ដើមនិងការអនុវត្ដដោយជោគជ័យ ក្នុងរយៈពេលកន្លងទៅ​រវាង​កម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាម ខ្ញុំក៏បានពិភាក្សាជាមួយអតីតនាយករដ្ឋមន្ដ្រីថៃ ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត់ត្រា និងភាគី ​ឡាវ គ្រោងធ្វើតំបន់អភិវឌ្ឍត្រីកោណ កម្ពុជា ឡាវ ថៃ ដោយខាងកម្ពុជាមានខេត្តព្រះវិហារ ដែលយើងគ្រោងធ្វើតា​រាងវាយកូនហ្គោលនៅព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំង ៣ គឺ កម្ពុជា ៩ ឡូត៍, ថៃ ៩ ឡូត៍, ឡាវ ៩ ឡូត៍, ទាំងអស់ ២៧ ឡូត៍។ ប៉ុន្ដែ ដោយសាររដ្ឋប្រហារជាបន្ដបន្ទាប់នៅក្នុងប្រទេសថៃ (យើង)មិនអាចអនុវត្ដគំរោងនេះបាន។ យើងចង់មានកិច្ចសហប្រតិបត្ដិការសន្ដិភាពជាមួយប្រទេសជិតខាង ដែលនឹងនាំមកនូវវិសាល​ភាពខាងសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម ទេសចរណ៍ ក្នុងតំបន់ដើម្បីកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាជន។

[១៤] បងប្អូនមួយចំនួនបាននិយាយតាមបែបងាយស្រួលថា ប្រទេសកម្ពុជានឹងអាចធ្វើរបងបាន។ អម្បាញ់មិញ ពីខាងលើ ខ្ញុំបាននិយាយពីបច្ចេកទេសនៃការធ្វើរបង។ ខ្ញុំចង់ដឹងថាបងប្អូនធ្វើ(របងតាម)បច្ចេកទេសរបៀបម៉េច?​ … តើយើងធ្វើរបងនេះបិទទាំងទន្លេមេគង្គ ទន្លេបាសាក់ បិទទាំងព្រែកទាំងឡាយដែលហូរឆ្លងកាត់ពីវៀតណាមមកកម្ពុជា និងពីកម្ពុជាមកវៀតណាម ឬធ្វើតែខាងលើគោក ឬធ្វើត្រឹមតែ ៤ ខេត្ត? បងប្អូន របងគេអាចលោតផ្លោះបាន អាចលួចឆ្លងបាន អាចបាញ់ផ្ដួលបាន ឬជីកផ្ដួលបាន ក្នុងពេលយើងត្រូវធ្វើរាប់រយរាប់ពាន់គីឡូ។ រាប់ពាន់គីឡូម៉ែត្រ បើយើងគិតកម្ពុជាជាមួយ​វៀតណាម គិតកម្ពុជាជាមួយឡាវ គិតទាំងកម្ពុជាជាមួយថៃ។ ប្រ​សិនបើធ្វើត្រូវធ្វើទាំង ៣ប្រទេស ហើយទុកកម្ពុជាឯកាតែម្នាក់ឯងដូច្នេះទៅ។ នេះតាមគំនិតរបស់បងប្អូន។

[១៥] ខ្ញុំក៏សូមបញ្ជាក់ថា ខឿនការពារជាតិរបស់ប្រជាជន មានកំលាំងខ្លាំងជាងរបងបេតុងច្រើនជាន់។ នោះគឺការខិតខំធ្វើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបាននិងកំពុងធ្វើនៅផ្លូវតាមបន្ទាត់ព្រំដែន។ យើងចែកដីឲ្យប្រជាជន កសាងផ្ទះឲ្យប្រជាជន រៀបចំជាមន្ទីរពេទ្យ សាលារៀន និងជាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធចាំបាច់ ដែលប្រជាជនត្រូវការ ដើម្បីឲ្យពួកគាត់មានលទ្ធភាពកាន់តែច្រើនរស់នៅទីនោះ ដាំដុះ ធ្វើស្រែចំការ ឬធ្វើដំណាំឧស្សាហកម្ម ឬក៏ក្លាយ​ទៅជាអ្នកដែលធ្វើរោងចក្រកែច្នៃ សិប្បកម្មកែច្នៃ បង្កើតឡើងនូវទីផ្សារ តំបន់ទេសចរណ៍នៅទីនោះ។ ប្រជាជនជារបងដ៏រឹងមាំបំផុតក្នុងការការពារជាតិ។ របងគេអាចលោតផ្លោះបាន វាយទម្លុះបានដោយរំសេវផ្ទុះ ឬការជីកផ្ដួល ប៉ុន្ដែប្រជាជនដែលរស់នៅតាមតំបន់ព្រំដែន គឺយើងត្រូវតែធានាថា ពួកគាត់បានរស់នៅទីនោះដ៏សុខសាន្ដ ជាមួយនឹងការការពារផលប្រយោជន៍របស់ពួកគាត់។ ​យើងមិនត្រូវមើលស្រាលបញ្ហាទាំងនេះទេ។​ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ជាថ្មីម្ដងទៀតឱ្យបងប្អូនមានការប្រុងប្រយ័ត្នត្រិះរិះឲ្យបានគ្រាប់គ្រាន់។ បងប្អូនអាចចូលមើលឯកសារតាម​វែប​សាយរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម តើមានកន្លែងណាដែលនិយាយទាក់ទិននឹងការកាត់ដីទៅឲ្យវៀតណាម? មានកន្លែងណាដែលថាយកដី និងយកធនធានធម្មជាតិរបស់កម្ពុជាទៅដាក់ជាសម្បត្ដិរបស់រួម? គ្មានទេ។

យើងមានតែកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម សេវា ការតភ្ជាប់ រឿង​សេដ្ឋកិច្ច សង្គម ជាដើម។ បងប្អូន! ការញុះញង់ពីខាងក្រៅអាក្រក់ខ្លាំងណាស់នៅពេលនេះ ប៉ុន្ដែបងប្អូននៅក្នុងប្រទេសមិនគួរត្រូវបានគេ​បោកប្រាស់នៅពេលដែលខ្លួនកំពុងស្ថិតនៅទីនេះ(ជាក់ស្តែងឡើយ)។ ខ្ញុំសូមអំពាវនាវចំពោះបងប្អូន កុំដើរឆ្លងផុតបន្ទាត់ក្រហម​ ឈានទៅដល់ការផ្ដួលរំលំ ដូចដែលពួកឧទា្ទមក្រៅច្បាប់បានធ្វើការអំពាវនាវប៉ុន្មានថ្ងៃកន្លងទៅនេះ ដែល(ការធ្វើដូចនោះ​នឹង)ចាប់បង្ខំឲ្យ​រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែយកវិធានការចាំបាច់ទប់ស្កាត់អាណាធិបតេយ្យដែលបង្កចលាចលក្នុងសង្គម។ យើងគ្មាន​ជំរើសទេ។ ជំរើសដែលនៅសេសសល់គឺការពារសន្ដិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ និងជីវិតរបស់ប្រជាជន​យើង។ យើងហ៊ានធ្វើអ្វីៗ គ្រប់បែបយ៉ាង ទោះដោយតម្លៃណាក៏ដោយ ដើម្បីធានាថាប្រជាជនរស់នៅក្នុងសុខសន្ដិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយ ជាមួយនឹងការខិតខំកសាងសេដ្ឋកិច្ច ដែលកំពុងទទួលរងផលប៉ះពាល់ពីកត្ដាខាងក្រៅ។

សូមបងប្អូនចាំនិងរំលឹកខ្លួនឯង ហើយអ្នកដែលនៅក្នុងក្រុមនេះ យើងបានស្គាល់មុខសញ្ញារួចហើយ។ សូមកុំភាន់ច្រលំថារាជរដ្ឋាភិបាលមិនដឹង។ សូម្បីតែខ្ញុំ ក៏បានអង្គុយស្ដាប់និងមើលសាររបស់​អ្នក​ទាំងអស់គ្នាដែលបានបញ្ចេញមក។ សារដែលបញ្ជូនពីខាងក្រៅបាននិងកំពុងញុះញង់ឲ្យបងប្អូនខាងក្នុងទទួលយកការវិនាស​មួយដែលពិបាកនឹងស្រោចស្រង់។ នេះមិនមែនជាការគំរាមទេ។ ជាការនិយាយដោយបញ្ជាក់ច្បាស់ៗអំពីផលប្រយោជន៍ជាតិនិងប្រជាជន។ យើងមិនអាចទុកឲ្យមនុស្សប៉ុន្មាននាក់បំផ្លាញសេចក្ដីសុខរបស់ប្រជាជនជាង ១៧លាននាក់ បានឡើយ។

[១៦] មានអ្នកខ្លះឃើញហេតុការនៅបង់ក្លាដែស ក៏តាំងប្រៀបធៀបហេតុការណ៍មកក្នុងប្រទសកម្ពុជា។ សូមសាកល្បងមើល។ ប្រសិនបើអាចចាត់ទុកថាខ្លួនអ្នកជាអ្នកខ្លាំង សូមអញ្ជើញសាកល្បង ហើយអ្នកនៅក្រៅប្រ​ទេសក៏សូមអញ្ជើញមក​ដឹកនាំចលនា និងបញ្ជាចលនា សំរាប់ការផ្ដួលរំលំមួយនេះ។ តើអ្នកហ៊ានធ្វើកិច្ចការងារនេះទេ ក្រៅតែពីធ្វើបាតុកម្ម? … បាតុកម្មនៅកូរ៉េ នៅជប៉ុន នៅអាមេរិក ឬនៅប្រទេសក្រៅ ជារឿងអ្នកដែលរស់នៅប្រទេសក្រៅ។ មិនមានបញ្ហាទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកនៅខាងក្នុងគឺជាអ្នកដែលទទួលរងនូវផលវិបាក។ ខ្ញុំមិនមែនគំរាមបងប្អូនទេ។ ប៉ុន្តែ រដ្ឋាភិបាលប្រទេសណាក៏ដោយត្រូវតែមានវិធានការជាចាំបាច់។ ឧទាហរណ៍ ការធ្វើកុប​កម្មនៅប្រទេសអង់គ្លេស(ខណៈនេះ) ត្រូវបានទប់ស្កាត់ទៅដោយកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់អង់គ្លេស គឺប៉ូលីសដែលមានប្រដាប់អាវុធ។ តើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាសុខចិត្តឲ្យសភាពការណ៍លែងគ្រប់គ្រងបានឬយ៉ាងណា?

អ្នកខ្លះ ថែមទាំងគំរាមថាជិតដល់ពេលហើយសម្រាប់ ហ៊ុន សែន។ ពាក្យនេះខ្ញុំបានឮតាំងពីទសវត្សរ៍ទី៨០ ជាការគំ​រាមកំហែងរបស់ខ្មែរក្រហមមកលើខ្ញុំ។ ទសវត្សរ៍ទី៩០ ក៏ឮសម្លេងនេះទៀត ជាបន្តបន្ទាប់ … ប៉ុន្មានថ្ងៃនេះក៏ឮសូរសម្លេងនេះទៀត។ អ្នកត្រូវប្រមើលមើលភាពរឹងមាំ ការឈរជើង និងការគាំទ្ររបស់ប្រជាជនចំពោះទឹកដីដ៏កំសត់ ជាមួយនឹងការដឹកនាំរបស់ខ្ញុំ ក៏ដូចជារបស់រាជរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន។ ហ៊ុន សែន មិនទាន់អស់អំណាចទេ។ ហ៊ុន សែន នៅសល់អំណាចក្នុងនីតិបញ្ញត្តិ ក៏ដូចជាអំណាចរបស់គណបក្សប្រជាជន ដែលត្រូវមានការទទួលខុសត្រូវចំពោះពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន ដែលខ្លួនបានសន្យាការពារសន្តិភាព ស្ថិរភាពខាងនយោបាយ និងសេចក្តីសុខជូន។ រាជ​រដ្ឋាភិបាល នឹងចាត់គ្រប់វិធានការដើម្បីរក្សាឲ្យខានតែបាននូវសុខសន្តិភាព អាយុ ជីវិត របស់ប្រជាជន។

[១៧] ខ្ញុំបាននិយាយច្រើនហើយ។ សង្ឃឹមថាអ្នកទាំងអស់គ្នាស្តាប់ខ្ញុំ ហើយមិនលុប(ឃ្លីបទាំងនេះ)ទេ។ ដើម្បីចៀសវាងការលុបនៅក្នុង group របស់អ្នកទាំងអស់គ្នា ខ្ញុំក៏នឹងផ្សាយតាមប្រព័ន្ធ telegram របស់ខ្ញុំ ដើម្បីកុំឲ្យមានការបន្លំកាត់តសម្លេងរបស់ខ្ញុំបាន។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ជូនបងប្អូនអំពាវនាវបងប្អូន ដែលខ្វះការពិចារណាឲ្យពិចារ​ណាឡើងវិញ។

[១៨] សូមបញ្ជាក់បន្ថែមថា នៅទីនេះត្រូវបែងចែងឲ្យច្បាស់រវាងអភិវឌ្ឍរួមនិងសហប្រតិបត្តិការ។ យើងមិនបានដាក់ដី ៤ខេត្តទៅក្នុងការអភិវឌ្ឍរួមទេ ហើយក៏គ្មានអ្នកណាគេធ្វើអញ្ចឹងដែរលើពិភពលោក។ យើងធ្វើក្នុងកម្រិតកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ។ យើងមិនបានយក ៤ខេត្ត របស់យើងទៅដាក់រួមនៅក្នុងតំបន់ត្រីកោណនោះទេ។ ដីយើងៗ អភិវឌ្ឍដោយទឹកប្រាក់របស់យើង។ ដីយើងៗអភិវឌ្ឍដោយរកជំនួយនិងប្រាក់កម្ចីពីបរទេសមកអភិវឌ្ឍលើដីយើង។ ដីវៀតណាមក៏ដូចគ្នា ដីឡាវក៏ដូចគ្នា។ ខាងពួកគាត់រកប្រាក់របស់គាត់យកមកដាក់/អភិវឌ្ឍលើដីរបស់គាត់។ ទៅរកជំនួយនិងប្រាក់កម្ចីពីប្រទេសផ្សេង។ ខាងឡាវក៏ដូចគ្នា។ និយាយរួមគឺគ្មានការចែកផលរួមនៅទីនេះទេ។ ហ្នឹងជាចំណុចទី ១ ដែលសុំបញ្ជាក់ច្បាស់។

ប្រទេសនីមួយៗអនុវត្តនូវច្បាប់រៀងៗខ្លួន មិនអាចមានចលនាប្រជាជនឆ្លងកាត់ទៅមកតាមរបៀបខុសច្បាប់នោះ​ទេ។ យើងមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការខាងឡាវនិងវៀតណាម អាចឆ្លងមកធ្វើទេសចរណ៍នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ យើងអាចឆ្លងទៅទេសចរណ៍នៅប្រទេសវៀតណាម ដោយមានការសម្រួលគ្នាទៅវិញទៅមក ហើយមានបែបបទ​ទៅវិញទៅមក ដោយមានការព្រមព្រៀងជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ដែលបងប្អូនអាចចូលទៅមើលបាននៅក្នុងគេហទំព័រក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។ នេះជាអ្វីដែលបងប្អូនអាចនឹងយល់បានពីចំណុចទាំងឡាយដែលត្រូវធ្វើ។

[១៩] បងប្អូនទាមទារឲ្យដកខេត្តទាំង៤ ចេញពីសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍរួម។ ខ្ញុំបានប្រាប់ហើយថា គ្មានការអភិ​វឌ្ឍរួម ប៉ុន្តែមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ។ បើមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ តើយើងត្រូវដាក់កាំភ្លើងបាញ់គ្នារាល់ថ្ងៃរវាងកម្ពុជាវៀតណាម រវាងកម្ពុជាជាមួយឡាវ ឬយ៉ាងណា? យើងត្រូវតែមានមិត្តភាពជិតខាងល្អ ហើយខិតខំបោះបង្គោលតាមព្រំដែនឲ្យបានចប់និងហើយស្រេច ដូចដែលបាននិងកំពុងបោះបន្ត ដោយនៅសល់ ១៦ ភាគរយទៀត។ យើងត្រូវតែធ្វើការអភិវឌ្ឍក្នុងទឹកដីរបស់យើង ដើម្បីឲ្យប្រជាជនយើងមានលទ្ធភាពការពារដីធ្លីរបស់គាត់ ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់គាត់តាមព្រំដែន។ នោះហើយជាកម្លាំងពិតប្រាកដនៃកិច្ចការពារព្រំដែនរបស់យើង។

[២០] បងប្អូនទាមទារឲ្យធ្វើរបង។ ខ្ញុំបានបញ្ជាក់ហើយ។ នៅលើពិភពលោក តើមានការធ្វើរបងប៉ុន្មានកន្លែងទៅ? … បើសិនជាមានលុយធ្វើរបង គប្បីយើងត្រូវ(យកលុយនោះទៅ)ធ្វើផ្លូវឲ្យល្អតាមព្រំដែន ទាំងខ្សែក្រវ៉ាត់ព្រំដែននិងផ្លូវពាណិជ្ជកម្ម ធ្វើសាលារៀន ធ្វើមន្ទីរពេទ្យ ធ្វើផ្ទះឲ្យបានល្អៗ សម្រាប់ប្រជាជនរស់នៅតាមព្រំដែននោះទើបជាការត្រឹមត្រូវជាង។ បង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផលិតឲ្យបានច្រើនដើម្បីនាំចេញទៅវៀតណាមដែលមានប្រជាជនជាង ១០០លាននាក់ និងទៅកាន់ប្រទេសឡាវ។ ទោះបីថាឡាវប្រជាជនតិចជាងយើង តែយើងក៏មានទីផ្សារមួយនៅជិតខាងខ្លួន។ យើងផលិតឲ្យបានល្អដើម្បីនាំចេញទៅប្រទេសថៃដែលមានប្រជាជនប្រមាណ ៧០លាននាក់ ហើយក៏ជាទីផ្សារមួយរបស់យើងផងដែរ។ នេះហើយជារបៀបអភិវឌ្ឍ។

យើងត្រូវប្រែក្លាយខ្សែព្រំដែនឲ្យទៅជាខ្សែព្រំដែនសន្តិភាព មិត្តភាព សហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍប្រសើរជាងការវាយគ្នាដូចក្នុងទសវត្សរ៍៦០ និងទសវត្សរ៍៧០ ដែលប្រជាជនមិនអាចរស់នៅតាមព្រំដែនបាន។ ឥឡូវប្រជាជនយើងកំពុងធ្វើស្រែចំការ រហូតទៅដល់មានសេវាកម្មផ្នែកទេសចរណ៍ កាស៊ីណូ នៅតាមតំបន់ព្រំដែន។ តើឲ្យពួកគាត់រត់សាជាថ្មីម្តងទៀត ឬឲ្យពួកគាត់រស់នៅ(ដោយសុខសាន្តនិងអភិវឌ្ឍន៍)? សូម្បីតែបងប្អូនមួយចំនួនដែលចូលរួមបាតុកម្មនៅឯប្រទេសក្រៅ ក៏មានបងប្អូនមួយចំនួនមានសាច់ញាតិបងប្អូននៅក្នុងប្រទេស ហើយនៅកៀកខ្សែព្រំដែន។ តើឲ្យពួកគាត់រត់លូនសាជាថ្មីម្តងទៀត បោះបង់ចោលផ្ទះសំបែង ដីធ្លីសារជាថ្មីម្តងទៀត ដូចសង្រ្គាមឆ្នាំ ១៩៧០ ដល់ឆ្នាំ ១៩៧៥ និងពី ១៩៧៥ ដល់ឆ្នាំ ១៩៧៩ (ឬដូចម្តេច)។

[២១] យើងត្រូវប្រឹងប្រែងដោះ/បំផ្លាញចោល​គ្រាប់មីន និងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះនៅតាមព្រំដែន ដែលមានមនុស្ស(រស់នៅ)។ អ្នកខ្លះបាននិយាយភូតកុហកថានៅតំបន់ត្រីក្រោណនេះគ្មានមីន គ្មានគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះ។ នេះជារឿងឆោតល្ងង់ដែលពិបាកនឹងយល់។ នោះគឺលោកប្អូន James sok តែម្ដង ដែលនិយាយរឿងនេះ។ លោកប្អូនបានដឹងទេថានៅក្នុងរយៈពេលនៃការទម្លាប់គ្រាប់បែករបស់អាមេរិក ដំបូងបំផុតគឺនៅតំបន់ដាក់ដាំ បន្ទាប់ទៅតំបន់ទាំងនោះត្រូវបានទម្លាក់គ្រាប់ណាប៉ាល្ម និងគ្រាប់បែកចង្កោម ពីយន្តហោះ B៥២។ យើងបានធ្វើដោយមានការប្រុងប្រ​យ័ត្ន។ សូម្បីតែធ្វើផ្លូវសព្វថ្ងៃនេះ ត្រូវធ្វើផ្លូវផងនិងរាវដោះមីន និងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះផង។

តាមបណ្ដោយផ្លូវជាតិលេខ៧ ពីព្រំដែនឡាវមកទល់នឹងខេត្តក្រចេះ យើងត្រូវដោះមីននៅតាមក្បែរផ្លូវនិងគម្លាតចេញពីផ្លូវរហូតទៅដល់ ៦០០ម៉ែត្រសងខាង។ យើងរកឃើញគ្រាប់មីន និងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះយ៉ាងច្រើន។ នៅសម័យ ប៉ុល ពត ក៏បានដាក់គ្រាប់បែកយ៉ាងច្រើននៅតាមព្រំដែន។ ដូច្នេះ មិនថាតែនៅតាមព្រំដែនទេ នៅក្នុងទឹកដីខ្មែរ ក៏យើងត្រូវចំណាយដើមទុនក្នុងការដោះមីនដែលនៅសេសសល់។ ការដ្ឋានធ្វើផ្លូវ ស្ពាននីមួយៗ សុទ្ធតែត្រូវរាវមីន។ សូម្បីតែស្ពានអ្នកលឿង នៅពេលដែលជប៉ុនមកធ្វើ យើងមុជទឹកដើម្បីយកគ្រាប់ចេញ​ពីទន្លេមេគង្គមុនពេលដែលជប៉ុនចាប់ផ្ដើម។ ក្នុងពេលដែលជប៉ុនចាប់ផ្ដើម យើងក៏ត្រូវតែក្រុមអ្នកមុជទឹកដើម្បីស្វះស្វែងរកគ្រាប់មីនបន្ត ក្រែងលោមានគ្រោះថ្នាក់ទៅដល់ការដ្ឋាននៃការកសាងស្ពាននេះ។

[២២] បងប្អូននៅក្នុងក្រុម “រួបរួមដើម្បីជាតិ” ទាំងឡាយ! ខ្ញុំសូមអំពាវនាវសាជាថ្មី។ សូមបងប្អូនបោះបង់ចោលគំនិតទទួលយកការញុះញង់ដ៏អាក្រក់ពីពួកដែលចង់ផ្ដួលរំលំ(រាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់)។ ពាក្យដែលថាការផ្ដួលរំលំក្រៅប្រព័ន្ធដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ វាស្មើនឹងការធ្វើរដ្ឋប្រហារមួយ។ ដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាលមិនអាចយោគយល់បានទេ។ យើងត្រូវតែធ្វើសកម្មភាពការពាររាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ ដែលប្រសូត្រចេញពីការបោះឆ្នោត។ ទង្វើណាដែលផ្ទុយនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចាំបាច់ត្រូវតែចាត់វិធានការឱ្យស្របទៅតាមច្បាប់របស់ប្រទេស។ អ្នកអាចប្រមាថខ្ញុំ ប្រមាថប្រជាជនជាង ១៧លាននាក់នៅក្នុងប្រទេស ប៉ុន្តែអ្នកមិនត្រូវភ្លេចថាការប្រមាថរបស់នឹងបានក្លាយជាទណ្ឌកម្មសម្រាប់ពួកអ្នកទៅវិញ។ ខ្ញុំមិនបានគំរាមកំហែងទេ។ ខ្ញុំគ្រាន់តែរំលឹកអ្នកទាំងឡាយអោយបញ្ឈប់ផែនការបាតុកម្ម និងការអំពាវនាវឱ្យកម្លាំងប្រដាប់អាវុធអោយបំបែរកាណុង ដើម្បីផ្ដួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលទៅ។

អ្នកនៅក្នុងគ្រូប “រួបរួមដើម្បីជាតិ” ក្នុងទីនេះ ក៏ល្មមឈប់ផងដែរ។ ប្រសិនបើមានការចាប់ចងឬនាំខ្លួនចូលមកកាត់ទោស សូមទទួលយកទៅតាមយថាកម្មរបស់អ្នកចុះ។ ម៉ោងនេះពេលនេះ ក្រៅពីអ្នកដែលបានចាប់ខ្លួនរួចហើយ អ្នកដែលមិនទាន់បានចាប់ខ្លួន យើងនឹងលើកលែងឱ្យ ប្រសិនបើអ្នកទាំងនោះដកខ្លួនចេញ ហើយឈប់ចូលរួមក្នុងក្រុម “រួបរួមគ្នាដើម្បីជាតិ”​​ … យើងបានថត(សម្លេងទុក)អស់ហើយ មាននៅក្នុងទូរស័ព្ទរបស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំបាន forward ចេញ​​ទៅទុកនៅកន្លែងមួយផ្សេង ដែលអ្នកទាំងឡាយមិនអាចលុបចោលទាំងអស់បានទេ។ មិនមែនមានតែខ្ញុំម្នាក់ទេ។ មន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ចក៏បាន forward ទៅទុកដែរ​។ សម្លេងរបស់អ្នកណា សំណេររបស់អ្នកណា គឺមានស្រេចក្នុងនេះ។

សូមអ្នកទាំងអស់គ្នាចាំថា អ្នកចង់ផ្ដួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាល រាជរដ្ឋាភិបាលក៏មានកាតព្វកិច្ចការពាររាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ ការពារប្រជាជនជាបន្តទៀត។ សូមឱ្យបងប្អូនកូនក្មួយទាំងឡាយទទួលស្ដាប់ការពន្យល់របស់ខ្ញុំ។ ប្រ​សិនបើបងប្អូននៅតែមិនយល់ បងប្អូនអាចដាក់ចេញជាសំណួរមក ដើម្បីធ្វើការបញ្ជាក់។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលសំខាន់បងប្អូនត្រូវឆែកមើលឯកសារ។ សម័យនេះ មិនមែនជាសម័យដែលបងប្អូន(ត្រូវធ្វើដំណើរ)មកកាន់ក្រសួងពា​ណិជ្ជកម្ម(ដើម្បីរកឯកសារ)ទេ។ បងប្អូនបើកមើលនៅក្នុងគេហទំព័រនៃក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បងប្អូនអាចឃើញអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង​​ សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ទាំង១១លើក របស់កិច្ចប្រជុំកំពូល និងកិច្ចព្រមព្រៀងនានា ជំនួយស្មារតីនានា មាននៅទីនោះហើយស្រេច។ បងប្អូនកុំចាញ់បោកអ្នកដែលចង់បានអំណាចក្រៅប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ និងក្រៅក្របខណ្ឌរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលនឹងទទួលនូវផលវិបាកពិបាកប៉ាន់ស្មានបាន។

[២៣] សូមបន្ថែមថានេះគឺជាសារដែលខ្ញុំផ្ញើជូនអ្នកដែលនៅក្នុងក្រុមតេឡេក្រាម មានឈ្មោះថា “រួបរួមដើម្បីជាតិ” ដែលកាលពីមុននេះគឺមានឈ្មោះផ្សេងៗ និងរហូតដល់ដំណាក់កាលចុងក្រោយនេះ ប្រើឈ្មោះត្រឹម “រួបរួមដើម្បីជាតិ” ដែលមានគោលដៅផ្ដួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលដោយប្រើកម្លាំង រាប់ទាំងកម្លាំងហិង្សាមហាជន និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ​​​ដែលពួកគេបានញុះញង់ដើម្បីប្រើប្រាស់។ សូមអរគុណសាជាថ្មីម្ដងទៀត៕

CMF: 2 August, 2024

(២១) ស្មារតីជាតិនិយមជាអាវុធមុខ ២

ពេលវេលាកាន់តែខើចហើយ ប៉ុន្ដែមានរឿងមួយដែលខ្ញុំត្រូវតែនិយាយ។ បើមិននិយាយមិនបាន។ ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អ្នកឧកញ៉ា លោកឧកញ៉ា ប្រហែលជាបានជាដឹងហើយថា ខ្ញុំចង់និយាយពីអី? មានគេសួរថាហេតុអីក៏នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៅស្ងៀមលើប្រធានបទនេះ? ប្រធានបទនេះ ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសេដ្ឋកិច្ចសង្គមនយោបាយ សន្តិសុខជាតិ ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងអាជីវកម្ម ស្ថិរភាពរបស់ប្រទេស ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសុខសន្តិភាព និងចីរភាព នៃនិរន្តរភាព នៃសេដ្ឋកិច្ច និងការបង្រួបបង្រួមជាតិ បើមិនយកចិត្តទុកដាក់។ អ្វីដែលយើងដាក់ចេញគឺជាយន្តការថ្មី បន្ថែមទៅលើយន្តការនៅក្នុង ១១ខែនេះ ដែលបានដាក់នៅពេលដែលរាជរដ្ឋាភិបាលថ្មីជួយអន្តរាគមន៍វិស័យឯកជន …ប្រ​ធានបទដែលខ្ញុំសូមលើកចុងក្រោយនេះ គឺ CLV-DTA … ការអភិវឌ្ឍតំបន់ត្រីកោណ។ សួរថា និយាយនៅវិស័យឯកជនសោះ ក៏ទៅលើកអីពីរឿងអភិវឌ្ឍ ៣ប្រទេស។ វាពាក់ព័ន្ធត្រង់ការអភិវឌ្ឍ ៣ប្រទេស គឺការលើកកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងតំបន់ឦសាន។ នៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ ខ្ញុំបានឃើញថាប្រធានបទនេះត្រូវបានលើកយកមកធ្វើការបកស្រាយវែកញែក ដែលវាប៉ះពាល់ទៅដល់អារម្មណ៍ប្រជាពលរដ្ឋ គឺស្មារតីជាតិនិយម។ ស្មារតីជាតិនិយមយើងគ្រប់គ្នាត្រូវតែមាន។ បើសិនជាយើងគ្មានស្មារតីជាតិនិយមយើងគ្មានជាតិនោះទេ។ គ្មានអ្នកណាស្រ​ឡាញ់ខ្មែរជាងខ្មែរនោះទេ។ ប៉ុន្តែ ស្មារតីជាតិនិយមជាអាវុធមុខ២។ បើស្មារតីជាតិនិយមប្រើប្រាស់នៅក្នុងទិសដៅត្រូវ វានឹងមានជួយឱ្យមានការឯកភាពជាតិ ថែរក្សា សន្តិសុខ ស្ថិរភាព នឹងការរួមគ្នាដើម្បីថែរក្សានូវនិរន្តរភាពនៃសន្តិភាពក្នុងប្រទេសរបស់យើង។ ប៉ុន្តែបើជាតិនិយមនៅក្នុងស្មារតីផ្សេងអាចនាំឱ្យមានការបែកបាក់។

(២២) កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍតំបន់ត្រីកោណ មិនធ្វើឱ្យបាត់បង់ទឹកដី ឬអធិប​តេយ្យជាតិទេ

នេះជាកិច្ចការសំខាន់ ដែលបងប្អូនទាំងអស់ទាំងអ្នកនៅទីនេះទាំងអ្នកនៅផ្ទះ ទាំងអ្នកនៅក្រៅប្រទេសត្រូវស្វែងយល់ឱ្យបានច្បាស់ពីធាតុពិតនៃប្រធានបទនេះ។ ក្នុងនាមជាប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល ខ្ញុំសូមបកស្រាយ និងសូមធានាជូនប្រជាពលរដ្ឋថា កម្មវិធី ឬមួយកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍតំបន់ត្រីកោណ នឹងមិនធ្វើឱ្យបាត់បង់ទឹកដី ឬអធិប​តេយ្យជាតិរបស់យើងនោះទេ។ តើបានអីយកមកធានា? គឺអនាគតរបស់ខ្ញុំ អនាគតរបស់កូនចៅ ចៅលួតរបស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំទៅរៀននៅក្រៅប្រទេសរាប់ឆ្នាំ ម្តាយឪពុកខ្ញុំហាមដាច់ខាតមិនឱ្យយកសញ្ជាតិបរទេស ត្រូវតែមកស្រុកខ្មែរ។ គ្មានផែនការវេចបង្វេចនាំកូននាំចៅទៅក្រៅប្រទេសទេ។ អញ្ចឹងកូនខ្ញុំ ចៅខ្ញុំ ចៅទួតខ្ញុំ នឹងបន្តរស់នៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជាដែលកាន់តែសម្បូរសប្បាយតទៅទៀត។ នេះគឺជាការធានារបស់ខ្ញុំ។

ក្នុងការវែកញែកកន្លងទៅនេះ សម្តេចតេជោ បានពន្យល់ម្តងហើយ ទាក់ទងទៅនឹងកិច្ចព្រមព្រៀង ហើយមន្ត្រីរបស់យើងក៏បានប្រជុំ។ ខ្ញុំសូមមិនយកពេលនេះទៅបកស្រាយខ្លឹមសារនោះទេ ហើយខ្លឹមសារនេះក្រសួងពា​ណិជ្ជកម្មក៏បានបង្ហោះជាសាធារណៈរួចទៅហើយ។ សម្តេចតេជោ បានស្នើសុំឱ្យក្រសួងបញ្ចេញ។ ខ្ញុំសួរថាមូលហេតុអីបានជាយឺតនៅក្នុងការបញ្ចេញ គឺដោយសារត្រូវបកប្រែពីភាសាអង់គ្លេសមកភាសាខ្មែរ ព្រោះពេលដែលចេញនោះ ចេញជាភាសាអង់គ្លេស។ បកជាភាសាខ្មែរឱ្យប្រជាជនបានដឹង ហើយបញ្ចេញទាំង២ ភាសាតែម្តង ទាំងភាសាខ្មែរ និងភាសាអង់គ្លេស ដើម្បីកុំឱ្យថាយើងមានអីលាក់លៀម បង្ហាញនូវភាពស្មោះត្រង់ដាច់ខាតរបស់យើងចំពោះជាតិ … ថ្ងៃមិញ ខ្ញុំឃើញមន្ត្រីយើងធ្វើវេទិកាតុមូលជាមួយនឹងរាជបណ្ឌិត្យសភា ឯកឧត្តម សុខ ទូច ក៏បានបកស្រាយ ហើយអ្នកនាំពាក្យជាច្រើនក៏បានចេញមកពន្យល់។

(២៣) ពួកដឹងគ្រប់រឿង ពួកជំរុញសភាពការ និងពួកព្រួយបារម្ភពិត អំពីតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍ

ខ្ញុំសូមលើកជ្រុងមួយនេះ។ មកដល់ម៉ោងនេះ ការបញ្ចេញមតិ និងការជំរុញលើប្រធានបទនេះ ជាពិសេសការជំរុញចលនាប្រឆាំង និងមិនគាំទ្រលើប្រធានបទនេះ នៅបន្ត។ ខ្ញុំសង្កេតឃើញមាន ៣ក្រុម៖

ក្រុមទី១ ជាក្រុមដែលតាំងខ្លួនជាអ្នកដឹងគ្រប់រឿង បូកជាមួយក្រុមនយោបាយមួយចំនួន ដែលមានគោលបំ​ណងដាក់ចេញកាលវិភាគមួយចំនួនរុញសភាពការណ៍ឱ្យប្រជាជនមិនយល់ ហើយថែមទាំងបំផុសឱ្យមានការក្រោកឈរឡើង។ អ្នកទាំងអស់នេះ មានប្រហែល ០,៥%។ យើងថា ០,១% ចុះ។

ក្រុមទី២ ជាក្រុមដែលចង់រុញសភាពការណ៍ឱ្យជ្រុល ជាអ្នករៀបចំចាត់តាំងប្រមូលគ្នាដឹកនាំធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនៅកម្ពុជា ដោយសារបានឃើញរូបមន្តនៅបង់ក្លាដេស។ អ្នកនេះប្រហែលជាមាន ០,១ ទៅ ០,៥% ទេយ៉ាងច្រើន។ ខ្ញុំថា ០,១% ចុះ។ ២ក្រុមនេះ បូកទៅតែ ០,២% ទេ។

ក្រុមទី៣ គឺប្រជាពលរដ្ឋ ៩៩,៨% ជាអ្នកដែលព្រួយបារម្ភពិតប្រាកដ។ ទោះបីជាគាត់មានទស្សនៈមិនគាំទ្រ មិនទាន់យល់ទៅលើគម្រោងនេះ ប៉ុន្តែគាត់គ្មានចេតនាអីដុតប្រទេស ឬកេងចំណេញនយោបាយនោះទេ។ ខ្ញុំឃើញប្រជាពលរដ្ឋ ៩៩,៨% នេះបញ្ចេញមតិ ដែលពេលខ្លះគាត់គ្រោតគ្រាត ពេលខ្លះអី ប៉ុន្តែចេញពីអារម្មណ៍បារម្ភទាំងអស់។ នេះគឺជាអ្វីដែលខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ជូននៅថ្ងៃនេះ។

ចំពោះក្រុមទី១ ដែលតាំងខ្លួនជាអ្នកដឹងគ្រប់រឿង ដឹងគ្រប់ពេល ដែលខ្ញុំឧស្សាហ៍ថា វិះដុតផ្ទះខ្ញុំម្តង។ ដោយសារគេចេញមកថាព័ត៌មានច្បាស់ការថា នៅអាមេរិកខ្ញុំទារពុកការប្រពន្ធអាមេរិកាំង។ វិះប្រពន្ធខ្ញុំរករឿង។ គេយករឿងភរបែបនេះ បូកជាមួយអ្នកនយោបាយមួយចំនួន ដុតបែបនេះ ហើយបំផុសចុងក្រោយថាងើបឈរទៅ … ត្រូវតែបះបោរ។ ខ្ញុំសូមសួរតែមួយម៉ាត់ទេជូនទៅអ្នកវិភាគ អ្នកដែលដឹងច្បាស់លាស់ហេតុការណ៍ អ្នកវិភាគទាំងអ្នកអត់សក់ រហូតទៅដល់អ្នកសក់វែងដូចស្រី ដែលដឹងទាំងអស់ ដែលតែងតែងអួតថាខ្លួនដឹងទាំងអស់ ហេតុអីបាន ២៥ឆ្នាំ ទើបតែងើបពីដេក? បើសិនជាខ្លួនដឹងពិតប្រាកដ ចេះទាយពិតប្រាកដ ចេះមើលពិតប្រាកដ គួរតែចេញ​តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៩ ឯណោះ។ កិច្ចប្រជុំនេះ គេធ្វើជាចំហតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៩ មក។ ប្រហែលជាអ្នកមិនដឹង មិនយល់ ឬមួយក៏មិនមែនជារឿង(ដែលហុចប្រយោជន៍)? អ្នកទាំងអស់នេះ បើសិនស្អីជារឿង(ហុចប្រយោជន៍)គាត់ចេញហើយ។ ប៉ុន្តែប្រហែលជាឆ្លៀតឱកាសដើម្បីរុញសភាពការណ៍។ ហេតុអីបានជា ២៥ឆ្នាំហើយ មិនចេញ? ទើបតែងើបពីដេក? ឬមួយក៏ឆ្លៀតឱកាសដុតឱ្យខ្លោចរោលឱ្យឆៅ? នេះគឺក្រុមទី ១។

ក្រុមទី២ គឺក្រុមអ្នកចង់ឆ្លៀតឱកាសយកអារម្មណ៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋ រុញបន្ថែម ធ្វើសកម្មភាពបន្ថែម មិនត្រឹមតែធ្វើការបញ្ចេញមតិទេ ប៉ុន្តែឈានទៅដល់ការប្រមូលផ្ដុំកម្លាំងធ្វើបាតុកម្មបះបោរ។ យករូបមន្តបង់ក្លាដែស។ ថ្ងៃមុនឃើញ Group មួយខាងសន្តិសុខបញ្ជូនមកឱ្យគឺក្រុមនេះសុទ្ធតែសុខចិត្តស្លាប់ ដល់ម៉ោងត្រូវតែងើបឈរ។ សុទ្ធតែស្ម័គ្រស្លាប់។ រូបមន្តនៅបង់ក្លាដែសដែលដុតប្រទេសមិនទាន់ឈប់ផង។ ចង់រុញសភាពការណ៍នេះទៅណា? តើចង់បានអី? កុំយកស្មារតីព្រួយបារម្ភរឿងជាតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ៩៩,៨% រុញគាត់ចូលគាត់ទៅក្នុងសកម្ម​ភាពដែលធ្វើឱ្យខាតទាំងអស់គ្នា។ ៩៩,៨%នេះ មិនមែន ៩៨,៨%ទូទាំងប្រទេសទេ។ ខ្ញុំនិយាយក្នុងចំណោមអ្នកដែលបញ្ចេញអារម្មណ៍មិនទាន់កក់ក្ដៅជាមួយនឹងគម្រោងនេះ។ ក្នុងចំណោមហ្នឹង ៩៩,៨%នេះនៅក្នុងចំណោមអ្នកដែលមិនគាំទ្រ អ្នកដែលនៅប្រឆាំង។ ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនទូទាំងប្រទេសយល់ហើយ សម្ដេចតេជោបានចេញមកពន្យល់រួចទៅហើយ។ សល់អ្នកមួយចំនួន …។

(២៤) បើរាជរដ្ឋាភិបាលចាត់វិធានការមិនឱ្យមានការបង្កអស្ថេរភាពសង្គម សូមកុំចោទរដ្ឋាភិបាលថាផ្ដាច់ការ

តើអស់លោកមានដឹងទេ? ស្អីទៅដែលកើតនៅបង់ក្លាដែស? លោកចង់បង្កើតបែបនេះ តើអស់លោកមានសួរប្រជាពលរដ្ឋ ២លាននាក់នៅភ្នំពេញទេ។ ចង់បានឬអត់? តើអ្នកដែលរុញសភាពការណ៍នេះនៅបង់ក្លាដែស មានសួរអ្នក ១០លាននាក់ដែលរស់នៅទីក្រុង Dhaka ទេ ថាតើគេចង់ឱ្យមានសភាពការបែបនេះឬអត់? ដុតរាល់ថ្ងៃ។ អត់មានអ្នកណាហ៊ានទៅ ទេសចរលែងទៅ គេពិបាករស់នៅ។ មានសួរគេទេ។ មានសួរគ្រួសាររបស់អ្នកជាង២០០នាក់ ដែលស្លាប់ទេ? បាតុកម្មដែលចេញពីអហិង្សាប្រែក្លាយទៅហិង្សាស្លាប់ជាង ២០០នាក់ ដែលប្រហែលជា ២ឬ ៣សប្ដាហ៍មុន អ្នកទាំងអស់ហ្នឹងនៅជាមួយគ្រួសារសោះ។ តើចង់ឱ្យប៉ុន្មាននាក់នៅភ្នំពេញទៅបែបនេះ? សួរប្រជាពលរដ្ឋនៅភ្នំពេញ តើចង់ឱ្យរូបភាពដូច ២០១៣ ដែលបាតុកម្មដុតរាល់ថ្ងៃកើតមាននៅភ្នំពេញទៀតទេ? ដោយសារប្រធានបទនេះ ដោយសារការព្រួយបារម្ភនេះ… ខ្ញុំជឿថាប្រជាពលរដ្ឋធម្មតា ទាំងអ្នកមានការព្រួយបារម្ភមិនគាំទ្រគម្រោងនេះ គេមិនចង់ឱ្យប្រទេសដុតទេ។

មើលនៅបង់ក្លាដែសទៅ។ មិនទាន់ចប់ផង។ ដំបូងឡើយ ចាប់ផ្ដើមពីប្រធានបទចង់សុំដកកូតា។ ដល់ឥឡូវតុលា​ការកំពូលដក ហើយកូតាហ្នឹង។ ឥឡូវគាត់នាំគ្នាចាប់ឱកាស នាំគ្នាទៅបាតុកម្មរឿងផ្សេង។ សួរថាទៅមុខអាចមានហិង្សាឡើងវិញ ឬអត់? យើងមិនដឹងទេ តែខ្ញុំមិនចង់ឱ្យស្ថានភាពបែបនេះកើតមាននៅកម្ពុជាទេ។ ថ្ងៃនេះមានទូតផង។ បើសិនជារាជរដ្ឋាភិបាលចាត់វិធានការមិនឱ្យអ្នកដែលប៉ុនប៉ងធ្វើសកម្មភាពបែបនេះ តាមរយៈការអនុវត្តច្បាប់ទៅលើអ្នកប៉ុនប៉ងដុតប្រទេស រុញបាតុកម្មនៅកម្ពុជាឱ្យទៅដូចនៅបង់ក្លាដែស សូមកុំចោទរដ្ឋាភិបាលថាផ្ដាច់ការ។ វាគ្មានអីក្រៅពីការពារមិនឱ្យអស្ថិរភាពកើតមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសនៅទីក្រុងភ្នំ​ពេញនេះទេ។ មិនអាចឱ្យមនុស្សរាប់លាននាក់ជាជនរងគ្រោះនៃការចាប់ផ្ដើមរបស់មនុស្សមួយក្ដាប់តូចទេ។

បាតុកម្មនៅ Dhaka បានកើតឡើងដោយសារមនុស្សមួយចំនួនតូច។ ប៉ុន្តែស្លាប់ជាង ២០០នាក់ និងរបួសរាប់ពាន់នាក់។ តើអ្នករងការប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ចមានប៉ុន្មាន? សួរថាទេសចរដែលរៀបជិះយន្តហោះទៅលេង Dhaka នៅបង់ក្លាដែស ប៉ុន្មាននាក់ដែលលុបទស្សនកិច្ចនៅទីនោះ? សួរថាវិនិយោគប៉ុន្មានដែលព្រួយពីស្ថានភាពលំនឹងនៅទីនោះ? តើវាប៉ះពាល់រាប់លាននាក់ទៀតទេ? ហេតុនេះ នៅកម្ពុជាយើងមិនអាចឱ្យស្ថានភាពបែបនេះកើតមានទេ។ កម្ពុជាធ្លាប់ឆ្លងកាត់ហើយ។ ទីក្រុងភ្នំពេញធ្លាប់ភ្លក់រសជាតិហើយ។ ការធ្វើបាតុកម្មឈានទៅដល់ហិង្សានិងភាពអនាធិបតេយ្យធ្វើឱ្យប៉ះពាល់អាជីវកម្មបងប្អូនបែបណា? ឥឡូវសេដ្ឋកិច្ចយើងមិនទាន់ងើបឡើងវិញស្រួលផង។ បើសិនជាថែមរឿងហ្នឹងមួយទៀត តើក្រពះរបស់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋយើង មិនថាតែឧកញ៉ានៅទីនេះ សូម្បីតែប្រជាពលរដ្ឋដែលលក់ដូរ រត់កង់បី ក៏នឹងត្រូវប៉ះពាល់ដែរ។ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែការពារបង្កាមិនឱ្យស្ថានភាពនេះកើតឡើង ដើម្បីការពារជីវភាពរស់នៅប្រជាពលរដ្ឋ ពិសេសអ្នករស់នៅទីក្រុងភ្នំពេញមុនគេ …។

(២៥) អ្នកមិនទាន់យល់អាចតវ៉ាបញ្ចេញមតិ តែសូមកុំចូលរួមធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខសង្គមក្នុងចេតនាផ្សេង

អ្នកប្រភេទី២ សូមកុំសាកល្បងចងក្រង Group បំផុសគ្នា សុទ្ធតែកណ្ដាប់ដៃ ចង់ប្រមូលគ្នា សុទ្ធតែស្ម័គ្រស្លាប់។ កុំ។ ខ្ញុំមើលអ្នកដែលស្លាប់នៅក្នុង ២០០នាក់ជាងនៅបង់ក្លាដែសប្រហែលមិនមែនសុទ្ធតែជាអ្នកដែលផ្ដួចផ្ដើមបាតុកម្មទេ។ អ្នកដែលចូលរួម អ្នកដែលគេអូសទាញទៅ អ្នកដែលអត់ដឹងអីសោះកន្លែងខ្លះ។ ទាំងសមត្ថកិច្ច បូកចូលគ្នា។ តែប៉ះពាល់ធំបំផុតគឺសេដ្ឋកិច្ចជាតិនិងសង្គម និងរូបភាពប្រទេស។ លោកអ្នកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ បានប្រកាសហើយ យើងត្រូវរួមគ្នាថែរក្សាសន្តិភាព ស្ថិរភាពកុំឱ្យស្ថានភាពបែបនេះកើត។ សូមកុំឆ្លៀតឱកាស កេងចំណេញពីការព្រួយបារម្ភរបស់អ្នកដែលព្រួយបារម្ភពិតប្រាកដពីរឿងនេះ។ ប្រជាជនជាច្រើនគាត់បានយល់ហើយ ប៉ុន្តែនៅមានអ្នកខ្លះមិនទាន់យល់។ ក្នុងចំណោមអ្នកមិនទាន់យល់នេះ ជាង៩៩,៨%គាត់ព្រួយបារម្ភដោយស្មារតីស្រលាញ់ជាតិទេ។ គាត់តវ៉ាបញ្ចេញមតិ តែគ្មានចេតនាដុតប្រទេស រុញឱ្យជ្រុលនោះទេ។ ខ្ញុំសូមឱ្យបងប្អូនទាំងអស់បន្តចូលរួមបញ្ចេញមតិរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែថែរក្សាអភិក្រមបញ្ចេញមតិកុំឱ្យចូលរួមនៅក្នុងសកម្មភាពអីដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខសង្គម ហើយកុំឱ្យដូចមានស្ថានភាពនៅប្រទេសបង់ក្លាដែសដែលកំពុងកើតឡើង នៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញនៅក្នុងពេលនេះ។ នេះគឺជាការអំពាវនាវឱ្យបងប្អូនទាំងអស់ សិទ្ធិបងប្អូនបញ្ចេញមតិទៅអត់បញ្ហាយើងចេះជជែកគ្នាជាសិទ្ធិ តែកុំបំភ្លៃកុំនាំដុតនៅក្នុងចេតនាផ្សេង។

(២៦) ខេត្ត ៤ ក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍកាន់តែរឹងមាំ ក្នុងរយៈពេល ២៥ ឆ្នាំមកនេះ

ឥឡូវ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ទៅបងប្អូនភាគច្រើនលើសលប់ដែលនៅព្រួយបារម្ភ។ ខ្ញុំមើលទៅពួកគាត់ព្រួយបារម្ភតែ ២ទេ។ ទីមួយគឺការបាត់បង់ទឹកដី និងទីពីរបាត់បង់អធិបតេយ្យភាព។ មានការគិតថាចូល ៤ខេត្តនេះគឺនឹងកាត់ដីទៅឱ្យគេ។ មិនមានទេ។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា ក៏លើកឡើងថាកិច្ចព្រមព្រៀងចំនួន ៥ សម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំ​បន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណ មិនមានកិច្ចព្រមព្រៀងណា ដែលនិយាយអំពីបញ្ហាព្រំដែន ឬនិយាយអំពីបញ្ហាការកាត់ដីឱ្យប្រទេសណា ឬមួយដោះដូរដីនោះទេ។ សម្ដេចតេជោបានបញ្ជាក់ហើយ។ បើមិនច្បាស់មើលឯកសារហ្នឹងទៅ។ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានបញ្ចេញហើយ។ សូមបងប្អូនអ្នកស្រាវជ្រាវមើលឱ្យបានច្បាស់។ គ្មានកិច្ចព្រមព្រៀង​ណាដែលចរចាពីការកាត់ដី ៤ខេត្ត ឬដោះដូរដីឱ្យប្រទេសណាមួយនោះទេ។ នេះគឺជាការពិត។ សូមមានភាពជឿជាក់។ ទីពីរ​ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ពីការបោះបង្គោលព្រំដែន … ដោយសារបច្ចុប្បន្នមិនមាន អញ្ចឹងគេមិនអាចឱ្យប្រជាពលរដ្ឋជឿអ្វីក្នុងបច្ចុប្បន្នទេ។ គេឱ្យជឿថាអនាគត៥០ឆ្នាំទៀតនឹងបាត់ហើយ។ ១០០ឆ្នាំទៀតបាត់ហើយ។ ខ្ញុំសូមឱ្យមើលថា រឿងនេះវាមិនមែនរឿងថ្មីទេ។ ២៥ ឆ្នាំហើយ។ យើងអាចមានលទ្ធផលខ្លះមកបញ្ជាក់បាន។

តើសមិទ្ធកម្មនៅលើដីនេះ វាបញ្ជាក់អំពីចេតនានៃការឈានចូលដល់ការយកដីយើងទេ។ ឥឡូវយើងគិតគូរអញ្ចេះ បើចង់បានខេត្ត ៤ហ្នឹងគេត្រូវធ្វើម៉េច? ខ្ញុំសាកល្បងមួយ យកឧទាហរណ៍ថាចង់បានបន្ទាយទាហានមួយដែលយើងវាយយក។ មានកម្លាំងការពារនៅក្នុងនោះ។ ដើម្បីឈានដល់ការវាយយកទីតាំងហ្នឹង ទីមួយត្រូវហ៊ុមព័ទ្ធកន្លែងហ្នឹង កាត់ស្បៀងកុំឱ្យមាន អោយទន់ខ្សោយ។ ទីពីរវាយកាំភ្លើងធំ កាំភ្លើងអីឱ្យស្លាប់មនុស្សកាន់តែអស់ឬមួយឱ្យរត់ចេញពីហ្នឹងឱ្យអស់ ដើម្បីងាយស្រួលចូលយក កុំឱ្យកន្លែងហ្នឹងខ្លាំង ទប់កុំឱ្យគេថែមទ័ពមកទៀត … ហ្នឹងជំហានមួយដែលត្រូវយក។ បើប្រទេសជិតខាងចង់បាន ៤ខេត្តរបស់យើង នៅក្នុង៥០ឆ្នាំទៀត។ អញ្ចឹង ២៥ឆ្នាំនេះ តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៩ ប្រហែលជាសមិទ្ធកម្មលើដីឃើញអញ្ចឹងហើយ។ ប្រហែលជាប្រទេសយើងតាំងពីឆ្នាំ១៩៩៩ កាន់តែថយហើយ ក្នុង ៤ខេត្តហ្នឹង ប្រជាជនកាន់តែវេទនាទៅ កាន់តែខ្សត់ទៅហើយ។ គ្មានស្អីរីកចំរើន​ទេ ព្រោះបន្តិចទៀតដល់វាអស់ទៅចប់។ ផ្លូវអត់មានតភ្ជាប់មកក្នុងទេ ប្រហែលជាតភ្ជាប់ទៅខាងប្រទេសផ្សេងហើយដើម្បីគេងាយយក … សូមយកភស្តុតាងជាក់ស្ដែងមកជំរាបតែម្ដង។ តើក្នុង២៥ឆ្នាំនេះ យើងបានរៀបនិងអនុវត្តផែនការបន្តិចម្ដងៗដើម្បីឱ្យខេត្តនេះអស់ខ្មែរ ស្រួលឱ្យទៅគេ? លទ្ធផលជាក់ស្ដែងវាមិនមែនអញ្ចឹង។ លទ្ធផលជាក់ស្ដែងគឺខេត្ត ៤នេះកាន់តែរឹងមាំដែលគេពិបាកយក។ បើចង់ឱ្យក៏មិនកើត។

(២៧) ការបោះបង្គោលព្រំដែនរាប់រយ ជាការបញ្ជាក់ព្រំដែនប្រទេស និងដើម្បីការពារទឹកដី

យើងមើលនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍព្រំដែន។ ទី១ ការបោះបង្គោលព្រំដែនត្រូវធ្វើឱ្យច្បាស់។ ហេតុអីបានជាយើងត្រូវធ្វើឱ្យច្បាស់? បង្គោលព្រំដែនពីមុនមក នៅក្នុងខេត្តទាំង៤នេះ ជាមួយវៀតណាមទៅដល់កន្ទុយនាគ អត់មានទេ។ បង្គោលព្រំដែនដែលមានពីមុន គឺមានតែពីកំពតទៅកំពង់ចាមទេ ជាមួយកូសាំងស៊ីន។ ដល់ពីកំពង់ចាមទៅដល់កន្ទុយនាគ ខេត្តរតនគិរី គឺអត់ដែលមានព្រំដែនទេ គឺព្រំដែនរដ្ឋបាល។ ព្រំដែនកម្ពុជា ជាមួយអាណ្ណាមអត់មានទេ។ យើងបានបោះបង្គោលព្រំដែនពីឆ្នាំ ២០០៧មក។ ហេតុអី? បើយើងចង់ឱ្យខេត្ត ៤នេះទៅ យើងមិនចាំបាច់បោះបង្គោលធ្វើអី?ធ្វើមិនដឹងទៅ។ យើងបោះបង្គោលដើម្បីកំណត់ព្រំរវាងប្រទេសនិងប្រទេស។ នៅក្នុងរយៈពេល ២៥ឆ្នាំនេះ នៅខេត្តក្រចេះពីឆ្នាំ ២០០៦-២០១៨ យើងបោះចប់។ ២០១៨ យើងបានបោះបង្គោលមេចំនួន ១១ និងបោះបង្គោលព្រំដែនបំពេញចំនួន ១៤៤។ នៅខេត្តមណ្ឌលគិរី ឆ្នាំ២០០៧-២០១៨ យើងបោះបង្គោលមេចំនួន ៣៥ និងបោះបង្គោលបំពេញបន្ថែមចំនួន ៣៧៥ និងបោះបង្គោលតម្រុយចំនួន ១១ បង្គោល។ នៅខេត្តរតនគិរី បោះបង្គោលមេ ៤០ បោះបង្គោលបន្ថែម ១៥៣ និងបោះបង្គោលតម្រុយ ៤។ បង្គោលរាប់រយដែលបានបោះនេះគឺបានបញ្ជាក់អំពីសុឆន្ទៈរបស់យើងច្បាស់ថា យើងចង់បញ្ជាក់ថាព្រំដែនប្រទេសយើងនៅទីណា មិនមែនដូចគេគិតថាចង់លើកខេត្តនេះទៅឱ្យប្រទេសជិតខាងនោះទេ។ បងប្អូនជឿទុកចិត្តចុះ យើងធ្វើការកំណត់ព្រំដែនដីរបស់យើងនេះដើម្បីអនាគតវែងឆ្ងាយដើម្បីយើងស្រួលការពារដីរបស់យើង។

(២៨) រុញការអភិវឌ្ឍទៅព្រំដែន បន្ទាប់ពីបោះបង្គោល ដើម្បីការពារព្រំដែនបានដោយចីរភាព

មិនត្រឹមតែធ្វើព្រំដែននោះទេ ដើម្បីការពារប្រទេសបូរណភាពទឹកដី និងព្រំដែនដ៏រឹងមាំ ថ្ងៃមុនខ្ញុំបានបញ្ចេញសារ ខឿនការពារជាតិរបស់ប្រជាជន។ កាលពីខ្ញុំនៅជាមេទ័ពជើងគោក ខ្ញុំដើរធ្វើលេណដ្ឋាននៅតាមព្រំដែន។ គ្មានកន្លែងណាដែលខ្ញុំឱ្យដករំកិលលេណដ្ឋានថយទេ។ យើងឈរពង្រឹងព្រំដែនទាំងអស់។ ខ្ញុំទៅដល់អូអាល័យ អូតាង៉ាវ។ គ្រប់កន្លែងទាំងអស់។ ខ្ញុំចុះព្រំដែនខាងកើត ខាងជើង ខាងលិច ចុះទៅដល់តំបន់ដាច់ស្រយាល។ យ៉ាងណាក្តី កងទ័ពមិនមែនជាកម្លាំងដែលថែរក្សាសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងបូរណភាពទឹកដីចីរភាពយូរអង្វែងនោះទេ។ យើងគ្មានកម្លាំងគ្រប់ ហើយវាក៏អត់មានផលប្រយោជន៍អីដែរ។ យើងកំពុងតែដំណើរការដោះមីនតាមព្រំដែន ដើម្បីយើងបើកច្រកអន្តរជាតិ។ គោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលគឺរុញការអភិវឌ្ឍទៅព្រំដែនបន្ទាប់ពីយើងបោះបង្គោលព្រំដែនហើយ នេះគឺជាអ្វីដែលការពារព្រំដែនបានចីរភាព។ ប្រជាជនគាត់នៅទីនោះគាត់ដឹងព្រំស្រែគាត់នៅឯណា គាត់ដឹងជាប្រចាំថាដីនៅឯណា។

(២៩) បានធ្វើផ្លូវជិតពាន់គីឡូម៉ែត្រ តាមព្រំដែនខាងកើត ខាងជើង និងខាងលិច និងផ្តល់គោលការណ៍បន្តធ្វើឱ្យដល់តំបន់កន្ទុយនាគ

តាមហ្វេសប៊ុក បងប្អូនបានខម្មិនថា “បងអើយធ្វើរបងតែម្ដងទៅឱ្យវាដាច់ស្រេច។ ធ្វើរបងតែម្ដងទៅប៉ុន្មានរយគីឡូហ្នឹង”។ ខ្ញុំថាធ្វើរបងចង់ធ្វើ ១០០ម៉ែត្រឡើងលើក៏មិនប្រសិទ្ធភាពដែរ។ នៅអ៊ីស្រាអែលធ្វើរបងជាមួយប៉ាឡេស្ទីន នៅតែមានមនុស្សចេញចូល … ប្រទេសមហាអំណាចក៏មិនអាចធ្វើដែរ។ អញ្ចឹងមានតែធ្វើនយោបាយប្រជាពលរដ្ឋនោះទេ។ សួរថា ២៥ឆ្នាំនេះ តើនយោបាយប្រជាពលរដ្ឋបានធ្វើដូចផែនការយើងទេ ឬមួយក៏ទុកតំបន់ហ្នឹងអោយដាច់ស្រយាលមិនអភិវឌ្ឍន៍ ទុកឱកាសអោយគេចូលមកយកថ្ងៃក្រោយ? តើយើងដេញប្រជាពលរដ្ឋដែលមានប៉ុន្មាននៅព្រំដែនចេញពីព្រំដែនឬ? ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា ក្រោយពីការបោះបង្គោលព្រំដែននេះ យើងមិនត្រឹមតែបានធ្វើផ្លូវជាតិលេខ៧ តភ្ជាប់លេខ៧៦ បើកភ្ជាប់ជាមួយរតនគិរី, មណ្ឌលគិរីនោះទេ តែយើងបានធ្វើផ្លូវតាមក្រវ៉ាត់ព្រំដែនទៀតផង។ យើងបានធ្វើផ្លូវតាមព្រំដែនខាងកើត ខាងជើង និងខាងលិច ចូលពាន់គីឡូ។ ខ្ញុំរាប់តែ ៣ខេត្តទេ … នៅក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តក្រចេះ យើងបានធ្វើផ្លូវក្រវ៉ាត់ព្រំដែន ៧៨គីឡូម៉ែត្រចប់ទាំងស្រុង។ មណ្ឌលគិរី យើងបានធ្វើ ១៥៥គីឡូម៉ែត្រ លើ ៣១៩គីឡូម៉ែត្រ។ យើងនឹងបន្តធ្វើទៅខាងមុខឱ្យចប់។ នៅរតនគិរី យើងបានធ្វើ ៨៩គីឡូម៉ែត្រ លើ ២២០គីឡូម៉ែត្រ។ យើងបន្តធ្វើតទៅទៀត។ ខ្ញុំបានចារគោលការណ៍ជូនឯកឧត្តម ក្វាន់ សៀម ដើម្បីបន្តធ្វើឱ្យដល់កន្ទុយនាគខេត្តរតនគិរីតែម្ដង …។

(៣០) គោលនយោបាយខឿនការពារជាតិប្រជាជន តភ្ជាប់ក្រចេះ មណ្ឌលគិរី រតនគិរី តាមបណ្ដោយព្រំដែន

សូមឱ្យបងប្អូនជិះឡានទៅមើល។ ម្សិលម៉្ងៃមួយ ខ្ញុំបានជិះទៅមើលព្រំដែន។ កាលខ្ញុំនៅកងទ័ព ខ្ញុំជិះទៅជាប្រចាំតាំងពីមិនទាន់ធ្វើផ្លូវ។ ថ្ងៃមុន ខ្ញុំទៅមើលស្ថានភាពឡើងវិញ។ ខ្ញុំចង់ជិះមើលស្ថានភាពប្រជាពលរដ្ឋ តើគាត់ធ្វើអីខ្លះ អាជីវកម្មនៅទីនោះ។ អ្នកខ្លះប្រាប់ថា ខ្ញុំជិះឡានម៉ាស៊ីនត្រជាក់ទៅមើលព្រំដែន។ ចុះមានអ្នកណាជិះរទេះសេះសម័យឥឡូវ … ពូម្នាក់ប្រាប់ខ្ញុំថា ឡានក្មួយជិះននេះឡានវីរៈប៊ុនថាំយករត់ហ្នឹង។ ជិះអាហ្នឹងទៅមើល។ ខ្ញុំចុះមើលជាមួយប្រជាពលរដ្ឋដែរ។ ចុះជួបជាមួយគាត់។ គាត់កំពុងដកដំឡូង។ ចុះទៅជួបអ្នកបង់ត្រី … គាត់មានដី២ហិកតា។ មួយហិកតាកៅស៊ូ និងមួយហិកតាទៀតស្វាយចន្ទី។ គាត់ចេះធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ចទៀត។ គាត់ថាក្រែងមួយធ្លាក់ថ្លៃ បានមួយនៅ។ កៅស៊ូបានជៀរជ័រ ឆ្នាំនេះឡើងថ្លៃ … គាត់គ្រាន់តែជាគ្រួសារមួយក្នុងចំណោមគ្រួ​សារ​រាប់រយ រាប់ពាន់នៅព្រំដែន ក្រោយពីយើងធ្វើផ្លូវតាមព្រំដែន … គាត់ថា កាលពីមិនទាន់ធ្វើផ្លូវ បើចង់ទៅភូមិក្បែរហ្នឹង គាត់ត្រូវឆ្លងទៅខាងវៀតណាម ហើយបានចេញមកកម្ពុជាវិញ។ ឥឡូវយើងធ្វើផ្លូវបានតភ្ជាប់គ្នា។ ប្រ​ជាពលរដ្ឋយើងនៅក្នុងខេត្តក្រចេះ មណ្ឌលគិរី រតនគិរី អាចតភ្ជាប់គ្នាតាមបណ្ដោយព្រំដែន។ នេះគឺជាគោលនយោបាយនៅក្នុងការការពារទឹកដី ខឿនការពារជាតិរបស់ប្រជាជន …។

(៣១) ដាំបង្គោលភ្លោះដើរតាមខ្សែទឹកនៅព្រំដែនជាមួយវៀតណាមនិងជាមួយឡាវ

យប់មិញ ខ្ញុំបានឃើញគេលើកយកការបោះបង្គោលមួយមកស្រែក … មានម្នាក់គាត់ទៅថតបង្ហោះបង្គោលព្រំដែនមួយនៅកោះធំ។ បង្គោលព្រំដែនដែលបែងចែកផ្លូវទឹក គឺយើងដើរតាមផ្លូវទឹក ដើរតាមផ្លូវទន្លេ កន្លែងណាមានទន្លេ។ កាលពីជំនាន់បារាំង មុនគេបោះបង្គោលលើច្រាំង ឧទាហរណ៍ថាបោះបង្គោលលើច្រាំងកម្ពុជា កម្ពុជាចង់ចុះទឹកទាល់តែទៅសុំវៀតណាម។ បោះបង្គោលលើច្រាំងវៀតណាម បើវៀតណាមចង់ចុះទឹកទាល់តែសុំកម្ពុជា។ សម្ដេចតេជោ បានចរចាជាមួយវៀតណាមថា ឥឡូវកុំឱ្យលំបាកប្រជាជនទាំងសងខាង កន្លែងណាដែលបោះបង្គោលលើច្រាំងគឺយើងយកតាមខ្សែទឹក គឺយកបង្គោលព្រំដែនយកទៅដាក់នៅកណ្ដាលទឹកតែម្ដង។

នេះគឺជាខ្សែព្រំដែន។ ប៉ុន្តែយើងមិនអាចធ្វើបង្គោលនៅកណ្ដាលទឹកបានទេ។ អញ្ចឹងមានតែធ្វើបង្គោលភ្លោះ។ អញ្ចឹងហើយបានជាមានបង្គោលនៅស្រុកកោះធំ ដូច ២៤៥ មានលេខ១។ អញ្ចឹងមានបង្គោល ២៤៥ លេខ២ នៅខាងវៀតណាម។ អញ្ចឹងបានន័យថា បង្គោលនេះ ជានិមិត្តរូប។ បានន័យថាខ្សែព្រំដែននៅកណ្ដាលទឹកតែម្ដង។ យើងទើបតែចរចាជាមួយនឹងឡាវ បានឯកភាពគ្នាពីដើមឆ្នាំទៅ។ ឯកឧត្តម ឡាំ ជា ទើបតែទៅនោះ បានឯកភាពគ្នាដើម្បីជំរុញការដើរតាមខ្សែទឹកនៅព្រំដែនឡាវជាមួយនឹងយើងដែរ ដើម្បីប្រជាជនដែលរស់នៅព្រំដែន កុំឱ្យពិបាកសុំគ្នាទៅវិញទៅមកពេលចុះទឹក គឺប្រើប្រាស់ទឹករួម គឺពាក់កណ្ដាលម្នាក់ … នេះជា(គោលការណ៍នៃ)ការបោះបង្គោលព្រំដែន(នៅភូមិសាស្ត្រដែលមានខ្សែទឹក)។ អញ្ចឹងបងប្អូនអាចយល់ហើយ។

(៣២) ក្នុងរយៈពេល ២៥ ឆ្នាំ កំណើនប្រជាពលរដ្ឋនៅខេត្តទាំង ៤នាភាគឦសាន ឡើងដល់ជិត ១លាននាក់

ទី៣ ចំនួនប្រជាពលរដ្ឋ។ តើនៅក្នុងរយៈពេល ២៥ ឆ្នាំនេះ ប្រជាជននៅខេត្តទាំង ៤ថយឬទេ? ខ្ញុំឱ្យយកទិន្នន័យមក។ (ប្រជាជន)នៅខេត្តក្រចេះពីឆ្នាំ ១៩៩៨ មាន ២៦០ ០០០ នាក់។ ឥឡូវឡើងដល់ជាង ៤៤០ ០០០ នាក់ (គិតត្រឹម)ឆ្នាំ ២០២២ ទេ។ ស្ទឹងត្រែង ឆ្នាំ ១៩៩៩ មាន ៨១ ០០០ ឥឡូវឡើងដល់ ១៨០ ០០០នាក់។ រតនគិរីជាង ៩០ ០០០ នាក់ ឥឡូវឡើងដល់ជិត ២៣០ ០០០ នាក់។ មណ្ឌលគិរី ៣០ ០០០ នាក់ ឥឡូវឡើងដល់ ៩២ ០០០ នាក់។ សូមបញ្ជាក់ថានៅក្នុង ២៥ឆ្នាំនេះ តើ(ចំនួន)ពលរដ្ឋកម្ពុជាកាន់តែថយទៅ ដើម្បីទុកកន្លែងហ្នឹងឱ្យគេយក ឬមួយក៏ប្រជាជនកម្ពុជាកើន? ចម្លើយជាក់ស្ដែង គឺប្រជាពលរដ្ឋកើន តាំងពីជិតកន្លះលាននាក់ក្នុង ៤ខេត្តនេះ ទៅជិត ១លាននាក់។ នេះបង្ហាញថា បើអ្នកចង់បាន កាន់តែលំបាកហើយ។ បើសិនមានផែនការពីឆ្នាំ ១៩៩៩ មក ដើម្បីយក​ទឹកដីកម្ពុជាគិតក្នុងរង្វង់ ៥០ឆ្នាំចុះ ក្នុង ២៥ឆ្នាំដំបូងនេះ គេនឹងឃើញថា ចំនួនប្រជាជនកាន់តែថមថយទៅហើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ កម្ពុជាកាន់តែខ្លាំងទៅក្នុងខេត្តទាំង ៤នេះ។ នេះបញ្ជាក់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលនិងប្រជាជនយើង មិនមានចេតនាឱ្យខេត្តទាំង ៤នេះ ទៅអ្នកណាទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ ត្រូវតែខិតខំបង្កើតសក្ដានុពលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខេត្តទាំង ៤ ដែលជាខេត្តភាគឦសានរបស់យើង ដើម្បីបង្កើនកំណើនឱ្យតភ្ជាប់ និងខិតឱ្យកៀកជាមួយកំណើននៃភាគផ្សេងទៀតនៃប្រទេសកម្ពុជា។ នេះជាគោលដៅធំបំផុតនៃកិច្ចព្រមព្រៀង និងការអភិវឌ្ឍ។

(៣៣) ជំរុញកសាងភូមិឃុំតាមព្រំដែនខាងកើត ខាងជើង ខាងលិច ធ្វើផ្លូវ ធ្វើផ្ទះ និងចែកដីជូនប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងនយោបាយប្រជាជនការពារព្រំដែន

មើលតាមតួលេខនេះ បងប្អូនអាចមានភាពកក់ក្ដៅហើយ។ បើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ(កើន)កាន់តែច្រើន បានន័យថា ទោះបីជារាជរដ្ឋាភិបាលចង់(កាត់ខេត្តឱ្យគេក៏)ទៅមិនរួចទេ។ បើសិនជារដ្ឋាភិបាលគ្មានស្មារតីការពារអធិបតេយ្យជាតិ តើចាំបាច់ធ្វើផ្លូវព្រំដែនធ្វើអី។ ទុកកន្លែងដែលមិនធ្លាប់ភ្ជាប់មកផ្លូវជាតិចោលទៅ … ទុកឱ្យ(ប្រជាពលរដ្ឋ)វេទនាទៅ កុំឱ្យមានមនុស្សទៅ(រស់នៅបន្ថែម) កុំធ្វើផ្លូវព្រំដែន កុំឱ្យមានការដាំកៅស៊ូអីនៅនោះ។ យើងបានរុញប្រជាពលរដ្ឋទៅរស់នៅ។ គ្រាន់តែក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ យើងបានជំរុញកម្មវិធីកសាងភូមិតាមព្រំដែនទាំងខាងកើត ខាងជើង ខាងលិច ធ្វើផ្លូវ ធ្វើផ្ទះជាង ៦០០០ ខ្នង ជូនអតីតយុវជន ជូនមន្រ្តីរាជការជាង ១៨ ០០០ គ្រួសារ ហើយចែកដីរាប់ម៉ឺនហិកតាជូនប្រជាពលរដ្ឋតាមភូមិឃុំដែលយើងបង្កើតតាមព្រំដែន។ យើងនឹងបន្តយន្តការនេះ ដើម្បីឱ្យតាមព្រំដែនមានប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅបង្កបង្កើនផល។ នេះគឺជានយោបាយភូមិ​សាស្រ្តប្រជាជនការពារព្រំដែន។

(៣៤) តឹកតាងជាក់ស្ដែងនៅលើដី បញ្ជាក់ថាកម្ពុជាមិនចោលខេត្តទាំង៤ ហើយរួមគ្នាកសាងខេត្តភូមិភាគឦសានឱ្យកាន់តែរឹងមាំ

សំរាប់បងប្អូនដែលព្រួយបារម្ភពីការបាត់ព្រំដែន សូមជឿទុកចិត្តចុះថា ក្នុង ២៥ឆ្នាំនេះ សមិទ្ធផលលើដីជាក់ស្ដែង មិនបានបង្ហាញថាយើងត្រៀម(កាត់ដី/បន្ទាយ)ឱ្យគេទេ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញយើងបានការពារបន្ទាយយើងកាន់តែរឹងមាំ បង្កើនទ័ពនៅទីនេះ ត្រៀមការពារនិងកសាងបន្ទាយរយៈពេលវែង។ ខេត្តទាំង ៤របស់យើងបង្កើនទំនាក់ទំនងនិងតភ្ជាប់សេដ្ឋកិច្ចមកក្នុងប្រទេស។ ពិតណាស់ យើងសហការជាមួយបណ្ដាប្រទេសជិតខាង ប៉ុន្តែមិនមែនបានន័យថា យើងនឹងឱ្យកន្លែងនេះទៅក្រោម(ការគ្របគ្រងរបស់)អ្នកណា ឬកាត់ឱ្យអ្នកណាទេ។ សូមបងប្អូនជឿទុកចិត្តចុះ។ បើបងប្អូនមិនជឿ សូមទៅជួបប្រជាពលរដ្ឋនៅទីនោះ សួរម្ចាស់ចំការទាំងឡាយថា តើពីមិនទាន់ធ្វើផ្លូវព្រំដែនហ្នឹង លំបាកយ៉ាងម៉េច? ភូមិគ្រឹះហ្នឹងយ៉ាងម៉េច?។

ថ្ងៃមុន ខ្ញុំទៅឃុំក្រញូងសែនជ័យ ស្រុកស្នួល។ ចូលបាយបន្ដិច ហើយសួរ(ព័ត៌មានមួយចំនួនពី)គាត់ផង។ គាត់ថា ប្រហែល ១៥ឆ្នាំមុន កន្លែងភូមិហ្នឹងមិនសូវមានមនុស្សទេ។ មានផ្ទះ ៤-១០ នៅជាប់ថ្នល់។ ឥឡូវទៅជាផ្សារធំ។ នេះគឺជាសក្ខីភាព តឹកតាងជាក់ស្ដែងនៅលើដី ដែលថា កម្ពុជាមិនទៅណាទេចោលខេត្តទាំង ៤នេះ ហើយបងប្អូនដែលព្រួយបារម្ភថា កម្ពុជានឹងធ្វើឱ្យបាត់ខេត្តនេះនៅថ្ងៃអនាគត សូមកុំជឿតាមការឃោសនា សូមទុកចិត្តរាជរដ្ឋាភិបាល ហើយរួមគ្នាជួយជំរុញកសាងខេត្តយើងទាំងអស់នៅភូមិភាគឦសាន ឱ្យកាន់តែរឹងមាំថែមទៀត … ពីមុន (បន្ទាត់)ព្រំដែនអត់ច្បាស់។ មិនដឹងត្រង់ណារបស់យើង។ (ពេលនេះ យើង)បោះឱ្យច្បាស់ កុំឱ្យគេបន្លំ។ បោះហើយ ការពារតាមរយៈការធ្វើផ្លូវក្រវាត់ព្រំដែន។ ធ្វើផ្លូវក្រវាត់ព្រំដែន មិនមែនឱ្យអ្នកណាផ្ដល់ឱ្យទេ គឺដើម្បីឱ្យខ្មែរប្រើ …។

(៣៥) កសាងផ្លូវឱ្យអាចទៅដល់និងដើម្បីអោយមានការវិនិយោគនៅតំបន់ព្រំដែន ជួយគ្នាការពារទឹកដី

ខ្ញុំធ្លាប់ទៅសម្ពោធសាលាមួយនៅកំពង់ស្រឡៅ។ ខ្ញុំទៅនិយាយកំប្លែងមួយចប់។ សើចតែអ្នកនៅលើឆាក។ ពេលចប់ មានអ្នកប្រាប់ខ្ញុំថាដែលបងឯងនិយាយអម្បាញ់មិញ អ្នកខាងក្រោមស្ដាប់អត់បានទេ ព្រោះគាត់ចេះតែឡាវ។ ខ្ញុំក៏ថា បើអញ្ចឹងម្តេចមិនព្រមប្រាប់ខ្ញុំពីដើម ដើម្បីមិនបាច់និយាយ។ ដោយសារយើងមិនដែលទៅដល់(តំបន់ទាំងនោះ) កន្លែង(ទាំង)នេះត្រូវកាត់(ផ្ដាច់ផ្លូវ)ដោយសារសង្រ្គាម មិនដែលមានផ្លូវទៅ ប្រជាជនឆ្លងទឹកទៅរៀននៅឡាវ។ ឥឡូវ យើងមានសុខសន្ដិភាព យើងធ្វើផ្លូវចូលទៅ។ ពេលដែលយើងមានទំនាស់នៅអូរអាឡៃ អូរតាង៉ាវ ខ្ញុំឡើងទៅកន្លែងនោះ។ យើងធ្វើផ្លូវទៅសៀមប៉ាង។ (ឥឡូវ)យើងមានផ្លូវទៅដល់សៀមប៉ាង។ ពីមុន យើងមិនងាយបានទៅដល់ទេ។

ពេលដែលយើងទៅដល់ព្រំដែនឡាវ ក៏ឃើញភូមិមួយហៅថា ស្រែចំប៉ា គឺជាភូមិរបស់ឡាវ ដែលធ្វើនៅក្នុងដីរបស់យើង ដោយសារយើងមិនដែលមានផ្លូវទៅ(ដល់តំបន់នោះ)។ អញ្ចឹងបងប្អូនឡាវឃើញដីទំនេរ គាត់មកធ្វើ។ ដល់ពេលយើងធ្វើផ្លូវទៅ ប្រជាជនខ្មែរយើងចូលទៅដល់ បងប្អូនឡាវក៏គាត់រើចេញទៅវិញ។ គាត់ថាពីមុនអត់ដែលឃើញមានមនុស្សនៅ (ទើបគាត់មកនៅ)។ នេះជាការការពារទឹកដីរបស់យើង។ គ្រប់ទីកន្លែង រួមទាំងកន្លែងដែលយើងមិនដែលទៅដល់ ពេលនេះយើងបានកសាងផ្លូវដើម្បីឱ្យកូនខ្មែរអាចទៅដល់ ទៅមើលតែម្ដង ដើម្បីឱ្យអ្នកវិនយោគកម្ពុជា អាចទៅវិនិយោគនៅតំបន់ព្រំដែនបង្កើនសេដ្ឋកិច្ចនៅទីនោះ ជួយគ្នាការពារទឹកដីរបស់យើង។ នេះជាអ្វីដែលយើងបានធ្វើ បើគិតក្នុង ២៥ឆ្នាំនេះ។ អត់មានថយក្រោយ ឬមួយអត់មានធ្វើអីឱ្យខូចប្រយោជន៍ជាតិទេ។

(៣៦) បើកិច្ចព្រមព្រៀងអភិវឌ្ឍតំបន់ត្រីកោណធ្វើឱ្យបាត់ទឹកដី គ្រួសារខ្ញុំ និងខ្ញុំ មន្រ្តីបច្ចេកទេស និងកូនចៅពួកគាត់នឹងក្លាយជាអ្នកត្រូវចោទប្រកាន់

ឥឡូវ និយាយពីការបាត់បង់អធិបតេយ្យភាព។ ខ្ញុំសុំបន្ដិចទៀតចុះ។ អ្នកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ បាយឆ្អិនម៉ោង ៧។ អញ្ចឹងខ្ញុំសុំថែម ២នាទីទៀត។ នេះជារឿងដែលយើងត្រូវ(និយាយ)។ យើងសុខកាយ ក៏ត្រូវសុខចិត្ត គឺមានសេច​ក្ដីសុខសន្ដិភាពក្នុងចិត្ត។ ឥឡូវ ប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងមួយផ្នែក កំពុងតែមានការជ្រួលច្របល់គិតបារម្ភថា រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងធ្វើឱ្យបាត់បង់ទឹកដី។ គាត់អត់មានសន្ដិភាពផ្លូវចិត្តទេ។ ជាការចាំបាច់ ត្រូវតែបកស្រាយរឿងនេះ ឱ្យបានដឹងទាំងអស់គ្នា។ សម្ដេចតេជោ លោកបានបកស្រាយហើយ។ ក្នុងនាមជាប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល ខ្ញុំត្រូវតែចេញមុខអះអាងបញ្ជាក់ឱ្យបានច្បាស់។ ខ្ញុំនិយាយពេលនេះ មានការផ្សាយបន្តផ្ទាល់ ហើយថតផ្ទាល់ អ្វីដែលខ្ញុំនិ​យាយជាសក្ខីភាព ជាភស្ដុតាង … ខ្ញុំបានឃើញ បានចូលរួមធ្វើ ជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល មន្រ្តីរបស់យើងគ្រប់ស្ថាប័ន កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដែលឈរការពារទឹកដី ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មដឹកនាំចរចាទទួលខុសត្រូវរឿងកិច្ចប្រជុំ CLV ផ្សេងៗចុងឆ្នាំនេះ។

យើងប្រជុំសហប្រតិបត្តិការ ៣ប្រទេស ប៉ុន្តែក៏រួមទាំងតំបន់ត្រីកោណ ដើម្បីឱ្យយល់ច្បាស់ថា ពួកគាត់មិនមានអ្នកណាក្បត់ជាតិទេ។ ប៉ុន្តែគ្មានអ្វីក្រៅពីយកជំនាញរបស់ពួកគាត់ដើម្បីការពារនិងលើកកម្ពស់កិត្យានុភាព និងបង្កើនសេដ្ឋកិច្ច អត្ថប្រយោជន៍ជាតិនោះ តាមរយៈការចុះកិច្ចព្រមព្រៀង និងការពង្រឹងកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងអស់នេះ ដើម្បីការពារអធិបតេយ្យភាព ការពារទឹកដី ការពារប្រជាជន ពីបច្ចុប្បន្ននេះទៅអនាគត គឺប្រៀបដូចជាការការពារកូនចៅគាត់ដដែលហ្នឹង។ បើសិនកិច្ចព្រមព្រៀងនេះធ្វើឱ្យបាត់ទឹកដី មិនមែនតែខ្ញុំនិងគ្រួសាររបស់ខ្ញុំទេ អ្នកដែលចូលរួមប្រជុំទាំងប៉ុន្មានគឺជាប់ទាំងអស់ ទាំងមន្រ្តីបច្ចេកទេសចរចា ពាក្យពេជន៍ហ្នឹង ទាំងកូនចៅគាត់។ សួរថា តើគាត់ចង់ក្លាយទៅជាជនដែលគេចោទប្រកាន់បែបនេះទេ? ថាអត់ទេ។ ម្នាក់ៗ ធ្វើដើម្បីផលប្រយោជន៍ជាតិទាំងអស់។ សូមបងប្អូនជឿទុកចិត្តទៅលើរាជរដ្ឋាភិបាលនិងមន្រ្តីរបស់យើងចុះ។ កាលពីម្សិលម្ង៉ៃ ខ្ញុំឃើញប៉ុស្ដិ៍ប៉ូលីសទើបធ្វើថ្មីៗច្រើនណាស់ ធំនិងស្អាត។ បើយើងបម្រុងរើទីតាំង ចាំបាច់ធ្វើប៉ុស្ដិ៍ប៉ូលីសនៅព្រំដែនល្អៗធ្វើអី? ធ្វើប៉ុស្ដិ៍ទាហាន ក៏ធ្វើនៅព្រំដែនទៀត។

(៣៧) ភូមិឃុំស្រុកទាំងមានស្រាប់ទាំងបង្កើតថ្មី គ្រប់គ្រងអនុវត្តដោយមន្រ្តី អាជ្ញាធរ និងច្បាប់កម្ពុជា

រឿងសហប្រតិបត្តិការសន្ដិសុខ យើងត្រូវតែធ្វើដើម្បីជួយសម្រួលទំនាក់ទំនងដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំ​ខាន់ គឺប្រជាពលរដ្ឋបានរួមគ្នាទាញផលប្រយោជន៍ពីទំនាក់ទំនង ហើយអភិវឌ្ឍខ្លួន អភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ និងជួយចាំដីឱ្យយើង (ដែលជាការការពាររឹងមាំ)ជាងធ្វើរបង។ ខ្ញុំសប្បាយចិត្តបានឃើញដូចនេះ … គោលការណ៍ អធិបតេយ្យភាពគឺថាខ្លាចបាត់អធិបតេយ្យភាព ខ្លាចគេមក(រំលោភយកទឹកដី)។ ទឹកដីមិនបាត់ទេ នៅលើក្រដាសនៅតែឈ្មោះរបស់កម្ពុជាអញ្ចឹង។ គេបំផុសរឿងមួយទៀតថា “(នៅលើក្រដាសឈ្មោះកម្ពុជា) ប៉ុន្តែនៅលើដីគេគ្រប់គ្រង ប្រជាជនគេមកនៅ បន្ដិចទៀតអាជ្ញាធរគេមកគ្រប់គ្រង។ ឈ្មោះនៅលើក្រដាសជាឈ្មោះកម្ពុជា គឺមានតែឈ្មោះ”។ តើនេះជាការពិតទេ បងប្អូនអ្នកស្ទឹងត្រែង អ្នកក្រចេះ អ្នករតនគិរី អ្នកមណ្ឌលគិរី? ពិតណាស់ មានអន្តោប្រវេសន៍ មានអ្នកមកពីវៀតណាមខ្លះមកធ្វើការ ប៉ុន្តែសួរថាអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានរបស់យើងនៅទីនោះ ជាអាជ្ញាធរវៀតណាម ឬក្រោមច្បាប់វៀតណាមឬ? ថាអត់ទេ។ ភូមិឃុំស្រុកទាំងអស់ ទាំងចាស់ទាំងបង្កើតថ្មី គឺនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អាជ្ញាធរកម្ពុជា គ្រប់គ្រងអនុវត្តដោយមន្រ្តីនិងច្បាប់កម្ពុជា។ នៅក្នុងឆ្នាំ ២៥ឆ្នាំនេះ មិនមានអ្វីដូរផ្លាស់ទេ ហើយនឹងបន្តគ្រប់គ្រងរហូត គ្មានឱ្យអ្នកណា ច្បាប់ប្រទេសណា មកគ្រប់គ្រងអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជានោះទេ។ ប៉ុស្ដិ៍នគរបាល ប៉ុស្ដិ៍យោធាអីផ្សេងៗរបស់យើងៗ នៅបន្តគ្រប់គ្រង។

(៣៨) កិច្ចព្រមព្រៀងតំបន់អភិវឌ្ឍត្រីកោណមិនមានចែងពីការលើកលែងទិដ្ឋាការ ឬការបម្លាស់ទីដោយសេរី ដោយ/ពីប្រជាជននៅក្នុងប្រទេសទាំងបីទេ

ឃើញមានការលើកឡើងថា កិច្ចព្រមព្រៀងនេះនឹងអនុញ្ញាតឱ្យប្រជាជនពីប្រទេសជិតខាង ចូលមករស់នៅកម្ពុជាដោយសេរី។ ដោយក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានបង្ហោះខ្លឹមសារកិច្ចព្រមព្រៀងទៅហើយ សូមបងប្អូនយកទៅមើលចុះ។ ឯកសារនេះ គ្មានអ្វីលាក់លៀមទេ ទាំងភាសាដើមជាភាសាអង់គ្លេស និងការបកប្រែជូនជាភាសាខ្មែរទៀត ដើម្បី(ប្រជាពលរដ្ឋងាយស្រួល)មើល។ សូមបញ្ជាក់ថា ក្នុងមាត្រានៃកិច្ចព្រមព្រៀងតំបន់អភិវឌ្ឍត្រីកោណនេះ មិនមានចែងអំពីការលើកលែងទិដ្ឋាការ ឬការបម្លាស់ទីដោយសេរី ដោយ/ពីប្រជាជននៅក្នុងប្រទេសទាំងបីនោះទេ។ ចេញចូលត្រូវសុំ VISA ដោយអនុវត្តដូចកន្លែងផ្សេងៗ អត់មានអីខុសគ្នាទេ។ អញ្ចឹងដែលថាខ្លាចគេចូលមកនៅដោយសេរីរាប់ពាន់រាប់ម៉ឺនរាប់សែននាក់ គឺមិនមានទេ។ យើងមានប្រជាជនតិចមែន គេមានច្រើនមែន ប៉ុន្តែវាមានរបាំងច្បាប់ របាំងអធិបតេយ្យ ដែលមិនឱ្យហូរមកដោយសេរី។ នេះគឺជាការធានារបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។ មកដល់ម៉ោងនេះ សូមទៅមើលកិច្ចព្រមព្រៀងឡើងវិញ គ្មានកន្លែងណានិយាយអំពីការដកចេញនូវការទាមទារលក្ខខណ្ឌអន្តោប្រវេសន៍ ដែលអនុវត្តនៅកន្លែងផ្សេងៗ ជាមួយវៀតណាម ជាមួយឡាវ នោះទេ។

(៣៩) ហាមប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមិនឱ្យលក់/ជួលដីស្រែ ដីចំការ លំនៅដ្ឋាននៅតាមតំបន់ព្រំដែនឱ្យទៅប្រ​ជាពលរដ្ឋប្រទេសជិតខាង ទោះជាក្នុងរូបភាពណាក៏ដោយ

អំពី ការធ្វើបម្លាស់ទីមនុស្ស និងទំនិញ យានយន្ត ត្រូវធ្វើតាមច្បាប់ និងបទបញ្ញត្តិនៃប្រទេសនីមួយៗ។ ដឹកទំនិញយើងទៅវៀតណាម ត្រូវគោរពច្បាប់គេ។ វៀតណាមចូលដឹកទំនិញចូលព្រំដែនយើង ត្រូវគោរពច្បាប់យើង។ អាហ្នឹងនៅដដែល។ នេះគឺអធិបតេយ្យភាពទាំងរដ្ឋបាល ទាំងច្បាប់ គឺនៅតែជារបស់កម្ពុជា ហើយទៅអនាគត ក៏នៅតែជារបស់កម្ពុជា គ្មានគោលការណ៍ដែលផ្ទេរទៅជារបស់ប្រទេសណាមួយនោះទេ។ ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងកម្មសិទ្ធិឯកជន ដែលព្រួយបារម្ភថាគេចូលមកតាមច្រកសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច។ បងប្អូនលើកជាច្រើនរឿងថា កម្ពុជាឱ្យទៅក្រុមហ៊ុនប្រទេសជិតខាងជួលដីជួលអី ហើយគាត់នឹងរុញមនុស្សមកនិងអះអាងបន្ដិចទៀត កម្ពុជាក្លាយជាប្រទេស(មាន)ប្រជាជនភាគតិចនៅកន្លែងនោះ។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ជូនបងប្អូនឱ្យបានច្បាស់។ ទី១ អំពីសិទ្ធិនៃជនបរទេសនៅក្នុងការកាន់កាប់ដីធ្លីជាកម្មសិទ្ធិឯកជននៅកម្ពុជា ជាពិសេសនៅតំបន់ព្រំដែន ផ្អែកទៅលើច្បាប់ដែលមានជាធរមាន និងបទដ្ឋានគតិយុត្ត … គឺទី១ សារាចរណែនាំលេខ ៨ ស.រ ឆ្នាំ ២០១៥ ដែលសម្ដេចតេជោ បានចេញ គឺយើងហាមប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមិនឱ្យលក់ ជួលដីស្រែ ដីចំការ ឬលំនៅដ្ឋាននៅតាមតំបន់ព្រំដែន ឱ្យទៅប្រ​ជាពលរដ្ឋប្រទេសជិតខាង ទោះជាក្នុងរូបភាពណាក៏ដោយ។ យើងនៅតែបន្តគោលការណ៍នេះ អត់មានប្រែប្រួល​ទេ។ សូមកុំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋភ័យថា ខ្លាចគេចូលមកជួលដី ជួលដី បន្លំ អត់ទេ! អត់មានឱ្យទេ។

(៤០) ជនជាតិបរទេសមានសិទ្ធទិញខុនដូ ជាន់ទីមួយឡើង ប៉ុន្តែមិនឱ្យទិញជាន់ផ្ទាល់ដី ឬជាន់ក្រោមដីទេ និងចម្ងាយ ៣០គីឡូម៉ែត្រ ឬលើស

មួយទៀត ការវិនិយោគតាមអចលនទ្រព្យ។ ថាមិនឱ្យជួលដីស្រែ ដីចំការ ចុះបើគេមកទិញបុរី លក់ឱ្យគេអត់? យើងមានច្បាប់ស្ដីពីកម្មសិទ្ធិចំណែកឯកជននៃអគារសហកម្មសិទ្ធិដល់ជនបរទេសឆ្នាំ ២០១០ មាត្រា ៦ … ជនជាតិបរទេស បើទិញជាខុនដូ អាចមានសិទ្ធិទិញនៅក្នុងខុនដូពីជាន់ទីមួយឡើង ប៉ុន្តែមិនឱ្យទិញជាន់ផ្ទាល់ដី ឬជាន់ក្រោមដីទេ។ បើទិញដីគឺមិនឱ្យតែម្ដង។ គ្រប់កន្លែងទាំងអស់។ ប៉ុន្តែ លក្ខខណ្ឌក៏មានទៀត ឱ្យសិទ្ធិទិញ មិនមែនគ្រប់កន្លែងនោះទេ។ ទី១ ទាល់តែ ៣០គីឡូ លើសពី ៣០គីឡូពីព្រំដែនគោកបានឱ្យ។ ចំពោះបុរី ជនបរទេសគ្មានសិទ្ធិទិញទេ លើកលែងតែនៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស ឬក៏កន្លែងណាមួយដែលអាចទិញជាន់ទី១ ទៅ។ ភាគច្រើនគឺមិនអាចទិញបានទេ នេះដែលបងប្អូនខ្លាចគេយករូបភាពជ្រកក្រោមសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច រូបភាពទិញដីយើង ឬជួលដីយើង។ (ច្បាប់បានហាមមិនឱ្យជនបរទេសមានសិទ្ធិទិញដី) មិនមែនសំដៅតែប្រទេសវៀតណាមនោះទេ តែជាគោលការណ៍អនុវត្តសំរាប់ទាំងប្រទេសឡាវ ប្រទេសថៃ គឺព្រំដែនជាមួយប្រទេសទាំងបី។ សិទ្ធិនៅក្នុងការទិញអចលនទ្រព្យនេះ មានបញ្ជាក់ច្បាស់ហើយ ទិញខុនដូបាន (តែនៅចម្ងាយ)លើសពី ៣០គីឡូ(ម៉ែត្រ) អាចទិញជាន់ទីមួយឡើង ហើយនៅក្រោម ៣០គីឡូ អត់មានកម្មសិទ្ធិឯកជនទេ លើកលែងនៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសមួយចំនួន។ ក្រៅពីហ្នឹងមិនអាចទៅទិញបានទេ។ មិនថាជាន់ទី១ ឬ ទី២នោះទេ … បើនៅក្នុងក្រុង នៅទីប្រជុំជន ហ្នឹងមានសិទ្ធិទិញពីជាន់ទី១ ឡើង តែជាន់ផ្ទាល់ដី ក្រោមដី មិនឱ្យមានសិទ្ធិទិញទេ។

(៤១) ពីឆ្នាំ ២០១២ មក មិនមានការផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ប្តូរពី ៩៩ឆ្នាំមក៥០ឆ្នាំ និងត្រូវប្រើប្រាស់កម្លាំងពលកម្មក្នុងស្រុកអោយបាន ៩០%

អំពីដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ដែលបានលើកឡើង គោលការណ៍ជាធរមានរបស់យើងមានប៉ុន្មានលក្ខខណ្ឌ ដែលបងប្អូនមិនគួរព្រួយបារម្ភ។

ទី១ តាំងពីឆ្នាំ ២០១២ មក រាជរដ្ឋាភិបាលមិនមានចេញអាជ្ញាប័ណ្ណដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចអីបន្ដទៀតទេ។ ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដែលមានបច្ចុប្បន្ននេះ គឺដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចចាស់ទេ។ អញ្ចឹងការផ្ដល់ដីសម្បទានថ្មី គឺមិនមានទេ ជាពិសេស គឺនៅតាមបណ្ដាព្រំដែនគឺមិនមានទេ។

ទី២ កិច្ចសន្យាសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចត្រូវបានកំណត់ តាមរយៈការប្ដូរពីពេលមុនមានអាយុកាល ៩៩ឆ្នាំ នៅឆ្នាំ២០១៥ ដោយបានកែមកត្រឹម ៥០ឆ្នាំ។

ទី៣ ចំពោះក្រុមហ៊ុនដែលមានអាជ្ញាបណ្ណស្រាប់ មុនឆ្នាំ២០១២ ត្រូវអនុវត្តគោលការណ៍ជាធរមាន ដែលក្នុងនោះការប្រើប្រាស់កម្លាំងពលកម្មត្រឹមតែ ១០% អាចយកជនបរទេសមកបាន ក្រៅពីហ្នឹង ៩០% ត្រូវតែប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។ នេះគឺជាគោលការណ៍ដែលយើងមាន។

សូមក្រសួងការងារពិនិត្យការងារនេះ។ កាលពីខែវិច្ឆិកាកន្លងទៅ មានសំណើពីវិស័យឯកជនឲ្យយើងបង្កើនកូតាជនបរទេស ឱ្យអាចធ្វើការបាននៅកម្ពុជាច្រើនជាង ១០%។ ខ្ញុំបានសម្រេចមិនឯកភាពនោះទេ។ យើងទុកការងារឲ្យកូនចៅប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ មិនថានៅព្រំដែន ឬនៅគ្រប់វិស័យទាំងអស់។ នេះគឺគោលការណ៍ ហើយយើងនឹងបន្តអនុវត្តគោលការណ៍នេះ។

អញ្ចឹង បើខ្លាចពីរឿងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច បងប្អូនអាចមើលឃើញហើយថា យើងមិនមានផ្ដល់ដីសម្បទានអីផ្សេងទេ គេក៏មិនអាចជួលដីប្រជាពលរដ្ឋដែលកាន់កម្មសិទ្ធិធ្វើដែរ។ បើមិនបានដីរដ្ឋ គឺរកដីឯកជន តែជាគោលការណ៍យើងបានហាមហើយ។ មួយទៀត បើគាត់មកបើក(ធ្វើអាជីវកម្ម)ត្រូវតែយកកម្លាំងពលកម្មរបស់កូនម្ចាស់ស្រុក ៩០% … កន្លែងនេះច្បាប់យើងមិនមានគោលការណ៍កែសម្រួលនោះទេ។ យើងនៅបន្តអនុវត្តគោលការណ៍នេះ ដើម្បីធានាការងារភាគច្រើនលើសលប់ គឺទុកឲ្យកូនចៅខ្មែរនៅគ្រប់កន្លែង ជាពិសេសនៅតំបន់ព្រំដែនរបស់យើង ព្រោះកន្លែងខ្លះបច្ចេកទេសខ្លះ។ យើងលំបាក តែយើងត្រូវបណ្ដុះបណ្ដាលកូនខ្មែរ …។

(៤២) សូមបងប្អូនដែលឈឺឆ្អាលរឿងជាតិ បញ្ចេញមតិដោយស្មារតីយោគយល់គ្នា គោរពគ្នាទៅវិញទៅមក កុំធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ស្ថិរភាព សន្តិភាព

ខ្ញុំមើលគោលការណ៍ដែលមានជាធរមាននេះ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់ថា ឯកឧត្ដម អស់លោក លោកស្រី អ្នកឧកញ៉ា ឧកញ៉ា និងប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសដែលកំពុងមើលសារនេះជ្រាបថា គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណ CLV ក៏ដូចជាគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នៅគ្រប់ទីកន្លែងទាំងអស់នៅទូទាំងប្រទេស មិនថានៅព្រំដែនជាមួយនឹងប្រទេសណាទេ គឺនឹងមិនឲ្យមានកាតបាត់បង់ទឹកដីរបស់កម្ពុជា ឬបាត់បង់អធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជានោះទេ។ ខ្ញុំធានាដោយមានគ្រួសារខ្ញុំជាគោល … ខ្ញុំអាយុ ៤៦ឆ្នាំហើយ។ យ៉ាងច្រើន ខ្ញុំរស់បាន ១៥០ឆ្នាំ ដូចបងប្អូនដែរទេ។ តែកូនខ្ញុំ ចៅខ្ញុំ ចៅទួតខ្ញុំនឹងនៅទីនេះយូរទៀត។ ខ្ញុំមិនទុកកេរឈ្មោះថាអ្នកដែលធ្វើឲ្យបាត់ដីខេត្ត ៤ទៅឲ្យប្រទេសណាទេ។ ​សម្ដេចតេជោក៏ដូចគ្នា។ មន្រ្តីរបស់យើង ដែលចូលរួមក្នុងការចរចាខ្លឹមសារនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងអស់នេះ ក៏មិនធ្វើឲ្យបាត់បង់ផលប្រយោជន៍ជាតិនោះដែរ។ ខ្ញុំសូមធានាបែបនេះ សូមបងប្អូនជឿទុកចិត្តចុះ។

ការបញ្ចេញមតិ ការឈឺឆ្អាល ជាសិទ្ធិរបស់បងប្អូន។ ស្មារតីជាតិនិយមត្រូវតែមាន។ ខ្ញុំគាំទ្រ។ ប៉ុន្តែ កុំឲ្យជ្រុលនិយម។ ការភ័យខ្លាច និងការសាមគ្គី​គ្នា កុំឲ្យឈានទៅដល់ការបែកបាក់គ្នា។ យើងបាត់បង់ដោយសារបែកបាក់រាប់រយឆ្នាំមកហើយ។ កុំនាំដុតរឿង ឈានទៅដល់ការធ្វើសកម្មភាពបាតុកម្ម កូដកម្ម ដុតប្រទេស ដុតក្រុង ស្លាប់រាប់រយនាក់ ដូចនៅបង់ក្លាដេស។ ឥឡូវ រវាងអ្នកដែលវាយគ្នានេះ មិនទាន់ត្រូវគ្នានៅឡើយទេ។ នៅគំគ្នាទៅវិញទៅមក រវាងទាហាន/ប៉ូលីស និងបាតុករដែលបាញ់គ្នាប៉ុន្មានថ្ងៃមុន មិនទាន់រលត់នៅឡើយទេ។ សួរថា តើប៉ុន្មានថ្ងៃទៀតចប់នៅទីនោះ? ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ប្រជាពលរដ្ឋបង់ក្លាដេសនឹងអាចរកដំណោះស្រាយ ហើយ​ត្រឡប់ទៅភាពធម្មតា ព្រោះស្លាប់និងរបួស ធ្វើអោយខាតប្រយោជន៍ជាតិដូចគ្នាទេ …។

ក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាល យើងមិនអនុញ្ញាតឲ្យផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាជនរាប់លាននាក់ ត្រូវបាត់បង់ដោយសារអ្នកមួយចំនួនតូចឆ្លៀតយកឱកាសរុញស្ថានភាព ដុតឲ្យខ្លោចរោចឲ្យឆៅ ដូចនៅប្រទេសផ្សេង មានបង់ក្លាដេសជាដើមនោះទេ។ យើងត្រូវតែការពារដាច់ខាតនូវសុខសន្តិភាព ស្ថិរភាព ទោះក្នុងតម្លៃណាក៏ដោយ ទោះបីជាអ្នកចោទខ្ញុំថាផ្ដាច់ការក៏ថាចុះ។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំទទួលខុសត្រូវចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ ២លាន ជិត ៣លាននាក់ រស់នៅភ្នំពេញ ដើម្បីឲ្យគាត់ដកដង្ហើមស្រួល។ កុំឲ្យមានការបិទផ្លូវ យប់ឡើងម៉ោង៩ បិទចរាចរណ៍ ព្រោះអស្ថិរភាព ធ្វើអោយគាត់មិនអាចរកស៊ីបាន។

ការបង្កើតអស្ថិរភាពជាការងាយស្រួល។ ដូចនៅបង់ក្លាដេស ក្នុងតែមួយថ្ងៃ(អស្ថិរភាពបានកើតមាន) ហើយមិនទាន់ចប់ទេ។ សូម្បីថាចាប់ផ្ដើមឡើង ជារឿងទារកូតាក្តី តែឥឡូវទោះបីតុលាការកំពូលផ្ដល់កូតាឲ្យហើយ ក៏មិនអស់ចិត្តទៀត ចេញធ្វើបាតុកម្មទៀត។ មិនងាយបញ្ចប់។ អញ្ចឹង យកល្អកុំឲ្យសកម្មភាពបែបនេះកើតឡើងនៅលើទឹកដីកម្ពុជា និងនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ សូមបងប្អូនទាំងអស់ដែលឈឺឆ្អាលរឿងជាតិ ទាំងអ្នកគាំទ្រ ទាំងអ្នកមិនគាំទ្រគម្រោង បញ្ចេញមតិដោយស្មារតីយោគយល់គ្នា គោរពគ្នាទៅវិញទៅមក កុំធ្វើឲ្យជ្រុលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ស្ថិរភាព សន្តិភាព នៅក្នុងប្រទេស ធ្វើឲ្យខាតបង់ប្រយោជន៍ជាតិរបស់យើង។

(៤៣) បើស្រឡាញ់និងបារម្ភខ្លាចបាត់ខេត្ត ៤នៅឦសាន សូមនាំគ្នាទៅទស្សនា ហើយក្រុមហ៊ុនទៅវិនិយោគឲ្យច្រើន

ជាថ្មីម្ដងទៀត បើស្រឡាញ់ខេត្ត ​៤នេះ ភ័យបារម្ភខ្លាចខេត្ត ៤នេះបាត់ សូមនាំគ្នាទៅលេង ទៅមើលខេត្ត ៤នេះឲ្យបានច្រើន។ កុំថាឆ្ងាយពេក ខ្ជិលទៅ។ ទៅមើល ជំរុញសេដ្ឋកិច្ច ទេសចរណ៍ នៅទីនោះឲ្យច្រើន … បើខ្លាចបាត់ណាស់ នាំគ្នាទៅជួយការពារ មិនមែនតាមរយៈទៅបាតុកម្មដុត វាយនរណាទេ តែទៅជួយជំរុញសេដ្ឋកិច្ច ទៅដើរលេងឲ្យច្រើន ឲ្យស្គាល់ខេត្តយើង។ នេះគឺជាការល្អ។ សូមអំពាវនាវឲ្យសមាជិកសមាគមឧកញ៉ា សមាជិកសភា​ពាណិជ្ជ អ្នកវិនិយោគរបស់កម្ពុជា រួមគ្នាយកចិត្តទុកដាក់ តម្រង់ទិស ជាអាទិភាពមួយក្នុងការគិតគូរការវិនិយោគរបស់ខ្លួនឈានទៅវិនិយោគនៅទិសឦសាន ដើម្បីឲ្យខេត្តទាំង៤កាន់តែរីកចម្រើនខ្លាំង។ យើងត្រូវបង្កើនមនុស្សតាម២វិធី។ វិធី១ ឲ្យអ្នកនៅទីនោះកើតកូនឲ្យច្រើន។ វិធីទី២ បង្កើតឱកាសសេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីមនុស្សនឹងទៅ។ ខ្ញុំជួបភូមិមួយដែលនៅទីនោះ ភាគច្រើនសុទ្ធតែអ្នកទៅពីត្បូងឃ្មុំ កំពង់ចាម និងក្រចេះ។ អ្នកខ្លះឡើងទៅដល់មណ្ឌលគិរី។ ចល័តមនុស្សទៅឲ្យបានច្រើន រួមគ្នាកសាងប្រទេស ថែរក្សាទឹកដីរបស់យើង។ បើស្រឡាញ់ជាតិពិតប្រាកដ រួមគ្នាធ្វើអំពើវិជ្ជមានដើម្បីថែរក្សាខេត្តទាំង៤ ជំរុញសេដ្ឋកិច្ច ជំរុញការអភិវឌ្ឍខេត្តទាំង ៤នេះ ឲ្យកាន់តែរឹងមាំ ជួយជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល ធ្វើរបៀបនេះទើបល្អជាង។

(៤៤) ប្រជាជន ផ្ទះប្រជាជន ចម្ការប្រជាជន ជារបងការពារព្រំដែនដ៏រឹងមាំ

សូមអញ្ជើញបងប្អូនដើរមើលព្រំដែនតែម្ដង។ ផ្លូវព្រំដែនរបស់យើងកសាងដោយក្រុមវិស្វកម្ម។ ជិះឡានទៅ។ ឥឡូវខែភ្លៀង។ កន្លែងខ្លះរាងពិបាក។ ចាំផុតទឹកភ្លៀង។ ចាប់ពីតាកែវឡើងទៅរាប់រយគីឡូ ធ្វើផ្លូវជាប់ទៅដល់មណ្ឌលគិរី រតនគិរី។ ផ្លូវខ្លះយើងធ្វើតែ ៣០ម៉ែត្រ ឬ១០ម៉ែត្រ ពីបង្គោលព្រំដែនទេ។ យើងធ្វើដើម្បីអី? ដើម្បីកូនខ្មែរជិះទៅឃើញបង្គោលព្រំដែននៅហ្នឹង។ ឲ្យអ្នកភូមិយើងធ្វើកសិកម្មមកដល់ហ្នឹង។ មិនបាច់ចាំចំណាយលុយធ្វើរបងខ្ពស់​ តែយកប្រជាជន ផ្ទះប្រជាជន ចម្ការប្រជាជន ជារបងដ៏រឹងមាំរបស់កម្ពុជា។ នេះជាអ្វីដែលយើងត្រូវធ្វើ។ សូមឲ្យនិស្សិត យុវជនទៅស្វែងយល់។ ខ្ញុំបានឲ្យឯកឧត្ដម នេត្រ ភក្រ្តា ឯកឧត្ដម ប៉ែន បូណា ឯកឧត្ដម ឡាំ ជា រៀបចំកម្មវិធីមួយស្រដៀងអ្វីដែលបានធ្វើនៅសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម នៅពេលផុតរដូវទឹកភ្លៀង គឺដឹកគាត់ទៅមើលអោយជាក់។ យុវជនណាចង់ទៅ យើងចេញបាយថ្ងៃឲ្យ។ ទៅមើល ឲ្យស្គាល់ជាក់ស្ដែង។ បើបងប្អូនព្រួយថាខេត្តហ្នឹង(គេយក)។ បងប្អូនខ្លះអត់ធ្លាប់ទៅដល់ទេ គិតថាខេត្តយើងស្រែសុទ្ធ ព្រៃសុទ្ធ ស្រួលគេយក។ អត់ទេ។ គ្រាន់តែខ្ញុំទៅថ្ងៃមុន ក៏ចង់ភ្ញាក់ដែរ។ មួយកំណាត់នោះសុទ្ធតែចម្ការដំឡូង ស្វាយចន្ទី កៅស៊ូ ហើយមិនមែនជាចម្ការក្រុមហ៊ុនទេ ជាចម្ការកៅស៊ូគ្រួសារ។ មួយគ្រួសារគាត់មាន ២ឬ ៣ ឬ៤ហិកតា។ អ្នកខ្លះមានធំបន្តិច … បើបងប្អូនទៅឃើញ ប្រហែលជាមានភាពកក់ក្ដៅថាកន្លែងហ្នឹងរីកមែន …។

(៤៥) កុំបញ្ចេញទស្សនៈជ្រុលនិយមនាំដល់ការបែកបាក់ និងរួមគ្នាអភិវឌ្ឍខេត្តនៅតំបន់ឦសាន

ខ្ញុំសុំបញ្ជាក់ម្ដងទៀតថា ប្រធានបទ ការអភិវឌ្ឍ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍត្រីភាគីនេះ មិនខុសពីទ្វេភាគីដែលមានរវាងប្រទេសនិងប្រទេស អភិវឌ្ឍន៍ក្នុងក្របខ័ណ្ឌអាស៊ាន ១០ប្រទេស(នោះទេ គឺ)គ្មានប្រទេសណាបាត់អធិប​តេយ្យភាពទេ។ កន្លែងនេះក៏ដូចគ្នាដែរ។ សូមបងប្អូនទៅមើលជាក់ស្ដែង ហើយរួមគ្នាការពារទឹកដីយើង។ បើខ្លាចបាត់ចូលរួមការពារ ដើម្បី ទី១ កុំឲ្យខ្មែរបែកបាក់។ ធ្វើអីក៏ដោយ បញ្ចេញអារម្មណ៍ ទស្សនៈ ទោះបី​ជាមិនស្របគ្នាក៏ដោយ ប៉ុន្តែកុំធ្វើអីជ្រុលនិយម នាំឲ្យឈានទៅដល់ការបែកបាក់ ឬធ្វើសកម្មភាពអ្វីមួយនាំដល់ការបាត់​បង់ស្ថិរភាព។ ទី២ រួមគ្នាអភិវឌ្ឍខេត្តនៅក្នុងតំបន់ឦសាន ជាពិសេសខេត្តទាំង៤។ យ៉ាងហោចណាស់បើគ្មានអីវិនិយោគ នាំគ្នាទៅលេងជាទេសចរ ឲ្យឆ្នាំ ២០២៤នេះ ជាខេត្តដែលទេសចរឡើងគគ្រឹកនៅខេត្តទាំង ៤។ ទៅក្រចេះមើលផ្សោត។ ទៅរតនគិរី មណ្ឌលគិរី ទៅមើលជ្រោះប៊ូស្រា។

(៤៦) ឆ្នាំ ២០២៧ ធ្វើផ្លូវលេខ ៧៨,៥ ដើម្បីអាចទៅដល់ចំណុចកន្ទុយនាគពីខាងកម្ពុជា

ខ្ញុំបានឲ្យគោលការណ៍វិស្វកម្មឱ្យធ្វើផ្លូវឡើងទៅដល់កន្លែងកន្ទុយនាគ ជាដីរបស់យើង។ ចំណុចហ្នឹងខ្ពស់ណាស់។ ឥឡូវ(ចង់)ចូល(ទៅដល់) ទាល់តែចូលពីខាងវៀតណាម។ យើងត្រូវតែពុះពារ ទោះបីចំណាយប៉ុណ្ណាក៏ដោយទៅថ្ងៃអនាគត ឲ្យកូនខ្មែរមានលទ្ធភាពឡើងទៅដល់កន្លែងកន្ទុយនាគហ្នឹង ពីខាងកម្ពុជាតែម្ដង។ នេះជាមហិច្ឆតារបស់យើង។ សម្ដេចតេជោបានដាក់គោលដៅតាំងពីអាណត្តិមុន ដើម្បីត្រៀមធ្វើផ្លូវ៧៨,៥។ ជជែកជាមួយឯកឧត្ដម (ប៉េង) ពោធិ៍នា ថ្ងៃមុន យើងមានគម្រោងឆ្នាំ ២០២៧ ពិនិត្យមើលពីការតភ្ជាប់ទៅកន្លែងនោះ។ វិស្វកម្មមានធ្វើផ្លូវ(បែកជាខ្នែង)ឆ្អឹងជំនីរប៉ុន្មានទៀត ដើម្បីតំបន់នោះទៅជាតំបន់សេដ្ឋកិច្ច តំបន់សក្ដានុពលរបស់កម្ពុជា ព្រោះនេះមិនមែនរបស់ប្រទេសណាទេ (តែជា)របស់កម្ពុជា។​ នេះជាអ្វីដែលរាជរដ្ឋាភិបាលនឹងធ្វើ និងបន្តធ្វើ។

ខ្ញុំសូមឲ្យបងប្អូនរបស់យើង ប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងទូទាំងប្រទេស រួមគ្នាបែបនេះ គឺរួមគ្នាជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីពង្រឹងខេត្តទាំង៤ ទោះក្នុងយន្តការណាក៏ដោយ។ យើងមានយន្តការប៉ូលទី ៥ នៅតំបន់ឦសាន ហើយយើងពង្រឹងកសិឧស្សាហកម្មនៅទីនោះ។ ខ្ញុំសូមបញ្ចប់ប៉ុណ្ណឹងចុះ។ រាងយូរហើយ។ ឯកឧត្ដម លោកជំទាវប្រហែលជាឃ្លានបាយខ្លះ។ តែឃ្លានកាន់តែយូរ បាយកាន់តែឆ្ងាញ់។ ប្រធានបទថ្ងៃនេះ ប្រហែលជាមិន direct ផ្ទាល់ពីអត្ថប្រយោជន៍អ្វីសម្រាប់វិស័យឯកជនទេ។ ប៉ុន្តែជាក្របខ័ណ្ឌស្ថិរភាពរួមរបស់ជាតិយើង។ បើសិនជាប្រជាពលរដ្ឋមួយភាគ មិនមានភាពស្ងប់ចិត្ត មិនទុកចិត្តគ្នា គឺជាផលពិបាករបស់ជាតិ មិនថាវិស័យឯកជន ឬរដ្ឋនោះទេ។ តែបើយើងមានភាពស្ងប់ចិត្ត ប្រែប្ដូរពីការមិនទុកចិត្តគ្នា ការចង្អុលដាក់គ្នា អ្នកនេះជាតិនេះ អ្នកនោះជាតិនោះ បែរទៅជា តោះរួមគ្នាប្រកួតគ្នា ដើម្បីជួយអភិវឌ្ឍកន្លែងដែលយើងខ្លាចបាត់ ទៅជាកន្លែងកាន់តែរឹងមាំ (យើងនឹងមានសុខសន្តិភាពនិងស្ថេរភាព ដើម្បីបន្តការអភិវឌ្ឍ)។ នេះហើយគឺជាអ្វីដែលយើងត្រូវតែធ្វើក្នុងនាមជា​ប្រជាជាតិខ្មែររបស់យើង។ ​

(៤៧) ខេត្ត ៤នៅតំបន់ឦសាន មិនបាត់បង់ កាន់តែរឹងមាំ នឹងបញ្ជាក់ពីភាពស្អាតស្អំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល

ពិតណាស់ នឹងមានការយកទៅបកស្រាយផ្សេងទៀត។ អ្នកពន្លាត់នៅតែពន្លាត់ដដែល។ ប៉ុន្តែមិនសំខាន់ទេ។ អ្វីដែលជាការប្ដេជ្ញាចិត្ត អ្នកឯងពន្លាត់កាន់តែខ្លាំង វាធ្វើឲ្យខ្ញុំមានកម្លាំងចិត្តកាន់តែខ្លាំង​ក្នុងការបញ្ជាក់ថា កន្លែងនេះពិតជានឹងមិនបាត់។ ផ្ទុយទៅវិញ នឹងទៅជាកន្លែងដែលរឹងមាំបំផុត។ នេះគឺជាអ្វីដែលអាចបញ្ជាក់នូវភាពស្អាតស្អំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល និងមន្រ្តីរបស់យើងដែលធ្វើការងារនេះ។ បើសិនជាមិនអញ្ចឹងទេ នៅមានការស្រពេចស្រ​ពិលរហូត។ បើយើងមិនអភិវឌ្ឍតំបន់ហ្នឹងទេ នឹងនៅតែមានអ្នកថា “បើកុំតែខ្ញុំស្រែក កុំអីកាត់ឲ្យបាត់ហើយ”​។ ប៉ុន្តែ ផ្ទុយទៅវិញស្រឡះ … មិនមែនយើងចេញពីក្រដាសស ទើបនឹងគូសវាសពីម្សិលម៉ិញទេ។ យើងមាន(សមិទ្ធផល) ២៥ឆ្នាំរួចហើយ ជាភស្ដុតាង។ លោកអ៊ំ ពូ មីង បងប្អូន ប្រជាពលរដ្ឋដែលព្រួយបារម្ភរឿងបាត់ដី បាត់អធិបតេយ្យនៅខេត្តទាំង ៤នេះ អាចទៅមើលឱ្យឃើញ(អ្វីដែលយើងបានធ្វើអោយកើតឡើងក្នុង) ២៥ឆ្នាំនេះ ហើយជាទិដ្ឋភាពជាក់ស្ដែង មិនមែនយើងត្រៀមឲ្យទៅអ្នកណាទេ។ រាជរដ្ឋាភិបាលមានតែត្រៀមពង្រឹងកន្លែងនេះឲ្យកាន់តែរឹងមាំ ដើម្បីឲ្យអធិបតេយ្យភាព និងប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែរីកចម្រើន នៅតំបន់ទិសឦសាន …។

និយាយមកប៉ុណ្ណឹង បានធូរទ្រូងបន្តិច ហើយប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើនក៏នឹងធូរទ្រូងថាម៉េចក៏មិនហ៊ានស្រែក។ ឥឡូវមានអ្នកទៅនិយាយថា រាជរដ្ឋាភិបាលមិនហ៊ាននិយាយ ដោយសាររឿងបម្រុងកាត់ដីឲ្យគេហ្នឹងវាពិត។ ឥឡូវ ខ្ញុំបញ្ជាក់ហើយបញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់។ ប៉ុណ្ណឹងល្មមហើយ។ សួរថាខ្ញុំនិយាយមានអីជាភស្ដុតាង? ដាក់សែស្រឡាយខ្ញុំដែលនៅហ្នឹង គ្មានផែនការរត់ចោលស្រុកទេ។ កូនខ្ញុំ ចៅខ្ញុំ ចៅទួតខ្ញុំ នៅហ្នឹង ហើយគ្មានប្រវត្តិសាស្រ្តដែលថាជាអ្នកដែលចូលរួមធ្វើឲ្យបាត់ខេត្តទាំង ៤នោះទេ។ តែខ្ញុំមានមហិច្ឆតាថា នៅថ្ងៃអនាគត ពេលដែលខ្ញុំចូលនិវត្តន៍ ខ្ញុំទៅខេត្តទាំង ៤ ខ្ញុំក៏បានសប្បាយចិត្ត អាចចង្អុលប្រាប់ចៅទួតខ្ញុំថា នែកាលតានៅធ្វើជានាយករដ្ឋមន្រ្តី​ តាបានចេញគោលការណ៍ជួយអភិវឌ្ឍដែរ។ ខ្ញុំមានមហិច្ឆតា និងគោលដៅធ្វើអញ្ចឹង។ មិនមានមហិច្ឆតាលើកដៃពីរឲ្យអ្នកណាទេ គឺមានតែចង់ថែរក្សា។ ធ្វើបានតិចឬច្រើន ចូលរួមជាមួយឯកឧត្ដម លោកជំទាវ អ្នកឧកញ៉ា លោកឧកញ៉ា បងប្អូនទាំងអស់។

ជាថ្មីម្ដងទៀត សូមអរគុណចំពោះការផ្ដល់មេក្រូឲ្យខ្ញុំនាកឱកាសនេះ។ អរគុណចំពោះការតាមដានស្ដាប់ … អរគុណដែលផ្ដល់ឱកាសឲ្យខ្ញុំបានបកស្រាយអំពីអ្វីដែលជាកង្វល់ជូនជនរួមជាតិនៅថ្ងៃនេះ។ រឿងបងប្អូនទទួលបាន ឬមិនបាន សូមស្រាវជ្រាវបន្ថែមចុះ។ រឿងនេះ រឿងអនាគត។ ពិបាកជាងគេបំផុតគឺការពារអ្វីដែលមិនទាន់កើត។ ប៉ុន្តែ ជាការប្ដេជ្ញាចិត្ត និងការធានាអះអាងក្នុងនាមជាប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល ខ្ញុំសុំឲ្យបងប្អូនទាំងអស់ជឿទុកចិត្តចុះ យើងទទួលខុសត្រូវ ដើម្បីអនាគតកូនចៅរបស់យើង រួមទាំងកូនចៅរបស់ខ្ញុំផងដែរ។

យើងរួមគ្នាធ្វើតទៅទៀត ហើយសូមទៅលេងឲ្យច្រើន។ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ គណៈកម្មការគោលនយោបាយសូមពិនិត្យឡើងវិញពីការដាក់ក្របខ័ណ្ឌពិនិត្យមើល។ ឆ្នាំទៅ យើងដាក់គោលដៅ ២គឺ សៀមរាបមួយ ខេត្តព្រះសីហនុមួយ សំរាប់ការលើកទឹកចិត្តវិនិយោគ។ នៅឆ្នាំ ២០២៥ គួរដាក់ទិសដៅវិនិយោគនៅទិសឦសាន។ ចេញគោលការណ៍អនុគ្រោះ លើកទឹកចិត្តខាងគោលការណ៍ណាមួយ ដើម្បីជំរុញការវិនិយោគទៅទីនោះ។ គិតគូរក្របខ័ណ្ឌហ្នឹង។ យើងអាចវិលជុំ ខេត្តមណ្ឌលគិរី រតនគិរី ក្រចេះ និងស្ទឹងត្រែង។ តែសំខាន់ការចូលរួម។ លោកអ្នកឧកញ៉ា អ្នកឧកញ៉ា ឧកញ៉ា ដែលនៅទីនេះអាចមានសក្ដានុពលធំចូលរួមកសាង អភិវឌ្ឍនៅទីនោះ តាមវិស័យមួយចំនួន។ សូមចាប់អារម្មណ៍ និងជំរុញនៅទីនោះផង។ ប្រជាពលរដ្ឋ យុវជនទាំងអស់គ្នា ក៏សូមចូលរូមថែរក្សាស្ថិរភាព សន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍទូទាំងប្រទេស។ បើស្រឡាញ់ជាតិ រួមគ្នាដើម្បីថែរក្សាសុខសន្តិភាព និងអភិវឌ្ឍប្រទេស ដើម្បីពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ កាន់តែរីកចម្រើន ដើម្បីខ្មែរខ្លាំង។

សូមជូនពរឯកឧត្ដម លោកជំទាវ លោកអ្នកឧកញ៉ា អ្នកឧកញ៉ា ឧកញ៉ា អង្គទូត ភ្ញៀវជាតិ និងអន្តរជាតិទាំងអស់ ដែលបានអញ្ជើញចូលរួមនៅក្នុងកម្មវិធីនេះ សូមទទួលសមប្រកបទៅដោយសេចក្ដីសុខ សេចក្ដីចម្រើន សុភមង្គល ប្រកបទៅដោយភាពជោគជ័យក្នុងអ្វីៗទាំងអស់ និងពុទ្ធពរ និងពរទាំង ៥ ប្រការ គឺអាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ និងបដិភាណ កុំបីឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ។ សូមអរគុណ៕