សម្តេច ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អស់លោក លោកស្រី នាងកញ្ញា សមាជិក សមាជិកាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងអ្នកគាំទ្រទាំងឡាយ ដែលបានអញ្ជើញចូលរួមនៅក្នុងឱកាសនេះជាទីមេត្រី!
ខ្ញុំក៏សូមគោរពផងដែរ ចំពោះសមាជិក សមាជិកា នៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅក្នុងក្របខណ្ឌទូទាំងប្រទេស ក៏ដូចជាប្រជាជន និងថ្វាយបង្គំចំពោះព្រះសង្ឃគ្រប់ព្រះអង្គ ដែលកំពុងតែមើលតាមការផ្សាយបន្តផ្ទាល់ពីស្ថា នីយ៍ ទូរទស្សន៍មួយចំនួន ដែលគណបក្សប្រជាជនបានជួលម៉ោងសម្រាប់ការផ្សព្វផ្សាយនេះ។
ជោគជ័យរបស់បេក្ខជន គឺជាជោគជ័យរបស់បក្ស និងប្រជាជាតិយើង
ថ្ងៃនេះ យើងមកជួបជុំគ្នានៅទីនេះ ដើម្បីធ្វើពិធីបិទយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតឃុំ/សង្កាត់ ឆ្នាំ ២០១៧ ដែល ជាអាណត្តិទី ៤ ហើយដែលត្រូវធ្វើការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃទី ៤ ខែ មិថុនា ខាងមុខនេះ។ យើងរួមជាមួយសមាជិក សមាជិកា ដែលនៅទីនេះ និងនៅទូទាំងប្រទេសរាប់លាននាក់ ចេញមកសម្តែងការគាំទ្រចំពោះបេក្ខជន បេក្ខនារី នៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទាំងពេញសិទ្ធិ ទាំងបម្រុង ចំនួន ២៧.១១៤ នាក់ ដែលឈរឈ្មោះនៅគ្រប់ ឃុំ/សង្កាត់ទាំង ១.៦៤៦ នៅទូទាំងប្រទេស។ ហេតុអ្វីបានជាយើងទាំងអស់គ្នាត្រូវមកជួបជុំគ្នា ដើម្បីផ្តល់នូវ ការគាំទ្រចំពោះបេក្ខជនបេក្ខនារី ដែលជាសមាជិក សមាជិកា នៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់យើង? ប្រព័ន្ធ បោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា គឺជាប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតសមមាត្រ ដែលក្នុងនោះ គណបក្សត្រូវផ្តលនូវការគាំទ្រ សម្រាប់បេក្ខ ជនទាំងនោះ ដើម្បីការឈ្នះឆ្នោតនៅឯមូលដ្ឋាន។ ការឈ្នះឆ្នោតរបស់បេក្ខជន បេក្ខនារី ដែលបានជ្រើសរើស ដោយសន្និបាតគណបក្សនៅមូលដ្ឋាន ដើម្បីដាក់ឲ្យឈរឈ្មោះ គឺមិនមែនជាជោគជ័យសម្រាប់បុគ្គលដែល ឈរឈ្មោះប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ វាជាជោគជ័យរួមរបស់បក្ស និងប្រជាជាតិយើងតែម្តង។
អរគុណសម្រាប់ការរក្សានូវអព្យាក្រិតភាព និងភាពសុខសាន្ត ក្នុងយុទ្ធនាការកន្លងទៅ
សម្រាប់កម្មវិធីនយោបាយ ដែលទាក់ទងជាមួយនឹងការបោះឆ្នោតនៅថ្នាក់ឃុំ/សង្កាត់ ត្រូវបានបេក្ខជនបេក្ខនារីរបស់យើង ដែលឈរឈ្មោះនៅតាមឃុំ/សង្កាត់ទាំងនោះ បកស្រាយ និងចែកជូនប្រជាពលរដ្ឋ និងសមាជិក សមាជិកានៃគណបក្សរួចហើយ។ បន្ថែមពីលើនោះ មន្រ្តីគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់នៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានផ្សព្វផ្សាយនូវកម្មវិធីនយោបាយនេះរួចហើយដែរ។ វាពុំមានការចាំបាច់ណាមួយ ដែលឲ្យខ្ញុំធ្វើការបកស្រាយឡើងវិញនូវគោលនយោបាយថ្នាក់ក្រោមជាតិនៅឯមូលដ្ឋាននោះទេ។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលខ្ញុំចង់និយាយនោះគឺនៅត្រង់ថា ខ្ញុំសុំយកឱកាសនេះ ដើម្បីសម្តែងនូវការអរគុណ និងកោតសរសើរដោយការគោរព ចំពោះសមាជិក សមាជិកាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់ ថ្នាក់ដឹកនាំគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ដែលបានចូលរួមយ៉ាងសកម្ម ដើម្បីថែរក្សាបរិយាកាសអព្យាក្រិត ភាពសុខសាន្ត នៅក្នុងរយៈពេលនៃដំណើរការយុទ្ធនាការកន្លងមកនេះ ហើយដែលនឹងត្រូវបញ្ចប់នៅក្នុងថ្ងៃនេះ និងថ្ងៃស្អែក ឈានទៅដល់ដំណាក់កាលនៃភាពស្ងប់ស្ងាត់។
គណបក្សប្រជាជនដ៏ខ្លាំងក្លា និងថ្លៃថ្នូររបស់យើង ដែលមានសមាជិក សមាជិកា ជាង ៥ លាននាក់ បានអនុវត្តយ៉ាងត្រឹមត្រូវនូវច្បាប់ និងបទបញ្ជា នីតិវិធី នៃការបោះឆ្នោត ហើយបញ្ចៀសបាននូវហិង្សាទាំងឡាយ ដែលវាជាការបារម្ភសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ។ អរគុណណាស់ជាមួយនឹងការចូលរួមយ៉ាងដូច្នេះ គុណធម៌ដ៏ថ្លៃថ្លានៃសមាជិកសមាជិកា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានបង្ហាញឲ្យឃើញពីភាពចាស់ទុំខាងនយោបាយរបស់គណបក្ស ពីលើដល់ក្រោម។ យើងមិនបានបង្ហាញនូវអាកប្បកិរិយាជាក្មេងទំនើង និងជាអ្នកទំនើង ក្នុងជម្លោះណាមួយនោះទេ។ នេះពិតជាមោទនភាពសម្រាប់បក្សយើងទាំងមូលសម្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ ក្នុងនោះមានរូបខ្ញុំជាប្រធានគណបក្សផងដែរ។
លើកទី ១ នៃការចេញឃោសនាដោយផ្ទាល់
នេះជាលើកដំបូងហើយ ដែលខ្ញុំបានចេញមុខនៅក្នុងថេរវេលានៃការបោះឆ្នោតមួយ ដែលជាការបោះឆ្នោតថ្នាក់ក្រោមជាតិ។ ការបោះឆ្នោត ៣ លើកមុន នៅថា្នក់ក្រោមជាតិ ២០០២, ២០០៧ និង ២០១២ ខ្ញុំមិនបានចូលរួមទេ។ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិ ៥ លើក រួចមកហើយ ខ្ញុំក៏មិនបានចូលរួមដែរ ទោះបីជាខ្ញុំជាប្រធាននៃយុទ្ធនាការ នៃការបោះឆ្នោតក៏ដោយ។ ក៏ប៉ុន្តែ កាលពីថ្ងៃទី ២១ នៅពេលដែលគណបក្សក្រុងហែក្បួនយុទ្ធនាការ ខ្ញុំបានមើលតាមការចូលមកផ្តល់មតិ ចូលមកសួរពីសំណាក់សមាជិក និងសមាជិកា នៃគណបក្សប្រជាជនរបស់យើង អត់ឃើញសម្តេចតេជោចេញហែ ចង់បានសម្តេចតេជោចេញហែ។ ថ្ងៃនេះ ជាលើកដំបូងហើយ ដែលខ្ញុំបានចេញហែជាមួយបងប្អូន។ ខ្ញុំសូមសមាជិក សមាជិកា នៃគណបក្សប្រជាជនទាំងអស់ជួយបង្ហាត់បង្រៀន សម្រាប់ការហែក្បួនរបស់ខ្ញុំផង។ ពិតមែនតែជាអ្នកដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ និងជាប្រធានគណបក្ស ក៏ប៉ុន្តែ មិនប្រាកដថាជាអ្នកចេះហែក្បួននោះទេ។ សង្ឃឹមថា ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំថ្លែងការណ៍ហើយ រួចមិនទៅចោលបងប្អូនទេ ខ្ញុំនឹងធ្វើដំណើរជាមួយបងប្អូនដោយមិនជិះក្នុងរថយន្តនោះទេ។
ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំបានពាក់អាវដៃខ្លី។ ម្សិលមិញ ខ្ញុំបានពាក់អាវដៃវែង និងអាវដៃខ្លីផងរួចហើយ ស្នើសុំយោបល់ប្រពន្ធនិងកូនៗ បានផ្តល់យោបល់ថា ដោយសមាជិក សមាជិកា ភាគច្រើនពាក់អាវដៃខ្លី ខ្ញុំក៏សម្រេចចិត្តពាក់អាវដៃខ្លីជាមួយបងប្អូន។ ម្យ៉ាងទៀត អនុញ្ញាតឲ្យខ្ញុំយកឱកាសនេះ ថ្លែងនូវការសុំអភ័យទោសពីសំណាក់បងប្អូនសមាជិក សមាជិកា គណបក្សប្រជាជន និងអ្នកបោះឆ្នោតគាំទ្រគណបក្សប្រជាជន ដែលក្នុងរយៈពេលកន្លងទៅ ខ្ញុំមិនបានចូលរួមក្នុងការហែក្បួន។ ពិតមែនហើយ ក្នុងឋានៈជាប្រធាននៃយុទ្ធនាការបោះឆ្នោត និងក្នុងឋានៈជានាយករដ្ឋមន្រ្តីរបស់ប្រទេស ខ្ញុំពិតជាបានតាមដានដោយយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើរាល់សកម្មភាពទាំងឡាយ ដែលបានកើតនៅក្នុងកាលៈទេសៈមួយៗ។ ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំចង់និយាយទៅកាន់ជនរួមជាតិ ជាពិសេស ទៅកាន់សមាជិក សមាជិកា គណបក្សប្រជាជនរបស់យើង ដោយក្តីមោទនភាពថា សន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍ ដែលបានកើតឡើងលើទឹកដីដ៏កម្សត់នេះ គឺបានមកពីពលីកម្មដ៏ធំធេងមិនអាចកាត់ថ្លៃបានរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់យើង។ យើងចោទចេញជាសំណួរមួយថា តើនៅលើទឹកដីដ៏កម្សត់ ដែលធ្លាប់តែបែកបាក់ និងដោយសង្គ្រាមនេះ តើគណបក្សណាមួយនាំមកនូវសន្តិភាព? ហើយយើងក៏ចោទសួរជាបន្តថា សមិទ្ធផលទាំងឡាយដែលបានកើតឡើងតាំងពីគំនរផេះផង់ រាប់ទាំងទីក្រុងភ្នំពេញផង តើគណបក្សណាខ្លះបានចូលរួមជាមួយគណបក្សប្រជាជន?
បើសិនគ្មានគណបក្សប្រជាជនទេ គ្មានការផ្តួលរំលំ ប៉ុល ពត
ខ្ញុំយកឱកាសនេះ ដើម្បីបង្ហាញជូនបងប្អូនសមាជិក សមាជិកា ដ៏ឧត្តុងឧត្តម ដោយក្តីមោទនភាព និងផ្តល់ជូននូវកិត្តិយសទាំងអស់ សម្រាប់សមាជិក សមាជិកា នៃគណបក្សប្រជាជនរបស់យើង ដែលបានចូលរួមវិភាគទានដ៏ថ្លៃថ្លាតាំងពីជីដូនជីតា ឪពុកម្តាយ រហូតមកដល់ខ្លួន។ អម្បាញ់មិញ ខ្ញុំធ្វើដំណើរមកតាមផ្លូវ គឺមានជួបតាំងពីចៅបក្សនោះទៅទៀត។ សង្ឃឹមថា ចៅៗ ដែលមានឯកសណ្ឋានមកចូលរួមជាមួយឪពុកម្តាយ ក្នុងការហែក្បួននេះ ពួកគេនឹងបន្តវេនពីយើងដោយក្តីមោទនភាព ដោយសារជីដូនជីតា ឪពុកម្តាយ និងខ្លួនរបស់គេ បានធ្វើកិច្ចការដ៏សំខាន់ ដែលខ្ញុំសូមលើកបញ្ជាក់ថា បើសិនជាមិនមានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដឹកនាំក្នុងការផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត តើ ប៉ុល ពត សុខចិត្តឲ្យអំណាច និងឈប់កាប់សម្លាប់យើងឬទេ? ខ្ញុំអាចនិយាយបានដោយមោទនភាពថា ឆ្នាំនេះ គឺជាខួបលើកទី ៤០ នៃថ្ងៃដែលខ្ញុំបានចេញដឹកនាំចលនាតស៊ូរំដោះប្រទេសជាតិ ដែលប៉ុន្មានថ្ងៃខាងមុខនេះ ខ្ញុំនឹងមានពិធីដោយឡែកមួយសម្រាប់ការចងចាំនូវព្រឹត្តិការណ៍ជាប្រវត្តិសាស្រ្តនោះ។ ពេលនោះ ខ្ញុំទើបមានអាយុ ២៥ ឆ្នាំ នៅឡើយ ជាយុវជនដ៏ក្មេងខ្ចីម្នាក់ តែដោយសារមានជំនឿទុកចិត្តពីសំណាក់យុទ្ធមិត្ត គេបានផ្តល់ឱកាសដល់ខ្ញុំធ្វើជាមេបញ្ជាការខ្ពស់បំផុត នៃកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ សាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា។ យើងបានបំពេញតួនាទីជាប្រវត្តិសាស្រ្ត គឺការប្រមូលផ្តុំកម្លាំងគ្រប់ទីកន្លែង បង្កើតឡើងនូវរណសិរ្សសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ដឹកនាំដោយសម្តេច ហេង សំរិន ក៏ដូចជាថ្នាក់ដឹកនាំដទៃទៀត។ ទង់នយោបាយដែលមានទាំងអង្គការចាត់តាំងខាងនយោបាយ និងយោធា បានធ្វើកិច្ចការដ៏សំខាន់ក្រោមការដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា រំដោះប្រទេសចេញពីរបប ប៉ុល ពត ក៏ប៉ុន្តែយើងត្រូវមើលឲ្យឃើញពីកត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រដែលមិនអាចភ្លេចបាន។ សូម្បីតែអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិបច្ចុប្បន្ន ដែលជាមិត្តភក្តិរបស់ខ្ញុំម្នាក់ ក្នុងក្របខណ្ឌនៃសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ដែលគាត់កាលពេលនោះ គឺជាប្រធានគណបក្សនយោបាយមួយនៅប៉ទុយហ្កាល់ ក៏បានទទួលស្គាល់អំពីតួនាទីរបស់ខ្លួនខ្ញុំ ឬក៏តួនាទីរបស់គណបក្សប្រជាជនក្នុងការផ្តួលរំលំរបប ប៉ុល ពត។ ប៉ុន្តែ ពេលនេះ គាត់មិនអាចនិយាយអ្វីបានទេ ដោយសារតែគាត់ជាអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ។ តែយើងបានជួបគ្នានៅប៉េកាំងកាលពីប៉ុន្មានថ្ងៃមុននេះ។
មិនអាចយកសង្រ្គាមបញ្ចប់សង្គ្រាមនោះទេ មានតែការចរចា
ការឈឺចាប់របស់យើងធំបំផុតនៅពេលដែលយើងរស់ឡើង អង្គការសហប្រជាជាតិនៅបានទទួលស្គាល់របបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត និងក្រុមមួយចំនួនទៀត បានចូលរួមជាមួយនឹង ប៉ុល ពត ដើម្បីប្រឆាំងជាមួយនឹងការរស់ឡើងវិញរបស់ជាតិយើង។ យើងបានប្រឹងរស់ទាំងត្រដាបត្រដួស ដើម្បីនឹងទប់ស្កាត់ការវិលត្រឡប់នៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត ហើយក៏ដើម្បីស្តារឡើងវិញនូវជីវភាពរបស់ប្រជាជន ក្រោយពីការដួលរលំនៃរបប ប៉ុល ពត។ យើងក៏បានប្រឹងប្រែង ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយនយោបាយសម្រាប់បញ្ហាកម្ពុជា ខ្ញុំគ្មានជំនឿទាល់តែសោះថា មិនអាចយកសង្គ្រាមដើម្បីបញ្ចប់សង្គ្រាមបាននោះទេ។ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់យើងត្រូវបានជួបប្រទះជាមួយនឹងបំណងប្រាថ្នារបស់សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ព្រះរាជបិតាជាតិខ្មែរ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ បានបង្កើតឡើងឲ្យមានជំនួប ២ ធ្នូ ១៩៨៧ នៅហ្វ៊ែអង់តាដឺណ័រ ប្រទេសបារាំង។ នេះជាកិច្ចខិតខំរបស់យើងមួយនៅក្នុងដំណើរផ្លូវដ៏វែងឆ្ងាយ ដើម្បីស្វែងរកសន្តិភាពសម្រាប់កម្ពុជា ហើយតាមរយៈនៃការចរចានោះបានបង្កើតឱកាសឲ្យមានការចរចាពហុភាគីក្នុងកម្រិតតំបន់ និងមានការចូលរួមដោយប្រទេសធំទាំង ៥ និងអន្តរាគមន៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ កិច្ចព្រមព្រៀងប៉ារីស ត្រូវបានអនុវត្ត ហើយការបោះឆ្នោតលើកដំបូងក៏បានចាប់ផ្តើមនៅកម្ពុជា។ ក៏ប៉ុន្តែ ជាអកុសល អ៊ុនតាក់ នៅពេលចាយអស់លុយជាង ២ ពាន់លានដុល្លារ គេមិនបានបញ្ចប់សង្គ្រាមនៅកម្ពុជានោះទេ គេបន្សល់ទុកឲ្យកម្ពុជាមួយមានតំបន់ត្រួតត្រា ២។ ប្រវត្តិវែងឆ្ងាយរបស់កម្ពុជាទាក់ទងទៅនឹងការប្រទេសមួយ តំបន់ត្រួតត្រាច្រើន មិនមែនជារឿងថ្មីថ្មោងរបស់កម្ពុជារាប់សិបឆ្នាំនោះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ វាជារឿងរាប់រយឆ្នាំរបស់កម្ពុជារួចស្រេចទៅហើយ សូមមើល សូមអានទៅនឹងប្រវត្តិសាស្រ្តដែលបានសរសេរទុកនៅក្នុង មហាបុរសខ្មែរ។
មុនឆ្នាំ ១៩៧០ ឬអាចនិយាយបានថា ក្រោយឯករាជ្យដែលមានការប្រឹងប្រែងយ៉ាងពេញទំហឹងពីព្រះករុណាជាអម្ចាស់ សម្តេចឪ សម្តេចតា សម្តេចតាទួតរបស់យើង ឆ្នាំ ១៩៥៣ និងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ១៩៥៥ ប្រឹងប្រែងយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ប្រទេសកម្ពុជាយើងនៅពេលនោះមានកម្លាំងប្រដាប់អាវុធមួយចំនួន កាន់កាប់ត្រួតត្រាតំបន់ខ្លះ។ ខ្មែរក្រហមត្រួតត្រាទឹកដីមួយចំនួនទៅ ខ្មែរខៀវនៅជិតព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ត្រួតត្រាមួយចំនួនទៅ និងខ្មែរសត្រួតត្រាមួយចំនួនទៅ ដែលពេលនោះគេនិយមហៅថា ពួកក្បត់ជាតិ សម សារី, សឺង ង៉ុកថាញ់ និង ស៊ីម វ៉ា។ ១៩៧០ ដល់ ១៩៧៥ ប្រទេសកម្ពុជាមួយត្រូវបានបែងចែកជា ២ មិនត្រឹមតែបែងចែកជា ២ ក្នុងក្របខណ្ឌនៃដែនដីគ្រប់គ្រងប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រទេសកម្ពុជាមួយត្រូវបានបែងចែកជា ២ និងមានរដ្ឋាភិបាល ២ ថែមទៀត ដែលរឿងនេះហើយ បានធ្វើឲ្យកម្ពុជាយើងមិនត្រឹមតែបែងចែកតំបន់គ្រប់គ្រងម្ខាងរបស់ លន់ នល់ និងម្ខាងទៀត ក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ប៉ុន្តែ ការតស៊ូនេះបានឈានទៅដល់ការដណ្តើមអាសនៈគ្នា នៅឯអង្គការសហប្រជាជាតិ។ លន់ នល់ ដែលធ្វើរដ្ឋប្រហារខុសច្បាប់ ទម្លាក់សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ដែលជាមូលហេតុនៃសង្គ្រាមគាំទ្រដោយសហរដ្ឋអាមេរិក បានកាន់កាប់អាសនៈអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ភាគីសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ បានកាន់កាប់ចលនាមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ។ តើនេះឬជាបញ្ហាដែលពួកយើងជំនាន់ក្រោយត្រូវទទួលខុសត្រូវ?
ពិតណាស់ ខ្ញុំមិននឹកស្មានថា រឿងរ៉ាវទាំងអស់នេះបានបន្សល់ទុកឲ្យ ហ៊ុន សែន ចេញមុខដោះស្រាយ។ ប្រហែលជាព្រះជាម្ចាស់បានបង្កើតខ្ញុំមក សម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហាដែលមនុស្សជំនាន់មុនបានបង្កើត។ យើងបានប្រឹងប្រែង ចេញពីរបប លន់ នល់ ចូលដល់របប ប៉ុល ពត ចេញពីរបប ប៉ុល ពត ហើយ ប្រទេសកម្ពុជានៅបន្តជាប្រទេសមួយ មានតំបន់ត្រួតត្រា ២ និងរដ្ឋាភិបាល ២។ សហប្រជាជាតិត្រូវកាន់កាប់ដោយខ្មែរក្រហម និងសម្ព័ន្ធមិត្តក្នុងត្រីភាគី។ ចលនាមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធត្រូវទុកអាសនៈឲ្យនៅទំនេរ។ វាជារឿងអយុត្តិធម៌បំផុត ហើយបើចង់ដឹងថា យុត្តិធម៌ ឬមិនយុត្តិធម៌ គេត្រូវសួរថា តើបង្កើតតុលាការកាត់ទោសខ្មែរក្រហមដើម្បីអ្វី? បើខ្មែរក្រហមមិនខុសទេ តើចាំបាច់កាត់ទោសខ្មែរក្រហមធ្វើអី្វ? មានមនុស្សមួយចំនួនបានលើកឡើងនិយាយចៀសវាងនូវការទទួលខុសត្រូវ។
គណិតវិទ្យា មួយ ដក មួយ ស្មើនឹងសូន្យ គឺជាគណិតវិទ្យានៃពូកស្រេកឃ្លានអំណាច ហើយប្រហែលជាគម្រាមចង់បដិវត្តន៍ពណ៌ទៀតផង។ ឆ្នាំ១៩៧៩ ដល់ ១៩៩៣ ប្រទេសកម្ពុជាមួយមានតំបន់ត្រួតត្រា ៤ ប៉ុន្តែ ពីឆ្នាំ ១៩៩៣ ដល់ឆ្នាំ ១៩៩៦ ប្រទេសកម្ពុជាមួយមានតំបន់ត្រួតត្រា ២ និងរដ្ឋាភិបាល ២ ជាបន្ត។ ជាថ្មីម្តងទៀត គណបក្សប្រជាជនបានដាក់ចេញនូវនយោបាយឈ្នះ-ឈ្នះ ដែលនយោបាយនេះបានអនុវត្ត ដែលជានយោបាយអច្ឆរិយៈសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជារបស់យើង ហើយក៏ជាការពិសោធន៍នៃប្រទេសមួយចំនួន ដែលកំពុងបន្តសង្គ្រាម …។
ដាច់ខាតមិនឲ្យក្រុមអមិត្ត ឬជនអសិរពិសណា បំផ្លាញសន្តិភាពបានឡើយ
ថ្ងៃនេះ យើងទាំងអស់គ្នាបានចេញមក ដើម្បីគាំទ្រចំពោះបេក្ខជន បេក្ខនារី ទាំង ២៧.១១៤ នាក់ ដែលឈរនៅគ្រប់ ១.៦៤៦ ឃុំ ដើម្បីរួមចំណែកការពារនូវសន្តិភាព ដែលយើងរកមកទាំងលំបាក។ ដាច់ខាតយើងមិនឲ្យមានក្រុមអមិត្តណាមួយ ទោះបីអសិរពិសយ៉ាងណាក៏ដោយ បំផ្លាញនូវសុខសន្តិភាពនេះបានឡើយ។ យើងទាំងអស់គ្នាត្រូវចងចាំ សម្រាប់វិស័យសេដ្ឋកិច្ច-សង្គម។ ទាំងអស់គ្នាបានឃើញច្បាស់ហើយនូវការរីកលូតលាស់នូវសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា (ដែលកាត់បន្ថយ)ភាពក្រីក្រពី ១០០ ភាគរយ មកនៅ ១៣ ភាគរយ។ ប្រាក់ចំណូលរបស់ប្រជាជន ពីការហូបបបរ មកកាន់ការទទួលប្រាក់ចំណូលដែលមកដល់ពេលនេះ យើងបាននាំប្រទេសរបស់យើងចេញផុតពីប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍតិចតួច ទៅជាប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប។ ខ្ញុំសូមជម្រាបថា ព្រះករុណា ព្រះបិតាជាតិ ក្នុងដំណាក់កាលសង្គមរាស្រ្តនិយម យើងអាចចាត់ទុកថា ដំណាក់កាលនោះជាដំណាក់កាលរុងរឿងបំផុតក្នុងប្រវត្តិក្រោយពីការធ្លាក់ចុះនៃសម័យអង្គរ ហើយពេលនោះ នៅឆ្នាំ ១៩៦៩ ប្រាក់ចំណូលសម្រាប់ប្រជាជនម្នាក់ គឺមាន ១៦០ ដុល្លារជាង ក្នុងពេលដែលកូរ៉េខាងត្បូងពេលនោះមានត្រឹមតែ ៧៤ ដុល្លារតែប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែ ឥឡូវនេះ កម្ពុជារបស់យើង គឺបាន និងកំពុងស្ថិតនៅជាប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប ហើយដែលមានប្រាក់ចំណូលសម្រាប់ប្រជាជនម្នាក់ៗជាង ៣០០ ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។
មានការងារធ្វើ និងបៀវត្សរ៍កើនឡើងបន្តបន្ទាប់ ដោយសារការខិតខំរបស់គណបក្សប្រជាជន
ខ្ញុំថ្ងៃនេះពិតជាមានការរីករាយ ដើម្បីនឹងចង់បញ្ជាក់ជូនចំពោះប្រជាជននៅទូទាំងប្រទេស ហើយបើទោះបីមានអ្នកខ្លះបានបំភ្លេចចោលនូវកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បើទោះបីជាពួកគេបានរស់រានមានជីវិតដោយសារគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ពួកគេបានរៀនសូត្រនៅក្រោមដំបូលសាលា ដែលគណបក្សប្រជាជនបានសាងសង់ក៏ដោយ។ នោះជាសិទ្ធិនយោបាយ ហើយខ្ញុំគួរតែនិយាយថា កាលពីទសវត្សរ៍ ៩០ ពេលនោះរោងចក្រកាត់ដេរ ដែលបានតម្លើងនៅកម្ពុជាលើកដំបូងមានតែប៉ុន្មានរោងចក្រប៉ុណ្ណោះ ដែលកម្មករ/ការិនីរបស់យើងមានប្រាក់បៀវត្សរ៍ត្រឹមតែ ៣៦ ដុល្លារអាមេរិកតែប៉ុណ្ណោះ។ ការទាមទារបន្តិចម្តងៗឡើងដល់ ៤២ ដុល្លារ ចេះតែឡើងជាបន្តបន្ទាប់។ នៅពេលបោះឆ្នោតឃុំឆ្នាំ ២០១២ កន្លងទៅ បៀវត្សរ៍កម្មករ/ការិនីរបស់យើង មានត្រឹមតែ ៨២ ដុល្លារអាមេរិក ប៉ុន្តែ ពេលនេះ កម្មករ/ការិនីរបស់យើងបាន និងកំពុងទទួលបៀវត្សរ៍អប្បបរមា ១៥៣ ដុល្លារ បូកនឹងប្រាក់អត្ថប្រយោជន៍ដទៃទៀត គឺមិនតិចជាងពី ១៧០ ទៅ ១៨០ ដុល្លារនោះទេ។ បងប្អូនកម្មករ/ការិនីទាំងឡាយ ការងារដែលបងប្អូនមានសព្វថ្ងៃ គឺជាការងារដែលរាជរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនបានប្រឹងប្រែងយ៉ាងខ្លាំង ដើម្បីបង្កើតការងារឲ្យបងប្អូន បង្កើតការងារឲ្យក្មួយៗ។ ទន្ទឹមនឹងការប្តូរយកនូវសន្តិភាព ក៏យើងខិតខំប្តូរយកនូវលក្ខខណ្ឌការងារទាំងឡាយ និងការតម្លើងបៀវត្សរ៍សម្រាប់កម្មករ/ការិនីរបស់យើង។
បក្សប្រឆាំងគ្មានបានធ្វើអ្វីទាំងអស់ ក្រៅពីបានទប់នូវជំនួយបរទេសកុំឲ្យជួយមកកម្ពុជា ទប់កុំឲ្យមានការវិនិយោគមកកម្ពុជា ទប់រហូតទៅដល់ទីផ្សារអឺរ៉ុបកុំឲ្យបញ្ជាទិញទំនិញពីកម្ពុជា។ តើនេះជាទង្វើសម្លាប់កម្មករ ឬក៏ជាទង្វើលើកកម្ពស់ជីវភាពកម្មករ? សូមក្មួយៗកម្មករ/ការិនី ក៏ដូចជាឪពុកម្តាយរបស់កម្មករ/ការិនីរបស់យើង បានយល់បានជ្រាបអំពីបញ្ហានេះផង។ មួយផ្នែកទៀត បងប្អូនមួយចំនួនត្អួញត្អែរអំពីចំណាកស្រុក ដើម្បីទៅធ្វើការនៅបរទេស។ ខ្ញុំចង់ផ្តាំផ្ញើទៅបងប្អូនទាំងឡាយ ដែលធ្វើការនៅបរទេស ទាំងស្របច្បាប់ និងមិនស្របច្បាប់ ក៏ដូចជាជាមាតាបិតា ដែលនៅក្នុងប្រទេសជាការជ្រាប ការធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសមិនមែនមានតែកម្ពុជាទេ សូម្បីតែប្រទេសថៃដែលមានកម្មករចំណាកស្រុកចូលទៅធ្វើការ ក៏ថៃមានកម្មកររាប់លាននាក់ ដែលកំពុងធ្វើការនៅកូរ៉េខាងត្បូង នៅតៃវ៉ាន់ និងនៅបណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់នៅមជ្ឈិមបូព៌ា។ ហ្វីលីពីនមានកម្មករធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសជាង ១២ លាននាក់ ក្នុងនោះមានទាំងនៅកម្ពុជាយើងផងដែរ។ សព្វថ្ងៃ រាជរដ្ឋាភិបាលកំពុងស្វែងរកទីផ្សារឲ្យបងប្អូនទៅកូរ៉េ ពី ០ នាក់ មកកាន់ជាង ៤ ម៉ឺននាក់។ ឥឡូវយើងកំពុងពង្រីកទីផ្សារការងាររបស់យើង ទៅកាន់បណ្តាប្រទេសនៅមជ្ឈិមបូព៌ា ដែលមានប្រាក់ខែខ្ពស់។ សម្រាប់បងប្អូននៅប្រទេសថៃ អ្នកទៅមិនស្របច្បាប់ រាជរដ្ឋាភិបាលប្រឹងប្រែងចរចាជាមួយភាគីថៃ ដើម្បីធ្វើឲ្យបងប្អូនស្របច្បាប់។
បងប្អូនមួយចំនួនបានពោលថា ត្រឹមតែទៅធ្វើខ្ញុំគេ។ លោកជំទាវ អោង សានស៊ូឃ្យី ជារដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស និងជាទីប្រឹក្សារដ្ឋ ដែលមានឋានៈស្មើនាយករដ្ឋមន្រ្តីបានធ្វើទស្សនកិច្ចនៅថៃ គាត់បាននិយាយថា “ទៅ! យើងទៅផ្ទះវិញ” ក្នុងពេលជាមួយគ្នា មានការវាយប្រហារចំពោះខ្ញុំ ប្រើពាក្យថា “ទៅ! យើងទៅប្រទេសថៃ រកការងារធ្វើ”។ សូមបងប្អូនទាំងឡាយកាប់ថ្មចំណាំទៅ តើកម្មករមីយ៉ាន់ម៉ាអាចបញ្ចប់វត្តមាននៅលើទឹកដីថៃបានទេ? ក្នុងពេល ទី ១ ការដោះស្រាយការងារធ្វើសម្រាប់មនុស្សប្រមាណ ២ លាននាក់ ទី ២ នៅពេលដែលគេរកបាន ២០០ ទៅ ៣០០ ដុល្លារក្នុងមួយខែ តើគេវិលត្រឡប់ទៅរកប្រាក់ខែ ៩០ ដុល្លារនៅមីយ៉ាន់ម៉ាទេ? បងប្អូនត្រូវចងចាំនៅកន្លែងនេះ។ សព្វថ្ងៃនេះ រាល់ការចរចាជាមួយកូរ៉េខាងត្បូង យើងតែងតែសំណូមពរស្នើសុំឲ្យផ្តល់កូតាបន្ថែមសម្រាប់កម្មករ/ការិនីរបស់យើង …។
… បងប្អូនអ្នកលក់ដូរទាំងឡាយនៅតាមផ្សារ តើបងប្អូនចង់ភ្លក់រសជាតិនូវការមិនចាយលុយ មិនមានការផ្លាស់ប្តូរទំនិញ ឬក៏ចង់បន្ត។ នេះជាការជ្រើសរើសរវាងការរក្សាសន្តិភាព ដើម្បីធានាការអភិវឌ្ឍ និងការបំផ្លិចបំផ្លាញ ចលាចល ដែលមានអ្នកខ្លះបាននិយាយ ហើយសុំជនបរទេសកុំលូកដៃចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្មែរ។ បើសិនជាមិនបញ្ចប់នូវការលាបពណ៌ និងការជេរប្រមាថ ហានិភ័យនៃការបាត់បង់ស្ថេរភាពមានខ្ពស់ណាស់។ ពិតមែនហើយ នៅពេលខ្លះឃើញចូលមក comment ក្នុងហ្វេសប៊ុករបស់ខ្ញុំ ថាល្មមលាលែងហើយ ឲ្យក្មេងៗ ធ្វើម្តង។ បាន! តែមិនមែនឲ្យទៅអស់លោកទេ គេមុខតែឲ្យទៅគណបក្សប្រជាជនហើយ សុំកុំភ័ន្តច្រឡំ។ មានអ្នកខ្លះបានលើកឡើងថា ធ្វើយូរហើយ ហើយបាននិយាយបន្ថែមថា ទេវតាក៏ដូរមួយឆ្នាំម្តងដែរ ខ្ញុំក៏សូមបញ្ជាក់ថា នេះគឺជាការពិត។ ទេវតាបងផ្ទេរទៅឲ្យទេវតាប្អូន មិនមែនផ្ទេរឲ្យអស់លោកទេ។
គ្មានជោគជ័យណា ដែលខ្វះការចូលរួម និងគាំទ្រនោះទេ
ខ្ញុំសូមយកឱកាសនេះ ដើម្បីថ្លែងនូវអំណរគុណចំពោះសមាជិក សមាជិកា នៃគណបក្សប្រជាជន ក៏ដូចជាប្រជាជននៅទូទាំងប្រទេស ដែលបានបោះឆ្នោតគាំទ្រគណបក្សប្រជាជន នៅក្នុងកាលៈទេសៈដែលមានការបោះឆ្នោត ហើយគាំទ្រគណបក្សប្រជាជននៅក្នុងពេលវេលាដែលមានសន្តិភាព និងមានសង្រ្គាមផង គ្មានជោគជ័យណាមួយដែលខ្វះការចូលរួម និងការគាំទ្រនោះទេ។ ថ្ងៃនេះ តាមពិតទៅ ខ្ញុំមិនចង់និយាយវែងទេ … សម្រាប់ការជួបជុំរបស់យើង ដែលមានមនុស្សចូលរួមលើសពីការគ្រោងទុក ដែលមុននេះត្រឹមតែ ១០ ម៉ឺន ឡើងដល់ ១៥ ម៉ឺន ឥឡូវ តាមការប៉ានស្មានប្រហែលជាលើស ២០ ម៉ឺននាក់។ ពេលមុនៗ នៅពេលដែលមានអ្នកហែក្បួននៅក្នុងទីក្រុង តែងតែបង្កើតនូវតួលេខរាប់លាន។ ឥឡូវថ្ងៃនេះ យើងសន្មតថា យើងមានគ្នា ២០ ម៉ឺន យើងហែក្បួនមើល តើវាដល់លានដូចគេថាទេ? ជារឿងភូតភរ។ សូម្បីតែបរទេសក៏ល្ងង់ដែរ តាមរយៈនៃការភូតភរ។ វាស់ម៉ែត្រការ៉េទៅមើល ក្នុង ១ ម៉ែត្រការ៉េឈរបានប៉ុន្មាននាក់? ហេតុអ្វីបាននាំគ្នានិយាយរាប់លានៗ។ ឥឡូវមនុស្សទៅណាអស់ទៅរាប់លាននោះ? រកមនុស្សហែមិនបាន ចង់រំកិលមកពីបណ្តាខេត្តហែល្ងាចនេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ គ.ជ.ប បានធ្វើការរារាំងទៅហើយ។
មុនចេញដំណើរ ខ្ញុំមានការចាំបាច់ដើម្បីលើកឡើងនូវបញ្ហា ៦ ជូនសមាជិក សមាជិកាយើងនៅទីនេះ ក៏ដូចជាសមាជិក សមាជិកានៅទូទាំងប្រទេស ព្រមទាំងប្រជាពលរដ្ឋដែលគាំទ្រគណបក្សប្រជាជន៖
ទី ១ បន្តគោរពឲ្យបានហ្មត់ចត់នូវច្បាប់បោះឆ្នោត បទបញ្ជា និងនីតិវិធីនៃការបោះឆ្នោត រហូតការបោះឆ្នោតហើយជាស្ថាពរ។ នេះជាកិច្ចការដែលយើងត្រូវធ្វើបន្ត បន្ទាប់ពីយើងយុទ្ធនាការរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃ។ កុំឲ្យភាពថ្លៃថ្នូររបស់យើងធ្លាក់ចុះដោយសារតែនៅសល់ប៉ុន្មានម៉ោងទៀតប៉ុណ្ណោះ។ អំពាវនាវបងប្អូនយើងគោរពឲ្យបានហ្មត់ចត់ ហើយកុំធ្វើទង្វើណាដែលអសីលធម៌ ឬហិង្សា។
ទី ២ សូមកុំពិសារគ្រឿងស្រវឹង និងលក់គ្រឿងស្រវឹង នៅថ្ងៃស្អែក និងខានស្អែក គឺថ្ងៃទី ៣ និងថ្ងៃទី ៤ ដូចមានក្នុងសារាចរណែនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។ ខ្ញុំសូមអង្វរករបងប្អូន មេត្តាកុំប្រើគ្រឿងស្រវឹងក្នុងកាលៈទេសៈនៃការបោះឆ្នោត។ សូមបងប្អូនដែលលក់គ្រឿងស្រវឹងទាំងឡាយ មេត្តាផ្អាកលក់គ្រឿងស្រវឹងនេះ រងចាំថ្ងៃច័ន្ធចាំលក់ ក៏មិនទាន់ហួសពេលដែរ។ ពិតណាស់ ខ្ញុំអាចដឹងបានថា អ្នកដែលមានស្រាក្នុងផ្ទះខ្លួនឯង ពិតជាផឹកហើយ អ្នកណាទៅដឹង បើថ្ងៃនោះគឺជាថ្ងៃឈប់សំរាកផងនោះ ប៉ុន្តែការដែលយើងអនុវត្តទៅតាមសារាចរណែនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល គឺជាការល្អ ហាមផឹក និងហាមលក់ដូរ។
ទី ៣ សមាជិកម្នាក់ៗ និងក្រុមគ្រួសារ និងបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប ត្រូវត្រៀមគ្រប់ឯកសារដើម្បីទៅបោះឆ្នោត ថ្ងៃ ៤ មិថុនា ខាងមុខនេះ។ ឥឡូវ ត្រូវពិនិត្យឡើងវិញទាំងអស់ រាប់ទាំងខ្លួនខ្ញុំដែរ ខ្ញុំបានត្រៀមរួចហើយ ប៊ិះនឹងយកមកតាមខ្លួន តែវាសំពីងសំពោងពេក។ តែចាប់ពីស្អែកទៅ ថ្ងៃខានស្អែកមកដល់ ខ្ញុំនឹងកាន់វាឲ្យជាប់ ត្រូវត្រៀមគ្រប់ឯកសារ ដែលទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោត ព្រោះមិនអាចទៅធ្វើការបោះឆ្នោត ដោយគ្មានឯកសារបញ្ជាក់ត្រឹមត្រូវនោះទេ។
ទី ៤ សូមចំណាំសញ្ញាគណបក្សប្រជាជនឲ្យបានច្បាស់ និងដឹងលេខរៀងតាមឃុំ/សង្កាត់នីមួយៗ ព្រោះបក្សយើងនៅឃុំ/សង្កាត់ខ្លះ មិនស្ថិតនៅលេខរៀងទី ៤ ទៀតទេ សញ្ញាទេវតាបាចផ្កា គឺជាសញ្ញារបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ យើងចាប់បានលេខរៀងទី ៤ នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ និង ២០១៣ បងប្អូនមួយចំនួននៅលើកម្រាមដៃ ៤ ជាសញ្ញានៃការស្រឡាញ់គណបក្សប្រជាជននៅឡើយទេ។ តែនេះអាចនឹងនាំទៅដល់ការភ័ន្តច្រឡំ នៃការបោះឆ្នោតរបស់យើង។ ដូច្នេះ ល្អជាងគេត្រូវដឹងថា នៅឃុំ/សង្កាត់ដែលយើងរស់នៅ តើគណបក្សប្រជាជននៅលំដាប់លេខប៉ុន្មាន និងល្អជាងគេ ទោះបីនៅលេខប៉ុន្មានទៅចុះ តែត្រូវចំណាំរូបទេវតាបាចផ្កា ហើយគូសឲ្យចំកន្លែង ដែលគេតម្រូវឲ្យគូស។ ចំណុចនេះ ជាចំណុចដែលមានសារសំខាន់ខ្លាំងណាស់។
ទី ៥ សមាជិកបក្សដ៏ស្មោះត្រង់ និងប្រកបដោយវិន័យម្នាក់ៗ ត្រូវតែជាសន្លឹកឆ្នោតមួយសន្លឹកបោះឲ្យបក្ស។ បក្សយើងតែងឈ្នះរាល់ការបោះឆ្នោតកន្លងមក គឺផ្អែកលើសន្លឹកឆ្នោតរបស់សមាជិកបក្ស បូកនឹងក្រុមគ្រួសារ និងអ្នកគាំទ្រ។ តើអាចធ្វើបានទេ សមាជិក សមាជិកា? យើងជាសមាជិកគណបក្ស កាតព្វកិច្ចរបស់យើង គឺការពារបក្ស។ ការពារបក្ស គឺតាមរយៈនៃការបោះឆ្នោតឲ្យបក្សនោះឯង បើសិនជាប្រជាជនធម្មតា នេះជារឿងផ្សេង តែសមាជិកបក្សចាំបាច់បោះឲ្យបក្ស បើមិនដូច្នោះទេ តើចូលបក្សដើម្បីអ្វីទៅ? គណបក្សយើងមានជាង ៥ លាននាក់ដែលបានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ហើយបូកនឹងក្រុមគ្រួសារទៀត ចំនួននេះនឹងមានការកើនឡើង។ សូម្បីតែនៅផ្ទះរបស់ខ្ញុំកន្លងទៅ អ្នកដែលមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីគណបក្ស គឺមានតែខ្ញុំម្នាក់ប៉ុណ្ណោះ ភរិយាខ្ញុំ ឪពុកខ្ញុំ ម្តាយក្មេកខ្ញុំ ហើយកាលដែលម្តាយខ្ញុំនៅរស់ គាត់មិនបានស្ថិតនៅក្នុងបញ្ជីគណបក្សទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ គាត់មិនអាចទៅបោះឆ្នោតឲ្យអ្នកផ្សេង ក្រៅពីបោះឆ្នោតឲ្យកូនរបស់គាត់នោះទេ។ គាត់មិនអាចទៅបោះឆ្នោតឲ្យអ្នកផ្សេងក្រៅពីប្តីរបស់គាត់នោះទេ។ ដូច្នេះ យើងត្រូវតែប្រែក្លាយដោយមោទនភាពថា សមាជិកបក្សម្នាក់ គឺជាសន្លឹកឆ្នោតមួយសន្លឹកបោះឲ្យបក្ស។
ចំណុចទី ៦ សូមមេត្តាកុំខឹងគោ វាយរទេះ។ ចំណុចនេះ បក្សយើងទទួលស្គាល់ថា យើងមិនទាន់ធ្វើបានល្អឥតខ្ចោះនោះទេ។ យើងនៅមានការខ្វះខាត ដែលបាន និងកំពុងកែលម្អ។ យើងក៏នៅមានមន្រ្តីមួយចំនួននៅមានឥរិយាបទមិនត្រឹមត្រូវ។ ប៉ុន្តែ យើងត្រូវយល់ឲ្យច្បាស់ និងត្រូវថ្លឹងឲ្យច្បាស់ រវាងម្ខាងគុណសម្បត្តិ និងម្ខាងគុណវិបត្តិរបស់គណបក្ស ដែលមិនទាន់បំពេញបំណងប្រាថ្នារបស់បងប្អូនបាន។ នៅក្នុងបញ្ជីបេក្ខជននៃការឈរឈ្មោះ ច្បាស់ណាស់បើសិនជានៅក្នុងឃុំ/សង្កាត់នោះមាន ៩ អាសនៈ បេក្ខជនទាំងពេញសិទ្ធិ និងបម្រុងរបស់យើងមានមិនតិចជាង ១៨ នាក់ទេ។ ក្នុងចំណោម ១៨ នាក់នេះ មានម្នាក់ ឬ ២ នាក់ ដែលយើងមិនពេញចិត្ត សូមមេត្តាកុំយកការមិនពេញចិត្តម្នាក់ ឬ ២ នាក់ នេះ ហើយបោះបង់ចោលមនុស្សជាង ១០ នាក់ នៅក្នុងបញ្ជីរបស់គណបក្ស ដែលយើងពេញចិត្ត ហើយយើងមិនបោះឆ្នោតឲ្យ បែរជាទៅបោះឆ្នោតឲ្យបក្សដទៃ ដែលមិនបានធ្វើអីហើយ ថែមទាំងជេរប្រទេចយើងរាល់ថ្ងៃទៀតផង។ មានពេលខ្លះ បងប្អូនយើងត្រូវប៉ូលីសចរាចរណ៍ផាក បែរជាខឹងប៉ូលីសចរាចរណ៍ បែរជាមិនបោះឆ្នោតឲ្យបក្ស នេះជាទង្វើនៃការខឹងគោ វាយរទេះ ហើយនេះក៏ជាការបំផ្លាញខ្លួនឯងផងដែរ ព្រោះយើងត្រូវដឹងថា មានតែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមួយគត់ ដែលមានសមត្ថភាព ដើម្បីគ្រប់គ្រង និងថែទាំនូវសន្តិភាព សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសនេះ។
បក្សប្រឆាំង ធ្លាប់តែរិះគន់លើការចំណាយលើវិស័យយោធា បែរជាលើកឡើងពីការធ្វើទំនើបកម្មអាវុធទៅវិញ
អ្នកដទៃតាំងខ្លួនជាអ្នកពូកែ រហូតដល់ប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ លើកឡើងពីការបំពាក់អាវុធទំនើបៗ និងកងទ័ព ក្នុងពេលដែលរាល់ការឆ្លងច្បាប់ថវិកាពេលណាក៏ដោយ តែងតែស្តីបន្ទោសឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាល លើការចំណាយទៅលើវិស័យយោធា និងសន្តិសុខ។ តើហេតុអ្វីទៅ បានជាគេហ៊ានអះអាង ទៅលើការទិញអាវុធថ្មីៗ ទំនើបៗ បំពាក់ឲ្យកងទ័ពទៅវិញ? បងប្អូនអាចចាក់ឡើងវិញ មើលនូវការថ្លែងរបស់ពួកគេនៅក្នុងសភា។ អ្វីដែលជាជាការចំណាយនៅក្នុងវិស័យយោធា និងសន្តិសុខ សំខាន់ជាងគេ គឺចំណាយទៅលើបៀវត្សរ៍តែម្តង មិនមែនចំណាយទៅលើគ្រាប់កាំភ្លើងនោះទេ។ គ្រាន់តែចំណាយដែលមានចរិកជាការចំណាយដើម្បីចិញ្ចឹមកងទ័ព បង្កើនជីវភាពកងទ័ព។ ពួកគេបានទិតៀន។ ប៉ុន្តែប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ គេបែរជាលើកឡើងផ្ទុយទៅវិញ បំពាក់អាវុធល្អទំនើបៗ។ ហេតុអ្វីទៅ តើនេះជាការចង់បានការគាំទ្ររបស់កងទ័ពឬ? ខ្ញុំគិតថា កងយោធពលខេមរភូមិន្ទ កងនគរបាលជាតិ កងរាជអាវុធហត្ថដែលបាន និងកំពុងការពារទឹកដីក្រោមការជេរប្រទេចរបស់ពួកគេនោះ នឹងយល់ថាជាអំពើបោកប្រាស់ ដើម្បីទទួលយកនូវសន្លឹកឆ្នោតរបស់ពួកគេប៉ុណ្ណោះ។
បក្សប្រឆាំងមិនបានគាំទ្រ ការអនុម័តថវិកាជាតិ តម្លើងបៀវត្សរ៍មន្រ្តីរាជការ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធទេ
ទង្វើឥតខ្មាសអៀនរបស់មនុស្សមួយចំនួនគួរឲ្យស្អប់ខ្ពើម … ខ្ញុំមិនតិះដៀលអ្នកណាទេ ក៏ប៉ុន្តែ ខ្ញុំចង់បកស្រាយតែប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីឲ្យឃើញអំពីចំណុចខុសគ្នា។ គេចង់បានឲ្យមន្រ្តីរាជការ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធមានប្រាក់ខែខ្ពស់ ប៉ុន្តែ គេមិនបានអនុម័តនូវថវិកាជាតិ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលយកទៅឆ្លងសភានោះទេ។ សូមជម្រាបជូនឲ្យបានច្បាស់ បើឆ្លងអនុម័តច្បាប់ទាំងមូលតែម្តង គួរតែមិនត្រូវបោះមែន ប៉ុន្តែ នេះឆ្លងតាមមាត្រា និងឆ្លងតាមជំពូក ពួកគេគួរតែត្រូវបានហោចណាស់គាំទ្រនូវការចំណាយ ទាក់ទងជាមួយនឹងការចំណាយបន្ទុកបុគ្គលិក ដែលទាក់ទងជាមួយនឹងការតម្លើងបៀវត្សរ៍ មន្រ្តីរាជការ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ នេះជាចំណុចទី ១។
ចំណុចទី ២ ពួកគេគួរតែគាំទ្រនូវការអនុម័ត ដើម្បីមិនយកពន្ធលើប្រាក់បៀវត្សរ៍ ដែលមុននេះជាង ៨០ ម៉ឺន ក្រោយមក ១ លាន គេមិនបានលើកដៃគាំទ្រចំណុចទាំងនេះទេ។ តើនេះឬជាទង្វើដែលគាំទ្រទៅដល់ការតម្លើងបៀវត្សរ៍ កាត់បន្ថយការចំណាយមន្រ្តីរាជការ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងកម្មករដែលត្រូវជាប់ពន្ធលើបៀវត្សរ៍។ … ការនិយាយវាស្រួលណាស់(ពី)ការទម្លាក់ថវិការបស់យើង ថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិ។ មុននេះថវិការបស់យើងមានមួយកម្រិតបន្ទាប់ បន្ទាប់ទៅឡើងពីរកម្រិត បន្ទាប់ទៅឡើងបីកម្រិត ប៉ុន្តែ មានការចន្លោះប្រហោងទៅលើថវិកានៅថ្នាក់ស្រុក។ ត្រង់នេះហើយ ដែលយើងបង្កើតឲ្យមានថវិកាថ្នាក់ស្រុក។ ឥឡូវនេះ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា ក្រោមជាតិ មិនមែនជារដ្ឋអធិបតេយ្យមួយទេ។ ខេត្តក្តី ឃុំក្តី មិនមែនជារដ្ឋអធិបតេយ្យនោះទេ។ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធមួយខ្សែ វាថ្លៃជាង ៥០ ម៉ឺន ដុល្លារ ហេដ្ឋារចនាប្រទេសមួយ ដូចជាសរសៃ ដូចជាខ្លួនមនុស្សដែលមានក្បាល មានជើង មានពោះ មានថ្លើមប្រម៉ាត់។ ហេតុអ្វីបានជាយកទៅចិញ្ចឹមត្រឹមតែមេជើងមួយ? យើងត្រូវវិនិយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ក្នុងចន្លោះពី ៥០០ ទៅ ១០០០ លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីបង្កើតស្ថានភាពប្រទេសនេះ ដូចដែលបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងបានឃើញស្រាប់។ ស្ពានឆ្លងកាត់ទន្លេមេគង្គ ទន្លេសាប ទន្លេបាសាក់។ អតីតកាលរបស់យើងមានត្រឹមស្ពានជ្រោយចង្វារ និងមានស្ពានព្រះមុនីវង្ស តែឥឡូវស្ពានរាប់ភ្លេចទៅហើយ។ តើ ៥០ ម៉ឺនដុល្លារនេះ អ្នកត្រើយខាងណេះគ្រប់គ្រាន់ទេ? អ្នកត្រើយខាងណោះគ្រប់គ្រាន់ទេ។ ទាមទារឲ្យមានការរៀបចំនូវផែនការវិនិយោគ ដែលមានការតភ្ជាប់ត្រឹមត្រូវ។
សូមគណបក្សនយោបាយទាំងអស់ទទួលស្គាល់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត
ខ្ញុំសុំអភ័យទោស ដោយសារតែខ្ញុំបាននិយាយច្រំដែល ហើយក៏អាចប៉ះពាល់ដល់មនុស្សខ្លះ តែនេះគឺជាការបកស្រាយតែប៉ុណ្ណោះ។ ព្រឹកមិញ ខ្ញុំបានជួបជាមួយសម្តេចក្រឡាហោម ស ខេង គាត់នឹងទៅបិទយុទ្ធនាការនៅស្វាយរៀង។ មានអ្នកពោលថា បើសិនជាគេឈ្នះ គេទុកឲ្យសម្តេចក្រឡាហោម ធ្វើជាឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីបន្តទៅទៀត។ ជារឿងគួរឲ្យអស់សំណើច។ សុំទទួលម្នាក់ឯងទៅចុះ បើសិនជាខ្លួនឈ្នះ។ ភាសាឈ្នះនេះ យើងឮយូរហើយ។ ការយកឈ្នះគណបក្សប្រជាជន មិនមែនជាល្បែងកូនក្មេងលេងនោះទេ។ សុំអញ្ជើញយកឈ្នះទៅចុះ បើសិនជាខ្លួនឈ្នះ។ ខ្ញុំសូមអំពាវនាវឲ្យគ្រប់គណបក្សនយោបាយទាំងអស់ ទទួលស្គាល់លទ្ធផល នៃការបោះឆ្នោត។ សុំកុំឡាំប៉ា សុំកុំចោទថាមនុស្សចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតបានតិច។ សុំកុំចោទថាទឹកខ្មៅ លាងជ្រះ សុំកុំឡាំប៉ាដូចពីមុន។ ច្បាប់បច្ចុប្បន្នអនុញ្ញាតឲ្យរំលាយគណបក្ស។ បើបក្សយើងធ្វើខុស យើងក៏ទទួលយកនូវការរំលាយដោយតុលាការ ក្នុងករណីមានពាក្យបណ្តឹងសមហេតុសមផល។ សង្ឃឹមថា គណបក្សទាំងអស់នឹងទទួលយកនូវលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត។ យើងអត់ទាន់ដឹងថាអ្នកណាឈ្នះ អ្នកណាចាញ់ទេ តែយើងសង្ឃឹមថាយើងជាអ្នកឈ្នះ។ សមិទ្ធផលជាសំអាងរបស់យើង គឺការនាំមកនូវសន្តិភាពថែរក្សានូវសន្តិភាព ដើម្បីបន្តការអភិវឌ្ឍ។
គណបក្សប្រជាជនយើងមានគោលនយោបាយ និងផែនទីចង្អុលផ្លូវច្បាស់លាស់
ដើម្បីអភិវឌ្ឍ យើងមានគោលដៅរបស់ពួកយើង មិនមែនត្រឹមថ្ងៃនេះទេ។ ពេលនេះ ម៉ោងនេះ យើងស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលនៃប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប ដែលយើងបានដាក់ចេញនូវគោលដៅ និងផែនការសម្រាប់នាំប្រទេសកម្ពុជាទៅជាប្រទេស ដែលមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ នៅឆ្នាំ ២០៣០។ យើងបានដាក់ចេញនូវការព្យាករណ៍ និងផែនការសកម្មភាពដើម្បីឆ្ពោះទៅកាន់ឆ្នាំ ២០៥០ គឺជាឆ្នាំដែលប្រទេសកម្ពុជាក្លាយទៅជាប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលកម្រិតខ្ពស់។ … យើងបានដាក់ផែនទីចង្អុលផ្លូវលើគ្រប់វិស័យទាំងអស់ រាប់ទាំងអនុវិស័យទៀតផង។ នយោបាយលើផលិតកម្មស្រូវ និងការនាំចេញអង្ករ គឺជាជោគជ័យ ដែលធ្វើឲ្យកម្ពុជាជាប្រទេសមួយដែលមិនខ្វះខាតស្បៀង នៅសល់ស្រូវ ៥ លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំ។ យើងមាននយោបាយក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម ដែលពេលនេះទំហំនៃការនាំចេញរបស់យើងមានទៅដល់ ១២ ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលមិនធ្លាប់មាននៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត ប៉ុន្តែ យើងមិនស្កប់ស្កល់ជាមួយនឹង(ការសំរេចបាន)ត្រឹមប៉ុណ្ណេះទេ។ យើងត្រូវធ្វើឲ្យច្រើនជាងនេះ ប្រសិទ្ធភាពជាងនេះ ល្អជាងនេះ រាប់ទាំងសេវា តម្រូវការរបស់ប្រជាជន មេឃុំ ចៅសង្កាត់ ឬមន្ត្រីនៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សា ឃុំ សង្កាត់ ពេលដែលជាប់ឆ្នោតហើយ បម្រើប្រជាជនមិនបានល្អ គណបក្ស ត្រូវតែហ៊ានវះកាត់ដោះដូរចេញ … ដូច្នេះ សូមទុកការថ្នាំងថ្នាក់មួយអន្លើ ហើយបោះឆ្នោត មួយសន្លឹកឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឈ្នះសិន។
មិនយកពន្ធដីកសិកម្ម មិនតម្រូវឲ្យមានបណ្ណបើកបរម៉ូតូ គឺជាការសម្រេចរបស់គណបក្សប្រជាជន
បងប្អូនឃើញទេ នៅពេលដែលគណបក្សប្រជាជនកាន់អំណាច គណបក្សប្រជាជនមានលទ្ធភាពនឹងកែលម្អនូវចំណុចខ្វះខាត ដែលជាមតិរបស់សមាជិក សមាជិកា រាប់លានអ្នក។ បងប្អូនចាំឲ្យច្បាស់ នយោបាយមិនយកពន្ធលើដីស្រែរបស់កសិករ ដែលនៅមូលដ្ឋាន នៅតែជានយោបាយបន្ត។ ៣៨ ឆ្នាំ កន្លងផុត គណបក្សនេះ មិនទាន់ប៉ះពាល់ពន្ធទៅលើដីរបស់កសិករនោះទេ។ បងប្អូន ទាំងឡាយថ្ងៃនេះហែម៉ូតូយ៉ាងច្រើន តើបងប្អូនដឹងទេ? នៅពេលពិភាក្សាក្នុងសភា ខ្ញុំនៅពេលបានឃើញថា មានសភាពការណ៍មិនល្អ បន្ទាប់ពី មានមតិជាច្រើនពីសមាជិក សមាជិកា គណបក្សប្រជាជន ខ្ញុំថាឲ្យបញ្ឈប់ការធ្វើប័ណ្ណបើកបរម៉ូតូ។ កម្ពុជាមានម៉ូតូប្រមាណជាង ៤ លានគ្រឿង ប៉ុន្តែមនុស្សចេះជិះម៉ូតូ ប្រមាណ ៨ លាននាក់ឯណោះ។ ដូច្នេះ វាតម្រូវឲ្យប្រជាជនយើងត្រូវធ្វើប័ណ្ណបើកបររហូតទៅដល់ជាង ៨ លាននាក់ ហើយជាបន្តបន្ទាប់នឹងកាន់តែកើនឡើង ពិនិត្យសុខភាពផង ទៅរៀនផង បង់ប្រាក់ផង។ ក្នុងនាមជានាយករដ្ឋមន្រ្តី ខ្ញុំបានសម្រេចឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរបន្ទាន់។ តែបងប្អូននៅចាំ … នៅពេលពិភាក្សានៅក្នុងសភា គណបក្សប្រឆាំងបានទាមទារថាត្រូវតែមានប័ណ្ណបើកបរ ពេលនោះ ឯកឧត្តម ឈាង វ៉ុន តំណាងរាស្រ្តរបស់គណបក្សប្រជាជនបានឡើងភ្លាម សូមឲ្យដាក់ក្នុងកម្មវិធីនយោបាយប្រកួតប្រជែងទៅ។ ខ្ញុំក៏ឡើងបន្ថែមទៀត។ ឥឡូវបើបងប្អូនចង់ធ្វើប័ណ្ណបើកបរម៉ូតូ សូមអញ្ជើញបោះឲ្យប្រក្សប្រឆាំងចុះ តែបើមិនចង់ធ្វើប័ណ្ណបើកបរទេ សុំបោះជូនគណបក្សប្រជាជនមក។
បោះឆ្នោតជូនគណបក្សប្រជាជន គឺដើម្បីខ្លួនឯង បន្តសន្តិភាព និងការរីកចម្រើន
… តែខ្ញុំគិតថា ល្មមដល់ពេលដែលយើងត្រូវដង្ហែរក្បួនហើយ។ បោះឆ្នោតជូនគណបក្សប្រជាជន ដើម្បីបន្តសន្តិភាព និងការរីកចម្រើន។ បោះឆ្នោតជូនគណបក្សប្រជាជន គឺដើម្បីខ្លួនឯងតែម្តង។ ការសម្រេចចិត្តខុសមួយថ្ងៃ ចង្រៃមួយជីវិតដែលយើងធ្លាប់បានជួបប្រទះរួចទៅហើយ។ លន់ នល់ បានសម្រេចចិត្តខុសនូវថ្ងៃ ១៨ មិនា ១៩៧០ ធ្វើឲ្យយើងក្លាយជាជនរងគ្រោះរហូតមកដល់ពេលនេះ។ ដូច្នេះ អ្វីដែលមានក្នុងដៃរួចទៅហើយ ត្រូវបន្តកាន់ឲ្យជាប់។ ថ្ងៃនេះ ព្រះវាយោមិនធ្វើបាបយើងទេ ទោះបីព្រះអាទិត្យក្តៅបន្តិច។ ថ្ងៃនេះ មានកីឡាករ កីឡាការិនី សិល្បករ សិល្បការិនី របស់យើងមកចូលរួម ប្រសិនបើបងប្អូនត្រូវការរាំ រាំសិនទៅ ទម្រាំគណៈអធិបតីទៅដល់ខាងមុខ ក៏មិនទាស់ខុសអីដែរ។ តែសូមបញ្ជាក់ជូនបងប្អូន ក្មួយៗ សិល្បករ សិល្បការិនីឲ្យបានច្បាស់ មានសិល្បករ សិល្បការិនី មានទូរទស្សន៍រាប់មិនអស់យ៉ាងនេះ ដោយសារអ្នកណា តើនេះមិនដោយសារគណបក្សប្រជាជនទេឬ? កីឡាគ្រប់ប្រភេទរបស់យើងដែលកំពុងរីកចម្រើន និងកំពុងឈានឆ្ពោះទៅធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះស៊ីហ្គេម ឆ្នាំ ២០២៣ តើនេះមិនបានមកពីគណបក្សប្រជាជនទេអី? ត្រូវយល់ឲ្យច្បាស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានឹងបន្តថែទាំបងប្អូនតទៅទៀត។ ប៉ុន្តែ បងប្អូនក៏ត្រូវគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនវិញ។ នេះជាការបំពេញឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក។
ថ្ងៃនេះពិតណាស់ ខ្ញុំមិនយកធម៌ព្រះពុទ្ធតែមួយដើម្បីនឹងជូនពរទេ ដំបូងខ្ញុំសុំឲ្យព្រះយេស៊ូគ្រិស្ត ដែលច្បាស់ជាមានបងប្អូនកាន់សាសនាគ្រិស្តមកកាន់ទីនេះ ផ្តល់ពរជ័យ សម្រាប់បងប្អូនអ្នកកាន់សាសនាគ្រិស្ត អាមែន សូមព្រះអាឡោះ ជួយបីបាច់ថែរក្សាបងប្អូនសាសនិកឥស្លាម ហើយយើងនឹងជួបជុំគ្នានៅថ្ងៃទី ១៥ ខៃ មិថុនា ខាងមុខនេះ នៅក្នុងពិធីស្រាយបួស ដែលចាត់តាំងដោយរាជរដ្ឋាភិបាលតែម្តង ហើយនៅទីបញ្ចប់ សម្រាប់បងប្អូនអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា ខ្ញុំសុំយកឱកាសនេះប្រសិទ្ធិពរចំពោះបងប្អូនទាំងអស់សូមជួបប្រទះតែពុទ្ធពរទាំង ៤ ប្រការ អាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ កុំបីឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ។ ខ្ញុំសូមប្រកាសបើកនូវការដង្ហែរក្បួនដើម្បីបិទនូវយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតចាប់ពីពេលនេះតទៅ៕
