សម្រង់ប្រសាសន៍សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ថ្លែង​ក្នុង​ពិធី​សំណេះ​សំណាល​ជាមួយ​កម្មករ និយោជិត នៅ តំបន់អូរដឹម

CNV: 

ចែករំលែកនូវពរជ័យ បានពីការបួងសួង

ដំបូង អនុញ្ញាតអោយខ្ញុំសំដែងនូវការស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្ដៅបំផុត ចំពោះក្មួយៗកម្មករ/ការិនី ថ្នាក់ដឹកនាំ សហជីព ក៏ដូចជាម្ចាស់រោងចក្រ។ សូមឆ្លៀតយកឱកាសនេះ តាមរយៈនៃពិធីបួងសួងសុំសេចក្ដីសុខ សម្រាប់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលធ្វើ(កាលពី)ប៉ុន្មានថ្ងៃមុននេះ នៅឯអង្គរវត្ត (ខេត្តសៀមរាប) ខ្ញុំសុំ យកឱកាសនេះ ដើម្បីចែករំលែកនូវពរជ័យទាំងឡាយ ដែលទទួលបានពីការបួងសួងនេះ ជូនចំពោះ ក្មួយៗ កម្មករ/ការិនី និងអ្នកចូលរួមទាំងអស់ សូមបានប្រកបដោយសេចក្ដីសុខ សេចក្ដីចម្រើន និងពរ ទាំងប្រាំប្រការ អាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ និងបដិភានៈ កុំបីឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ។

អរគុណចំពោះម្ចាស់រោងចក្រទាំងឡាយ ឲ្យកម្មករឈប់សម្រាកក្រោយជំនួប

​ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំពិតជាមានការរីករាយណាស់។ អម្បាញ់មិញ មិនមានការចាំបាច់ដើម្បីអោយខ្ញុំធ្វើ ការស្នើសុំទៅ ម្ចាស់រោងចក្រទៀតទេ ឯកឧត្តមរដ្ឋមន្រ្តី ក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ក៏បានធ្វើការទំនាក់ទំ នងជាមួយនឹងម្ចាស់រោងចក្ររួចស្រេចទៅហើយ។ បន្ទាប់ពីជំនួបជាមួយគ្នានេះទៅ ក្មួយៗនឹងទទួលបាន នូវការសម្រាកនៅពេលល្ងាចនេះ ដោយទទួលបានបៀវត្ស(ធម្មតា)។ ការជួបជុំរបស់យើង ក៏អាចចាត់ទុក ថា ជាថ្ងៃនៃការរីករាយមួយ ដោយម្ខាងគឺយើងបានរួមគ្នាមកជួបជុំ ដើម្បីសំណេះសំណាលជាមួយគ្នា និង ម្ខាងទៀត យើងក៏បានទទួលការឈប់សម្រាកនៅក្នុងរយៈពេលមួយព្រឹកដើម្បីមកជួបជុំសំណេះសំណាល នៅទីនេះ និងម្ខាងទៀត នៅពេលល្ងាច យើងក៏បានសម្រាក …។

សុខដុមភាវូបនីយកម្មរវាងរដ្ឋ ម្ចាស់រោងចក្រ និងកម្មករ ជាមុំចង្ក្រាននៃការអភិវឌ្ឍប្រទេស

នេះ គឺជាផ្នែកដ៏សំខាន់មួយនៃសុខដុមភាវូបនីយកម្មរវាងម្ចាស់រោងចក្រ កម្មករ/ការិនី ក៏ដូចជាផ្នែក​រាជ​រដ្ឋា​ភិបាល ដែលអាចចាត់ទុកថា ជាមុំចង្ក្រាននៃការអភិវឌ្ឍសម្រាប់ប្រទេសរបស់យើង។ មុំចង្រ្កាននោះ​មាន៖ ទី ១ គឺផ្នែករដ្ឋ។ ដែលតំណាងដោយក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ។ ឯផ្នែកទី ២ គឺតំណាង​ដោយ​ផ្នែកឯកជន។ ឯទី ៣ គឺមានកម្មករ/ការិនីរបស់យើងនេះតែម្ដង។ ទាំង ៣ ផ្នែកនេះ គឺមិនអាចបាត់​បង់​ផ្នែកណាមួយនោះបានទេ ប៉ុន្តែផ្នែកដែលសំខាន់ជាងគេ គឺទាក់ទងទៅនឹងផ្នែករបស់រដ្ឋតែម្ដង។ បើរដ្ឋ​ដួល​រលំ រដ្ឋអស្ថេរភាពហើយនោះ គឺបានសេចក្ដីថា មុំ ២ ទៀត គឺមុំក្នុងវិស័យកម្មករ និងមុំក្នុងវិស័យ​ឯក​ជន​ដែលធ្វើការវិនិយោគ​ គឺច្បាស់ជាមិនអាចគង់វង្សបាននោះទេ។

ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំពិតជាមានការសប្បាយរីករាយជាមួយនឹងការពេញចិត្ត ហើយអរគុណចំពោះក្មួយទាំងឡាយ ដែលផ្ដល់នូវការស្រឡាញ់រាប់អានចំពោះពូ។ អម្បាញ់មិញ ក្នុងការធ្វើដំណើរមកកាន់ទីនេះ គឺប្រមាណជា ១០០ ម៉ែត្រ ប្រើរយៈពេល ១ ម៉ោង ហើយមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការថតរូបនោះផងទេ។ ប៉ុន្តែ​សង្ឃឹម​ថា ក្មួយៗអាចនឹងចាំទទួលតាមរយៈនៃការបង្ហោះចេញនៅតាមហ្វេសប៊ុកមួយ ដែលក្មួយៗអាច​នឹង​ទាញ​យក​រូបថតរបស់ក្មួយៗ តាមរយៈហ្វេសប៊ុករបស់លោក ដួង តារា ដែលជា admin ហ្វេសប៊ុក​របស់​ពូ​ផង … ម្យ៉ាងទៀត ក៏មានការផ្សាយបន្តផ្ទាល់ ដែលអាចទាញយករូបថតនោះបាន។

នេះហើយដែលគេហៅថា ពិធីសំណេះសំណាលនោះ ពិធីសំណេះសំណាលវាមានអញ្ចឹង។ វាត្រូវ​មាន​ការ​ជួប​ជុំ ការសួរសុខទុក្ខ។ វាមានរឿងច្រើន ប៉ុន្តែមិនមែនសំណេះសំណាលគ្រាន់តែសំណេះសំណាលទេ។ យើង​ស្វែងយល់ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាសម្រាប់ក្មួយៗ ដូចដែលយើងធ្លាប់បានធ្វើកន្លងទៅ ហើយលទ្ធ​ផល​ក៏បានចេញមកហើយ។

ដំឡើងបៀវត្សគោលទៅ ១៧០ ដុល្លារ ចាប់ពីថ្ងៃទី ១ មករា ២០១៨

ថ្ងៃនេះ ក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាល និងក្នុងនាមខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំសូមសំដែងនូវការអបអរសាទរចំពោះក្មួយៗ​កម្មករ/​ការិនីទាំងអស់ ដែលនឹងត្រូវដំឡើងបៀវត្សចាប់ពីថ្ងៃទី ១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០១៨ ទៅ គឺកើនពី ១៥៣ ដុល្លារ ទៅដល់ ១៧០ ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។ នេះគឺជាការខិតខំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល របស់គណបក្ស​ប្រ​ជា​ជន ដើម្បីរួមចំណែកក្នុងការលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជន ក្នុងហ្នឹង ក៏មាននៅក្នុងចំណោម​កម្ម​ករ/ការិនីរបស់យើង ដែលកាលពីមុននោះ យើងធ្វើនៅក្នុងឆាំ្ន ១៩៩៧ មានត្រឹមតែ ៤០ ដុល្លារសហរដ្ឋ​អា​មេរិក(ក្នុងមួយខែ)តែប៉ុណ្ណោះ។ មុនឆ្នាំ ១៩៩៧ តាមដែលខ្ញុំចាំ គឺ(ប្រាក់ខែ)មានក្នុងរង្វង់ ៣៥ ដុល្លារ​សហ​រដ្ឋអាមេរិក ឬលើបន្តិចបន្តួចតែប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ បៀវត្សយើងកំពុងតែអនុវត្ត ១៥៣ ដុល្លារ​សហ​រដ្ឋអាមេរិក ហើយនៅសល់តែ ២៥ ថ្ងៃទៀតតែប៉ុណ្ណោះ គឺយើងនឹងឈានទៅអនុវត្តនូវប្រាក់បៀវត្ស ១៧០ ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។ ក្មួយៗអាចរកក្នុងមួយខែបានទៅដល់ជាង ២០០ ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក សម្រាប់ប្រធានក្រុម ប្រធានផ្នែក ប្រធានរដ្ឋបាល ថ្នាក់ប្រធានក្រុម តាមដែលខ្ញុំសួរថ្ងៃមុននៅឯកោះពេជ្រ គឺ​បាន ២៥០ ដុល្លារឡើង។ ថ្នាក់ប្រធានផ្នែកបានខ្ពស់ជាងហ្នឹង។ ប្រធានរដ្ឋបាលបានខ្ពស់ជាងហ្នឹង។ អញ្ចឹងទេ បានជាឥឡូវ យើងប្រឹងប្រែងដើម្បីបង្កើនឡើងនូវសមត្ថភាពរបស់យើង ដើម្បីយើងទទួលផល​នៅ​ថ្ងៃក្រោយ។

ទឹកចិត្តស្រឡាញ់រាប់អាន បង្ហាញពីការទទួលស្គាល់នូវអ្វីដែលសម្តេចបានធ្វើសម្រាប់ប្រទេសជាតិ

ពូពិតជាអរគុណជាមួយនឹងទឹកចិត្តស្រឡាញ់រាប់អាន ដែលក្មួយៗបានធ្វើចំពោះពូ។ អារម្មណ៍មួយនេះ ក៏បានឆ្លុះបង្ហាញអោយឃើញថា ក្មួយៗមិនមែនទើបនឹងស្គាល់ពូនៅថ្ងៃនេះទេ។ ក្មួយៗពិតជាបាន​ស្គាល់​ពូ​តាំង​ពីពេលដែលក្មួយៗនៅតូច នោះឆ្លងកាត់ពីដំណាក់កាលដែលជីដូនជីតា និងឪពុកម្ដាយរបស់ក្មួយ​បាន​ស្គាល់ពូ និងរួមចំណែកជាមួយពូតាំងពីដំណាក់កាលដំបូង នៅពេលវេលាដែលយើងលំបាកបំផុត។ ពូ​ពិតជាអាចយល់បានថា មនុស្សបើគ្រាន់តែស្គាល់គ្នាត្រឹមមួយថ្ងៃ ឬឮឈ្មោះត្រឹមតែមួយថ្ងៃ គឺវាមិនគ្រប់​គ្រាន់​ដើម្បីបង្កើតនូវភាពជិតស្និតនោះទេ។ មិនត្រឹមតែមួយថ្ងៃទេ​ មួយឆ្នាំ ឬពីរឆ្នាំ ឬរហូតទៅដល់មួយជីវិត ប្រសិនបើមិនបានធ្វើអ្វីសម្រាប់ប្រទេសជាតិ ប្រហែលជានឹងគ្មានរឿងរាក់ទាក់ ព្រោះភាពសោះអង្គើយ និង​ភាព​រាក់ទាក់ វាបង្ហាញចេញមកខុសគ្នា តាមរយៈការកាយវិការ ទឹកមុខ និងសកម្មភាពផ្សេងៗ។ ចំណុច​នេះ ក៏សុំយកឱកាសនេះ ថ្លែងនូវការអរគុណ តាមរយៈក្មួយៗទៅចំពោះជីដូនជីតា ឪពុកម្ដាយរបស់ក្មួយៗ ដែលរួមចំណែកជាមួយពូ និងនៅក្នុងថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រជាជនតាំងពីដំណាក់កាលលំ​បាក​បំ​ផុត។

២ ធ្នូ ថ្ងៃបង្កើតរណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជា

ថ្ងៃនេះ គឺថ្ងៃទី ៦ ខែធ្នូ។ បើនិយាយពីខែធ្នូនេះ ពូគ្រាន់តែរំលឹកបន្ដិច មានព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្រ្ត​ច្រើន​ណាស់។ ២ ធ្នូ កាលពី ៣៩ ឆ្នាំមុន ពេលនោះ ពូនៅក្នុងឯកសណ្ឋានជាកងទ័ព ដើម្បីដឹកនាំ​ការប្រ​យុទ្ធ​ផ្ដួល​រំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត។ បណ្ដាលកងវរសេនាតូច ដែលពូកសាងដោយផ្ទាល់ដៃ ហើយ​ដែលមកឈរមួយចំនួនដើម្បីជាថ្ងៃបង្កើតរណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជា​នៅស្រុកស្នូល ដែល​គេ​​បានឃើញតាមរូបភាពនៃខ្សែភាពយន្ត និងវីដេអូដែលបន្សល់ទុករហូតមកដល់ពេលនោះ​។ គេបាន​ឃើញ​សម្ដេច ហេង សំរិន, សម្ដេច ជា ស៊ីម និងខ្លួនពូ ទៅសួរសុខទុក្ខបណ្ដាកងទ័ពទាំងនោះ។ កងទ័ព​ទាំង​នោះហើយ ជាកងទ័ពដែលពូកសាងឡើងដោយផ្ទាល់ដៃ។ ពេលនោះ ពូទើបនឹងមានអាយុ ២៦ ឆ្នាំ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​។ នេះគឺជារឿងប្រវត្តិដែលទាក់ទងនឹង ៣៩ ឆ្នាំមុន ដែលជាថ្ងៃបង្កើតរណសិរ្ស​សាមគ្គី​សង្រ្គោះ​ជាតិ​កម្ពុជា។ ពេលនោះ យើងកំពុងតែតាមដាននូវព្រឹត្តិការណ៍ទាំងឡាយ ដែលកងទ័ពរបស់យើង គឺបាន​កំ​ពុង​ធ្វើសកម្មភាពវាយលុកចូលផ្ទៃក្នុងប្រទេស។

២ ធ្នូ ១៩៨៧ នៃជំនួបចរចារវាង សីហនុ-ហ៊ុន សែន ហ្វែរអង់តាដឺន័រ

ឯ ២ ធ្នូមួយទៀត ប្រហែលជានៅលើវេទិកានេះ មានឯកឧត្តមទេសរដ្ឋមន្រ្តី ចម ប្រសិទ្ធ នៅជាមួយខ្ញុំ។ ឆ្នាំ​នេះ គឺជាខួបលើកទី ៣០ នៃជំនួបចរចារវាង សីហនុ-ហ៊ុន សែន ដែលគេហៅកាត់ថា សីហនុ-ហ៊ុន សែន ហ្វែរអង់តាដឺន័រ ថ្ងៃទី ២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៨៧។ ខ្ញុំនៅចាំបានថា ការចរចាគឺថ្ងៃទី ២ ថ្ងៃទី ៣ គឺចុះហត្ថលេខា​នៅហ្វែ​រអង់តាដឺន័រ។ រួចហើយប្រមាណជាថ្ងៃទី ៥ យើងធ្វើដំណើរចេញមកមូស្គូ។ ពេលនោះយើង​បាត់ខោ​អាវ​ ដោយគេផ្ញើច្រឡំមកសាំងហ្គាពួរ។ អញ្ចឹងទេ ការធ្វើដំណើរពីប៉ារីសដល់មូស្គូ ពីមូស្គូមកដល់ភ្នំពេញ គឺ​ខោ​អាវតែមួយកំប្លេទេ​។ អញ្ចឹងទេ ប្រហែលជាកន្លះខែក្រោយ បានយើងរកឃើញនូវខោអាវ​របស់យើង​វិញ។ ខោអាវនោះក៏ត្រូវបានសម្លាប់មេរោគ ដោយយើងក៏មានកង្វល់អំពីបញ្ហាសុខមាលភាពរបស់យើង តើ​សម្លៀកបំពាក់របស់យើង ត្រូវបានគេដាក់ថ្នាំអ្វីនៅទីនោះ? ដូច្នោះ បានជាពេលនោះ វេជ្ជបណ្ឌិតជា​​ច្រើន​ដែល​ការពារសុខភាពរបស់យើង ក៏យកសម្លៀកបំពាក់នោះទៅស្ងោរ ចៀន អាំង ដើម្បីអោយអស់មេរោគ ព្រោះ​យើងមិនដឹងថា វ៉ាលីសរបស់យើងត្រូវគេបើក ដាក់មេរោគអ្វីចូលទៅក្នុងខោអាវ​ទាំងនោះ​។ នេះគឺ​ជាការប្រុងប្រយ័ត្នអំពីបញ្ហាសុខភាពរបស់យើងម្នាក់ៗ។

២ ធ្នូនោះ គឺជា ២ ធ្នូ ដើម្បីចរចាស្វែងរកដំណោះស្រាយបញ្ហាកម្ពុជា គឺស្វែងរកសន្ដិភាព​សម្រាប់​ប្រជា​ជាតិ​របស់យើង ហើយក៏សម្រាប់ក្មួយៗនៅពេលនេះ។ ពេលនោះ ពូស្ថិតនៅម្ខាងនៅសមរភូមិផង ដើម្បី​សួរ​សុខទុក្ខកងទ័ព និងដោះស្រាយបញ្ហាលំបាករបស់ប្រជាជន ក៏ដូចជាកងទ័ពនៅឯសមរភូមិ។ ឯម្ខាង​ទៀត គឺត្រូវស្វះស្វែងដើម្បីដំណើរការចរចាស្វែងរកដំណោះស្រាយ ដោយសន្ដិវិធីលើបញ្ហាកម្ពុជា កុំអោយ​កម្ពុជា​មានចម្បាំងរាំងជល់បន្តទៀត។

២ ធ្នូ នៃការដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្រ្តត្រីកោណនៅឆ្នាំ ១៩៩៨

ឯ ២ ធ្នូមួយទៀត គឺជា ២ ធ្នូ នៃការដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្រ្តត្រីកោណនៅឆ្នាំ ១៩៩៨។ បើគិតរហូត​មក​ដល់​ពេលនេះ យុទ្ធសាស្រ្តត្រីកោណរបស់យើងមានអាយុកាល ១៩ ឆ្នាំ។ ១៩ ឆ្នាំមុន គឺជាការដាក់​ចេញ​នូវ​យុទ្ធសាស្រ្តត្រីកោណនៅក្នុងការប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្រ្តីលើកដំបូង បន្ទាប់ពីគណបក្សប្រជាជនឈ្នះឆ្នោត។ គណៈរដ្ឋមន្រ្តីមួយត្រូវបានបង្កើតឡើង ហើយការប្រជុំនៅថ្ងៃទី ២ ធ្នូ ១៩៩៨។ យុទ្ធសាស្រ្តត្រី​កោណ​មាន​មុំ​បី៖ មុំទី ១ គឺការធ្វើសន្ដិភាវូបនីយកម្មនៅផ្ទៃក្នុងប្រទេស។ ដែលពេលនោះ ថ្នាក់ដឹកនាំរបស់យើងដែល​មាន​សម្ដេចពិជ័យសេនា ទៀ បាញ់ និងថ្នាក់ដឹកនាំកងទ័ពដទៃទៀត បានខិតខំយ៉ាងខ្លាំង ដើម្បីបញ្ចប់​នូវ​ដំ​ណាក់កាលចុងក្រោយ សម្រេចទាំងស្រុងនូវការមកដល់ផ្ទះពូនៅពេលនោះ​នៃមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់បំផុត​របស់​ខ្មែរ​ក្រហម រួម​មាន៖ ខៀវ សំផន, នួន ជា និងថ្នាក់ដឹកនាំដទៃទៀត។

ការធ្វើសន្ដិភាវូបនីយកម្មនេះ មិន​មែនគ្រាន់តែជាការចាប់ផ្ដើម នេះជាដំណាក់កាលចុងក្រោយ ដែលយើង​ត្រូវ​ធ្វើ ព្រោះនៅពេលនោះ ក៏​មាននៅសេសសល់កងទ័ពរបស់ខ្មែរក្រហមខ្លះដែរ បន្ទាប់ពីការធ្វើសមាហរ​ណ​កម្មនៅតំបន់ឱរ៉ាល់ ដោយដឹកនាំដោយ កែវ ពង្ស ការធ្វើសមាហរណកម្មនៅតំបន់ប៉ៃលិន ម៉ាឡៃ និង​តំ​បន់​ដទៃទៀត ដែលដឹកនាំដោយ អ៊ី ឈាន និង សុខ ​ភាព។ យើងបន្តធ្វើ​សមាហរណ​កម្ម​នៅ​ឯ​អន្លង់​វែង​នៅ​ដើមឆ្នាំ ១៩៩៨ ក៏ប៉ុន្តែប្រទេសរបស់យើងមិនទាន់មានសន្ដិភាពពេញលេញទេ ដែលតម្រូវអោយខ្លួនខ្ញុំ​ផ្ទាល់​ដាក់​ចេញនូវយុទ្ធសាស្រ្តត្រីកោណនេះ ដើម្បីបញ្ចប់ទាំងស្រុងនូវសង្រ្គាមនេះ នាំមកនូវការឯកភាព​ជាតិ ​ឯកភាពទឹកដីជាលើកដំបូងនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត។

ឯមុំទី ២ នៃយុទ្ធសាស្រ្តត្រីកោណរបស់យើងនៅក្នុងដំណាក់កាលនោះ គឺការធ្វើសមាហរណកម្មឆាប់​បំផុត​ទៅក្នុងសហគមន៍អន្តរជាតិ។​ ដែលក្នុងហ្នឹង ក្នុងអាណត្តិនោះ យើងទទួលជោគជ័យ ការកាន់​កាប់​ឡើង​វិញនូវអាសនៈកម្ពុជាទាំងអស់នៅឯអង្គការពិភពលោក ដែលអាសនៈអស់ទាំងនេះ ត្រូវបានដណ្ដើម​ប្រ​ញាយ​​គ្នាតាំងពីឆ្នាំ ១៩៧០ បន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារទំលាក់សម្ដេចព្រះនរោត្តម សីហនុ។ គ្រាន់តែកៅអី​នៅ​អង្គ​ការសហប្រជាជាតិ ក៏ជួបការលំបាកណាស់ទៅហើយ។

សភាពការណ៍ឆ្នាំ ១៩៩៧ កៅអីនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ ត្រូវរង្គោះរង្គើ។ យើងត្រូវប្រញាប់ប្រញាល់​កាន់​កាប់​កៅអីនេះត្រឡប់មកវិញ។ យើងត្រូវប្រឹងប្រែងចូលក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ាន ចូលក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ីអឺរ៉ុប និងចូលបណ្ដាអង្គការអន្តរជាតិដទៃទៀត រាប់ទាំងជោគជ័យរបស់យើង ដែលដឹកនាំដោយឯកឧត្តម​ទេស​រដ្ឋ​មន្រ្តី ចម ប្រសិទ្ធ ដែលរដ្ឋមន្រ្តីពាណិជ្ជកម្មពេលនោះ ចរចាចូលអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក។ តាម​រយៈ​នោះហើយ ដែលជាឱកាសសម្រាប់កម្ពុជានៅក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គមរបស់ខ្លួន។ នេះជាយុទ្ធ​សាស្រ្ត​មួយនៅក្នុងចំណោមយុទ្ធសាស្រ្តបី គឺបានសេចក្ដីថា មុំមួយនៅក្នុងមុំបី។ ផ្ទៃក្នុងត្រូវធ្វើ​សន្ដិភា​វូប​នីយ​កម្ម គឹបានសេចក្ដីថា សន្ដិភាពទាំងអស់ ឯខាងក្រៅត្រូវធ្វើសមាហរណកម្មឆាប់បំផុតនៅក្នុងវេទិកា​តំបន់ និងអន្តរជាតិ។

ឯមុំទី ៣ ផ្អែកលើកត្តាអនុគ្រោះនៃសភាពការណ៍ផ្ទៃក្នុង និងសភាពការណ៍អន្តរជាតិ។ កត្តាទី ១ និង​កត្តាទី ២ ដែលរួមមានបញ្ហាផ្ទៃក្នុង និងបញ្ហាអន្តរជាតិ យើងត្រូវប្រមូលផ្ដុំការខិតខំទាំងអស់ ដើម្បី​កាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាជន។ តើនេះ វាជាចក្ខុវិស័យមួយឬមិនមែន? មិនមែនជាការដឹកនាំ​ដោយ​ចៃ​ដន្យទេ។ ពិតណាស់ ក្មួយៗអាចយល់ អាចដឹងតាមរយៈអ្វីដែលជាជីវភាពផ្ទាល់របស់ជីដូនជីតា ដែល​ជា​ជីវភាពផ្ទាល់របស់ឪពុកម្តាយ ហើយមកដល់ពេល នេះជាជីវភាពផ្ទាល់របស់ក្មួយៗតែម្តង។ មុននឹង​ឈាន​មក​ដល់ដំណាក់កាលយុទ្ធសាស្ត្រចតុកោណ យើងមានជោគជ័យនៃយុទ្ធសាស្ត្រត្រីកោណរួចស្រេច​ ទាំងផ្ទៃក្នុង ទាំងផ្នែកអន្តរជាតិ និងការប្រមូលផ្តុំការខិតខំទាំងអស់ ដើម្បីឧទ្ទិសចំពោះការកាត់​បន្ថយ​ភាព​ក្រី​ក្រ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គម ដើម្បីកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាជន។

អ្វីៗដែលមានសព្វថ្ងៃ បានមកពី ២ ធ្នូ ទាំង ៣ នេះ

ចំណុចនេះគឺជាចំណុចដែលក្មួយៗអាចមើលឃើញអំពីការខិតខំ មិនមែនមួយថ្ងៃ ឬមួយពេល ឬមួយឆ្នាំ ត្រឹម​តែការស្រែកទេ ប៉ុន្តែនេះជាសកម្មភាពជាក់ស្តែងដែលក្មួយៗបាន និងកំពុងទទួលផលសព្វថ្ងៃនេះ។ ក្មួយៗ ត្រូវយល់ឲ្យបានច្បាស់ថា ប្រទេសរបស់យើងកំសត់ណាស់ វេទនាណាស់ មុននឹងឈានមកដល់​សព្វ​ថ្ងៃនេះ។ ក្មួយៗមិនចាំបាច់ជឿពូទេ ប្រសិនបើចាំបាច់ ក្មួយៗលួចសួរចំពោះឪពុកម្តាយ លួចសួរជី​ដូន​ជី​តា និងអ្នកចាស់ទុំ តើពួកគាត់ជួបប្រទះនូវស្ថានភាពយ៉ាងណាខ្លះ? មិនមែនគ្រាន់តែមានការងារធ្វើទេ​អត់​​ការងារធ្វើហើយ ត្រូវរត់លូនចោលដីស្រែចំការ រោងចក្រត្រូវបានបំផ្លាញក្នុងសម័យសង្គ្រាម និងរបបប្រ​ល័យ​ពូជសាសន៍។ ប្រជាជនត្រូវដកហូតកម្មសិទ្ធិទាំងអស់ កុំថាឡើយការទាមទារនូវប្រាក់ខែ​ដ៏ខ្ពស់មួយ​នោះ ត្រឹមតែទាមទារស៊ីតែមួយរស់ក៏មិនបានផង។

នេះជាសោកនាដកម្មដែលក្មួយៗត្រូវមើលឲ្យឃើញអំពីការឆ្លងកាត់ដ៏លំបាក មិនមែនគ្រាន់តែជាបញ្ហា​ពូ​ដាច់​ដោយឡែកទេ ក៏ប៉ុន្តែវាជាបញ្ហារបស់ជីដូនជីតា វាជាបញ្ហារបស់ឪពុកម្តាយរបស់ក្មួយៗ ដែលខិតខំរួម​ចំ​ណែក​​កសាងប្រទេសពីបាតដៃទទេ ពីភាពខ្ទេចខ្ទាំ។ កម្មសិទ្ធិសមរម្យគឺស្បោងមួយតូច នៅក្នុងដំណាក់​កាល​នៃរបប ប៉ុល ពត តើមានអ្វីខ្លះទៅប​ន្ទាប់ពីការបាយរួមនៅកន្លែងសហករ។ ជីដូនជីតា ឪពុកម្តាយ របស់ក្មួយៗលំបាកណាស់ ប៉ុន្តែ ថ្ងៃនេះអ្វីដែលក្មួយៗបាន និងកំពុងមាន គឺបានមកពីការខិតខំរបស់​អ្នកជំ​នាន់​មុន គឺអ្នកជំនាន់ ២ ធ្នូនោះឯង។ វាមាន ២ ធ្នូ បង្កើតរណសិរ្ស ដើម្បីផ្តួលរំលំរបបប៉ុល​ពត។ ២ ធ្នូ ៣០ ឆ្នាំ​មុន ចរចារកដំណោះស្រាយ និង ២ ធ្នូ ១៩ ឆ្នាំមុន ដើម្បីដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ត្រត្រីកោណ ដើម្បី​នាំ​មក​នូវស្ថានភាពនៅថ្ងៃនេះ។ មិនមែនជាការអួតក្អេងក្អាង ឬក៏ការអំពាវនាវ តាមរយៈ​ការឃោសនា​ណា​មួយទេ ក៏ប៉ុន្តែយើងបានធ្វើសកម្មភាពជាក់ស្តែង។ ដូច្នេះហើយ បានជាពូមានអារម្មណ៍ថា នៅពេលដែល​ក្មួយៗបានបង្ហាញនូវភាពស្និទ្ធស្នាលចំពោះពូ ពូពិតជាមានអារម្មណ៍ថា ក្មួយៗបានយល់ដឹងអំពីបញ្ហានេះ នូវ​ទង្វើជាក់ស្តែងដែលពូបាន និងកំពុងធ្វើរយៈពេលកន្លងទៅ។

ខិតខំធ្វើកិច្ចការទាំងឡាយសម្រួលដល់ពលករចំណាកស្រុក

ថ្ងៃនេះខ្ញុំមានការចាំបាច់ ដើម្បីដោយសារតែមានបញ្ហាជនជាតិរបស់យើង ដែលកំពុងរស់នៅសហរដ្ឋអាមេ​រិក។ ខ្ញុំចង់និយាយបញ្ហានេះបន្តិច អម្បាញ់មិញ ខ្ញុំបានហៅទូរស័ព្ទពិគ្រោះជាមួយនឹងសម្តេចក្រឡាហោម ស ខេង។ ជនជាតិខ្មែរយើងបានទៅរស់នៅក្រៅប្រទេសច្រើនណាស់ ប៉ុន្តែ មានពលរដ្ឋកម្ពុជារបស់យើង​ក៏បានធ្វើការនៅក្រៅប្រទេស។ ម្សិលមិញ ខ្ញុំបានជួបជាមួយអគ្គរដ្ឋទូតរបស់សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ នៅកូរ៉េមាន​ព័ត៌​មានល្អ ដែលគេបានចាត់ទុកថា កម្មករ/ការិនីរបស់កម្ពុជាមានស្តង់ដាខ្ពស់ណាស់ មានកម្រិតវិន័យ​ខ្ពស់​ណាស់ មានវិជ្ជាជីវៈខ្ពស់ណាស់។ ដូច្នេះ ឆ្នាំក្រោយនេះ ភាគីកូរ៉េនឹងពិគ្រោះយោបល់​ជាមួយ​ភាគី​កម្ពុជា។  ឯកឧត្តម អ៊ិត សំហេង ត្រូវធ្វើកិច្ចការងារនេះ ដើម្បីបង្កើនកូតាដើម្បីយកពលកររបស់​យើងទៅ​ធ្វើការ​នៅកូរ៉េ។ នៅឯប្រទេសថៃ យើងកំពុងខិតខំនឹងធ្វើកិច្ចការទាំងឡាយ ទាក់ទិនជាមួយនឹងកម្មករ​របស់​​យើង​ដែលរស់នៅទីនោះ។ អ្នកដែលស្របច្បាប់ ហើយប្រឹងប្រែងធ្វើការជាមួយនឹងភាគីថៃ ដើម្បីឲ្យ​ពួក​គាត់បានទទួលអត្ថប្រយោជន៍ដូចជាកម្មកររបស់ថៃ។

ឯអ្នកមិនទាន់ស្របច្បាប់ យើងខិតខំធ្វើការដើម្បី​ឲ្យ​ពួកគេមានស្ថានភាពស្របច្បាប់ និងទទួលបានអត្ថ​ប្រ​យោជន៍ពីការខិតខំប្រឹងប្រែង នៃកិច្ចសហប្រតិ​បត្តិ​ការរវាងកម្ពុជា និងថៃ។ នៅម៉ាឡេស៊ីក៏ដូចគ្នា។ ឯនៅ​ជប៉ុន យើងត្រូវបញ្ជូនជនជាតិកម្ពុជារបស់យើងទៅធ្វើការនៅទីនោះ ហើយនេះសុទ្ធមិនមែនគ្រាន់តែជា​បញ្ហា​ថាយើងទៅធ្វើខ្ញុំគេទេ ប៉ុន្តែ ពិភពលោកបច្ចុប្បន្នគឺជាពិភពលោកដែលធ្វើសមាហរណកម្ម។ អាស៊ាន​បាន​ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងការការពារនូវពលករ​ចំ​ណាក​ស្រុក។

កម្ពុជានឹងទទួលយកបងប្អូនដែលជាប់គុកនៅអាមេរិក និងអ្នកដែលទៅរស់នៅក្រោយឆ្នាំ ១៩៩៤

ប៉ុន្តែ ទន្ទឹមនឹងយើងបញ្ជូនពលកររបស់យើងទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេស ទន្ទឹមនឹងយើងធ្វើការបញ្ជូននិស្សិត​របស់​យើងទៅសិក្សានៅក្រៅប្រទេសកាន់តែច្រើនទៅៗ យើងមានរឿង ដែលអកុសល ប៉ុន្តែយើងត្រូវតែ​ទទួល​ក្នុងឋានៈយើងជាជនជាតិកម្ពុជា ពីសហរដ្ឋអាមេរិក។ ចំនួនជាង ៦០០ នាក់ហើយ ដែលបាន​បញ្ជូន​ត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ។ យើងមានកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ យើង​បន្តអនុវត្ត។ ពិតមែនហើយសម្រាប់យើង យើងបានគិតគូរអំពីបញ្ហាទាក់ទងជាមួយនឹងមនុស្សធម៌ ទាក់​ទង​ជាមួយនឹងសិទ្ធិមនុស្ស ប៉ុន្តែយើងក៏មិនទាន់មានការកែប្រែណាមួយពី (ការ)មិនព្រម​អនុវត្ត​នូវកិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​នោះទេ។ យើងបានធ្វើសំភាសន៍ជាមួយបងប្អូនជនភៀសខ្លួន បងប្អូនមួយ​ចំនួនដែលជាប់ទោស​នៅ​អា​មេរិក ត្រូវអាមេរិកបញ្ជូនចេញមកហើយ។ យើងបានធ្វើសំភាសន៍មួយចំនួន ឯមួយចំនួន​កំពុង​មាន​ជំ​ងឺ។ យើងស្នើសុំឲ្យរដ្ឋបាលរបស់អាមេរិកជួយព្យាបាលឲ្យជាសិន ចាំវិលត្រឡប់មកកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ ខាងភាគីអាមេរិកក៏បានស្នើសុំឲ្យយើងទទួលយកជនជាតិកម្ពុជាដែលបានទៅរស់នៅអាមេរិក នៅក្រោយ​ឆ្នាំ ១៩៩៤ ថែមទៀត។

ខ្ញុំនិយាយអំពីស្ថានភាពមុន។ ចង់និយាយអំពីជនជាតិកម្ពុជា យើងដែលបានភៀសខ្លួនទៅអាមេរិក ឬក៏​ស្នាក់​នៅ​អាមេរិក នៅក្នុងរយៈកាលទសវត្សរ៍ ៧០ ឬទសវត្សរ៍ ៨០ ដែលរត់ភៀសខ្លួនទៅអាមេរិក នៅពេល​ដែល​ជាប់ទោសហើយនោះ គឺពួកគេត្រូវបានបញ្ជូនត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ។ ប៉ុន្តែក៏មានជនជាតិកម្ពុជាយើង​បាន​ទៅរស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិកនៅក្នុងក្រោយឆ្នាំ ១៩៩៤ ឥឡូវអាមេរិកចង់បញ្ជូនអ្នកទាំងនេះ​ត្រឡប់​មក​វិញ​។ ខ្ញុំបានប្រាប់សម្តេចក្រឡាហោម ស ខេង ថា យើងត្រូវពិចារណា ហើយអាចទៅដល់កិច្ចព្រមព្រៀង​មួយ​ជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីទទួលយកបងប្អូនរបស់យើងមកកាន់មាតុប្រទេសវិញ។ សូមផ្តាំបងប្អូន​ដែល​រស់នៅអាមេរិក ហើយបងប្អូនដែលមិនទាន់ទៅនៅអាមេរិក សូមកុំប្រថុយប្រថានជាមួយ​នឹងដំណើរ​ដ៏​គ្រោះថ្នាក់ដែលទៅរស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក។

មុននេះមានមួយចំនួនទៅរស់នៅតាមទូក ទៅតាមទូក ទៅ​អូស្ត្រាលី ក៏ត្រូវគេចាប់បញ្ជូនមកវិញ ឬ​អូស្ត្រា​លី​ឲ្យទៅ។ ប៉ុន្តែអូស្ត្រាលីឥឡូវនេះបានមានកិច្ចព្រមព្រៀងជា មួយកម្ពុជា ឲ្យកម្ពុជាជួយ​ទទួល​យក​ជន​ភៀស​ខ្លួននៅ Papua New Guinea។ ឥឡូវហ្នឹងគឺរដ្ឋា​ភិ​បាល​អូស្ត្រាលីកំពុងបង្ខំបិទជំរុំនៅ  Papua New Guinea។ ថ្ងៃមុន នៅពេលស៊ីបាយជាមួយគ្នា នាយករដ្ឋមន្ត្រីអូស្ត្រាលី (Malcolm) Turnbull ខ្ញុំ​បាន​សួរគាត់ថា តើយើងបន្តនូវកិច្ចព្រមព្រៀងអំពីការដែលកម្ពុជាទទួលយកជនភៀសខ្លួនមកកាន់កម្ពុជា​ទេ? គាត់បាននិយាយថា បញ្ហាសំខាន់គ្មានអ្នកណាចង់មកនៅកម្ពុជា។ វាត្រូវហើយ គេចង់មក​នៅ​អូស្រ្តា​លី ហើយឲ្យមកនៅកម្ពុជាម៉េច។ អាហ្នឹងត្រូវ។ ប៉ុន្តែកម្ពុជាបានបង្ហាញកាយវិការ ហើយក៏បានទទួល​យក​ជន​ភៀសខ្លួនមួយចំនួនមកកាន់កម្ពុជា។ គាត់បាននិយាយថា បក្សប្រឆាំងរបស់គាត់បាននិយាយថា នៅ​ពេល​ដែលគេឈ្នះ នៅពេលខាងមុខ គឺអ្នកទាំងនេះនឹងត្រូវអនុញ្ញាតឲ្យទៅនៅអូស្ត្រាលី(វិញ)។

ដូច្នេះ ចំណុចនេះហើយ គឺជាចំណុចដែលយើងត្រូវឃើញ។ យើងក៏ត្រូវគិតមួយជំហានមុនថា ប្រសិនបើ​សហ​រដ្ឋអាមេរិកបណ្តេញប្រជាជនរបស់យើងមកកាន់កម្ពុជាវិញ តើយើងទទួលឬមិនទទួល? ក្នុងឋានៈជា​នា​យករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ខ្ញុំសូមប្រកាសទទួលយកបងប្អូនត្រឡប់មកកាន់កម្ពុជាវិញ មិន​ឲ្យ​គេធ្វើបាបនោះទេ។ អញ្ចឹងក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា អាចនឹងចាប់​ផ្តើមធ្វើ​ការ​ចរចា​ជា​មួយនឹងសហរដ្ឋអាមេរិក។ ប៉ុន្តែ ការចរចានោះ អាមេរិកក៏ត្រូវយល់ដឹងអំពីការលំបាករបស់កម្ពុជាដែរ នៅ​ត្រង់ថា កម្ពុជាគ្មានសំបុត្រយន្តហោះឲ្យជិះទេ។ បើចង់បញ្ជូនមក គឺកម្ពុជាអាចទទួលនៅនឹង(ព្រលាន)​ពោធិ៍​ចិនតុង ប៉ុន្តែអាមេរិកក៏ត្រូវធានាថា ពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលត្រូវបញ្ជូនត្រឡប់មកវិញ ត្រូវឲ្យគេមាន​ប្រាក់​ទទួល​ទាន ប្រាក់ចិញ្ចឹមស្អី ប៉ុន្មានខែ ឬមួយឆ្នាំស្អីផង។

នេះជាកាយវិការរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលដែលនឹកគិតទៅដល់ជនជាតិរបស់ខ្លួន ដែលរស់នៅមិនស្របច្បាប់​នៅ​ក្នុង​ប្រទេសដទៃ។ នេះជាសេរីភាពរបស់បងប្អូនទេ ប៉ុន្តែសេរីភាពនោះមិនអាចទៅបំពាន​ច្បាប់របស់​ប្រ​ទេស​មួយបានទេ។ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក (មាន)បញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍។ ឥឡូវ សហរដ្ឋអាមេរិកកំពុង​តែ​ដក​ខ្លួន​ចេញទៀត ពីអង្គការអន្តោប្រវេសន៍អន្តរជាតិ។ ដូច្នេះយើងត្រូវយល់អំពីនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិ​បាល​របស់​ប្រធានាធិបតី​ ដូណាល់ ត្រាំម៍ យើងក៏ត្រូវគិតអំពីប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើង​ដែលអាចនឹងទទួលការ​រង​គ្រោះ(ពីការ)ត្រូវចាប់បញ្ជូនចេញ។ យើងក៏ត្រូវត្រៀមខ្លួននឹងទទួលយកនូវបងប្អូនទាំងនោះត្រឡប់មក​កម្ពុជា​វិញ។ សូមឲ្យក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងការបរទេស និងផ្នែកពាក់ព័ន្ធធ្វើការសិក្សា និងពិភាក្សាជា​មួយ​នឹងសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីធានាថា អ្នកទាំងនោះមិនត្រូវបញ្ជូនទៅកាន់តំបន់កោះ ដាក់នៅលើកោះនេះ កោះនោះ ដូចដែលប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន នៅប្រទេសដទៃទេ ទៅនៅកោះដែលមិនស្របច្បាប់ នៅក្នុងជំរុំ Papua New Guinea។ ខ្ញុំមិនចង់ឲ្យជនជាតិកម្ពុជារបស់​យើងមានជោគវាសនាដូចជាប្រជាជននៅប្រ​ទេស​មួយ​ចំនួន ដែលត្រូវទៅ​នៅលើកោះ Papua New Guinea ហើយត្រូវគេបិទជំរុំបណ្តេញចេញ​ថែម​ទៀត។ ហើយបណ្តេញចេញថា គេត្រូវហែលទឹកត្រឡប់ទៅប្រទេស ឬយ៉ាងម៉េច? ប៉ុន្តែសម្រាប់ជនជាតិ​កម្ពុជា យើងមានការទទួលខុសត្រូវចំពោះជនជាតិរបស់យើង។

នេះគឺជាសារដែលខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ ទី១ ថាយើងបញ្ជូននិស្សិតកាន់តែច្រើនទៅៗ ជាមួយនឹងពលករ​កាន់តែ​ច្រើន​ទៅៗ ដើម្បីរកការងារធ្វើ និងបង្កើនការចេះដឹង យកជំនាញនោះត្រឡប់មកប្រទេស។ មួយផ្នែកទៀត ប្រជាជនយើងដែលទៅក្រៅមិនស្របច្បាប់ យើងខិតខំធ្វើការឲ្យស្របច្បាប់ ប៉ុន្តែសម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក​គឺអាច​នឹងបណ្តេញបងប្អូនខ្មែរយើងដែលទៅរស់នៅក្រោយឆ្នាំ ១៩៩៤ ដែលអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក​បានលើក​ជាមួយនឹងសម្តេចក្រឡាហោម ស ខេង ហើយបានរាយការណ៍មកឲ្យខ្ញុំ។ ខ្ញុំគិតថា បើយើង​បណ្តែត​បណ្តោយ ប្រជាជនរបស់យើង ខ្ញុំគិតថា គេអាចយកទៅដាក់នៅកោះនេះ កោះនោះ ឬបញ្ជូន​ចេញ​ទៅ​ប្រទេសផ្សេងវាមិនល្អទេ។ អញ្ចឹងទេ ជាការល្អ ដែលយើងត្រូវត្រៀមមួយជំហានមុន។ សង្ឃឹមថា ស្ថាន​ទូត​សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងបញ្ជូនសារនេះទៅកាន់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ស្តីពីការបន្ត ទី ១ បន្ត​អនុ​វត្ត​នូវកិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ដែលមានរួចមកហើយ ដែលកម្ពុជាទទួលយកនូវបងប្អូនខ្មែរដែលជាប់គុកនៅ​អា​មេ​រិក ហើយត្រូវ​បញ្ជូន​ត្រឡប់មកវិញ។ យើងនឹងបន្តទទួលតាមកិច្ចព្រមព្រៀងនោះដដែល។

ទី ២ អ្នកដែលទៅរស់នៅក្រោយឆ្នាំ ១៩៩៤ យើងត្រៀម ខ្លួនទទួលយកបងប្អូនទាំងនោះ ត្រូវធ្វើការ​ចរចា​គ្នា (អំពី)ការដឹកជញ្ជូនត្រឡប់មកវិញ ការចិញ្ចឹមប៉ុន្មានខែដំបូង រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគឺ​មានការលំ​បាក​ក្នុង​ការចិញ្ចឹមបងប្អូនទាំងនេះ មានចំណែកទទួលខុសត្រូវ ក៏ប៉ុន្តែសុំឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិកពិចារណា​ផ្តល់ជំ​នួយ​ឧបត្ថម្ភសម្រាប់អ្នកទាំងនេះ ដើម្បីពួកគេអាចកវែក កឆ្នាំង សាឡើងវិញ។ តាមរយៈនោះ​ យើងក៏អាច​ពិនិត្យ​ពីលទ្ធភាពទាំងឡាយ ដើម្បីបង្កលក្ខណៈឲ្យបងប្អូនទាំងនោះ អាចធ្វើសមាហរណកម្មខ្លួន ចូលទៅ​ក្រុម​គ្រួសារវិញ ឬក៏ទៅមានកន្លែងដែលគេអាចស្នាក់អាស្រ័យបាន។

មានរបាយការណ៍ថា កម្ពុជារួចផុតពីភាពក្រីក្រ ត្រូវពិនិត្យមើលថាពិតប្រាកដឬទេ?

ឥឡូវវិលមកការងាររបស់យើង ក្មួយៗការងារដែលក្មួយៗមានសព្វថ្ងៃនេះ មិនមែនបានឡើងដោយ​សារ​ការស្រែករបស់អ្នកណាមួយទេ តែបានមកពីការខិតខំរបស់ជីដូនជីតា របស់ឪពុកម្តាយរបស់ក្មួយៗ ដែល​បាន​គាំ ទ្រគណបក្សប្រជាជន គាំទ្រចំពោះពូក្នុងការដឹកនាំប្រទេសរយៈពេលកន្លងទៅ។ ក្នុងវ័យ ២៥ ឆ្នាំ បាន​ចាប់ ផ្តើមចលនាតស៊ូមួយ នៅក្នុងពេលនេះ ៣៩ ឆ្នាំមុន នៅក្នុងវ័យ ២៦ ឆ្នាំ ពូបាន និងកំពុង​តាម​ដាន​នូវសភាពការណ៍ទាំងឡាយទាក់ទងនឹងការរំដោះប្រទេស ប៉ុន្តែ ៣៩ ឆ្នាំក្រោយ ពូមានឱកាសនឹង​សំ​ណេះ​​សំណាលជាមួយក្មួយៗកម្មករ/ការិនី ដែលកំពុងទទួលបាននូវការងារធ្វើ និងប្រាក់ចំណូលកាន់តែ​ច្រើន។ ខ្ញុំមិនទាន់ប្រាកដទេ ឲ្យឯកឧត្តម ចម ប្រសិទ្ធិ ស្រាវជ្រាវអម្បាញ់មិញ តើវាជារឿងពិតទេ? ព្រោះ​អញ្ចេះ ម្សិលមិញនៅស្ថានីយ៍ទូរទស្សន៍មួយ​ គឺទូរទស្សន៍ CNC ព្រឹកមិញខ្ញុំហៅទូរស័ព្ទទៅឯកឧត្តម​ អូន ព័ន្ធមុន្នីរ័ត្ន ប៉ុន្តែប្រហែលជាហៅព្រឹកពេក គាត់មិនបានលើកទូរស័ព្ទ ហើយខ្ញុំប្រើលេខថ្មីផង។ មានការ​ផ្សាយ​ថា ប្រភពរបស់ធនាគារពិភពលោក កម្ពុជាបានស្ថិតនៅក្នុងចំណោមប្រទេស ដែលរួចចាក​ពីភាព​ក្រី​ក្រ។ តើព័ត៌មាននេះ វាជាព័ត៌មានពិត​ឬទេ? ប្រសិនបើវាជាព័ត៌មានពិត វាជាការចំអក​មួយចំពោះអ្នក​ដែល​ទៅ​បំផុសនៅខាងក្រៅថា កម្ពុជាកំពុងស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពដែលប្រជាជនរកតែបាយច្រកឆ្នាំង​មិន​បាន។​ជាការចំអកមួយម្យ៉ាង។

បើសិនកម្ពុជារួចផុតពីភាពក្រីក្រពិតប្រាកដមែន ក៏សូមកុំតម្លើងការប្រាក់លើកម្ពុជា

តែម្យ៉ាងទៀត ប្រហែលជាមិនទាន់ឆ្លុះបញ្ចាំងនូវការពិតប្រាកដ។ បើសិនវាជារឿងពិត ក៏ខ្ញុំសូមយកឱកាស​នេះ​អំពាវនាវស្ថាប័នអន្តរជាតិនានា ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ ដូចជា ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ដូចជា​ធនា​គារ​អភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដូចជាប្រទេសដែលឲ្យប្រាក់កម្ចីមកកាន់កម្ពុជា សុំកុំតម្លើងអត្រាការប្រាក់​ឲ្យ​សោះ។ កម្ពុជាមិនទាន់ឆ្លងផុតពីស្ថានភាពលំបាកដែលត្រូវមានអត្រាការប្រាក់ពាណិជ្ជកម្មទេ។ កម្ពុជា​នៅបន្តស្នើសុំឲ្យមានអត្រាការប្រាក់សម្បទាន (ចំពោះទឹកប្រាក់)ដែលយើងខ្ចីពីគេ។ យើងមិនទាន់អាច​មាន​លទ្ធភាពខ្ចីតាមរយៈអត្រាការប្រាក់ពាណិជ្ជកម្ម(ទេ) ព្រោះប្រទេសដែលរួចចាកផុតពីភាពក្រីក្រ គឺត្រូវ​ទទួល​នូវលក្ខខណ្ឌមួយផ្សេង។ អាជំនួយក៏បាត់ អាខ្ចីប្រាក់គេ ពីមុនការប្រាក់មួយភាគរយ វាទៅជាការ​ប្រាក់ ៥ ភាគរយ។ អញ្ចឹងទេ អាហ្នឹងគេហៅថា សុំពិនិត្យមើលអាហ្នឹងបន្តិចមើល។ ទាក់ទងទៅ អូន ព័ន្ធមុន្នីរ័ត្នបន្តិចមើល ឬក៏ វង្សី វិសុទ្ធ។ តើវាជាព័ត៌មានពិត ឬអត់? …

លើកលែងអ្នកខ្លះគេថា វាមានដំណាក់កាលដែលគេនិយាយ ពេលខ្លះគេនិយាយ គេថាខ្មែរអត់​បាយ​រហូត​ដល់ស្លាប់។ ដល់យើងសួរទៅ គាត់អាយុ ៨៦ ឆ្នាំហើយ។ អញ្ចឹងបានសេចក្តីថា មិនថាគេ ថាយើងទេ តែ​ដល់​ឈឺធ្ងន់ជិតងាប់ គឺវាត្រូវតែងាប់ហើយ អត់ស៊ីបាយទេ។ … នៅចាំបានទេ សេរី កុសល ពេល​ដែល​យើង​ទៅជីកប្រឡាយនៅកំពង់ស្ពឺ។ អង្កាលហ្នឹង វិទ្យុអាស៊ីសេរីនេះ ថាខ្មែរអត់បាយ។ ដល់ឲ្យបញ្ជាក់ សួរ​បញ្ជាក់ថា ៨៦ ឆ្នាំ ហើយគាត់ឈឺយូរហើយ … ឥឡូវទូរទស្សន៍ផ្សាយអញ្ចឹង ដាក់រត់អក្សរក្នុង CNC ទៅ​ទៀត។ តើវាច្បាស់ហើយឬនៅ? បើសិនជាវាមិនច្បាស់ គឺត្រូវបញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់។ ព្រោះ(រឿង)នេះមាន​តែក្រ​សួង​សេដ្ឋកិច្ច ហិរញ្ញវត្ថុទេ ដែលអាចយល់អំពីបញ្ហានេះ។ ប៉ុន្តែ បើទោះបីវាច្បាស់ ឬមិនច្បាស់ កម្ពុជា​មិន​ស្ថិត​ក្នុងស្ថានភាពអត់អាហារដូចនៅសូម៉ាលី ម៉ាលី ស៊ូដង់ ឬដូចប្រជាជនរ៉ូហ៊ីនយ៉ា ភៀសខ្លួន​ទៅបង់​ក្លា​ដេស​នោះទេ។ អត់ទេ មិនស្ថិតក្នុងស្ថានភាពបែបនេះនោះទេ។

ការពារសន្តិភាព ការពារស្ថេរភាពនយោបាយ ធានាការអភិវឌ្ឍ ធានាស្ថេរភាព និងសុវត្ថិភាពការងារ

ឥឡូវ រយៈពេលកន្លងទៅនេះ ក្មួយៗទាំងឡាយបានដឹងជាបន្តបន្ទាប់រួចមកហើយ ពូគិតថាគ្រាន់តែជាការ​រំលឹក​ប៉ុណ្ណោះ។ អ្វីដែលមានក្នុងដៃរួចមក ហើយត្រូវការពារវាឲ្យបាន។ ដើម្បីការពារវាឲ្យបាន ​កិច្ចការ​ដំបូង​បំ​ផុត ត្រូវការពារសន្តិភាព ការពារស្ថេរភាពនយោបាយ ដើម្បីធានាការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិរបស់យើង ដើម្បី​ធានា នូវស្ថេរភាពការងារ និងសុវត្ថិភាពការងារ របស់ក្មួយៗនៅតាមរោងចក្រសហគ្រាសនានា។ កិច្ច​ការនេះ ក្មួយៗប្រជាជនទាំងអស់ត្រូវមានចំណែកការពារនូវសន្តិភាពនេះ។

បើកងទ័ពបះបោរ សង្រ្គាមនឹងផ្ទុះ បាត់បង់ ការងារ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការអភិវឌ្ឍ

ម្សិលមិញ មានការប្រកាសសង្គ្រាមពីជនក្បត់ជាតិ ដែលជាការក្បត់ជាតិតជំនាន់។ ឪពុកក៏ក្បត់ជាតិ ដែល​សម្តេច​ព្រះបិតាជាតិព្រះអង្គទ្រាំមិនបាន​ ហើយទីចុងបំផុតជនក្បត់ជាតិនេះក៏ត្រូវស្លាប់តៃ​ហោង។ ឥឡូវ មក​ដល់កូនក៏បង្កើតឲ្យមានរឿងក្បត់ជាតិនេះបន្តទៀត។ អំពាវនាវឲ្យកងទ័ពធ្វើការបះបោរ។ បើសិន​ជាកង​ទ័ពបះបោរ សួរថាអ្វីនឹងកើតឡើង? សុំផ្តាំទៅជនក្បត់ជាតិឯងថា អ្នកឯងស្គាល់សភាព​ការណ៍​កម្ពុជា​តិច​ពេក​ហើយ។ អ្នកស្គាល់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធនៅកម្ពុជាតិចពេកហើយ ហើយអ្នកស្គាល់ប្រជាជន​កម្ពុជា​តិច​ពេក​ហើយ។ ប្រជាជនកម្ពុជាបើទោះបីនៅលំបាក ប៉ុន្តែប្រជាជាតិមួយនេះស្រលាញ់សន្តិភាព មិនលុះ​ដោយ​អំពើញុះញង់អកុសលរបស់អ្នកទេ។ ឥឡូវ សាកល្បងគិតមើល ប្រសិនបើមានការបះបោរ​ដោយ​កង​ទ័ពណាមួយ សង្គ្រាមវានឹងផ្ទុះ តើអ្នកទាំងអស់គ្នាបានទទួលផលអ្វីទៀត។ ខ្ញុំគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថា ការងារ ឬ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការអភិវឌ្ឍ វាមិនចាប់(កំណើត)ក្នុងផ្ទៃនៃសង្គ្រាមទេ។  វាចាប់តែក្នុងផ្ទៃ ដែលមាន​សន្តិ​ភាពតែប៉ុណ្ណោះ។ សុំមើលអតីតកាលរបស់យើង ជីដូនជីតា ជីទួតរបស់ក្មួយៗ ឪពុកម្តាយរបស់​ក្មួយៗ​បានឆ្លងកាត់របៀបណា? វេទនាណាស់ ទម្រាំមានឱកាសដូចសព្វថ្ងៃនេះ។ អញ្ចឹងទេ រក្សាសន្តិ​ភាព​បាន ទើបរក្សានូវការងាររបស់យើងបាន រក្សាស្ថេរភាពនយោបាយ និងសន្តិសុខសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គមបាន ទើបរក្សាបាននូវសុវត្ថិភាពការងារ ដែលក្មួយៗបានមាន។

រក្សានូវសុខដុមបនីយកម្មក្នុងរោងចក្រ

ហើយក៏មិនត្រូវ ឲ្យកើតមានបងតូច បងធំ នៅតាមរោងចក្រ មានជើងកាងនៅតាមរោងចក្រ ហើយមាន​ក្រុម​គ្រឿង​ញៀននៅតាមរោងចក្រ។ សុំក្មួយៗខិតខំបន្តរួមចំណែក ដើម្បីធ្វើឲ្យមានសុវត្ថិភាពនៅក្នុងរោង​ចក្រ។ ការធ្វើសុខដុមបនីយកម្មរវាងម្ចាស់រោងចក្រ ជាមួយនឹងអ្នកគ្រប់គ្រងគ្រប់កម្រិត ដែលនៅទីនេះ មានជាង ១០០ នាក់ ហើយបានទៅជួបជាមួយពូ រដ្ឋបាល ជំនួយការ ប្រធានផ្នែក ប្រធានក្រុម វាជាផ្នែក​មួយ​នៃការសុខសាន្តនៅក្នុងចំណោមរោងចក្រ ដែលយើងបាន និងកំពុងធ្វើការ។ សង្ឃឹមថាក្មួយៗ​នឹង​បន្ត​ការ​ចូលរួមចំណែក។

ញុះញង់ឲ្យកងទ័ពបះបោរ ជាទោសក្បត់ជាតិ

ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំដឹងថា អគ្គបញ្ជាការកងទ័ពកម្ពុជា កងយោធពលខេមរភូមិន្ទ រួមនឹងនាយទាហានដទៃទៀត នឹង​ដាក់​ពាក្យបណ្តឹងទៅកាន់តុលាការ ព្រោះនេះជាបទល្មើសក្បត់ជាតិ ជាបទល្មើសញុះញង់ឲ្យកង​ទ័ពមិន​គោរព​បទបញ្ជា។ ប៉ុន្តែ សុំផ្តាំទៅអ្នកឲ្យបានជ្រាបថា នេះហើយដែលខ្ញុំតែងនិយាយថា កម្ពុជានឹងមាន​សង្គ្រាម​។ ឥឡូវវាកាន់តែច្បាស់ហើយ អ្វីដែលយើងបានចាត់វិធានការណ៍កន្លងទៅ គឺដើម្បីការ​បញ្ចៀស​សង្គ្រាម​នេះឯង ព្រោះមនុស្សអស់នេះ គឺជាអ្នកបង្កើតសង្គ្រាមតែម្តង។ យើងកាន់តែមានមូល​ហេតុ​សម​ស្រប ដើម្បីបញ្ជាក់ថា ចំណាត់ការតាមផ្លូវច្បាប់ ឈានទៅដល់ការរំលាយប​ក្សនយោបាយ និងកាត់ទោស​ជន​ក្បត់ជាតិ គឺជាចំណាត់ការត្រឹមត្រូវ។ (ដោយសារ)អំពើក្បត់ជាតិនេះហើយ ដែលយើងតែងនិយាយថា បើពួកនេះនៅគឺវានឹងមានសង្គ្រាម។ ដូច្នេះហើយ បានជាយើងមានការប្រុងប្រយ័ត្ន ឥឡូវនេះការជាក់ស្តែង ឆ្នាំ ២០១១ គេធ្វើអញ្ចឹង ឥឡូវម្សិលមិញ គេធ្វើអញ្ចឹងទៀត។ អញ្ចឹងទេ សុំផ្តាំទៅ ហើយបើខ្លាំង មកខ្លួន​ឯង​មក។ អញ្ជើញមក។ បញ្ចេញទ័ពឲ្យអស់មក។ ទ័ពកន្លែងណាខ្លះ ដែលវាបះ(បោរ) … បើសិនជា​មាន​ជំ​នួយ​បរទេស ក៏សុំបញ្ចេញមកឲ្យអស់មក។

មាន ហ៊ុន សែន នៅ កុំបារម្ភពីសង្គ្រាម

ប៉ុន្តែ ខ្ញុំក៏សុំនិយាយជាមួយប្រជាជនកម្ពុជាទាំងឡាយ នៅពេលដែលមានវត្តមាន ហ៊ុន សែន នៅទីនេះ សុំកុំបារម្ភពីសង្រ្គាមកើតឡើងឲ្យសោះ ហ៊ុន សែន រួមជាមួយនឹងថ្នាក់ដឹកនាំ នៃគណបក្សប្រជាជន គឺជា​អ្នក​ធានាតែមួយគត់ អំពីសន្តិភាព និងការអភិ​វឌ្ឍរបស់ប្រទេសនេះជាបន្ត ព្រោះមនុស្សម្នាក់នេះ បានឈរ​នៅ​ជា​បង្គោល ជាមួយនឹងថ្នាក់ដឹកនាំដទៃទៀត តាំងពីរំដោះវាយ ប៉ុល ពត ទប់ស្កាត់ការវិលត្រឡប់របស់ ប៉ុល ពត ស្វែងរកសន្តិភាព និងទប់ស្កាត់សង្គ្រាមដែលគេបង្កមិនចេះចប់ មិនចេះហើយ។ ជាពិសេស ទប់​ស្កាត់​បដិវដ្តពណ៌នៅឆ្នាំ ២០១៣ និងដើមឆ្នាំ ២០១៤ និងជាបន្តបន្ទាប់។ ដូច្នេះហើយ បានជាការ​វាយ​ប្រ​ហារ​ចំពោះ ហ៊ុន សែន មិនមែនជារឿងចំឡែកទេ ព្រោះបើ(ហ៊ុន សែន)ម្នាក់នេះគឺជាឧបសគ្គ នៃដំណើរ​ឆ្ពោះទៅ​ដណ្តើមអំណាចរបស់ពួកគេតាមផ្លូវងងឹត។ ដូច្នេះ មានវត្តមានរបស់ ហ៊ុន សែន គឺមានវត្តមាន​សន្តិភាព នេះគឺជារឿងពិត មិនមែនជារឿងក្លែងក្លាយ ហើយលើកខ្លួនឯងនោះទេ។

កម្មករមានសិទ្ធិបញ្ចេញការមិនពេញចិត្តលើការងាររបស់ខ្លួន តែមិនត្រូវធ្វើជាឧបសគ្គដល់ប្រជាជនដទៃ

ក្មួយៗត្រូវបន្តរួមចំណែករក្សាសន្តិភាព។ ថ្ងៃនេះ ពូគួរតែសុំពីក្មួយៗកម្មករ/ការិនី នៅទីនេះ ក៏ដូចជាកម្ម​ករ/ការិ​នីនៅទូទាំងប្រទេសទាំងអស់។ ក្មួយៗអាចមានសិទ្ធិនឹងមិនពេញចិត្តជាមួយរឿងនេះ ឬរឿងនោះ ជា​​ក្រប​ខណ្ឌរួម ឬជាក្របខណ្ឌដោយឡែកនៅតាមរោងចក្រ នៅទីកន្លែងធ្វើការរបស់ក្មួយៗ ក៏ប៉ុន្តែ អ្វីដែល​ក្មួយៗ ត្រូវចៀសវាង ក្មួយៗមិនត្រូវធ្វើជាឧបសគ្គសម្រាប់ប្រជាជននោះទេ។ ដូចជាប៉ុន្មានថ្ងៃមុននោះ គ្រាន់​តែ​ផ្អើលថា ដូរថៅកែនៅរោងចក្រមួយនោះ ស្រាប់តែនាំគ្នាទៅបិទផ្លូវ។ រឿងបិទផ្លូវ គឺជារឿងខុស​ច្បាប់។ រឿងខុសច្បាប់ រឿងមួយហើយ ប៉ុន្តែវាទាស់ជាមួយនឹងទឹកចិត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ឧទាហរណ៍ ស្រាប់តែមានស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ ត្រូវការធ្វើដំណើរប្រញាប់បំផុត ទៅកាន់មន្ទីរពេទ្យ ដើម្បីសង្គ្រោះ ឬក៏អ្នកជំងឺ​ត្រូវ​សង្គ្រោះ ប៉ុន្តែ ផ្លូវត្រូវស្ទះ តើនេះវាជាសោកនាដកម្ម ឬទេ? មនុស្ស ២ ឬ ៣ នាក់ ដែលញុះ​ញង់ឲ្យក្មួយទៅបិទផ្លូវ  វាមិនមែនគ្រាន់តែបំផ្លាញថៅកែរោងចក្រទេ តែនេះគឺបំផ្លាញប្រជាពលរដ្ឋ មានការ​ចាំ​បាច់​ធ្វើ​ដំណើរទទួលផលប្រយោជន៍ពីផ្លូវ។ រឿងនេះយើងបានស្នើសុំឲ្យសម្រួលកិច្ចការទាំងឡាយ ក្នុងក្របខណ្ឌនៃលក្ខខណ្ឌការងារ ក៏ប៉ុន្តែ ក្មួយៗ​មិន​ត្រូវលង់ទៅដោយការញុះញង់របស់មនុស្ស ២ ឬ ៣ នាក់ ដែលនាំក្មួយៗ ៤០០ ទៅ ៥០០ នាក់ បិទផ្លូវ។ គ្រាន់តែរឿងពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹង ឮថាគេប្តូរថៅកែ ដល់ដូរថៅកែ ទៅសុំបើកប្រាក់ផ្តាច់។ ចុះបើ​សិន​ជាថៅកែគាត់ធ្វើមែន ឧទាហរណ៍ទេ ថៅកែគាត់ធ្វើមែន គាត់សុខចិត្តមួយខែគាត់ខាត គាត់ឲ្យលុយ​តែ​ម្តង ប៉ុន្តែគាត់រើសកម្មករថ្មី អញ្ចឹង ៥០០​ នាក់នេះ គឺអត់ការងារធ្វើ។ បើកប្រាក់ខែហើយចប់។ នេះជា​ការ​ខាតបង់។ ត្រូវរកដំណោះស្រាយ។ អ្នកដែលនៅសម្រុះសម្រួលចុងក្រោយ នឹងផ្តល់នូវសំណង គឺនៅ​មាន មិនមែនគ្រាន់តែថៅកែទេ គឺពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងអាជ្ញាធរ។ ពូធ្លាប់បញ្ចេញប្រាក់រាប់លាន​ដុល្លារ​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក បើកសងទៅឲ្យក្មួយៗកម្មករ/ការិនី នៅឯតាខ្មៅ តាំងពីឆ្នាំ ២០០៧-២០០៨ …។

ក្មួយៗកុំទៅបិទផ្លូវ ទារអាប្រាក់ហ្នឹង។ បិទផ្លូវវាកើតឡើងនូវសោកនាដកម្មសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋទៅវិញទេ … នេះជាការស្នើសុំ។ ក្មួយៗត្រូវខិតខំធ្វើយ៉ាងម៉េច រួមចំណែក កុំឲ្យរោងចក្ររបស់យើងមានគ្រឿងញៀន រោងចក្ររបស់យើងមានបងតូច បងធំ ជាពិសេសជើងកាង។ យើងគោរពសិទ្ធិនៃការធ្វើកូដកម្ម ក៏ប៉ុន្តែ អ្នក​ធ្វើ​កូដកម្ម ឧទាហរណ៍រោងចក្រមួយមាន ១ ពាន់នាក់។ ធ្វើកូដកម្ម ៥០ នាក់ យើងត្រូវគោរពសិទ្ធិ ៥០ នាក់ធ្វើកូដកម្ម ប៉ុន្តែ ៥០​ នាក់ ក៏ត្រូវតែគោរពសិទ្ធិ ១ ពាន់នាក់ដែលត្រូវធ្វើការ។ ដូចជារូបភាពបាន​បង្ហាញ​ហើយ ប្រធានបក្សនយោបាយមួយ ចូលទៅក្នុងរោងចក្រ បើកទម្លាយទ្វារដើម្បីអោយគេ​ចេញមកធ្វើ​បាតុ​កម្ម តើនេះជារឿងខុសច្បាប់ ឬត្រូវច្បាប់? ថៅកែឈរឱបដៃ ទៅទាញថៅកែគេទៀត នេះជាទោសមួយ​ដែល​មិនអាចអត់ឱនបានទេ។

វិធានប្រកួតតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ មិនខុសពីវិធានប្រកួតកីឡា

សុំបញ្ជាក់វិធានប្រកួត តាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ វាមិនខុសពីវិធានប្រកួត នៃកីឡានោះទេ។ សុំស្តាប់​ឲ្យ​ច្បាស់។ ប្រទេសកម្ពុជាអត់ពីអ្នក ប្រទេសកម្ពុជាក៏នៅតែចាត់តាំងការបោះឆ្នោត នៅថ្ងៃទី ២៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១៨ ជ្រើសតាំងព្រឹទ្ធសភា និងនៅតែធ្វើការបោះឆ្នោតរដ្ឋសភា នៅថ្ងៃទី ២៩ កក្កដា ឆ្នាំ ២០១៨។ ទោះបីអ្នកចូលរួម ឬមិនចូលរួម វាជារឿងរបស់អ្នក។ ស្ថានភាពនេះវាមិនខុសពីកីឡា កីឡាយើងមើល​ឃើញ​ហើយ មានអ្នកដែលទាត់ខុសរបៀប ត្រូវកាតក្រហម បណ្តេញចេញ ហាមឃាត់មិនឲ្យចូល​ប្រកួត​ប៉ុន្មាន​ប្រកួត។ អ្នកដែលមានទោសធ្ងន់ រហូតគេហាមឃាត់មិនឲ្យលេងកីឡាមួយជីវិត ដូចជាអ្នកប្រើ​ថ្នាំ​ប៉ូវ​កម្លាំង​ជាដើម នៅពេលដែលគេធ្វើតេស្តទឹកនោមឃើញហើយ គេហាមឃាត់ការប្រកួតមួយជីវិតតែម្តង។ កីឡាបាល់ទាត់ ក្រុមកីឡាបាល់ទាត់ ឬក្រុមអត្តពលកម្មស្អីៗគ្រប់ផ្នែកទាំងអស់។ ប៉ុន្តែ សួរថា តើគេរុះ​ស្តាត​ហ្នឹងចោលទេ? គេអត់រុះទេ។ គេមានក្រុមផ្សេងទៅប្រកួតនៅកន្លែងនោះ។ កីឡាវាយ tennis ឬកីឡា​អី​ដ​ទៃទៀត អត្តពលកម្ម ហាមឃាត់កីឡាមួយចំនួន មិនឲ្យចូលប្រកួតមួយជីវិត ឬក៏ ៥ ឆ្នាំ ឬក៏ ៣ ឆ្នាំ សួរ​ថា​តើគេបិទកន្លែងប្រកួតហ្នឹងទេ? អត់ទេ។ វិធាននៃប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស ប្រៀបដូច​ជាកី​ឡា​ដូច្នោះឯង។ បាល់ទះ បាល់ទាត់ អត់ពីក្រុមហ្នឹង វាមានក្រុមផ្សេងទៀត ប្រកួត។ បោះឆ្នោតអត់​អាក្រុម​ហ្នឹង អត់អាបក្សហ្នឹង វាមានបក្សផ្សេងចូលប្រកួត។ រឿងវាដូច្នេះ អញ្ចឹងត្រូវមើលព្រៃទាំងមូល​មិនមែនមើល​ឈើ​មួយ​ដើមៗទេ សម្រាប់ប្រទេសយើង។

បន្តតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រី មិនតិចជាង ១០ ឆ្នាំ ទៅមុខទៀត

អញ្ចឹងសន្តិភាព វាមានតម្លៃខ្លាំងណាស់ អញ្ចឹងសូមឲ្យក្មួយៗចូលរួមជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល ជាមួយនឹងពូ ដែល​ពូបាន​ប្រកាសហើយថា នឹងបន្ដតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីជាប់ឆ្នោតក្នុងរយៈពេលមិនតិចជាង ១០ ឆ្នាំទៀត។ វត្តមាន​របស់ពូ ដើម្បីធានាថា ប្រទេសនេះវិវឌ្ឍទៅតាមដំណើរសន្តិភាព និងប្រជាធិប​តេយ្យសេរី​ពហុបក្សជាទៀត​ទាត់។ ហើយមិនមែនគ្រាន់តែជាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សទេ ប៉ុន្តែប្រជាធិប​តេយ្យដោយភ្ជាប់ទៅ​ជាមួយនូវនីតិរដ្ឋ ដែលជាប្រជាធិបតេយ្យមួយមានការគោរពច្បាប់ មានប្រព័ន្ធ​នៃការ​គោរពច្បាប់ត្រឹមត្រូវ។ ​ប្រទេសមួយដែលមានការអភិវឌ្ឍជាបន្ត កំណើនសេដ្ឋកិច្ចមានកម្រិតខ្ពស់។

ប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ ក្មួយបានដឹងហើយ ពូទៅ​កាន់ប្រទេសចិន ទៅប្រធានបទចចារផ្អែកលើអីសំខាន់? ប្រទេស​ចិនជាទីផ្សារ​ធំ​ណាស់សម្រាប់យើង ចរចាផ្តោតធំជាងគេលើពាណិជ្ជកម្ម វិនិយោគទេសចរណ៍។ ឥឡូវ បើ​និយាយ​ពី​ទេសចរណ៍ អាចនឹងបន្ដិចទៀតចិន​អាចនឹងក្លាយជាទេសចរទី ១ ខ្ញុំគ្រាន់តែចង់បាន​ទេសចរ​ចិន​ស្មើ ០,០១% ប៉ុណ្ណោះ ដោយសារប្រទេសចិនមាន​ប្រជាជន ៣០០ លាន នាក់ជាង បើយើង​សម្រេច​បាន ០.០១% យើងនឹងបាន(ទេសចរ) ១ លាន ៣ សែន នាក់។ អញ្ចឹង តើយើងដោះ​ស្រាយ​ការងារ​ឲ្យ​កម្ម​ករ​របស់​យើងនៅក្នុងផ្នែកសណ្ឋាគារ ភោជនីយដ្ឋាន និងដោះស្រាយ​ការលក់ទំនិញ លក់កសិផល ដើម្បី​បម្រើ​​ឲ្យសណ្ឋា​គារប៉ុណ្ណា សម្រាប់ឲ្យប្រជាជន? ម្សិលមិញ យើងបានទទួល​ព័ត៌មានដ៏ល្អ​ពីអគ្គរដ្ឋទូត​សា​ធារណរដ្ឋកូរ៉េថា ផ្លែស្វាយរបស់កម្ពុជានឹងអាចនាំចូលទៅកាន់ទីផ្សាររបស់កូរ៉េ។ នេះជា​ព័ត៌មានល្អ​សម្រាប់​អ្នក​ដែលដាំស្វាយ។ យើងមិនមែននាំចេញតែសម្លៀកបំពាក់ទេ យើងនាំចេញអង្ករ យើងនាំ​ចេញ​នូវកសិ​ផល​ដទៃទៀត និងនាំចេញនូវអ្វីដែលយើងមាន។ យើងមិនមែនគ្រាន់តែជាប្រទេស​ផលិត​បម្រើ​សេចក្តីត្រូវ​ការ​​ផ្ទាល់នោះទេ តែយើងបង្កើនការនាំចេញទៅក្រៅប្រទេស។

រក្សាការងារចាស់ និងបង្កើតការងារថ្មីលើគ្រប់វិស័យ

ឯកិច្ចការទី ២ ដែលក្មួយត្រូវបន្ដការខិតខំនោះគឺ រក្សាការងារចាស់ និងបង្កើតការងារថ្មី។ ចំណុចនេះ វាសំ​ខាន់​ខ្លាំងណាស់សម្រាប់យើង ក្មួយៗត្រូវរក្សាការងារនេះឲ្យបាន។  ការឆ្កឹះឆ្កៀលណាមួយ ដែលបង្កើត​ឡើង​នូវស្ថាន​ភាពមិនប្រក្រតីសម្រាប់ក្មួយៗ គឺមិនត្រូវស្ដាប់ វង្វេងដោយការញុះញង់នោះទេ ដោយរយៈ​ពេល​​កន្លង​ទៅបង្កើតនូវរឿងសោកស្ដាយនូវការបិទផ្លូវ។ ហើយប្រសិនបើថៅកែគាត់សុខចិត្តខាតមួយខែ កម្មករ ៥០០ នាក់ ដែលធ្វើបាតុកម្មបិទផ្លូវ​ហ្នឹង (ថៅកែ)គាត់សុខចិត្តសងលុយតែម្ដង គាត់លេងមួយចាន គាត់សង។ រួចហើយ​គាត់​ដំណើរ​ការរោងចក្រ ហើយរើសកម្មករថ្មីទាំងអស់។ អញ្ចឹងកម្មករត្រូវបាត់បង់ការ​ងារធ្វើជាស្វ័យប្រវត្តិ ព្រោះយើង​ទទួលប្រាក់ផ្តាច់ចេញពីហ្នឹងទៅហើយ។ អញ្ចឹង ការងារនេះយើងត្រូវរួមគ្នា ទាំងថៅកែរោងចក្រ ទាំងកម្មករ ដើម្បីបង្កើត​ឡើងនូវស្ថានភាពល្អ​ប្រសើរ។

ការងារចាស់មិនគ្រាន់តែ​ត្រូវ​រក្សាឲ្យបានទេ ត្រូវលើកកម្រិត​(គុណភាព)​ផលិតកម្ម​កាន់​តែខ្ពស់​។ កន្លងទៅ ខ្ញុំបានឆ្លៀតពេលកាលពី​អាទិត្យមុន ក្រោយពីជួបកម្មករហើយ ខ្ញុំបានហោះទៅសាំងហ្គាពួរ​មួយភ្លែត។ ពេលនោះ ខ្ញុំទិញសុទ្ធតែ​ខោអាវកីឡា (ខោអាវ)ពាក់កណ្ដាលផលិតនូវកម្ពុជា ព្រោះខ្ញុំត្រូវហាត់​កីឡា។ ទិញ​នៅកម្ពុជាវាមានហើយ ប៉ុន្តែខ្ញុំចង់អាម៉េច ទិញតែខោអាវកីឡាហ្នឹងតែម្តង ចេញពី Adidas មក​កន្លែង​មួយទៀត ពាក់​កណ្ដាល​ផលិតនៅកម្ពុជា។ អញ្ចឹងទឹកដៃជនជាតិកម្ពុជាយើងល្អប្រសើរ អញ្ចឹងក្មួយៗត្រូវ​ប្រឹង ដើម្បីបង្កើននូវ​ផលិត​ភាពការងារឡើង។ តាមរយៈនោះក្មួយៗ នឹងមានឱកាសបង្កើននូវប្រាក់ចំ​ណូល​កាន់​តែ​ច្រើន។ ប្រាក់​ចំណេញ ដែលថៅកែរោងចក្រទទួលបាន នឹងបានជាផលប្រយោជន៍សម្រាប់​ឲ្យកម្ម​ករ/ការិនីរបស់​យើង។

ជាមួយគ្នានឹងការរក្សាការងារចាស់ ត្រូវខិតខំបង្កើនការងារថ្មីទៀត ដែលនោះមិនមែនតែគ្រាន់តែក្នុង​វិស័យ​មួយទេ។ វិស័យ​ និងអនុវិស័យច្រើនណាស់ដែលយើងត្រូវធ្វើ ទាំងក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម សិប្បកម្ម កសិ​កម្ម ទាំងក្នុងវិស័យ​សេវា ដែលយើងត្រូវទាក់ទាញវិនិយោគថែមទៀត ដើម្បីដោះស្រាយការងារ​ធ្វើអោយ​ពល​រដ្ឋកម្ពុជារបស់យើង​។ យើងបានដឹងហើយ ក្នុង ១ ឆ្នាំៗ យុវជនកម្ពុជាយើងចូល​ទៅក្នុងទីផ្សារ​ពល​កម្ម​ពី ២៥ ទៅ ៣០ ម៉ឺននាក់។ ដូច្នេះ យើងមានតម្រូវការងារដោះស្រាយ​អោយពួកគេធ្វើនៅក្នុងក្រប​ខណ្ឌ​កសិ​កម្មក្ដី ឧស្សាហកម្មក្តី​ ក្នុងក្របខណ្ឌសេវាក្ដី។ រាជរដ្ឋាភិបាលមានភារកិច្ចសំខាន់ ២ គឺ ១ ទាក់ទាញ​អ្នក​វិនិ​យោគ​មកវិនិយោគបន្ថែម មួយទៀតពង្រីក​ទីផ្សារនៅក្រៅប្រទេសឲ្យបានកាន់តែច្រើន ដើម្បីនាំ​ផលិត​ផល ដែលផលិតនៅកម្ពុជាចេញទៅប្រទេស​ក្រៅ។ សូម្បីតែយើងជាមួយបង់ក្លាដេស ក្នុងការចរចា​ពីម្សិល​ម៉្ងៃ ទោះបីយើងមានទំនិញដូចគ្នា ក៏ប៉ុន្តែ មានទំនិញខ្លះវា​ខុសគ្នា យើងទិញទំនិញខ្លះពីបង់ក្លាដេស បង់ក្លា​ដេស​ក៏ទិញទំនិញខ្លះពីកម្ពុជា។ ដូចជាការចុះហត្ថលេខា លក់​អង្ករទៅបង់ក្លាដេសដោយក្រុមហ៊ុន ហ្រ្គីន​ត្រេដ របស់កម្ពុជា ជាមួយអាជ្ញាធរស្បៀងរបស់បង់ក្លាដេស ដែលនឹង​អាចនាំចេញទៅដល់ ១ លាន​តោន។ នេះរាជរដ្ឋាភិបាលប្រឹងប្រែងធ្វើកិច្ចការនេះ ជាមួយការខិតខំកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​អោយកាន់​តែ​ល្អ​ប្រ​សើរ ផ្លូវ ស្ពា​ន អាកាសយានដ្ឋាន អគ្គិសនី។

បង្កើនប្រាក់ចំណូល/ចំណេះដឹង, ការចំណាយថយចុះលើថ្លៃភ្លើង ទឹក និងផ្ទះ ជិះឡានក្រុងឥតគិតថ្លៃ

ឯកិច្ចការទៀតបន្តទត្រូវបង្កើនប្រាក់ចំណូល និងបង្កើនការចេះដឹងក្នុងចំណោមកម្មកររបស់យើង។ បៀវត្ស ២០១៨ មិនមែនឡើងត្រឹមតែឆ្នាំ ២០១៨ ទេ។ ឆ្នាំ ២០១៩ ឆ្នាំ ២០២០ ឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ មិនអាចងាប់​ក្រឡាត្រឹម ១៧០ ដុល្លា នោះទេ។ ជាមួយប្រាក់ចំណូលកាន់តែខ្ពស់ ការចំណាយរបស់ក្មួយៗកាន់តែតិច តម្លៃទឹក តម្លៃភ្លើង ដែលមុននេះក្មួយត្រូវបង់តម្លៃខ្ពស់ ឥឡូវត្រូវបានបន្ថយមកទាបជាងមុន។ អនុញ្ញាតឲ្យ​ខ្ញុំ​សុំទោសមុននេះ ខ្ញុំនិយាយ ៤៨០ រៀល អ្នកប្រើក្រោម ១០ គីឡូវ៉ាត់។ ប៉ុន្តែ អ្នកប្រើក្រោម ៥០ គីឡូ ៦១០ រៀល ដែលមុននេះម្ចាស់ផ្ទះបានឲ្យបង់ថ្លៃខ្ពស់ជាង តែឥឡូវភ្លើងរដ្ឋទៅដល់ តម្លៃអគ្គិសនីត្រូវ​ធ្លាក់​ចុះ។ ទឹករដ្ឋទៅដល់តម្លៃត្រូវធ្លាក់ចុះ ដែលឥឡូវកំពុងតែអនុវត្ដ ៨០០ រៀល ក្នុងមួយម៉ែត្រគូប ដែល​ជា​តម្លៃ​មួយ​កាត់​បន្ថយការចំណាយរបស់ក្មួយផងដែរ។

ខាងមុខ យើងត្រូវស្វែងរកដំណោះស្រាយនានា ដើម្បីធានាថាកម្មករ/ការិនីរបស់យើងមិនត្រូវបាន​ទទួល​នូវការបង់​ថ្លៃខ្ពស់នោះទេ។ ដូចជាកន្លងទៅ យើងបានប្រកាសរួចហើយទាក់ទិនជាមួយនឹងការឲ្យជិះឡាន​ក្រុង​ដោយ​មិនចាំបាច់បង់ថ្លៃ។ បានសេចក្តីថា ជិះសេរីតែម្ដង(សម្រាប់)រយៈពេលមិនតិចជាង ២ ឆ្នាំ។ ខ្ញុំ​មិនដឹងថានៅទីនេះ មានកម្មករ/ការិនីរបស់យើងប៉ុន្មាននាក់ទៅ ដែលបានជិះឡានក្រុង? សូមលើកដៃ​បន្ដិចបានប៉ុន្មានអ្នកហើយ? ក្រែលដែរតើ។ ក្មួយៗឯងជិះទៅ! ហើយអ្នកដែលមិនទាន់បានជិះ​ក៏គួរតែទៅ​សាក​ដែរ។ សាកទៅ មិនចាំបាច់តែជិះមកធ្វើការទេ ជិះទៅលេងម្ដាយក្មេកក៏ជិះទៅ ជិះទៅជួបសង្សារក៏ជិះ​ទៅ។ ថ្ងៃខានស្អែក​ រងាខ្លាំង … អ្នកត្រៀមចូលរោងការសូមលើកដៃ… ខែនេះ គឺខែវិបត្ដិអាចារ្យ វិបត្តិភ្លេង​ការ …។

ប៉ុន្តែគ្រាន់តែដើរមកមិញ ខ្ញុំ​គិត​ថា​យើងមាន ១៥.០០០ នាក់ ចូលរួម​ថ្ងៃនេះ មកពី ១៥ រោងចក្រ។ ខ្ញុំគ្រាន់​តែ​គិតតម្លៃទូរស័ព្ទមួយតែ ២០ ដុល្លារទេ វាស្មើ ២០ ម៉ឺនដុល្លារនោះ។ សូម​អ្នកមានទូរស័ព្ទប្រើលើកដៃ ប៉ុន្មានទៅ? ទាំងអស់ទៅហើយក្មួយអើយ! ជំនាន់ដើម គេហៅជំនាន់វាយខ្សែលួស ហើយបន្តមកទៀត អា​រវៃ។ ប៉ុន្តែ ឥឡូវ អត់អីទេ ទៅដល់​កន្លែងណាមួយ គ្រាន់តែយើង​ចង់ស្ដាប់វិទ្យុ មិនចាំបាច់យក​វិទ្យុទៅ​ជា​មួយ​ទេ ទូរស័ព្ទបើកស្ដាប់ ទៅដល់​ក្រហែងណា ក៏បើកស្ដាប់បានអោយតែមានអ៊ិនធើណែត …។

របបសន្ដិសុខសង្គមផ្នែកថែទាំសុខភាពសម្រាប់កម្មករ/ការិនី រោងចក្រជាអ្នកបង់

យើងក៏មានការងារជាច្រើនត្រូវធ្វើតទៅទៀត ឥឡូវពូគ្រាន់តែរំលឹកឡើងវិញតែប៉ុណ្ណោះ ព្រោះ​ជារឿង​ដែល​បាន​​សម្រេចរួចហើយ។ នោះគឺទាក់ទងរបបសន្ដិសុខសង្គមផ្នែកថែទាំសុខភាព ដែលជាចំណុច​សំខាន់​ស​ម្រាប់​ក្មួយៗ នៅត្រង់ថា ចាប់ពីខែមករា ឆ្នាំ ២០១៨ តទៅ ប្រាក់ថែទាំសុខភាព​ដែលក្មួយៗ​ធ្លាប់​បង់ ៥០% ថៅ​កែ​រោងចក្របង់ ៥០% ប៉ុន្តែ ចាប់ពីខែមករា ឆ្នាំ២០១៨ តទៅ ក្មួយៗមិនចាំបាច់បង់ទៀតទេ គឺម្ចាស់​រោង​ចក្រជាអ្នក​បង់ជំនួសទាំងអស់។ ការធ្វើបែបនេះគឺធ្វើអោយកម្មករ/ការិនីរបស់យើងចំណេញ​ប្រាក់ក្នុង​រង្វង់​ពី ៨ ពាន់ ទៅ ១ ម៉ឺន ៣ ពាន់ រៀល ក្នុងមួយខែ។ នេះហើយជាការបង្កើនប្រាក់ចំណូល ប៉ុន្តែ​ប្រាក់ចំ​ណាយ​ត្រូវបានថយចុះ ​តាមរយៈនៃការបង់ថ្លៃទឹក ថ្លៃភ្លើង ធ្លាក់ចុះដោយសារឆ្នាំ ២០១៨។ ម្ចាស់ផ្ទះបាន​យល់​ព្រមមិនតម្លើងថ្លៃឈ្នួលផ្ទះនៅឆ្នាំ ២០១៨។ ពូចង់ដឹងថា ក្មួយៗទទួលបានប្រាក់​ចំណូលបែបណា នៅពេលតម្លៃផ្ទះ តម្លៃទឹក តម្លៃភ្លើង មិនត្រូវបាន​ឡើង បន្ថែមទៅដោយការ​ព្យាបាល​នៅ​តាម​មន្ទីរពេទ្យ​រដ្ឋទាំងអស់មិនត្រូវបានបង់ថ្លៃនោះទេ កម្មករទាំងក្នុង​ប្រព័ន្ធ ទាំងក្រៅប្រព័ន្ធ ត្រូវដាក់នៅ​ក្រោមកម្មវិធី​សម​ធម៌ ដែលរដ្ឋត្រូវបង់ថ្លៃជំនួសឲ្យក្មួយៗ ប៉ុន្តែ សូមបញ្ជាក់​គឺ​ត្រឹមមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋ។ បើក្មួយៗ​ទៅមន្ទីរពេទ្យ ឬគ្លីនិក​ឯកជនត្រូវបង់ថ្លៃអោយគេ។ ជិះឡានរដ្ឋ ជិះឡានក្រុង គឺមិនចាំបាច់​បង់ថ្លៃទេ ប៉ុន្តែ​បើ​ជិះតាក់ស៊ី​ត្រូវបង់ថ្លៃឲ្យគេ … សេវារបស់រដ្ឋកំពុងត្រូវបានបំពេញបន្ថែម ដើម្បី​ឆ្លើយតប​ជាមួយ​ចំនួនដែលត្រូវកើន​ឡើង​(នឹង)បានទទួល។

កម្មការិនីឆ្លងទន្លេ សម្រាក ៣ ខែ បៀវត្ស ១២០% និងទទួលបានសាច់ប្រាក់ ៤០ ម៉ឺនរៀលក្នុងកូនមួយ

សម្រាប់កម្មការិនី ដែលឆ្លងទន្លេ ក្មួយៗនឹងទទួលបានការសម្រាកចំនួន ៣ ខែ ជាមួយបៀវត្ស ១២០% ត្រូវ​​ធ្វើ​​ឲ្យប្រាកដប្រជារឿងនេះ ដើម្បីធានាអោយបានផលប្រយោជន៍កម្មការិនីរបស់យើង។ កម្មវិធី​សាច់​ប្រាក់​​ក៏ត្រូវបានផ្តល់ចាប់សូន្យម៉ោងថ្ងៃទី ១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០១៨ ទៅ។ អម្បាញ់មិញ សួរក្មួយ​ខែណេះ​ថា​ទើប​​បាន ៥ ខែ មួយទៀត ៦ ខែ សល់តែប៉ុន្មានថ្ងៃទៀតទេ។ បើកូនហ្នឹងវានៅចាំ វានឹងទទួលបាន អ្នក​កើតកូនមួយ ទទួលបាន ៤០ ម៉ឺនរៀល ស្មើ ​១០០ ដុល្លារ។ កូន ២ ភ្លោះ បាន ៨០ ម៉ឺនរៀល បានកូនភ្លោះ ៣ ទទួល​បាន​ ១ លាន ២ សែន រៀល ប៉ុន្តែ អ្នកទទួលបានកូនភ្លោះ ៣ នឹងទទួលពីគ្រួសារពូដោយផ្ទាល់ ៥ លាន​រៀលផ្សេងទៀត។ ឯងបានកូនម្ដងមួយៗ ពិបាកចង់ស្លាប់ទៅហើយ គ្រាន់តែកូនវាញឹក ទម្រាំគ្នា​កើត​ម្ដង​ដល់ទៅ ៣ វាគួរតែបានច្រើនអញ្ចឹងហើយ។ (ករណី)ពូនេះ ​១៣ ខែ កូនមួយ ដឹងតែ​អញ្ចឹងតែម្ដង ដោះតែក្រវ៉ាត់​ក​ចេញ ប្រពន្ធមានផ្ទៃពោះបាត់។ អញ្ចឹងបានគេប្រើពាក្យថា បងគង់ដឹងខ្លួនពេល​អត់ពីអូន។

សម័យថ្ងៃមួយ គ្រួសាររបស់ពូទៅវៀងចន្ទន៍ ដឹកនាំគណៈប្រតិភូស្រ្តី ដែលថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា​ទៅប្រ​ទេស​ឡាវ ពេលនោះ កូនតូចៗវានៅទាំងអស់។ ពេលព្រលឹមឡើង វានាំគ្នាទៅរៀន យើងមិនបានផ្តល់លុយឲ្យ​វា។ យើងក្រោកវាមិនទាន់។ វាខ្សិបៗ ទៅយកលុយនៅក្នុងកាបូបហ្នឹង។ យកទាំងអស់។ បាត់ទាំង​កាបូប​ដល់​រាល់ថ្ងៃ។ មួយទៀត នាងពៅ វាឃ្លានបៅ ហើយជំនាន់នោះគ្មានមេដោះទេ ទោះបីធ្វើជានាយករដ្ឋមន្រ្តី ធ្វើរដ្ឋមន្រ្តី ធ្វើឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ប៉ុន្តែ អត់មានមេដោះទេ ខ្លាចទឹកក្តៅរលាកកូន ទៅខំឆុងឯណោះ ទៅចាក់​ទឹក​នៅក្នុងកែវឯណោះ ដល់ងាកមកក្រោយវិញ អាមួយនេះស៊ីខ្ទេចម្សៅទឹកដោះគោ។ ហ្នឹងហើយ កូន​ញឹក​វាអញ្ចឹង … មួយឆ្នាំមួយៗ ខែ ៩ ឆ្នាំ ១៩៨០ កើតមួយ ខែ ១០ ឆ្នាំ ១៩៨១ កើតមួយ ខែ ១១ ឆ្នាំ ១៩៨២ កើតមួយ ខែ ១២ ឆ្នាំ ១៩៨៣ កើតមួយ ហើយរឿងអីវាមិនច្រើន(យ៉ាងម៉េច)។

កម្មករ កីឡាករ សិល្បៈករ ទទួលការពិនិត្យ និងព្យាបាលនៅតាមមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋ ដោយឥតបង់ថ្លៃ

ត្រូវធ្វើឲ្យប្រាកដនៃការធានារ៉ាប់រងលើបញ្ហាសុខភាព។ កម្មករ/ការិនីទាំងអស់ ទាំងក្នុង និងក្រៅប្រព័ន្ធ នៅ​ពេលដែលមានតម្រូវការពិនិត្យ និងព្យាបាលនៅតាមមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋ គឺមិនត្រូវបង់ថ្លៃអ្វីទាំងអស់។ ហើយមិន​ដឹង​ថាវាអស់ប៉ុន្មានទេ ដឹងតែមួយជាតែប៉ុណ្ណឹង។ ជាមួយនោះ នៅផ្នែកដទៃ ក៏នឹងទទួលបាននូវអត្ថ​ប្រយោជ​ន៍នេះដែរ ដូចជា កីឡាករ/ការិនី សិល្បៈករ/ការិនី ដែលមានក្របខណ្ឌ ដែលគាត់បាន​ទទួល​នូវអត្ថ​ប្រយោជន៍ អំពីអ្វីដែលជាផ្នែករបស់រដ្ឋរួចស្រេចទៅហើយ។ មន្រ្តីរាជការ ដែលជាស្រ្តី កងកម្លាំងប្រ​ដាប់​អាវុធដែលជាស្រ្តី​ ក៏នឹងទទួលបាន​អត្ថប្រយោជន៍ពីនយោបាយសាច់ប្រាក់នៅក្នុង​ការផ្តល់ជូន​សំរាប់​ការអនុវត្តនូវនយោបាយគាំពារសង្គម។

ពង្រីក/ពង្រឹងគិលានដ្ឋាន កន្លែងហូបបាយ បំបៅកូនតាមរោងចក្រ, កម្មការិនីមានផ្ទៃពោះចេញមុនម៉ោង

យើងត្រូវខិតខំទាំងអស់គ្នា ហើយសូមអំពាវនាវតាមបណ្តារោងចក្រ សហគ្រាសទាំងអស់ កន្លែងដែល​មាន​គិលានដ្ឋានហើយ ត្រូវពង្រឹងសមត្ថភាពគិលានដ្ឋាននោះ។ កន្លែងដែលមិនទាន់មាន ក៏នឹងត្រូវធ្វើឲ្យ​មាន។ កន្លែងហូបបាយ និងកន្លែងបំបៅកូន ក៏ដូចជាកន្លែងដទៃទៀត ក៏ត្រូវធ្វើឲ្យបានដិតដល់។ សុំ​សួរ​ក្មួយៗ ឥឡូវហ្នឹង បានចេញមុនប៉ុន្មាននាទី? ១៥ នាទី ហើយ។ ចុះកាលពីមុន? តែ ១០ នាទីទេ។ ១៥ នាទី​ទាំងអស់គ្នា? បានទាំងអស់គ្នា។ ហើយកាលពីមុនមាន ៥ នាទីទេ? ១០ នាទីប៉ុន្មាននាក់? ​អញ្ចឹង​ពី​មុន​នេះមាន ៥ នាទី មាន ១០ នាទី មាន ១៥ នាទី មាន ៣០ នាទី។ តែឥឡូវ ខ្ញុំបានសំណូមពររឿងនេះ ឲ្យរោងចក្រ សហគ្រាសទាំងអស់ អនុញ្ញាតឲ្យស្រ្តីដែលមានផ្ទៃពោះបានចេញមុន ១៥ នាទី។ ប៉ុន្តែ ក៏សូម​បញ្ជាក់​ដែរ ចេញមុន ១៥ នាទី ត្រូវគោលការណ៍ ហើយបើចេញមុនតិចជាង ១៥ នាទី អាហ្នឹងគឺខុស ប៉ុន្តែ បើឲ្យចេញមុនលើសពី ១៥ នាទី ត្រូវទាំងអស់។ អញ្ចឹងប្រសិនបើម្ចាស់រោងចក្រដឹងពី​សុខទុក្ខ​របស់​កម្មករ អាចផ្តល់ឲ្យលើសពី ១៥ នាទី ខ្ញុំកាន់តែអរ ហើយនិងមានកម្មវិធីប្រឡងប្រណាំងច្រើន​នៅ​ពេល​ក្រោយ កន្លែងណាយកចិត្តទុកដាក់សុខមាលភាពកម្មករយ៉ាងម៉េច ត្រូវមានសៀវភៅតាមដាន។ យើង​មាន​កម្មវិធីប្រឡងប្រណាំងសម្រាប់រោងចក្រ ដែលអនុវត្តល្អទៅលើលក្ខខណ្ឌការងារ ដែលជួយទៅដល់​សុខ​មាល​ភាពរបស់កម្មករ។

របបសោធននិវត្តន៍វិស័យឯកជន ចាប់អនុវត្តពី ២០១៩

ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៩ ទៅ នឹងចាប់អនុវត្តនូវប្រាក់សោធននិវត្តន៍សម្រាប់កម្មករ/ការិនី ក្នុងវិស័យឯកជន។ ចំណុច​នេះ គឺជាចំណុចល្អប្រសើរណាស់ ដែលប្រទេសរបស់យើងត្រូវខិតខំធ្វើឲ្យខានតែបាននូវរឿងនេះ។ ពេលនោះ វានឹងគ្មានការខុសគ្នារវាងកម្មករ/ការិនី ជាមួយមន្រ្តីរាជការ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធទៀតទេ​​ដោយសារតែនៅក្នុងជួរកម្មករ/ការិនីមានប្រាក់សោធននិវត្តន៍ដូចគ្នា។ ក្មួយៗតែងតែគិតបារម្ភថាពេល​ដែល​​ឈឺ តើមានអ្វីមកដោះស្រាយ​ បើប្រាក់ខែអញប៉ុណ្ណឹង? កន្លែងខ្លះ ពេលឈឺខ្វះការធានា គឺត្រូវប្រើ​អស់​នូវ​ប្រាក់​សន្សំ រហូតទៅ​ដល់ជំពាក់គេទៀត។ ប៉ុន្តែ ពេលនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលយកការទទួលខុស​ត្រូវ​មួយ សម្រាប់កម្មករ/ការិនីរបស់យើង។ ក្មួយៗតែងគិតថា នៅពេលដែលអញចូលនិវត្តន៍ទៅ អត់មាន​ការ​ងារ​ធ្វើ តើបានអ្វីចិញ្ចឹមខ្លួន? នោះជាគោលដៅដែលរាជរដ្ឋាភិបាល នឹងដាក់ឲ្យ​អនុវត្តនៅឆ្នាំ ២០១៩ ដើម្បី​ឲ្យក្មួយៗពេលដែលអស់ការងារធ្វើទៅ គឺមានប្រាក់ដើម្បីចិញ្ចឹមខ្លួន។ ប៉ុន្តែ ដើម្បីឲ្យមានប្រាក់ចិញ្ចឹមខ្លួន ក្មួយៗ​ក៏ត្រូវតែខិតខំធ្វើការងារ ដើម្បីឲ្យគ្រប់លក្ខខណ្ឌតម្រូវ សម្រាប់ពេលដែលចូលនិវត្តន៍ មានប្រាក់បៀ​វត្ស។ មិនមែនធ្វើតែ ២-៣ ឆ្នាំ បានគ្រប់ទេ មន្រ្តីរាជការក៏ដូចគ្នា បើធ្វើមិនគ្រប់លក្ខខណ្ឌទេ ក៏មិនបាន។ ប្រាក់បៀវត្សកាន់តែខ្ពស់ នៅពេលដែលចូលនិវត្តន៍​ នៅសល់ប្រាក់សោធននិវត្តន៍ក៏កាន់តែខ្ពស់ដែរ …។

ក្រសួង និងកម្មករ ត្រូវមានទំនួលខុសត្រូវលើសៀវភៅការងារ

ទន្ទឹមនឹងនេះ ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ និងផ្នែកការងារគ្រប់ថ្នាក់ ក៏ត្រូវ​មានការ​ទទួល​ខុសត្រូវ ឯក្មួយៗក៏ត្រូវទទួលខុសត្រូវលើសៀវភៅការងារខ្លួនឯង។ មិនអាចឲ្យសៀវភៅការងារខ្លួនឯងនេះ​បាត់​បង់ទេ។ ឧទាហរណ៍ យើងធ្វើកម្មកររោងចក្រនេះ ៥ ឆ្នាំ រោងចក្រនេះត្រូវបិទ ក្មួយៗត្រូវទៅធ្វើការ​នៅ​រោងចក្រមួយទៀត គឺគេមិនគិតពីថ្ងៃទី ១ ទេ គេគិតពី ៥ ឆ្នាំឡើងទៅ។ ធ្វើការរោងចក្រហ្នឹង ៥ ឆ្នាំទៀត រោង​ចក្រហ្នឹងបិទទៀត ទៅធ្វើការរោងចក្រថ្មីមួយទៀត មិនអាចគិតពីថ្ងៃទី ១ ទេ គេគិតពី ១០ ឆ្នាំឡើង​ទៅ។ អញ្ចឹងត្រូវឲ្យមានសុវត្ថិភាព នៃសៀវភៅការងារនេះ ទើបអាចទទួលបាននូវប្រាក់ចូលនិវត្តន៍ ដែល​ខ្មែរ​យើងនិយមហៅថា ប្រាក់រឺត្រែត នោះ។

កម្មការិនីត្រូវតែរើសប្តីបន្តិចហើយ ឯយុវជនត្រូវខំប្រឹងប្រែងទើបគេព្រមយកធ្វើប្តី

ខ្ញុំគិតថាបញ្ចប់ត្រឹមប៉ុណ្ណឹងទៅចុះ ហើយសង្ឃឹមថា អ្នកដែលជិតរៀបការ បន្តិចទៀតនឹងលឺសម្លេងភ្លេងការ ហើយការចំខែរងារនេះល្អណាស់។ ប៉ុន្តែ អ្នកខ្លះ ថ្ងៃមុន សួរ ២ នាក់ សុទ្ធតែលើកទៅឆ្នាំក្រោយទាំងអស់។ ម៉េច​បានលើកយូរម៉េះ? ថាឆុងឆ្នាំ អាចារ្យដេញឆ្នាំទៅវាត្រូវអញ្ចឹង។ ប៉ុន្តែ ក្មួយៗ ឥឡូវហ្នឹង យើងកើត​ឆ្នាំ​អី? បានឥឡូវគេថាប្រពន្ធឆ្នាំខ្លា កើតឆ្នាំអីក៏ដោយ ឲ្យតែមានប្តីហើយ ដឹងតែកើតឆ្នាំខ្លាទាំងអស់។ កុំកាច​ពេក​អីហ្អី! ប៉ុន្តែ ឥឡូវគេថាអញ្ចេះ កម្មការិនីតាមរោងចក្ររើសប្តីណាស់។ ត្រឹមត្រូវ ពូគាំទ្រឲ្យរើសប្តី ព្រោះ​ឥឡូវ​ឧទាហរណ៍ ទៅយកប្តីកើតអេដស៍ យកមកមិនងាប់ខ្លួន? ប្តីអត់មានការងារធ្វើ ផឹកស្រវឹង ខំធ្វើការ​យក​លុយមកឲ្យវាទៅផឹក ត្រឡប់មកវិញ វាវាយទៀត រើសបន្តិចទៅ។ ពាក្យខ្មែរគេថា «ធ្វើស្រែឲ្យមើលស្មៅ ទុកដាក់កូនចៅ ឲ្យមើលផៅសន្តាន»។ ក្មួយៗជាស្រ្តី ខុសម្តង គឺខុសមួយជីវិតហើយ បុរសៗគឺប៉ុន្មានដង គឺរឿងរបស់បុរស។ ប៉ុន្តែ យើងគឺថា ស្រ្តីខ្មែរខុសពីស្រ្តីបរទេស។ ស្ត្រីបរទេសខ្លះ យើងមិនដឹង​ថាប្រទេស​ណា​ខ្លះទេ គេថា មនុស្សស្រីហ្នឹងទាល់តែមានប្រុសច្រើន ទើបជាស្រ្តីល្អ។ វាទៅជាអញ្ចេះទៅវិញ។

គេថា បើស្រីហ្នឹងអត់មានប្រុសច្រើន គឺជាស្រីមិនល្អ ព្រោះគ្មាននរណាស្រឡាញ់។ ដល់ស្រីដែល​មាន​ប្រុស​ច្រើន គេថាស្រីល្អ ព្រោះមានប្រុសស្រឡាញ់ច្រើន ទៅជាអញ្ចេះ។ តែខ្មែរយើងអត់អញ្ចឹងទេ ស្ថាន​ភាព​នេះ។ អញ្ចឹងទេ ការរើសប្តីគឺជារឿងធម្មតា ហើយបុរសរើសប្រពន្ធក៏ជារឿងធម្មតា។ ហ្នឹងក៏ជាការជូន​សារ​មួយទៅកាន់យុវជនដែរ កសាងខ្លួនឲ្យល្អ ប្រឹងរៀន ប្រឹងសូត្រ ប្រឹងរកការងារធ្វើ​ ហើយកុំស៊ីផឹក កុំ​ញៀន​នឹងល្បែង កុំសេពគ្រឿងញៀន ទើបក្រមុំៗរោងចក្រគេទទួលយកយើងជាប្តី។ ដល់ពេលគេយក​ប្តី​ចោល ខ្លួនឯងមិនកើត គេទៅរកប្តីផ្សេង ធ្លាប់តែដៀងភ្នែកដាក់គេ ដល់គេទៅយកអ្នកផ្សេង ចាប់ផ្តើមច្រៀង «រំដួលដូរដី» រួចហើយ «កម្លោះស្រុកយើងរៀបការអស់ហើយ គេមិនចាំឡើងរំដួលចាកទង»។

… ក៏ផ្ញើសាររំលឹកដល់នារី ក៏រំលឹកដល់យុវជនដែរ ថាធ្វើខ្លួនឲ្យល្អ ទើបស្ត្រីរោងចក្រគេយក ព្រោះក្មួយៗ​មាន​ប្រាក់ចំណូលទាបបំផុតក៏ជាង ២ ពាន់ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកដែរ ក្នុងមួយឆ្នាំ។ មានអ្នករកបាន​រហូតទៅដល់ ១ ម៉ឺនដុល្លារជាង។ ថ្ងៃមួយនោះ គាត់អត់ហ៊ាននិយាយលឺទេ យើងហៅមកសួរ មានត្រឹមតែ ៤៥០ និង ៩០០ ប៉ុន្តែ មានម្នាក់មកខ្សឹបប្រាប់ ១.៦០០ ដុល្លារ។ ដូច្នេះ បានជាង ១ ម៉ឺនដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ រឿងអីទៅយកប្តីផ្តេសផ្តាស តែគាត់កំពុងមានផ្ទៃពោះ អញ្ចឹងទេ ប្តីក៏ត្រូវថ្នាក់ថ្នមប្រពន្ធ។ ថ្ងៃនេះ ក្មួយៗ ៣០៨ នាក់ ដែលមកចូលរួមនៅទីនេះ សង្ឃឹមថា ក្មួយៗពេលឆ្លងទន្លេ នឹងជួបនូវសេចក្តីសុខ និងបាន​កូន​ប្រុស​ស្រីជាទីស្រឡាញ់ …។

កម្មករ ថៅកែរោងចក្រ និងរាជរដ្ឋាភិបាល ជាមុំចង្រ្កាន តែរាជរដ្ឋាភិបាលជាអ្នកដើរតួគន្លឹះ

ប៉ុន្តែ ក្មួយៗត្រូវចាំ ចង្ក្រានយើងមានមុំ ៣៖ ក្មួយៗជាមុំមួយ ថៅកែជាមុំមួយ ឯរាជរដ្ឋាភិបាលគឺជាមុំមួយ។ ទាំង ៣ នេះ ត្រូវបំពេញឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក។ ប៉ុន្តែ អ្នកដើរតួគន្លឹះ គឺរាជរដ្ឋាភិបាល។ បើរាជរដ្ឋាភិបាល​មិន​សម្រេចទេ មិនផ្តល់ឱកាសទេ គឺគ្មានទេសម្រាប់ការងារ គ្មានទេសម្រាប់អ្នកវិនិយោគ គ្មានទេសម្រាប់​រោង​ចក្រឲ្យកម្មករ/ការិនីធ្វើ។ ដូច្នេះ ភារកិច្ចចំបងរបស់ក្មួយៗ គឺត្រូវរួមចំណែករក្សានូវសន្តិភាព ដើម្បីធានា​នូវការងារធ្វើ និងប្រាក់ចំណូលដែលក្មួយៗ បាន និងកំពុងមាន។ ហើយល្មមដល់ទីបញ្ចប់ហើយ​ ថ្ងៃនេះ ដោយសារកុំតែមាន selfie ទេណា កុំអីមិនដឹងថាខ្លួនឯងពាក់អាវខុសទេ។ ពីល្ងាច ហាត់ប្រាណដល់​ម៉ោង​ជិត ៩ ព្រោះទទួលភ្ញៀវ ទម្រាំបានហាត់ម៉ោង ៥ ហើយ។ ត្រូវដើរ ២ ម៉ោង ជិះកង់ ១ ម៉ោងទៀត អញ្ចឹងម៉ោងជិត ៩។ ដល់ចុះមកវិញ មុជទឹករួចហើយបាយ។ បាយហើយរៀបចំទាញខោមក​ដាក់​ខ្សែ​ក្រ​វាត់​អីទុកមុន បើមិនរៀបចំខ្លួនឯង នរណាទៅរៀបឲ្យ? ទៅទាញអាវមកថាអាវពណ៌ខៀវលាតទេ ដល់ពេល selfie ទៅឃើញអាវហ្នឹងទេ? ប៉ុន្តែ វាមិនអីទេ អត់ទាស់ខុសអីទេ មួយឈុតដែរ …៕

 

ពត៌មានទាក់ទង

ពត៌មានផ្សេងៗ